4ο Συνέδριο Διδακτική Πληροφορικής

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται το Jeliot, το οποίο αποτελεί ένα σύστημα προσομοίωσης προγραμμάτων για τη διδασκαλία των εισαγωγικών μαθημάτων του προγραμματισμού. Το Jeliot μπορεί να δημιουργήσει αυτόματα οπτικοποιήσεις προγραμμάτων σε Java υποστηρίζοντας τη διάλεξη του διδάσκοντα και την εργαστηριακή εξάσκηση των μαθητών. Η παιδαγωγική έρευνα της εφαρμογής του Jeliot σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα πλαίσια μαθημάτων προγραμματισμού έχει δείξει ότι: (a) το Jeliot βελτιώνει τη μάθηση στον προγραμματισμό παρέχοντας στέρεες αναπαραστάσεις των δυναμικών πτυχών ενός προγράμματος, (β) το Jeliot βελτιώνει την προσοχή των μαθητών, (γ) πολλοί εκπαιδευτικοί ενσωματώνουν τη χρήση του Jeliot στο έργο τους ενώ άλλοι θεωρούν ότι έχουν περιορισμένο έλεγχο και κάνουν περιορισμένη χρήση ή απορρίπτουν τη χρήση του στην πράξη, (δ) σε ένα συνεργατικό πλαίσιο εφαρμογής τα εργαλεία οπτικοποίησης προγραμμάτων επηρεάζουν το επίπεδο εμπλοκής των μαθητών.

Η διδασκαλία και η εκμάθηση των αρχών του αντικειμενοστραφούς προγραμματισμού, όπως προκύπτει από σχετικές μελέτες, παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι δυσκολίες προπτυχιακών φοιτητών που αφορούν σε μια θεμελιώδη έννοια του αντικειμενοστραφούς προγραμματισμού – την έννοια του αντικειμένου. Τα αποτελέσματα βασίζονται σε μια γραπτή εξέταση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ενός μαθήματος αντικειμενοστραφούς προγραμματισμού που χρησιμοποιεί το εκπαιδευτικό προγραμματιστικό περιβάλλον BlueJ. Η διδακτική προσέγγιση που υιοθετήθηκε είναι αυτή των δημιουργών του περιβάλλοντος, με ορισμένες ουσιαστικές παρεμβάσεις που έγιναν μετά την πρώτη εφαρμογή και αξιολόγηση της διδασκαλίας.

Στην εργασία αυτή αρχικά παρουσιάζονται τα εμπόδια που θέτει στους αρχάριους προγραμματιστές η κλασσική μέθοδος εισαγωγής στον προγραμματισμό μέσω μιας γλώσσας προγραμματισμού γενικού σκοπού. Κατόπιν, παρουσιάζεται η εναλλακτική προσέγγιση των προγραμματιστικών μινι-περιβαλλόντων και τα πλεονεκτήματά της. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα μινι-περιβάλλοντα Kara, τα οποία βασίζονται στη θεωρία υπολογισμού και αποσκοπούν στην εισαγωγή ατόμων χωρίς προηγούμενη προγραμματιστική εμπειρία σε βασικές αρχές του διαδικαστικού προγραμματισμού. Τέλος, συζητούνται οι δυνατότητες αξιοποίησής τους στο πλαίσιο της σχολικής εκπαίδευσης στην πληροφορική.

Η παρούσα εργασία εστιάζει στην κατανόηση και εφαρμογή προγραμματιστικών εννοιών κατά την αλληλεπίδραση δύο ομάδων μαθητών με το υπολογιστικό περιβάλλον Cruislet. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες βασίζονται στην έννοια των μισοψημένων παιχνιδιών, τα οποία παρουσιάζονται ως ημιτελή υπολογιστικά περιβάλλοντα με στόχο την εμπλοκή των μαθητών με την αλλαγή των κανόνων που τα διέπουν. Η αλλαγή ή η δημιουργία νέων κανόνων και η εφαρμογή τους στη γλώσσα προγραμματισμού Logo, παρέχει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίo οι μαθητές κατασκευάζουν ή / και κατανοούν έννοιες που αφορούν στη δομή επιλογής.

Αυτό το άρθρο παρουσιάζει γλώσσες προγραμματισμού και εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, που υιοθετούν απτές διεπαφές χρήστη προκειμένου να διευκολύνουν τους χρήστες, κάθε ηλικίας, στην εκμάθηση εννοιών του προγραμματισμού. Τα συστήματα παρουσιάζονται με τη χρονολογική σειρά εμφάνισής τους ενώ παράλληλα, όπου είναι δυνατόν, γίνεται αναφορά στα μειονεκτήματα – πλεονεκτήματα των προσεγγίσεων που ακολούθησαν οι δημιουργοί τους. Τέλος, παρουσιάζονται τα ανοιχτά ερευνητικά ερωτήματα, που σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, προτείνεται να διερευνηθούν.

Στην εισήγηση παρουσιάζεται το πρόγραμμα «Διάγραμμα Ροής» και η διδακτική αξιοποίησή του. Στο πρόγραμμα αυτό οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται ως επικουρικά διδακτικά εργαλεία για την εισαγωγή των μαθητών σε προγραμματιστικές έννοιες, με κύριο άξονα τη μετατροπή της λύσης ενός προβλήματος (αλγόριθμος) σε διάγραμμα ροής. Στόχος του προγράμματος είναι να δημιουργήσει ένα διερευνητικό-εποικοδομητικό περιβάλλον μάθησης, ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν τις αλγοριθμικές δομές και την έννοια του προγραμματισμού. Το πρόγραμμα έχει σχεδιασθεί για μαθητές, και δεν απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις προγραμματισμού. Μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ καλό βοήθημα για τους μαθητές της Γ’ Τάξης του Γενικού Λυκείου για το μάθημα «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον». Το πρόγραμμα διατίθεται δωρεάν.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται μια πρόταση υποστήριξης και εμπλουτισμού της μαθησιακής διαδικασίας σε εισαγωγικά μαθήματα Πληροφορικής με εκπαιδευτικό υλικό που έχει ως στόχο την οικοδόμηση γνώσεων και την καλλιέργεια της διερευνητικής μάθησης και της κριτικής σκέψης. Το εκπαιδευτικό υλικό αφορά σε δραστηριότητες οι οποίες διατίθενται μέσα από το διαδικτυακό προσαρμοστικό περιβάλλον μάθησης SCALE και έχουν σχεδιαστεί με βάση τις δυνατότητες του συγκεκριμένου περιβάλλοντος. Στο άρθρο περιγράφονται συνοπτικά οι δυνατότητες του περιβάλλοντος SCALE, οι θεματικές ενότητες που καλύπτουν οι δραστηριότητες, ο τρόπος αξιοποίησής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενδεικτικές δραστηριότητες που έχουν σχεδιαστεί καθώς και κάποια αρχικά αποτελέσματα που αφορούν στην αξιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού από φοιτητές στο πλαίσιο ενός εισαγωγικού μαθήματος Πληροφορικής.

Το πλαίσιο ECLiP στοχεύει στη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που υποστηρίζει την ενεργή εμπλοκή των μαθητών, συμβάλλει στην οικοδόμηση της γνώσης και στην καλλιέργεια δεξιοτήτων σε προγραμματιστικές έννοιες μέσα από την εκπόνηση δραστηριοτήτων διερευνητικού και συνεργατικού χαρακτήρα. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι βασικές αρχές του ECLiP, η διαδικασία σχεδιασμού δραστηριοτήτων και το e-ECLiP που αποτελεί την υλοποίηση του πλαισίου ECLiP στο προσαρμοστικό συνεργατικό περιβάλλον μάθησης SCALE. Τα αποτελέσματα της πειραματικής εφαρμογής του e-ECLiP σε μαθητές Γυμνασίου έδειξαν ότι η εκπαιδευτική διαδικασία και το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων συνέβαλλαν θετικά στην κατανόηση της λειτουργίας της επαναληπτικής δομής καθώς και στην εφαρμογή της στην επίλυση απλών προβλημάτων.

Το ανοικτό λογισμικό μας προσφέρει μια σειρά από ελευθερίες στην αναδιανομή, τροποποίηση, και τη διάθεση του πηγαίου κώδικα. Αυτές ανοίγουν τους ορίζοντες τόσο των εφαρμογών που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε στην εκπαίδευση, όσο και του τρόπου με τον οποίο προσεγγίζουμε τις γνώσεις της πληροφορικής. Ως προς τις εφαρμογές, το μηδενικό κόστος προμήθειας του ανοικτού λογισμικού μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε στην εκπαίδευση πρωτοποριακές δημιουργικές εφαρμογές από διαφορετικούς χώρους, κεντρίζοντας έτσι το ενδιαφέρον των μαθητών. Επίσης, η αφιλοκερδής προσφορά που χαρακτηρίζει το κίνημα του ανοικτού λογισμικού ταιριάζει ιδεολογικά και τεχνολογικά με πολλά είδη συνεργατικών πλαισίων, όπως τα ιστολόγια, τα βίκι, οι πλανήτες, και τα φόρουμ. Αυτά προωθούν την ομαδική δουλειά, την άμιλλα και την αυτοοργάνωση. Επιπλέον, η ελεύθερη και τυποποιημένη διάθεση ψηφιακού περιεχομένου—κειμένων, εικόνων και ήχων—μας παρέχει πλούσιο υλικό για να χτίσουμε σαγηνευτικές εφαρμογές. Τέλος, το ανοικτό λογισμικό καλύπτει πλέον ένα τέτοιο εύρος ώστε να μπορούμε να δημιουργήσουμε από αυτό μια πλήρη στοίβα, ξεκινώντας από το λειτουργικό σύστημα και καταλήγοντας στις εφαρμογές και το περιεχόμενο. Αυτή οι προσέγγιση μας προσφέρει σημαντική οικονομία πόρων υλικού και λογισμικού αλλά και, το κυριότερο, ευελιξία. Στο χώρο της εκπαίδευσης της πληροφορικής το ανοικτό λογισμικό μας έχει δώσει τη δυνατότητα να επανακαθορίσουμε την προσέγγισή μας στον προγραμματισμό διευκολύνοντας τη χρήση της εικόνας, του ήχου, της κίνησης, των εξωτερικών ερεθισμάτων, της διάδρασης και της συνεργασίας. Για παράδειγμα, στο περιβάλλον Squeak EToys μπορούμε να δημιουργήσουμε σύνθετα αντικειμενοστρεφή μοντέλα του πραγματικού κόσμου χωρίς να γράψουμε γραμμή κώδικα. Μια άλλη προσέγγιση, αυτή της γλώσσας Processing, μας επιτρέπει να προγραμματίζουμε σε ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τον πειραματισμό και ανταμείβει πλούσια την εικαστική δημιουργικότητα. Σημαντικότερα όμως, χάρη στο ανοικτό λογισμικό μπορούμε να μάθουμε να χειριζόμαστε επιδέξια τον κώδικα ακριβώς όπως καλλιεργούμε στο σχολείο το γραπτό μας λόγο: διαβάζοντας και αξιολογώντας διακεκριμένα και ευρέως χρησιμοποιούμενα συστήματα λογισμικού. Με την ανάγνωση κώδικα που έχουν γράψει έμπειροι επαγγελματίες μπορούμε να βελτιώσουμε τόσο την τεχνοτροπία μας όσο και την αρχιτεκτονική αυτών που αναπτύσσουμε εμείς. Με την αξιολόγηση των μη λειτουργικών προδιαγραφών κώδικα παραγωγής μαθαίνουμε στην πράξη κρίσιμες έννοιες, όπως η αξιοπιστία, η ακρίβεια, η ασφάλεια, η αποδοτικότητα και η συντηρησιμότητα. Και οι δύο ενασχολήσεις μάς φέρνουν κοντά στη σύγχρονη άσκηση της πληροφορικής, η οποία δεν είναι η ανάπτυξη συστημάτων από το μηδέν, αλλά η σύνθεση, συντήρηση και επαναχρησιμοποίηση κληρονομημένου λογισμικού. Επιπλέον, με την ένταξη των διεργασιών ανάπτυξης του ανοικτού λογισμικού στη διδασκαλία της πληροφορικής μπορούμε να επεκτείνουμε την κάλυψη του διδασκόμενου αντικειμένου από το προϊόν (τον κώδικα) στη διεργασία. Αυτή η επέκταση μας επιτρέπει να εξετάσουμε σημαντικές πτυχές της διεργασίας ανάπτυξης, όπως είναι η εργασία σε ομάδες, η διαχείριση και ιεράρχηση των λαθών, η τεκμηρίωση, η οργάνωση των εκδόσεων και η υποστήριξη των χρηστών. Τελικά, το κίνημα του ανοικτού λογισμικού μας προσφέρει τα εργαλεία, την πρώτη ύλη και το ηθικό υπόβαθρο για μια ευρεία, διεπιστημονική και ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην επιστήμη της πληροφορικής.

Στην εργασία αυτή επιχειρείται η ανάδειξη πτυχών μιας αποτελεσματικής εναλλακτικής διδακτικής προσέγγισης σε επίπεδο σχεδίασης, ανάπτυξης και εφαρμογής με σκοπό την υποστήριξη της εκπαιδευτικής κοινότητας με συγκεκριμένες προτάσεις εφαρμογής. Παρουσιάζονται χαρακτηριστικά παραδείγματα όπως αναδύθηκαν από την πιλοτική εφαρμογή δραστηριοτήτων κατασκευής προσομοιώσεων και πολυμεσικών εφαρμογών στο πλαίσιο του διαθεματικού σεναρίου «Ανάπτυξη προσομοίωσης της ελεύθερης πτώσης» αξιοποιώντας το πολυμεσικό προγραμματιστικό περιβάλλον MicroWorlds Pro στο Λύκειο.

Οι μικροελεγκτές είναι μικρά αυτόνομα υπολογιστικά συστήματα, προγραμματισμένα να εκτελούν συγκεκριμένες εντολές και προγράμματα, τα οποία έχουν καταχωρηθεί στην προγραμματιζόμενη μνήμη τους. Όπως κάθε υπολογιστικό κύκλωμα, περιέχουν μονάδες εισόδου/εξόδου, μία κεντρική μονάδα επεξεργασίας, έναν αριθμό καταχωρητών και κυκλώματα μνήμης. Κάθε μικροελεγκτής είναι ικανός να ανταλλάξει σήματα με το εξωτερικό περιβάλλον, να εκτελέσει πράξεις και να παράγει σήματα ελέγχου σε άλλες συσκευές. Η εργασία αυτή, αναφέρεται στον μικροελεγκτή Basic Stamp της εταιρίας Parallax προγραμματιζόμενο με τη γλώσσα προγραμματισμού Pbasic και σε εκπαιδευτική του εφαρμογή σε σχολικό project η οποία έχει να κάνει με την εξοικονόμηση ενέργειας μέσω της κατασκευής ενός αυτόματα-περιστρεφόμενου φωτοβολταϊκού. Οι συγκεκριμένες εκπαιδευτικές εφαρμογές που πραγματοποιήθηκαν συνδυάζουν μαθήματα πληροφορικής όπως προγραμματισμό και αλγόριθμους μαζί με μαθήματα φυσικής που αφορούν υλοποίηση κυκλωμάτων αντίστασης πυκνωτή (κυκλώματα RC) και μέτρηση Ηλιακής ακτινοβολίας.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται δύο έργα που υλοποιήθηκαν από ομάδες μαθητών με τη μέθοδο project, στα πλαίσια διαθεματικής συνεργασίας των Τομέων Πληροφορικής και Ηλεκτρολογίας των Τ.Ε.Ε./ΕΠΑ.Λ. Πρόκειται για ρομποτικές ηλεκτρομηχανικές κατασκευές οι οποίες ελέγχονται τόσο χειροκίνητα όσο και από Η/Υ μέσω πρωτότυπων λογισμικών.

Το παρόν άρθρο αναφέρεται στην εφαρμογή ενός συνδυαστικού μοντέλου μάθησης: αυτού του βασισμένου σε πρόβλημα σε συνδυασμό με την παραδοσιακή διάλεξη στη διδασκαλία του μαθήματος Πληροφοριακών Συστημάτων Διοίκησης, προπτυχιακού επιπέδου στο ΤΕΙ της Θήβας. Απώτερος στόχος της επιλογής του συγκεκριμένου μοντέλου είναι να προετοιμάσει τους σπουδαστές, που θα είναι οι αυριανοί υποστηρικτές της εκτέλεσης λειτουργιών της διοίκησης και λήψης αποφάσεων, μέσα από την κατάλληλη ανάλυση, σχεδίαση, εφαρμογή κι αξιολόγηση, στην αποτελεσματικότερη επίλυση ανεπαρκώς δομημένων προβλημάτων και στην απόκτηση συγκεκριμένου επιπέδου γνώσης. Τα χαρακτηριστικά αυτού του μοντέλου αυξάνουν αφενός τις ευκαιρίες εννοιολογικής κατανόησης και συζήτησης κι αφετέρου μέσω της λύσης πραγματικών προβλημάτων βρίσκουν εφαρμογή οι υπό μελέτη έννοιες με την ενεργή συμμετοχή των σπουδαστών. Επιπλέον, η αξιοποίηση του μοντέλου αυτού σε συνεργατικά σχήματα μάθησης, κατά την εργαστηριακή άσκηση, επιτρέπει στους σπουδαστές την ανάπτυξη συμπληρωματικών, και ταυτόχρονα αναγκαίων, δεξιοτήτων για την αποτελεσματική επίλυση πραγματικών προβλημάτων με τα οποία θα έρθουν σ’ επαφή ως μελλοντικοί εργαζόμενοι σε οργανισμούς ή επιχειρήσεις.

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η σύγκριση των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών (Α.Π.Σ.) πληροφορικής Ελλάδος και Κύπρου. Η συγκριτική αυτή μελέτη αποβλέπει στο να εντοπίσει και να παρουσιάσει τις ομοιότητες και διαφορές των δυο προγραμμάτων, οι οποίες σχετίζονται με την ποιότητα άσκησης του εκπαιδευτικού έργου. Η μελέτη θα βασιστεί στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών που είναι διαθέσιμα στις αντίστοιχες ιστοσελίδες των παιδαγωγικών ινστιτούτων των δυο χωρών.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια έρευνα σε καθηγητές Γυμνασίων για τη μελέτη των παραγόντων της πραγμάτωσης διαθεματικών διδασκαλιών, όπως ο βαθμός πραγματοποίησης τέτοιων διδασκαλιών, η καταγραφή των ανασταλτικών παραγόντων στην πραγμάτωσή τους, η επίδραση της διαθεματικής διδασκαλίας στη στάση των μαθητών, ο βαθμός συνεργασίας των μαθημάτων, ο βαθμός χρήσης διαθεματικών εννοιών. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν σημεία στα οποία υπάρχει η ανάγκη να επικεντρώσουν τις προσπάθειες τόσο οι φορείς της εκπαίδευσης όσο και οι εκπαιδευτικοί, με στόχο επιτυχείς Διαθεματικές Διδασκαλίες προς την κατεύθυνση μιας ολιστικής προσέγγισης της γνώσης.

Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζεται μια διαθεματική δραστηριότητα στα πλαίσια της διδασκαλίας της Πληροφορικής στην Α΄ Γυμνασίου και συγκεκριμένα στη Ζωγραφική. Η διαθεματική δραστηριότητα έχει ως θέμα την τέχνη του Picasso και του Warhol και έχει σκοπό να εισάγει τους μαθητές στην έννοια του e-culture. Ταυτόχρονα διερευνάται η επιτυχία και αποδοχή του εγχειρήματος.

Η προσέλκυση του ενδιαφέροντος και η παροχή κινήτρων στους μαθητές για ενεργό συμμετοχή σε μαθησιακές εμπειρίες αποτελεί ζητούμενο για κάθε διδάσκοντα. Στην εργασία αυτή προτείνεται η αξιοποίηση των ψηφιακών ταινιών της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης ως ένα μέσο, με το οποίο οι μαθητές οικοδομούν τις γνώσεις τους μέσα από αλληλεπιδραστικές μαθησιακές δραστηριότητες στη διδασκαλία της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε το λογισμικό LvS που προσομοιώνει τη λειτουργία ενός επαγγελματικού εργαλείου υποτιτλισμού ταινιών για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Στο παρόν άρθρο αρχικά κάνουμε μία επισκόπηση των υπηρεσιών της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης στην Ελλάδα και των ταινιών που διατίθενται για την Πληροφορική. Στη συνέχεια δίνουμε ένα παράδειγμα διδακτικής παρέμβασης στη διδασκαλία Πληροφορικής της Β’ Γυμνασίου κατά την οποία οι μαθητές εφαρμόζουν τις γνώσεις τους με «όχημα» μια ακολουθία μαθησιακών δραστηριοτήτων υποτιτλισμού αποσπάσματος μιας ταινίας. Τα αποτελέσματα από την πιλοτική εφαρμογή της στη διδακτική πράξη, θα παρουσιαστούν στο συνέδριο.

Η παρούσα έρευνα εστιάζει στις αντιλήψεις καθηγητών Πληροφορικής Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τα ουσιώδη και βασικά γνωστικά αντικείμενα τα οποία θεωρούν ότι πρέπει να διδάσκονται στο Λύκειο και τις συσχετίζει με το βασικό τους πτυχίο. Η έρευνα αποτελεί μια μελέτη περίπτωσης στην οποία συμμετείχαν 25 καθηγητές Πληροφορικής από Ενιαία Λύκεια της ευρύτερης περιοχής των Πατρών. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω κλινικών συνεντεύξεων και ερωτηματολογίων. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προέκυψε ότι μέσω των επί μέρους αντικειμένων τα οποία θεωρούν οι εκπαιδευτικοί ως ουσιώδη και βασικά για τη διδασκαλία της Πληροφορικής στο Λύκειο δίνεται έμφαση στην εργαλειακή προσέγγιση της Πληροφορικής σε ένα πληροφοριακό και επιφανειακό πλαίσιο χωρίς να γίνονται συνδέσεις με αντίστοιχες γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες. Επιπλέον, φαίνεται ότι υπάρχουν διαφορές στις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών του δείγματος οι οποίες σχετίζονται με το βασικό τους πτυχίο.

Το Διαδίκτυο αποτελεί σήμερα αντικείμενο στα σύγχρονα προγράμματα σπουδών Πληροφορικής που αφορούν τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου. Μια συγκριτική μελέτη των στόχων που αυτά θέτουν μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ένα πλήρες πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να στοχεύει στο να αποκτήσουν οι μαθητές ικανότητες πλοήγησης και αναζήτησης πληροφοριών αλλά και να δίνει έμφαση στην αξιολόγηση της παρεχόμενης από το Διαδίκτυο πληροφορίας. Σε ένα εποικοδομιστικό πλαίσιο μάθησης, ο σχεδιασμός μιας διδακτικής παρέμβασης, οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών. Στην ακόλουθη εργασία παρουσιάζεται η καταγραφή και μελέτη των νοητικών αναπαραστάσεων μαθητών, όπως αυτές αξιοποιήθηκαν στο πλαίσιο του σχεδιασμού και της υλοποίησης μιας πρότυπης διδακτικής παρέμβασης για το Διαδίκτυο, με μαθητές της Στ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

Επίκεντρο αυτής της μελέτης είναι οι εμπειρίες 103 μαθητών Δημοτικού σχολείου με τέσσερες οπτικές αναπαραστάσεις (ΟΑ) του Διαδικτύου. Η ανάλυση των απαντήσεων των μαθητών δείχνει ότι η προσοχή τους επικεντρώνεται στη φαινομενολογία των ΟΑ άλλοτε σχετική, άλλοτε άσχετη με το Διαδίκτυο, σε συγκεκριμένες λειτουργίες του Διαδικτύου, καθώς και στις διαδικασίες πρόσβασης σε αυτό. ΟΑ που είναι πιο κοντά στη φυσική πραγματικότητα φαίνεται να διευκολύνουν τους μαθητές να διακρίνουν την έννοια.

Στην εργασία αυτή διερευνώνται οι απόψεις και στάσεις των μαθητών αναφορικά με πτυχές της εκπαιδευτικής πράξης, έχοντας ως έναυσμα τη διδασκαλία και μάθηση του προγραμματισμού υπολογιστών στο πλαίσιο της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης (Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια-ΤΕΕ). Με την εφαρμογή μεθόδων της Πολυδιάστατης Ανάλυσης Δεδομένων αναδύθηκαν ενδιαφέρουσες διαφοροποιήσεις της στάσης των μαθητών, τόσο απέναντι στην εκπαιδευτική διαδικασία και γνώση όσο και αναφορικά με την εκπαιδευτική σχέση, μεταξύ τμημάτων του πληθυσμού που εξετάζουμε. Ως σημαντικότερες παράμετροι των στάσεων αναδείχθηκαν: τα κριτήρια επιλογής του ΤΕΕ από το μαθητή, οι προσδοκίες και προοπτικές του, οι γλωσσικές δυσκολίες που συνάντησε, το κλίμα της τάξης, πτυχές της διδακτικής προσέγγισης του καθηγητή, η προϋπάρχουσα της διδασκαλίας αντίληψη του μαθητή για το γνωστικό αντικείμενο του προγραμματισμού, η επίδοση σε αυτό και η προσδοκία του από αυτό, η κοινωνικο-μορφωτική του προέλευση, το φύλο του και το σχολικό ωράριο που παρακολουθεί.

Στη χώρα μας και ειδικότερα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια εισαγωγής των Τεχνολογιών Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η εισαγωγή αυτή διαμορφώνει μια νέα εκπαιδευτική/τεχνολογική κουλτούρα, η οποία εξαρτάται αφενός από τον τρόπο που οι Υπολογιστές εισάγονται στην Εκπαίδευση και αφετέρου από τον τρόπο που οι ίδιοι οι μαθητές προσλαμβάνουν την έννοια του Υπολογιστή ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης έρευνας επιχειρείται η κοινωνιοψυχολογική προσέγγισή του φαινομένου μέσα από τη διερεύνηση της Κοινωνικής Αναπαράστασης των μαθητών για τον ίδιο τον Υπολογιστή. Από τα στοιχεία που προκύπτουν αναδεικνύονται τα χαρακτηριστικά της πρόσληψης των παιδιών για τον Η/Υ, (πχ. προτιμώμενες χρήσεις, συσχέτιση με μάθηση, ενδεχόμενοι κίνδυνοι και ζητήματα ασφάλειας στη χρήση τους), ώστε να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν μέθοδοι και πρακτικές ενημέρωσης, κατάρτισης και προστασίας των παιδιών, σχετικά με τη γενικότερη διαχείριση των ΤΠΕ.

Στην εργασία αυτή προσεγγίζουμε την προσπάθεια διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής για την εισαγωγή των ΤΠΕ στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση αξιοποιώντας το θεωρητικό πλαίσιο του Basil Bernstein για τον παιδαγωγικό μηχανισμό. Τα ευρήματά μας έχουν ως εξής: α) για την εκπόνηση της συγκεκριμένης πολιτικής καθοριστική υπήρξε η επίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (υλοποίηση από το ελληνικό κράτος των κοινοτικών αποφάσεων, κοινοτική χρηματοδότηση των σχετικών δράσεων), β) η είσοδος των ΤΠΕ στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση ακολουθεί το μοντέλο της μεικτής προσέγγισης, γ) η διαμόρφωση της σχολικής γνώσης με την ενσωμάτωση σε αυτήν των ΤΠΕ έγινε με τη δράση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Επίσημο Πλαίσιο Αναπλαισίωσης) και των σημαντικότερων φορέων του Παιδαγωγικού Πλαισίου Αναπλαισίωσης (εκδοτικοί οίκοι, εταιρείες παραγωγής λογισμικού, μέλη ΔΕΠ ΑΕΙ), και δ) η όλη προσπάθεια ενδέχεται να χωλαίνει στο πεδίο της αναπαραγωγής της καθώς μεγάλο μέρος εκπαιδευτικών ενδεχομένως δεν διαθέτει τους κανόνες αναγνώρισης και πραγματοποίησης των εφαρμογών των ΤΠΕ στην καθημερινή σχολική εργασία.

Στην εισήγηση αυτή παρουσιάζονται δύο διδακτικές προτάσεις που εφαρμόστηκαν στην τάξη σε μαθήματα πληροφορικής του Ενιαίου Λυκείου. Οι προτάσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν στο σχολικό εργαστήριο και βασίζονται στο μοντέλο μεικτής μάθησης (blended learning). Για την υποστήριξη τους χρησιμοποιήθηκε το περιβάλλον διαχείρισης μαθημάτων moodle, περιβάλλον ανοιχτού κώδικά που χρησιμοποιείται ευρέως διεθνώς για την κατασκευή και παράδοση ηλεκτρονικών μαθημάτων. Στόχος της εργασίας αυτής είναι να παρουσιάσει καλές πρακτικές και παραδείγματα για το πώς το moodle μπορεί να αξιοποιηθεί μέσα σε τάξη σε πραγματικές συνθήκες διδασκαλίας προκειμένου να διευκολύνει το έργο του εκπαιδευτικού και να βελτιώσει την ροή και την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Στην παρούσα εργασία περιγράφουμε την ουσιαστική αναβάθμιση του θεσμού των συνθετικών εργασιών (PBL) με την υποστήριξη ενός wiki. Οι εργασίες εκπονούνται στα πλαίσια ενός μαθήματος Πληροφορικής μιας τάξης της Σχολής Ικάρων με τη χρήση της μεθόδου PBL και των αρχών του δομισμού. Αναφερόμαστε στην νέα θεωρία μάθησης του “κοννεκτιβισμού” και στο παράγωγό της, “Learning 2.0”. Δείχνουμε πώς με το wiki υλοποιούμε τις αρχές της “Μάθησης 2.0”.

Η παρούσα εισήγηση αφορά την παρουσίαση του εκπαιδευτικού λογισμικού με τίτλο e- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ. Στην εισαγωγή παρατίθεται ένας πρόλογος για το τι αφορά το προϊόν. Στη συνέχεια ακολουθεί μία περιγραφή των τεχνικών χαρακτηριστικών και προδιαγραφών του σε συνδυασμό με την παρουσίαση στιγμιότυπων χρήσης του. Τέλος, αναφέρονται τα πλεονεκτήματά του για τον τελικό χρήστη.

Η συνεδρία αφορά στην επιμόρφωση νέων επιστημόνων και εκπαιδευτικών στο περιβάλλον προγραμματισμού scratch του ΜΙΤ (http://scratch.mit.edu). Το scratch είναι μια νέα σχετικά γλώσσα προγραμματισμού σχεδιασμένη για την εκπαίδευση. Επιτρέπει στον χρήστη να δημιουργήσει εύκολα διαδραστικές ιστορίες, κινούμενα σχέδια, ηλεκτρονικά παιχνίδια, μουσική και ψηφιακή τέχνη. Η ζωντανή κοινότητα που έχει δημιουργηθεί γύρω από το περιβάλλον scratch στο διαδίκτυο δίνει την ευκαιρία να ανταλλάξει κανείς ιδέες και απόψεις με άλλους δημιουργούς και να εμπλακεί ενεργά σε μια κοινότητα πρακτικής και μάθησης. Το scratch είναι ελεύθερο λογισμικό βασισμένο στο squeak. Έχει σχεδιαστεί για χρήση από την ηλικία των 8 ετών. Οι σχεδιαστές του scratch στοχεύουν στην ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων όπως: δημιουργική σκέψη, σαφή επικοινωνία, συστηματική ανάλυση, αποδοτική συνεργασία, επαναληπτικό-προοδευτικό σχεδιασμό και δεξιοτήτων δια βίου μάθησης. Τα παιδιά που προγραμματίζουν στο scratch έρχονται σε επαφή με σημαντικές μαθηματικές και υπολογιστικές ιδέες, ενώ παράλληλα κατανοούν καλύτερα τη γενική διαδικασία του σχεδιασμού.

Στην αρχή παρατίθεται το γενικό θεσμικό πλαίσιο και κάποιοι λόγοι για τους οποίους δεν φαίνεται – τουλάχιστον σε ευρεία κλίμακα – να υπάρχουν οι διδακτικές προσεγγίσεις που προβλέπουν τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ. Στη συνέχεια η συζήτηση επικεντρώνεται στα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ Πληροφορικής και εξετάζεται ως μελέτη περίπτωσης το νέο διδακτικό πακέτο Πληροφορικής Γυμνασίου.

Στόχος της εργασίας αυτής είναι να υπογραμμίσει το νέο ρόλο που αποκτά το μάθημα της Πληροφορικής στο σχολείο, μετά την καθιέρωση των διαθεματικών σχεδίων εργασίας στο Πρόγραμμα Σπουδών. Η Πληροφορική (υπο)στηρίζει την εφαρμογή διαθεματικών σχεδίων εργασίας σε όλα τα στάδια υλοποίησής τους, αλλά και τα διαθεματικά σχέδια εργασίας ενισχύουν τη διδασκαλία της Πληροφορικής με πολλούς τρόπους.

Η μεταγνώση (metacognition) ορίζεται ως η «γνώση της γνώσης» ή η «γνώση για την γνώση». Η ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων σχετίζεται με τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την αυτορύθμιση. Η ποιότητα ενός περιβάλλοντος εκπαιδευτικού λογισμικού μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά αν στον οπτικό και αλληλεπιδραστικό σχεδιασμό της διεπαφής του ληφθεί υπόψη το εκπαιδευτικό περιεχόμενο που σχετίζεται με την ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων. Η διασύνδεση οπτικού σχεδιασμού και μεταγνώσης εκ πρώτης όψης μοιάζει ανέφικτη, δεδομένου ότι η μεταγνώση αποτελεί μια κατεξοχήν «εσωτερική» διαδικασία. Στόχος του παρόντος είναι να καταδείξει ότι η ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων και ειδικά της αυτορύθμισης μπορεί να καταστεί αλληλεπιδραστική και να υποβοηθηθεί σημαντικά από τον οπτικό και αλληλεπιδραστικό σχεδιασμό της διεπαφής, κατά την ίδια έννοια που η ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων σχετίζεται άμεσα με την σχεδιαστική ποιότητα ενός ψηφιακού περιβάλλοντος μάθησης.

Η αλματώδης εξέλιξη των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών, εκτός από τις επιδράσεις στην καθημερινή πρακτική, έχει επιφέρει αξιοσημείωτες αλλαγές και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η καταγραφή των απόψεων των πρωτοετών φοιτητών ενός τμήματος ΤΠΕ σχετικά με τους Η/Υ. Επιμέρους στόχοι της αποτελούν ο προσδιορισμός των λόγων επιλογής ενός τέτοιου τμήματος, η παρουσίαση των σκέψεων τους ως προς τη λειτουργία του και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν ως προς τις υποδομές του.

Στο πλαίσιο διδασκαλίας των μαθημάτων Πληροφορικής είναι χρήσιμο να αξιοποιούμε εκπαιδευτικά τα ενδιαφέροντα των μαθητών για να τους εμπλέξουμε ενεργά στην μαθησιακή διαδικασία. Μέρος των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των στάσεων που επιθυμούμε να αναπτύξουν οι μαθητές μπορούν να προκύπτουν από τις καθημερινές ανάγκες στην χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Επίσης οφείλουμε να τους ενημερώνουμε και να τους ευαισθητοποιούμε σε θέματα όπως το ελεύθερο λογισμικό και η πνευματική ιδιοκτησία. Με βάση τα παραπάνω παρουσιάζουμε μια πρόταση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που μπορούν να εφαρμοστούν, με τις κατάλληλες προσαρμογές, σε μαθητές όλων των βαθμίδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι προτεινόμενες δραστηριότητες είναι σύμφωνες με τα υπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα σπουδών (Α.Π.Σ.) και χρησιμοποιούν ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές, ώστε να ευνοούν την πραγμάτωση βασικών προϋποθέσεων αποτελεσματικής μάθησης.

Η παρούσα εργασία εστιάζει σε μια διδακτική πρόταση με αντικείμενο τον τεχνολογικό αλφαβητισμό παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με την υποστήριξη των Νέων Τεχνολογιών. Η διδακτική πρόταση έχει σχεδιαστεί στο περιβάλλον του Αβακίου – ESlate και προτείνεται σε αυτή η αξιοποίηση της «γωνιάς της βιβλιοθήκης» στο νηπιαγωγείο. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται η δημιουργία μιας δανειστικής - «Ηλεκτρονικής Βιβλιοθήκης» από τον εκπαιδευτικό, την οποία θα χρησιμοποιούν τα παιδιά για να δανείζονται βιβλία που θα έχουν καταχωρηθεί σε αυτή και ελέγχοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα ποια από αυτά δεν έχουν επιστραφεί. Ο πειραματισμός των παιδιών με την «Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη» θα συμβάλλει στην ένταξη του Η/Υ στο πρόγραμμα ημερήσιας απασχόλησης των παιδιών, καλύπτοντας μια πρακτική ανάγκη που διεκπεραιώνεται χειρόγραφα από τον εκπαιδευτικό.

Η εργασία αυτή αποτελεί μία έρευνα πεδίου στόχος της οποίας είναι να παρουσιάσει τη μεθοδολογία σχεδίασης και υλοποίησης καθώς και την αξιολόγηση μίας σειράς δραστηριοτήτων που έλαβαν χώρα σε νηπιαγωγείο της Καρπάθου με σκοπό την εκπαίδευση παιδιών προσχολικής ηλικίας στο γνωστικό αντικείμενο της Πληροφορικής.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα ολοκληρωμένο πακέτο εκπαιδευτικών σεναρίων για τη διδασκαλία της διαδικασίας ανάπτυξης μιας εφαρμογής πολυμέσων. Τα προτεινόμενα εκπαιδευτικά σενάρια υλοποιούνται με τη μεθοδολογία των σχεδίων εργασίας, αξιοποιώντας τη συνεργατική μάθηση και προσομοιώνοντας τη λειτουργία της ομάδας με εκείνη του τμήματος ανάπτυξης μιας εικονικής εταιρείας παραγωγής πολυμέσων. Αποτελούν προϊόν πενταετούς εμπειρίας από τη διδασκαλία των αντίστοιχων μαθημάτων, κυρίως στη βαθμίδα της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ συγκροτήθηκε και διαμορφώθηκε στην παρούσα της μορφή στο πλαίσιο της Πράξης Πλειάδες, Ενότητα Νηρηίδες ΙΙ.

Τα παιχνίδια έχουν εφαρμοστεί στην εκπαίδευση σε αρκετές περιπτώσεις και σε διαφορετικά στάδια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια διδακτική πρόταση για τη διδασκαλία και αξιολόγηση του μαθήματος «Πληροφορική» της Β’ Γυμνασίου, η οποία βασίζεται στα εκπαιδευτικά παιχνίδια που έχουν υλοποιηθεί στη πλατφόρμα του moodle, με το άρθρωμα game. Στο site http://bdaloukas.gr/gym-vardas υπάρχει μια υλοποίηση της διδακτικής μας πρότασης.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε μια διαθεματική διδακτική προσέγγιση των διαδικτυακών ημερολογίων (Blogs). Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα ο μαθητής καλείται να ανακαλύψει την γνώση μόνος τους ελάχιστα βοηθούμενος από το διδάσκοντα, μια πρακτική που τον προετοιμάζει να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις της κοινωνίας της πληροφορίας. Στόχος της συγκεκριμένης προσέγγισης είναι η επίτευξη πολλαπλών παιδαγωγικών οφελών σε γνωστικά αντικείμενα όπως η Πληροφορική, η Αγγλική Γλώσσα, η Νεοελληνική Γλώσσα (Έκφραση-Έκθεση).

Οι τεχνολογίες της πληροφορικής και επικοινωνιών μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία μάθησης. Τα υπουργεία παιδείας Κύπρου και Ελλάδας προωθούν προγράμματα ένταξης των υπολογιστών ως μέσο μάθησης στα σχολεία. Μέσα από τη δημιουργία μαθημάτων στη Γλώσσα (Ε’ και Στ’ δημοτικού) κάτω από περιβάλλον Moodle, καταφέραμε να φέρουμε σε επαφή τους μαθητές δύο σχολείων (Δημοτικό Δασούπολης, Κύπρος και 2ο Δημοτικό Καλυβίων, Ελλάδα) οι οποίοι αντάλλαζαν απόψεις και συνεργάζονταν στην πορεία των μαθημάτων. Ακόμη, επιτύχαμε την εργασία των μαθητών ακόμη και από το σπίτι, τη δημιουργία σχέσεων φιλίας μεταξύ των μαθητών μέσω διαδικτύου, καθώς και την επικοινωνία –σύγχρονη και ασύγχρονη- με τον εκπαιδευτικό ακόμη και εκτός ωρών λειτουργίας του σχολείου. Οι μαθητές επίσης ανάπτυξαν σημαντικές δεξιότητες πληροφορικής.

Η παρούσα θεωρητική ανάλυση αφορά στην συνοπτική παρουσίαση σημαντικών διαστάσεων της υπάρχουσας κατάστασης σχετικά με την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην προσχολική εκπαίδευση. Παρουσιάζονται βασικά στοιχεία της αντιπαράθεσης μεταξύ υπέρμαχων και σκεπτικιστών της έκθεσης μικρών παιδιών στις ΤΠΕ, επισκόπηση εκπαιδευτικών ερευνών, θέσεις διεθνών οργανισμών και προγράμματα σπουδών. Στόχος είναι η συνεισφορά στον σχετικό διάλογο και η ανάδειξη της ανάγκης για υπεύθυνη και επισταμένη στάση από την εκπαιδευτική κοινότητα.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια μελέτη που αφορά στη διερεύνηση των απόψεων, στάσεων και εμπειριών εκπαιδευτών πληροφορικής σε Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ), στο πλαίσιο της διδασκαλίας του πληροφορικού γραμματισμού. Βασικός στόχος είναι να σκιαγραφήσει την εκπαιδευτική πραγματικότητα στα ΣΔΕ, σχετικά με το σχεδιασμό και την υλοποίηση του γραμματισμού της πληροφορικής και να αναδείξει πτυχές των διαδικασιών της ενήλικης μάθησης. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι τα μαθήματα επικεντρώνονται σε τεχνικές και κοινωνικές δεξιότητες γύρω από τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ), ενώ οι ακολουθούμενες διδακτικές προσεγγίσεις, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, προσαρμόζονται στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντα των εκπαιδευόμενων, κατευθύνονται από τις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων και εμφανίζουν χαρακτηριστικά διαθεματικότητας.

Η εργασία αυτή ασχολείται με τη διδασκαλία του προγραμματισμού ρομποτικών κατασκευών στο πλαίσιο μιας μελέτης περίπτωσης με μαθητές δημοτικού σχολείου. Ειδικότερα, η εργασία αναδεικνύει την επίδραση των αντιλήψεων για τον προγραμματισμό στην επιλογή κατάλληλων διδακτικών μεθόδων και στρατηγικών.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μία πιλοτική προσπάθεια για την κατανόηση βασικών αρχών, εννοιών και δομών προγραμματισμού από μαθητές Γυμνασίου με την αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού MicroWorlds EX Robotics για τον προγραμματισμό ρομποτικών κατασκευών LEGO. Η βασισμένη σε σχέδιο εργασίας (project) εκπαιδευτική δραστηριότητα πραγματοποιήθηκε σε ένα Γυμνάσιο της Πάτρας με τη συμμετοχή 6 μαθητών της Γ’ τάξης. Οι μαθητές είχαν ως έργο τους να προγραμματίσουν μια ρομποτική κατασκευή με τουβλάκια και αισθητήρες Lego, χρησιμοποιώντας δομές ελέγχου και επανάληψης. Με τη βοήθεια φύλλων εργασίας κλήθηκαν να αναλύσουν το πρόβλημα, να σχεδιάσουν έναν αλγόριθμο για την επίλυσή του, να υλοποιήσουν τον αλγόριθμο και να ελέγξουν τα προγράμματα που κάθε φορά επινοούσαν. Η παρατήρηση της εργασίας και η αξιολόγηση των ενεργειών των μαθητών έδειξαν ότι η εκπαιδευτική δραστηριότητα τους βοήθησε να κατανοήσουν τη λειτουργία των βασικών δομών προγραμματισμού. Τους βοήθησε επίσης, να συνεργαστούν, να ανταλλάξουν εμπειρίες και να αποκτήσουν δεξιότητες μέσα σε ένα πλαίσιο οικοδόμησης της γνώσης.

Η μάθηση σε περιβάλλον εκπαιδευτικού λογισμικού, πολλές φορές, αποτελεί πολύπλοκη και απαιτητική δραστηριότητα για τους μαθητές διότι απαιτεί τόσο τη νοηματοδότηση των εργαλείων του λογισμικού και του χειρισμού τους, όσο και την επιδίωξη των μαθησιακών στόχων, που θέτει το εκπαιδευτικό λογισμικό. Στις περιπτώσεις αυτές, οι μαθητές δέχονται την υποστηρικτική βοήθεια του εκπαιδευτικού, προκειμένου να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις της μαθησιακής δραστηριότητας. Στην έρευνά μας διαδικασίες μάθησης με «υποστήριξη» σε δύο δυάδες και μια τριάδα μαθητών στο περιβάλλον του ΔΕΛΥΣ εξετάζονται με βάση τη μαθησιακή τους επιτυχία αλλά και την ανάληψη πρωτοβουλιών χρήσης του λογισμικού από τους ίδιους τους μαθητές. Η έρευνά μας υποστηρίζει ότι (α) η πρωτοβουλία χρήσης του λογισμικού από μαθητή, προκειμένου να θέσει και να ελέγξει δική του αναδυόμενη υπόθεση κατά τη λύση προβλήματος, αποτελεί στοιχείο αυτορυθμιζόμενης μάθησης, (β) οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες έλαβαν χώρα σε διαδικασίες μάθησης με «υποστήριξη», οι οποίες ως επί το πλείστον ήταν μαθησιακά επιτυχημένες.

Η ομότιμη αξιολόγηση ορίζεται ως η διαδικασία κατά την οποία ομάδες ή άτομα βαθμολογούν τους ομότιμούς τους. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η εφαρμογή της μεθόδου της ομότιμης αξιολόγησης σε μια εργασία προγραμματισμού που εκπονήθηκε από προπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών στα πλαίσια της διαμορφωτικής αξιολόγησης του προσαρμοστικού εκπαιδευτικού συστήματος MyProject. Το MyProject υποστηρίζει τους εκπαιδευόμενους κατά την εκπόνηση συνθετικών εργασιών για την αξιολόγηση των οποίων υιοθετεί τη μέθοδο της ομότιμης αξιολόγησης. Συγκεκριμένα, οι εκπαιδευόμενοι καταθέτουν τις αρχικές τους λύσεις, αξιολογούν τις εργασίες συμμαθητών τους και καταθέτουν μια αναθεωρημένη λύση της εργασίας τους απαντώντας παράλληλα στα σχόλια των αξιολογητών τους. Αναλύοντας τις αρχικές λύσεις των εκπαιδευόμενων στη συνθετική εργασία αναγνωρίσαμε και κατηγοριοποιήσαμε τα πιο συχνά εμφανιζόμενα λάθη. Η εξέταση των αναθεωρημένων λύσεων παρέχει ενδείξεις για θετική επίδραση της μεθόδου της ομότιμης αξιολόγησης στη διόρθωση των λαθών. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες σχολίασαν θετικά τη μέθοδο.

Το παιχνίδι ρόλων αποτελεί μια εναλλακτική τεχνική διδασκαλίας η οποία έχει χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς λόγους, στη διδασκαλία ενός πλήθους γνωστικών θεμάτων. Η παρούσα εργασία εξετάζει τον επανασχεδιασμό ενός παιχνιδιού ρόλων για τη διδασκαλία του αλγορίθμου ταξινόμησης φυσαλίδας (Βubble sort) σε μαθητές τρίτης Λυκείου. Ο επανασχεδιασμός της διδακτικής προσέγγισης είχε σαν αφετηρία μια δραστηριότητα μελέτης περίπτωσης των φοιτητών του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών στα πλαίσια του μαθήματος "Διδακτική Πληροφορικής". Η αναθεωρημένη δραστηριότητα δοκιμάστηκε με πρακτική έρευνα σε τρεις σχολικές μονάδες προκειμένου να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητά της σε σχέση με την αρχική δραστηριότητα καθώς και σε σχέση με παραδοσιακές μεθόδους διδασκαλίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η χρήση της τεχνικής παιχνίδι ρόλων είχε θετικά αποτελέσματα στην κατανόηση των εννοιών που σχετίζονται με τον αλγόριθμο ταξινόμησης.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε και αξιολογούμε ένα σύστημα διαχείρισης μαθησιακού υλικού που βασίζεται στην πλατφόρμα ανάπτυξης Moodle. Η ανάπτυξη των μαθημάτων πραγματοποιείται από εκπαιδευτικούς, ενώ τα μαθήματα αξιοποιούνται κατά τη διδασκαλία σε σεμινάρια ενηλίκων. Ο βασικός στόχος της εργασίας είναι η μέτρηση της χρησιμότητας και της αποδοχής του συστήματος δημιουργίας εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων μέσω του Διαδικτύου. Ως γενικό συμπέρασμα της αξιολόγησης του συστήματος προκύπτει ότι η ύπαρξη ενός εύχρηστου συστήματος διαχείρισης μαθημάτων, προσβάσιμου μέσα από το Διαδίκτυο, είναι σημαντική και βοηθά την εκπαιδευτική διαδικασία.

Η κατανόηση και η χρήση των αλγοριθμικών δομών από αρχάριους στον προγραμματισμό αποτελεί μια ιδιαίτερα δύσκολη και πολύπλοκη διαδικασία. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί εκπαιδευτικά περιβάλλοντα οπτικοποίησης αλγορίθμων, τα οποία έχουν ως στόχο την ανάδειξη των βασικών αλγοριθμικών χαρακτηριστικών και την υποστήριξη των μαθητών/φοιτητών ώστε να οικοδομήσουν επαρκείς αναπαραστάσεις για τις αλγοριθμικές και τις προγραμματιστικές δομές. Στην εργασία αυτή γίνεται μια επισκόπηση των σημαντικότερων συστημάτων οπτικοποίησης που αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία. Στη συνέχεια παρουσιάζεται ο σχεδιασμός του συστήματος DAVE, το οποίο αποτελεί ένα περιβάλλον δυναμικής οπτικοποίησης αλγορίθμων που στοχεύει στην υποστήριξη της μάθησης στα εισαγωγικά μαθήματα αλγοριθμικής και προγραμματισμού στο Ενιαίο Λύκειο.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της επίδρασης δύο εναλλακτικών αναπαραστάσεων αλγορίθμων, των διαγραμμάτων ροής και του ψευδοκώδικα, σε εισαγωγικές μαθησιακές δραστηριότητες προγραμματισμού. Για το σκοπό αυτό, σχεδιάστηκε μία δραστηριότητα και δόθηκε προς επίλυση, σε δύο ομάδες που αποτελούσαν το δείγμα της μελέτης. Η πρώτη ομάδα χρησιμοποίησε το λογισμικό «Δημιουργός Διαγραμμάτων Ροής», ενώ η δεύτερη το λογισμικό «Διερμηνευτής της Γλώσσας», που στηρίζεται στη χρήση «ψευδοκώδικα». Από την ανάλυση των δεδομένων της μελέτης περίπτωσης διαφαίνεται ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στην επίδοση των αρχάριων προγραμματιστών, σε συνάρτηση με α) το εργαλείο που χρησιμοποίησαν για την επίλυση της δραστηριότητας, β) την κατεύθυνση που ακολούθησαν οι συμμετέχοντες στο Λύκειο (Θεωρητική, Τεχνολογική ή Θετική και γ) το φύλο.

Η εργασία αυτή επικεντρώνεται στη σχεδίαση του TALENT, ενός πολυχρηστικού παιχνιδιού περιπέτειας για τη διδασκαλία βασικών εννοιών Προγραμματισμού. Μέσα στον κόσμο του παιχνιδιού ο μαθητής μέσω του δικού του άβαταρ, κινείται, συλλέγει αντικείμενα και εμπλέκεται σε προγραμματιστικές δραστηριότητες ώστε να επιτύχει στο παιχνίδι. Ο μαθητής κάνει χρήση μίας ειδικά σχεδιασμένης μίνι γλώσσας και ενός εικονικού συντάκτη όπου το τελικό πρόγραμμα δημιουργείται από το σύρσιμο και την απόθεση εντολών οι οποίες ολοκληρώνονται κατά βήματα με χρήση wizard. Το εκπαιδευτικό παιχνίδι χρησιμοποιεί το μοντέλο του μαθητή στο οποίο καταγράφονται πληροφορίες όπως είναι η πρόοδος στις προγραμματιστικές δραστηριότητες, η επίτευξη των μαθησιακών στόχων, η πορεία μέσα στο παιχνίδι και η χρήση των εργαλείων. Ο μαθητής μπορεί να συμβουλευτεί το μοντέλο του καθώς και να το συγκρίνει με εκείνο των άλλων μαθητών. Η χρήση του μοντέλου του μαθητή επιτρέπει στο περιβάλλον να προσαρμοστεί στις εκάστοτε ανάγκες του μαθητή. Τέλος, το περιβάλλον χρησιμοποιεί έναν σοφό και έμπιστο παιδαγωγικό πράκτορα ο οποίος υποστηρίζει το μαθητή και παρέχει συμβουλές, καθοδήγηση και κίνητρο να συνεχίσει την προσπάθειά του.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζουμε μια διαδικτυακή εκπαιδευτική εφαρμογή για τη διδασκαλία του προγραμματισμού. Η εφαρμογή προσαρμόζεται στις εκπαιδευτικές ανάγκες του κάθε μαθητή. Αυτό επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη ενός μοντέλου μαθητή που βασίζεται σε μια τεχνική στερεοτύπων δύο διαστάσεων. Η μία διάσταση αφορά στο γνωστικό επίπεδο του εκπαιδευόμενου και η άλλη στο τύπο των προγραμματιστικών λαθών (λογικά ή συντακτικά). Το μοντέλο μαθητή της εφαρμογής και η μετάβαση από στερεότυπο σε στερεότυπο αποκαλύπτει την μαθησιακή κατάσταση και τις ανάγκες του εκπαιδευομένου.

Κατά τη διδασκαλία αλγοριθμικών εννοιών μέσω διερευνητικών δραστηριοτήτων που εμπλέκουν πολλαπλές μικρές ομάδες μαθητών, φαίνεται ότι ο καθηγητής έχει δυσχέρεια να παρέμβει αποτελεσματικά και να υποστηρίξει την τάξη, στην οποία τα σημεία προσοχής και ενδιαφέροντος είναι πολλαπλά και είναι μεγάλη η δυσκολία κατανόησης των επί μέρους ομάδων και σύνθεσης της προόδου της συνολικής τάξης. Στα πλαίσια αυτά σχεδιάστηκε το SynergoSupervisor, ένα εργαλείο για την επίβλεψη της συνεργασίας σε πραγματικό χρόνο. Αυτό συγκεντρώνει τα δεδομένα των επί μέρους ομάδων και συνθέτει εικόνες της εξέλιξης της τάξης αλλά και των ομάδων. Το εργαλείο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης, σε ύστερο χρόνο, ως εργαλείο εξομοίωσης της τάξης και εκπαίδευσης καθηγητών ή μελλοντικών καθηγητών σε υποστήριξη συνεργατικών δραστηριοτήτων.

Μαθητές και φοιτητές αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον προγραμματισμό, με χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτές που σχετίζονται με τις δομές επιλογής και επανάληψης. Βασική αιτία θεωρείται το γεγονός ότι διδάσκονται κυρίως δεξιότητες μιας συγκεκριμένης γλώσσας προγραμματισμού και όχι μεθοδολογία για την επίλυση προβλημάτων. Παρότι υπάρχουν πολλές εναλλακτικές προτάσεις για τη διδασκαλία του προγραμματισμού, δεν υπάρχουν προτάσεις και εμπειρικά δεδομένα για τις δομές επιλογής και επανάληψης. Η εργασία προτείνει την εκπαιδευτική ρομποτική και τον οπτικό προγραμματισμό για την αντιμετώπιση των δυσκολιών. Παρουσιάζει αποτελέσματα μιας μελέτης περίπτωσης συγκρίνοντας απαντήσεις επτά μαθητών σε οκτώ προβλήματα σε χαρτί και στο περιβάλλον Lego / Robolab. Ο προγραμματισμός σε Robolab αποφέρει θετικά μαθησιακά αποτελέσματα με χαρακτηριστικό τη χρήση της σωστής και επιθυμητής δομής σε κάθε περίπτωση. Επίσης, αυξάνει και διατηρεί το κίνητρο των μαθητών για τον προγραμματισμό.

Η εργασία προτείνει την ‘Ιεραρχική Αξιολόγηση Προγραμματισμού’ (Hierarchical Assessment of Programming, HAP), μια μέθοδο για την ποιοτική αξιολόγηση της επίλυσης προγραμματιστικών προβλημάτων. Η ‘Ιεραρχική Αξιολόγηση Προγραμματισμού’ βασίζεται στα υπάρχοντα θεωρητικά μοντέλα για την ανάπτυξη της σκέψης στον προγραμματισμό, υιοθετεί ορισμένες αρχές της γνωστικής ταξινομίας μαθησιακών αποτελεσμάτων SOLO και λαμβάνει υπόψη τη διάκριση της γνώσης σε δηλωτική, δομική, διαδικαστική και στρατηγική. Ακολουθώντας αναλυτική και συνθετική διαδικασία για τη συντακτική και εννοιολογική γνώση στον προγραμματισμό, συγκεκριμενοποιεί και διατυπώνει τα κριτήρια αξιολόγησης της γνώσης προγραμματισμού, διαμορφώνοντας και παρουσιάζοντας πέντε ιεραρχικά επίπεδα, που ορίζονται με άξονες αφενός την ανάπτυξη αλγοριθμικής σκέψης για την επίλυση προβλήματος, και αφετέρου τις δεξιότητες στη γλώσσα προγραμματισμού.

Θεωρητικές εργασίες και δοκιμαστικές εφαρμογές υποδεικνύουν πως η εκπαιδευτική ρομποτική αποτελεί ένα σημαντικό μέσο μάθησης και ανάπτυξης γνωστικών και άλλων δεξιοτήτων και δεξιοτεχνιών στο σχολείο. Στην εργασία αυτή εξετάζεται η δυνατότητα εισαγωγής στο σχολείο ως εκπαιδευτικό περιβάλλον ενός εργαστηρίου εκπαιδευτικής ρομποτικής, πχ όπως σχεδιάστηκε και, σε κάποιο βαθμό χρησιμοποιείται, το εκπαιδευτικό περιβάλλον της LOGO. Παρουσιάζεται μια καινοτομική διδακτική προσέγγιση για τους εκπαιδευτικούς, με σκοπό την απόκτηση βασικών δεξιοτήτων για διδασκαλία στο σχολείο. Η προσέγγιση αυτή δοκιμάστηκε στα πλαίσια ενός προπτυχιακού μαθήματος εργαστηρίου εκπαιδευτικής ρομποτικής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα αποτελέσματα δείχνουν πως η εισαγωγή του εργαστηρίου εκπαιδευτικής ρομποτικής στα σχολεία και της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι εφικτή.

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της ευρείας αξιοποίησης των τεχνολογιών επικοινωνίας και πληροφόρησης κρίνεται όλο και πιο επιτακτική η ανάγκη αναπροσαρμογής της εκπαίδευσης στους νέους αυτούς όρους. Εκτός από την τυπική μόρφωση που λαμβάνουν οι εκπαιδευτικοί στις πανεπιστημιακές σχολές, σημαντικό ρόλο στην λειτουργία τους στη διδακτική πράξη διαδραματίζει η άτυπη γνώση που αποκτούν μέσα από τις συνεργασίες και επαφές με συναδέλφους τους. Η έρευνα αυτή είναι μια μελέτη περίπτωσης για την ανίχνευση ορισμένων παραμέτρων, οι οποίες επηρεάζουν την ανάπτυξη της άτυπης αυτής γνώσης, σε ομάδες φοιτητών-μελλοντικών εκπαιδευτικών στο πλαίσιο ενός εργαστηρίου εκπαιδευτικής ρομποτικής.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται μια διδακτική προσέγγιση η οποία συνδυάζει τη μάθηση με το παιχνίδι (edutainment) για την υποστήριξη μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην εκμάθηση βασικών εννοιών προγραμματισμού. Ο αρχικός μας σκοπός είναι η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της χρήσης των LM ρομπότ (τύπου Lego Mindstorms) ως εργαλείων εκμάθησης επίλυσης προβλημάτων. Δευτερεύων στόχος είναι η δημιουργία ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο θα είναι διαθέσιμο προς χρήση για την διδασκαλία του προγραμματισμού με την χρήση των ρομπότ. Σχετικές έρευνες δεν δίνουν μία σαφή εικόνα σε ό,τι αφορά τα οφέλη αυτής της εναλλακτικής μεθόδου διδασκαλίας του προγραμματισμού. Παρόλα αυτά, αρκετές αναφέρουν ότι τα ρομπότ βοήθησαν σημαντικά. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν τα ρομπότ για την εισαγωγή των μαθητών σε θέματα προγραμματισμού, μέσα από μια διδακτική προσέγγιση με συνεργατικό και παιγνιώδη χαρακτήρα, που τονίζει το στοιχείο του ανταγωνισμού των ομάδων.

Η παρούσα έρευνα εστιάζει στη μελέτη των παραγόντων που επηρεάζουν την εξέλιξη των γυναικών σε καριέρα στην Πληροφορική σε ένα ευρύτερο πλαίσιο σύνδεσης με τα κίνητρά τους για το αντικείμενο σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Στην έρευνα συμμετείχαν 21 εργαζόμενες Ελληνίδες μηχανικοί υπολογιστών οι οποίες ζουν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε, ότι οι γυναίκες-μηχανικοί είχαν ενδιαφέρον για το αντικείμενο της Πληροφορικής από τις προπτυχιακές τους σπουδές, το οποίο συνεχίστηκε σε μεταπτυχιακό επίπεδο και στον εργασιακό χώρο, όπου φαίνεται να εργάζονται σκληρά και εντατικά σε μια ποικιλία αντικειμένων. Παρόλα αυτά, μια σειρά στερεότυπα, αναφέρθηκε, ότι ακόμη κυριαρχούν στον εργασιακό χώρο των επιστημών των υπολογιστών τα οποία τις εμποδίζουν στην επαγγελματική τους εξέλιξη.

Το φύλο συνδέεται σημαντικά με την εκπαίδευση και αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες γύρω από τον οποίο διαπλέκονται μια σειρά από εκπαιδευτικές διακρίσεις και ανισότητες. Το βιβλίο είναι ένα βασικό κοινωνικοποιητικό εργαλείο το περιεχόμενο του οποίου και ιδιαίτερα τα φυλετικά στερεότυπα που προβάλλονται μέσα από αυτό εκτιμάται ότι δρουν καταλυτικά και καθοριστικά στη διαμόρφωση του ρόλου του φύλου, των στάσεων, αντιλήψεων και προσδοκιών των μαθητών. Η παρούσα εργασία αποτελεί μία προσπάθεια διερεύνησης της αντιμετώπισης του φύλου στο σχολικό εγχειρίδιο «Εργασιακό Περιβάλλον» του τομέα Πληροφορικής και Δικτύων της ΤΕΕ - ΕΠΑΛ. Στο συγκεκριμένο εγχειρίδιο γίνεται μικρή αναφορά σε αρμοδιότητες που είχαν οι γυναίκες, στην προσφορά της γυναίκας και δε δίνεται έμφαση σε θέματα που αφορούν την ισότητα των φύλων και τη θέση των γυναικών στην κοινωνία, στην εργασία και στα κέντρα λήψης αποφάσεων.

Στη σημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα η χρησιμοποίηση συστημάτων αξιολόγησης του εκπαιδευτικού λογισμικού και του σχολικού εργαστηρίου Πληροφορικής αποκτά όλο και μεγαλύτερη αξία και αποτελεί ένα σημαντικό βοήθημα τόσο για τους αρμόδιους φορείς για τη λήψη επιστημονικά τεκμηριωμένων αποφάσεων όσο και για τους διδάσκοντες στην υποστήριξη της διδασκαλίας τους. Στο εκπαιδευτικό λογισμικό το οποίο αποτελεί απαραίτητη συνιστώσα στη διδακτική τόσο των μαθημάτων Πληροφορικής όσο και των υπόλοιπων μαθημάτων, εκτός από την αρχική αξιολόγησή του συχνά απουσιάζει η πλέον απαραίτητη ενδιάμεση μορφή, η διαμορφωτική αξιολόγηση κατά τη φάση ζωής του. Προς αυτή την κατεύθυνση έρχεται να βοηθήσει το δυναμικό ανατροφοδοτούμενο σύστημα CLfES (Computer Lab fοrmative Evaluation System) που παρουσιάζουμε στην εργασία αυτή, με το οποίο αξιοποιούνται διδακτικές παρατηρήσεις και προτάσεις καθηγητών τόσο για εκπαιδευτικό λογισμικό όσο και για το εργαστήριο Πληροφορικής. Με το σύστημα αυτό παρέχεται η κατάλληλη πληροφόρηση προς κάθε αρμόδιο φορέα και η δημιουργία μιας πηγής διδακτικών σεναρίων και υποδείξεων από καθηγητές χρήστες για την ενίσχυση της καθημερινής διδακτικής πράξης.

Ο σχεδιασμός υπολογιστικών περιβαλλόντων μάθησης βασίζεται σε παιδαγωγικές θεωρίες και θεωρίες μάθησης, οι οποίες προσφέρουν το κατάλληλο θεωρητικό πλαίσιο στη διατύπωση των βασικών προδιαγραφών. Στο άρθρο αυτό παρουσιάζουμε τις σχεδιαστικές προσεγγίσεις υπολογιστικών περιβαλλόντων από φοιτητές του τμήματος Τεχνολογίας Υπολογιστών, τις οποίες κατηγοριοποιούμε σύμφωνα με τις βασικές ψυχολογικές θεωρίες, οι οποίες επηρεάζουν (συνειδητά ή ασυνείδητα) την ανάπτυξη πληροφορικών περιβαλλόντων μάθησης. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η πλειοψηφία των φοιτητών επιλέγει το σχεδιασμό ηλεκτρονικών παιχνιδιών, εφαρμογών εικονικής πραγματικότητας ή συμπεριφοριστικών περιβαλλόντων. Σχεδιάζουν, λοιπόν, περιβάλλοντα που προκαλούν τις αισθήσεις και (συνειδητά ή ασυνείδητα) οδηγούνται κυρίως από την Τεχνολογία και λιγότερο από τις Ψυχολογικές Θεωρίες Μάθησης.

Στο παρελθόν έχουν γίνει εκτεταμένες έρευνες γύρω από τα κριτήρια βελτιστοποίησης εκπαιδευτικού λογισμικού και του τρόπου διδασκαλίας της πληροφορικής γενικότερα. Στο σύνολό τους σχεδόν, οι έρευνες αυτές στρέφονταν γύρω από τον τεχνολογικό ή τον παιδαγωγικό άξονα αξιολόγησης. Οι συγγραφείς, στα πλαίσια εφαρμογής του ερευνητικού προγράμματος MathWrite διαπίστωσαν ότι υπάρχουν προβλήματα στη χρήση του λογισμικού που είχαν να κάνουν με ψυχοσωματικούς παράγοντες των μαθητών. Συνέχισαν λοιπόν την έρευνά τους πάνω σε αυτούς τους άξονες και παρουσιάζουν τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της έρευνας εστιάζοντας στον τομέα του ρυθμού απώλειας των νέων γνώσεων.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζουμε μια μελέτη των επιλογών πλοήγησης εκπαιδευόμενων σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον υπερμέσων που παρέχει εναλλακτικούς τρόπους πλοήγησης σχεδιασμένους με βάση τα χαρακτηριστικά των γνωστικών στυλ Field Dependent (FD) και Field Independent (FI). Η συγκεκριμένη μελέτη στοχεύει στη διερεύνηση των προσωπικών εκτιμήσεων των FD/FI εκπαιδευόμενων (α) σχετικά με τις προτιμήσεις τους σε εναλλακτικούς τρόπους πλοήγησης, και (β) τους σκοπούς για τους οποίους χρησιμοποιούν τα συγκεκριμένα εργαλεία. Η έρευνα έδειξε ότι οι FI προτιμούν εργαλεία πλοήγησης με μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας σε σχέση με τη σειριακή πλοήγηση στο υλικό που επιλέγουν οι FD εκπαιδευόμενοι. Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός ότι οι εκπαιδευόμενοι είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τον τρόπο και το σκοπό με τον οποίο χρησιμοποιούν τα διάφορα εργαλεία και να αξιολογήσουν την υποστήριξη που αυτά τους προσφέρουν. Τα αποτελέσματα ενισχύουν την κατεύθυνση της σχεδίασης εκπαιδευτικών περιβαλλόντων που παρέχουν πληθώρα εργαλείων σχεδιασμένων με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευόμενων επιτρέποντάς τους να επιλέγουν σύμφωνα με τις ανάγκες και εκτιμήσεις τους.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει την ανάλυση της δομής κειμένου που χρησιμοποιούν φοιτητές και των διαλογικών δραστηριοτήτων που κατασκευάζουν με βάση το κείμενο. Σχετική έρευνα έγινε στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, Πανεπιστήμιο Αθήνας με τη συμμετοχή φοιτητών - μελλοντικών εκπαιδευτικών στα πλαίσια του μαθήματος «Διδακτική της Πληροφορικής». Η ανάλυση έγινε σύμφωνα με τις αρχές του συστήματος RETUDIS και έδειξε ότι τα κείμενα έχουν μικροδομή αλλά είναι πτωχά σε μακροδομή. Αντίστοιχα οι διαλογικές δραστηριότητες κατανόησης που στηρίζονται στο κείμενο που κατασκεύασαν οι φοιτητές αφορούσαν στοιχεία τόσο μικροδομής όσο και μακροδομής γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά στη κατανόηση του κειμένου μαθητές με χαμηλό γνωστικό υπόβαθρο.

Η ραγδαία ανάπτυξη της ηλεκτρονικής τεχνολογίας δημιουργεί νέους προβληματισμούς και ερωτήματα σχετικά με την εισαγωγή της στην εκπαίδευση, τις νέες δυνατότητες που παρέχει, τους νέους ρόλους που διαμορφώνει αλλά και τα μεθοδολογικά και παιδαγωγικά ζητήματα που προκύπτουν από αυτή τη χρήση. Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται μια διδακτική πρόταση στην περίπτωση των Θετικών Επιστημών με τη χρήση νέων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας. Η διδακτική πρόταση βασίζεται στην εποικοδομητική προσέγγιση (constructivism) η οποία δίνει ιδιαίτερη σημασία στις υπάρχουσες ιδέες (representations) των εκπαιδευομένων. Καταγράφεται, επίσης, το θεωρητικό πλαίσιο του εποικοδομητισμού και των βασικών θέσεων σχετικά με την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας στην εκπαιδευτική πράξη.

Προηγούμενη έρευνα (Gasparinatou, et al., 2007) έδειξε ότι οι αναγνώστες υψηλού γνωστικού υποβάθρου όταν διαβάζουν ένα κείμενο πληροφορικής χαμηλής συνάφειας έχουν καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα σε αντίθεση με τους αναγνώστες χαμηλού υποβάθρου οι οποίοι επωφελούνται από ένα κείμενο υψηλής συνάφειας. Αυτή η έρευνα μελετά σε περισσότερο βάθος τα παραπάνω ευρήματα στη θεματική περιοχή «Ενσύρματα Τοπικά Δίκτυα». Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν 65 φοιτητές 8ου εξαμήνου του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών οι οποίοι είχαν διδαχθεί την παραπάνω θεματική ενότητα στο 4ο εξάμηνο των σπουδών τους και κατά συνέπεια κατατάσσονται στους αναγνώστες υψηλού υποβάθρου. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την πρόβλεψη ότι οι αναγνώστες υψηλού υποβάθρου επωφελούνται από ένα ελάχιστα συναφές κείμενο.

Στην παρούσα εργασία έγινε μελέτη των εναλλακτικών αντιλήψεων που οι μαθητές έχουν κατά την ανάγνωση ενός τεχνικού κειμένου και την εκπόνηση δραστηριοτήτων και του κατά πόσο και σε ποιες περιπτώσεις αυτές επηρεάζονται από το επίπεδο σπουδών τους. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε εμπειρική έρευνα στην επίδραση του επιπέδου σπουδών των μαθητών στην οικοδόμηση του μετασχηματιστικού συστήματος κατά Denhière-Baudet, στην ανάκληση και στο συμπερασμό κατά την εκπόνηση δραστηριοτήτων, και στην ενεργοποίηση εννοιών, σχετικών με το γνωστικό αντικείμενο. Η έρευνα έδειξε ότι η πληρότητα του μετασχηματιστικού συστήματος των μαθητών επηρεάζεται από το επίπεδο σπουδών τους, ενώ δεν φαίνεται επίδραση του τελευταίου στα λάθη που οι μαθητές κάνουν στο μετασχηματιστικό σύστημα. Λάθη αιτιακής φύσεως, όμως, προβλέπουν μικρότερη ενεργοποίηση εννοιών σχετικών με το γνωστικό αντικείμενο. Τέλος, το επίπεδο σπουδών επιδρά στην ορθότητα απαντήσεων σε σύνθετες ερωτήσεις γεφύρωσης.

Στο άρθρο παρουσιάζεται το τελευταίο μέρος έρευνας τριών χρόνων στο ειδικό Γυμνάσιο Αθηνών με σκοπό τη διερεύνηση της αξιοποίησης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία για μαθητές με σωματικές αναπηρίες, τη μελέτη του υπάρχοντος Α.Π. Πληροφορικής για τη συγκεκριμένη κατηγορία μαθητών, και την ανάπτυξη και μελέτη διδακτικών σεναρίων, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα του εν λόγω μαθήματος στους μαθητές με κινησιακές αναπηρίες και να βρεθούν μέθοδοι που θα διασφαλίζουν τη συμμετοχή όλων στη μαθησιακή διαδικασία. Μελετάται μια συνεργατική δραστηριότητα μάθησης με ΤΠΕ και διερευνάται η επίδρασή της στη συμμετοχή των μαθητών, την ποιότητα της συνεργασίας και το γνωστικό αποτέλεσμα.

Η παρούσα εργασία μελετά ποιες από τις δεξιότητες που αφορούν την χρήση των λογιστικών και προβλέπονται από το αναλυτικό πρόγραμμα της Πληροφορικής κατέχουν οι μαθητές της Β’ Γυμνασίου. Πρόκειται για μια μελέτη περίπτωσης στην οποία συμμετέχουν δέκα μαθητές ενός τυπικού σχολείου, οι οποίοι έχουν ήδη διδαχθεί το συγκεκριμένο διδακτικό αντικείμενο. Οι μαθητές καλούνται να αντιμετωπίσουν οχτώ δραστηριότητες σχετικές με βασικές έννοιες των λογιστικών φύλλων. Για τη συλλογή των δεδομένων εφαρμόστηκε το πρωτόκολλο των «ομιλούντων υποκειμένων» (think aloud protocol). Οι δραστηριότητες έλαβαν χώρα με τη συνεχή παρουσία της ερευνήτριας – βοηθού και η πλήρης διαδικασία καταγράφηκε σε βίντεο. Ως εννοιολογικό πλαίσιο συλλογής και ανάλυσης των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν οι κατηγορίες δεξιοτήτων και οι αντίστοιχες δραστηριότητες μελέτης τους όπως προτάθηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος DidaΤab που αφορά τη διδακτική των λογιστικών φύλλων. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν πως οι μαθητές κατέχουν περισσότερο δεξιότητες χαμηλού επιπέδου και λιγότερο δεξιότητες υψηλού επιπέδου.

Η εργασία αυτή προτείνει μια μεθοδολογία βασισμένη σε σχέδια εργασίας (projects) για την εισαγωγή και αξιοποίηση των προγραμματιζόμενων ρομποτικών κατασκευών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το θεωρητικό υπόβαθρο της μεθοδολογίας είναι ο εποικοδομητισμός και ιδιαιτέρως οι ιδέες του κατασκευαστικού εποικοδομητισμού. Βασικό εργαλείο για την υποστήριξη των προτεινόμενων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων ρομποτικής αποτελεί το σύστημα LegoMindstorms NXT που προσφέρει ποικιλία δομικών στοιχείων για μηχανικές κατασκευές και ένα εύχρηστο γραφικό περιβάλλον προγραμματισμού μέσω του οποίου γίνεται η απόδοση συμπεριφορών στις μηχανικές κατασκευές. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι καθοριστικός για την αποτελεσματική ένταξη και αξιοποίηση της ρομποτικής τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία. Γι’ αυτό και προτείνεται ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών, το οποίο ακολουθεί την ίδια φιλοσοφία εκπαίδευσης και διδακτική μεθοδολογία που προτείνεται στους εκπαιδευτικούς να εφαρμόσουν στις σχολικές τάξεις. Τρεις πρώτες εφαρμογές του προγράμματος έχουν έχει ήδη υλοποιηθεί σε πιλοτικό στάδιο και είναι υπό αξιολόγηση.

Στη βιβλιογραφία ανακύπτει η ανάγκη για την ανάπτυξη εξειδικευμένων εκπαιδευτικών εργαλείων για την υποστήριξη της διδασκαλίας του Αντικειμενοστρεφούς Προγραμματισμού (ΑΠ). Τα εκπαιδευτικά εργαλεία και προγραμματιστικά περιβάλλοντα αυτά είναι αναμφίβολα λιγότερα και λιγότερο ώριμα από τα αντίστοιχα για το διαδικασιακό παράδειγμα προγραμματισμού (procedural programming paradigm). Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στην παράθεση των πιο διαδεδομένων εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί για την υποστήριξη της μαθησιακής διαδικασίας του ΑΠ. Τα εργαλεία και περιβάλλοντα αυτά συγκρίνονται σύμφωνα με εξειδικευμένα κριτήρια όπως οπτικοποίηση (visualization) των κλάσεων και των αντικειμένων, οπτικοποίηση της δομής του προγράμματος με UML, κ.α. Από τη συγκριτική μελέτη βρέθηκε ότι το εργαλείο BlueJ υπερτερεί έναντι άλλων. Προς επίρρωση αυτού του πορίσματος, διεξήχθη μία πιλοτική μελέτη αξιολόγησης του εργαλείου από 18 φοιτητές σε αυθεντικό περιβάλλον χρήσης στο πλαίσιο διαδικτυακού μαθήματος (elearning course) στο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών του Τ.Ε.Ι. Πειραιά.