2o Συνέδριο ΕΤΠΕ «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση»

Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι να παρουσιάσει το εκπαιδευτικό λογισµικό ΛΕΞΙΠΛΟΗΓΗΣΗ. Πρόκειται για ένα τρίπτυχο ανοικτό λεξικολογικό εργαλείο διαθεµατικής προσέγγισης των µαθηµάτων που διδάσκονται στο Ενιαίο Λύκειο, µέσα στο δηµιουργικό περιβάλλον του οποίου συνδυάζονται ήχος, εικόνα video και κείµενο και τίθενται στην υπηρεσία των εκπαιδευόµενων. Καλύπτει έξι γνωστικά αντικείµενα (βιολογία, πληροφορική, αισθητική αγωγή, λογοτεχνία, οικονοµία και δίκαιο) και µπορεί να επεκταθεί σε περισσότερα. Αποτελείται από τον Λεξικογράφο, τη Βιβλιοθήκη πολυµέσων και το Ασκησιολόγιο λεξιλογίου και συµπληρώνεται από έναν κόµβο στο διαδίκτυο και ένα Σηµειωµατάριο.

Η χρήση νέων δικτυακών τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία εµπεριέχει µια σηµασιολογική αντίθεση, ιδιαίτερα για τις χαµηλότερες από τις βαθµίδες της εκπαίδευσης. Η αντίθεση αυτή πηγάζει από τις δυνατότητες διαφορετικής σύλληψης των δυνατοτήτων των δικτυακών τεχνολογιών και από τις πιθανές επιδράσεις της ενσωµάτωσής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία, εκτός από την καθαρά γνωσιολογική, έχει και µια ιδιαίτερα σηµαντική κοινωνική διάσταση. Από τη µία πλευρά, οι νέες δικτυακές τεχνολογίες µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως εργαλείο που προάγει την κοινωνική διαδικασία ικανοποιώντας τις ανάγκες για παροχή Παιδείας και κατάρτισης. Από την άλλη, η δυνατότητα τυφλής χρήσης των νέων τεχνολογιών και η ανάδειξή τους σε τεχνολατρικό αυτοσκοπό, δηµιουργεί έναν υπαρκτό κίνδυνο παραγωγής αποφοίτων των εκπαιδευτικών συστηµάτων, οι οποίοι έχουν µικρή ή καθόλου κοινωνική εγρήγορση. Το πρόβληµα είναι παραπάνω από επίκαιρο στην εποχή της "παγκοσµιοποίησης" και δηµιουργεί σε όλους τους εµπλεκόµενους την ευθύνη να προβληµατιστούν επί της φιλοσοφίας της χρήσης νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, µε σκοπό όχι την άρνηση, αλλά τη δηµιουργική σύνθεση που προκύπτει µέσα από τη διαλεκτική των αντιθέτων. Ένας τέτοιος προβληµατισµός παρατίθεται στην εργασία αυτή.

Σύγχρονες έρευνες που αφορούν την κατανόηση γεωµετρικών εννοιών, τέτοιων όπως η έννοια της γωνίας, δείχνουν ότι ως προς το πρόβληµα της σύγκρισης γωνιών, τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας συστηµατικά επικεντρώνονται σε οπτικού τύπου διαδικασίες σύγκρισης. Σύµφωνα µε την υπόθεσή µας, η κοινωνική αλληλεπίδραση του µικρού παιδιού, που έχει τον ρόλο του «δασκάλου-καθοδηγητή», σε ποικίλα περιβάλλοντα καθοδήγησης, θα µπορούσε να επιτρέψει την συγκρότηση της έννοιας αυτής, µε στρατηγικές που συγκροτήθηκαν σε φυσικά πλαίσια. Εξήντα τέσσερα [64] υποκείµενα έλαβαν µέρος σε δύο πειραµατικές συνθήκες καθοδήγησης ίσης χρονικής διάρκειας, σύµφωνα µε τις επιδόσεις τους σε ένα τεστ σύγκρισης γωνιών. Στην πρώτη πειραµατική συνθήκη, ο κώδικας της καθοδήγησης είναι αποκλειστικά και µόνον προφορικός. Στην δεύτερη συνθήκη, ο συµβολικός κώδικας του περιβάλλοντος της Logo διαδέχεται αυτόν της προφορικής επικοινωνίας. Τα αποτελέσµατα δείχνουν µια συστηµατική βελτίωση των επιδόσεων των υποκειµένων κατά τη χρήση διαφορετικών διαδοχικών περιβαλλόντων καθοδήγησης. Παράλληλα, στην πειραµατική συνθήκη της προφορικής αποκλειστικά καθοδήγησης, οι σωστές απαντήσεις των υποκειµένων δείχνουν µια χαρακτηριστική πρόοδο στο επίπεδο της τελικής βελτίωσης των επιδόσεών τους.

Στην παρούσα εργασία προτείνονται µια σειρά εκπαιδευτικών εικονικών περιβαλλόντων για τη διερεύνηση της συµβολή τους στην ενίσχυση της αντίληψης ορισµένων ιδιοτήτων του χώρου από παιδιά προσχολικής ηλικίας. Οι ιδιότητες αυτές ανήκουν στον τοπολογικό και προβολικό χώρο, και κύριος στόχος της µελέτης είναι η µεταφορά µάθησης από τις εικονικές σε πραγµατικές καταστάσεις.

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα εµπειρικής έρευνας που διεξήχθη σε µαθητές δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης της περιοχής Αθηνών. Καταγράφονται και σχολιάζονται οι απόψεις των µαθητών µετά την εµπειρία τους από τη χρήση ενός εικονικού περιβάλλοντος (ΕΠ) που αναπαριστά την Αγορά των Αθηνών στους κλασσικούς χρόνους. Επίσης γίνεται προσπάθεια εκτίµησης της διδακτικής αποτελεσµατικότητας του συγκεκριµένου λογισµικού και της λειτουργικότητας τέτοιου τύπου προγραµµάτων στη δεδοµένη ελληνική σχολική πραγµατικότητα. Τα αποτελέσµατα δείχνουν θετική στάση των µαθητών, ενώ παράλληλα καταγράφουν προβλήµατα στη χρήση τέτοιου τύπου λογισµικού λόγω ελλείψεων στο υλικό των σχολικών εργαστηρίων πληροφορικής.

Το άρθρο αποτελεί συνέχεια του προγράµµατος v-laser για την υποστήριξη της διδασκαλίας της φυσικής του laser µε χρήση εικονικών περιβαλλόντων [8, 9]. Η παρούσα έκδοση του εικονικού εργαστηρίου laser επιτρέπει στο χρήστη να κατασκευάσει και να µελετήσει ένα laser Nd:YAG µε τέσσερις διαφορετικούς τρόπους χειρισµού του εικονικού περιβάλλοντος (γάντι δεδοµένων, πληκτρολόγιο, ποντίκι, µπάρα πλοήγησης). Κατά την ανάπτυξη του προγράµµατος έγινε διαµορφωτική αξιολόγηση από επτά εξειδικευµένους χρήστες στις τεχνολογίες της εικονικής πραγµατικότητας. Βασικός άξονας ήταν η µελέτη των δυνατοτήτων πλοήγησης και χειρισµού εικονικών αντικειµένων στον τρισδιάστατο χώρο του εικονικού εργαστηρίου. Οι χρήστες προτίµησαν το ποντίκι ως την καταλληλότερη συσκευή για την πλοήγηση στον τρισδιάστατο χώρο και το χειρισµό των εικονικών αντικειµένων. Το γάντι δεδοµένων παρότι επιτρέπει χειρισµούς που προσεγγίζουν την πραγµατικότητα, θεωρήθηκε δύσχρηστο και κουραστικό.

Η πληροφορική - επικοινωνιακή τεχνολογία και συγκεκριµένα το διαδίκτυο αποτελεί ένα πολλά υποσχόµενο µέσο για το σχολείο του µέλλοντος. Η συνήθης ωστόσο προσέγγιση του θέµατος προβάλλει και αναδεικνύει τα τεχνικά πλεονεκτήµατα και τις δυνατότητές του και υποβαθµίζει το γεγονός ότι η τεχνολογία είναι ένα φαινόµενο κοινωνικό µε πολιτισµικές, πολιτικές και οικονοµικές διαστάσεις. Με την παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζεται µικρή έρευνα που διεξήχθη από οµάδα εκπαιδευτικών, µέσω της οποίας αναδεικνύεται κυρίως η γλωσσική - πολιτισµική διάσταση του διαδικτύου. Συγκεκριµένα: παρουσιάζεται η προσπάθεια τριών εκπαιδευτικών - ερευνητών να εντοπίσουν στο διαδίκτυο υλικό κατάλληλο για τις επιµορφωτικές ανάγκες των διδασκόντων την ελληνική γλώσσα στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση. Από την έρευνα αυτή προκύπτει ότι το θέµα της ανεύρεσης αντίστοιχου υλικού στο διαδίκτυο δεν είναι τόσο θέµα τεχνικής κατάρτισης ή κατοχής ξένων γλωσσών, και ιδιαίτερα της αγγλικής, όπως συνήθως υποστηρίζεται. Αντίθετα, πρόκειται για ένα θέµα αρκετά ευρύτερο: της κατοχής της αγγλοαµερικανικής επιστηµονικής κουλτούρας στον τοµέα της γλωσσοδιδακτικής.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζουµε ένα ολοκληρωµένο περιβάλλον προγραµµατισµού, το AnimPascal. Πρόκειται για ένα Σύστηµα Δυναµικής Προσοµοίωσης Εκτέλεσης Προγράµµατος (program animator) το οποίο ενσωµατώνει επιπλέον τη δυνατότητα καταγραφής των ενεργειών των σπουδαστών (recordability). Ο στόχος του AnimPascal είναι διπλός, αφενός να βοηθήσει τους αρχάριους στη φάση της ανάπτυξης, της αποσφαλµάτωσης, της εκτέλεσης και ελέγχου ενός προγράµµατος αλλά και να καταγράψει τις προσπάθειες τους ώστε να βοηθήσει τον διδάσκοντα στον εντοπισµό των λανθασµένων αντιλήψεων τους. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι λειτουργίες του συστήµατος, µερικά αποτελέσµατα από τη χρήση του AnimPascal και οι αντιλήψεις των σπουδαστών και τέλος τα συµπεράσµατα από τη µέχρι τώρα χρήση του AnimPascal στην υποστήριξη της διδασκαλίας του προγραµµατισµού.

Στόχος της εισήγησης αυτής είναι η ανίχνευση και η κριτική προσέγγιση των εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών δυνατοτήτων που προσφέρει η χρήση ηλεκτρονικών εγκυκλοπαιδικών εφαρµογών στη σχολική τάξη. Ειδικότερα η εργασία ξεκινά µε µία απόπειρα αναγνώρισης των κλασσικών λειτουργικών χαρακτηριστικών µιας ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας. Στη συνέχεια αναλύει και σχολιάζει την παιδαγωγική χρησιµότητα και αξία του εν λόγω λογισµικού και επισηµαίνει µια σειρά από προβληµατισµούς, εκ των οποίων πολλοί εντοπίζονται στο επίπεδο της έµπρακτης χρήσης αυτών των εφαρµογών και της αποτελεσµατικής ενσωµάτωσής τους στη σχολική τάξη.

Στην παρούσα εργασία καταγράφηκαν τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις συµµετοχής του αξιολογητή- µαθητή στο προτεινόµενο µοντέλο αξιολόγησης εκπαιδευτικού λογισµικού. Το προτεινόµενο πρωτότυπο µοντέλο αξιολόγησης, περιλαµβάνει τον τύπο της ποσοτικής τυποποιηµένης αξιολόγησης και τον τύπο της ποιοτικής τυποποιηµένης αξιολόγησης εκπαιδευτικού λογισµικού. Στην ποσοτική τυποποιηµένη αξιολόγηση, συµµετέχουν ως αξιολογητές, εκπαιδευτικοί του γνωστικού αντικειµένου, παιδαγωγοί - ειδικοί της διδακτικής µεθοδολογίας, τεχνικοί πολυµέσων, µαθητές. Στην ποιοτική τυποποιηµένη αξιολόγηση (παρατήρηση κατά τη χρήση του λογισµικού), αξιολογητές είναι εκπαιδευτικοί του γνωστικού αντικειµένου, που παρατηρούν χρήστες - µαθητές και συνεπικουρούνται από εξειδικευµένους συντονιστές της διαδικασίας. Η δηµιουργία τυποποιηµένων εργαλείων συλλογής δεδοµένων (ερωτηµατολόγια) για όλες τις κατηγορίες αξιολογητών αποτελεί τµήµα της παρούσας έρευνας. Στο προτεινόµενο µοντέλο αξιολόγησης κάθε απαραίτητο χαρακτηριστικό του εκπαιδευτικού λογισµικού πιστοποιείται από ένα ή περισσότερα ερωτήµατα, που στο καθένα δίνεται µια ιδιαίτερη βαρύτητα, Επίσης ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται σε κάθε κατηγορία αξιολογητών και κάθε τύπο αξιολόγησης, υποστηρίζοντας έτσι µε ιδιαίτερο τρόπο το µηχανισµό εξαγωγής συµπερασµάτων του προτεινόµενου µοντέλου αξιολόγησης. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η σχεδίαση και η υλοποίηση του ανοικτού πληροφοριακού συστήµατος αξιολόγησης ΠΛΑΤΟ, που περιέχει τη προτεινόµενη µεθοδολογία αξιολόγησης, τη βάση ερωτηµατολογίων κατά αξιολογητή και τύπο αξιολόγησης, το τµήµα αξιολόγησης και το τµήµα αξιολόγησης αξιολογητών. Το µοντέλο αξιολόγησης εφαρµόσθηκε πειραµατικά σε έρευνα που διεξήχθη σε διάφορα σχολεία της Ελλάδος για ένα εκπαιδευτικό λογισµικό, περιλάµβανε όλες τις προτεινόµενες κατηγορίες αξιολογητών και τύπους αξιολόγησης και είχε ως στόχο την πιστοποίηση του προτεινόµενου µοντέλου αξιολόγησης.

Το ζήτηµα της εισαγωγής των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) στην προσχολική εκπαίδευση αποτελεί το επίκεντρο του προβληµατισµού στη συγκεκριµένη έρευνα. Με βάση τις αναφορές από τη διεθνή βιβλιογραφία, σχετικά µε το θέµα που εξετάζεται, πραγµατοποιήθηκε µια διερευνητικού τύπου προσέγγιση χρησιµοποιώντας την τεχνική του ερωτηµατολογίου. Το δείγµα της έρευνας αποτέλεσαν νηπιαγωγοί δηµοσίων και ιδιωτικών νηπιαγωγείων της Πάτρας. Στη συνέχεια, έγινε στατιστική ανάλυση και επεξεργασία των δεδοµένων µε το πρόγραµµα SPSS, µε στόχο την επιβεβαίωση ή απόρριψη των ερευνητικών υποθέσεων, που διατυπώθηκαν. Από την ανάλυση των δεδοµένων προβάλλει η δυναµική της ένταξης των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση και προωθείται η συζήτηση και ο προβληµατισµός για το συγκεκριµένο θέµα.

Η παρούσα ερευνητική εργασία αφορά τη χρήση ενός εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, του See Yoursefl IMprove (SYIM), για την αντιµετώπιση των προβληµάτων που προκύπτουν κατά την εκπαιδευτική διαδικασία της ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, µε σκοπό να βοηθήσει τον εκπαιδευτή να παρακολουθεί τις εξατοµικευµένες µαθησιακές ανάγκες και δυσκολίες του κάθε εκπαιδευόµενου ενώ παράλληλα να παρέχει σε κάθε εκπαιδευόµενο υπηρεσίες εξατοµικευµένης διδασκαλίας, στήριξης και παρακολούθησης προόδου του.

Παρουσιάζεται ο σχεδιασµός και ο τρόπος λειτουργίας του accounting management (διαχείριση καταγραφής χρήσης) µηχανισµού του Ελληνικού Σχολικού Δικτύου. Ο µηχανισµός αυτός υλοποιείται από ένα κατανεµηµένο σύστηµα συλλογής της accounting πληροφορίας την οποία συγκεντρώνει και αρχειοθετεί αυτόµατα σε κεντρικό εξυπηρετητή για περαιτέρω ανάλυση, δηµοσίευση στατιστικών στοιχείων στο διαδίκτυο και δηµιουργία αναφορών χρήσης των δικτυακών πόρων. Παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία που δηµιουργεί αυτός ο µηχανισµός και που δείχνουν την συµπεριφορά των χρηστών του δικτύου, καθώς επίσης την εξέλιξη της κίνησης του δικτύου κατά τη φάση της ανάπτυξής του.

Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να παρουσιάσει ένα πλαίσιο σχετκό µε την έρευνα που αφορά το γνωστικό υπόβαθρο των εκπαιδευτικών ως προς το αντικείµενο διδασκαλίας τους, και θεωρείται ως αφετηρία για την µελλοντική επιµόρφωσή τους στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Με βάση αυτό το πλαίσιο εξετάζεται το γνωστικό υπόβαθρο των καθηγητών ξένων γλωσσών σε τρείς διαφορετικές περιπτωσιολογικές εργασίες (case studies) τα αποτελέσµατα των οποίων παρουσιάζονται σε αυτή την εργασία. Εξαιτίας της ατοµικιστικής και εξελισσόµενης σε συγκεκριµένο φυσικό χώρο κάθε φορά, φύσης της γνώσης που κατέχουν οι καθηγητές χρησιµοποιήθηκαν ποιοτικές µέθοδοι για τη συλλογή και ανάλυση των δεδοµένων ώστε να εντοπιστούν οι τυχόν διαφορές και οµοιότητες. Η έλλειψη ειδικής εκπαίδευσης και προηγούµενης εµπειρίας στις εκπαιδευτικές εφαρµογές των ΤΠΕ είχε ως αποτέλεσµα, οι προτεινόµενες από τους εκπαιδευτικούς διδακτικές πράξεις σχετικές µε τις ΤΠΕ να περιέχουν ασκήσεις απλής εξάσκησης, παρόλο που προχωρηµένου επιπέδου πράξεις παρατηρήθηκαν και καταγράφτηκαν κατά τη διδασκαλία τους. Τέλος, µέσω αυτής της εργασίας προτείνεται, η µεθοδολογία για την εκπαίδευση των καθηγητών στις ΤΠΕ να λάβει ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα (learner-centred) για να µπορέσουν οι εκπαιδευτικοί να συσχετίσουν και να εφαρµόσουν τις ΤΠΕ και σε σχέση µε τις προχωρηµένου επιπέδου διδακτικές µεθόδους τους. Με αυτό το τρόπο πιθανά να ενισχυθούν οι προσδοκίες τους σχετικά µε τις ΤΠΕ και την εφαρµογή τους στην τάξη. Τέλος, αναµένεται ότι ετσι θα επιτευχθεί πραγµατική αλλαγή σε συνεργασία πάντα µε τους εκπαιδευτικούς του κλάδου.

Στην εργασία αυτή δίνεται µια συνθετική παρουσίαση των χαρακτηριστικών των διάφορων προσεγγίσεων διδασκαλίας του προγραµµατισµού σε αρχάριους και των πιο αντιπροσωπευτικών εκπαιδευτικών εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί στα πλαίσια της κάθε προσέγγισης, µε στόχο τη στήριξη ενός εισαγωγικού µαθήµατος στον προγραµµατισµό.

Δύο από τις πιο γενικά αποδεκτές απόψεις στη βιβλιογραφία είναι ότι η χρησιµοποίηση του ΗΥ σε µια µαθησιακή δραστηριότητα έχει ως αποτέλεσµα (α) την ταχύτερη και (β) την ευκολότερη ολοκλήρωση της. Παρά το γεγονός ότι πολύ συχνά διάφοροι ερευνητές επικαλούνται τις απόψεις αυτές για να ερµηνεύσουν την κατά κανόνα θετική επίδραση των ΗΥ στη µάθηση, δεν υπάρχουν έρευνες που να έχουν προχωρήσει σε σχετική διεξοδική διερεύνηση. Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στη µελέτη αυτού του ζητήµατος. Ειδικότερα, εξετάζεται το εάν η επίλυση προβληµάτων συνάφειας από 15χρονους µαθητές επιτυγχάνεται ταχύτερα και ευκολότερα µε τη χρήση ενός λογιστικού φύλλου σε σχέση µε µια πιο παραδοσιακή προσέγγιση µε µολύβι και χαρτί. Είκοσι µαθητές τρίτης γυµνασίου χωρίστηκαν σε δύο οµάδες των δέκα όπου κάθε µαθητής στη µία οµάδα διδάχτηκε ατοµικά από τη δασκάλα του να επιλύει µια σειρά από προβλήµατα συνάφειας µε µολύβι και χαρτί ενώ κάθε µαθητής στην άλλη οµάδα διδάχτηκε ατοµικά να τα επιλύει µε ένα λογιστικό φύλλο. Αναφορικά µε το χρόνο, τα αποτελέσµατα της µελέτης δείχνουν ότι, ενώ γενικά η χρήση του λογιστικού φύλλου επέφερε ούτε ταχύτερη επίλυση των προβληµάτων ούτε την κάλυψη περισσότερης ύλης, ο χρόνος που απαιτήθηκε για την επίλυση προβληµάτων στην οµάδα όπου χρησιµοποιήθηκε το λογιστικό φύλλο συρρικνώθηκε σηµαντικά, µε αποτέλεσµα το χρονικό πλεόνασµα που προέκυψε να µπορεί να χρησιµοποιηθεί για άλλες µαθησιακές δραστηριότητες. Αναφορικά µε τη διευκόλυνση, τα δεδοµένα έδειξαν ότι η χρήση του λογιστικού φύλλου δεν συνεπάγεται και ευκολότερη επίλυση των προβληµάτων από τους µαθητές. Τέλος, γίνεται αναφορά στο θέµα των δυνατοτήτων που προσφέρονται από τον ΗΥ και των δυνατοτήτων που τελικά γίνονται αξιοποιούνται από τους µαθητές µε την εξέταση των µοτίβων συµπεριφοράς των µαθητών στις δύο οµάδες.

Τα Πειραµατικά Δίκτυα Τηλεεκπαίδευσης ABL AV & AW αποτελoύν αυτόνοµες δράσεις στα πλαίσια του προγράµµατος εκπαίδευσης από απόσταση Quali_Learn. Το πρόγραµµα Quali_Learn έχει αναπτύξει στο ΤΕΙ Αθήνας µια υποδοµή αποτελούµενη από κατάλληλο εξοπλισµό, χώρους και ανθρώπινο δυναµικό παράλληλα µε τη λειτουργία σειράς πειραµατικών δράσεων στον τοµέα της εκπαίδευσης εξ’ αποστάσεως. Τα δίκτυα ABL AV & AW εστιάζουν στην αξιοποίηση ετερογενούς υποδοµής πολλών διαφορετικών ιδρυµάτων τριτοβάθµιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα και το εξωτερικό (ΤΕΙ-Αθήνας, Πανεπιστήµιο Brive la Galliard & Πανεπιστήµιο της Limoges για το δίκτυο ABL, ΤΕΙ Αθήνας & Πανεπιστήµιο Vaxjoe για το δίκτυο AV, TEI Αθήνας & Πανεπιστήµιο της Βιέννης για το δίκτυο AW) προκειµένου να υποστηρίξουν εκπαιδευτικές διαδικασίες υψηλής διαδραστικότητας µε εισαγωγή τεχνολογίας τηλεδιάσκεψης. Οι δράσεις αυτές πέρα από την εξαγωγή των αντίστοιχων συµπερασµάτων έχουν ως στόχο να διαµορφώσουν και να αποδώσουν στους συνεργαζόµενους φορείς µία οργανωτική και υλική υποδοµή και µία µέθοδο διεξαγωγής on line εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων µε χρήση ετερογενών υποδοµών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα στοιχεία αυτά µπορούν να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη αυτών καθαυτών των δικτύων αλλά και για τη δηµιουργία και διαχείριση αναλόγων δράσεων.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι βασικές παιδαγωγικές αρχές σχεδίασης και οι τεχνικές ανάπτυξης του λογισµικού ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ (έκδοση 2.0), ενός ανοικτού εκπαιδευτικού λογισµικού συνεργατικής εννοιολογικής χαρτογράφησης βασισµένο στο Διαδίκτυο. Κύριος στόχος του λογισµικού είναι η υπολογιστική υποστήριξη της ανάδυσης των γνωστικών αναπαραστάσεων και για το λόγο αυτό εµπεριέχει ειδικές συνιστώσες υποστήριξης και καταγραφής της όλης αναπαραστασιακής διαδικασίας καθώς και συνιστώσα συλλογικής και εξ αποστάσεως έκφρασης των αναπαραστάσεων µε τη χρήση µιας ειδικής κατηγορίας δρώντων (reactive agents). Επιπρόσθετα, το λογισµικό µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε όλο το φάσµα εφαρµογών που βασίζονται στην υπολογιστική εννοιολογική χαρτογράφηση.

Στην εργασία αυτή γίνεται διερεύνηση των αντιλήψεων καθηγητών Πληροφορικής για τη φύση της Πληροφορικής ως επιστήµης και τον τρόπο εισαγωγής της στις βαθµίδες της Εκπαίδευσης και στα Προγράµµατα Σπουδών. Από την ανάλυση και ερµηνεία των δεδοµένων προέκυψαν τρεις κυρίαρχες κατηγορίες αντιλήψεων για τη φύση της Πληροφορικής : η αντίληψη που βλέπει την Πληροφορική ως αυτοδύναµη επιστήµη, η αντίληψη που βλέπει την Πληροφορική ως τεχνική στενά εξαρτώµενη από άλλες επιστήµες και η αντίληψη που συνθέτει στοιχεία των δύο προηγούµενων αντιλήψεων. Σχετικά µε την εισαγωγή της Πληροφορικής στην εκπαίδευση ως αντικείµενο και ως εργαλείο µάθησης εκφράστηκαν τρεις βασικές κατηγορίες αντιλήψεων. Η πρώτη βλέπει την Πληροφορική να εντάσσεται ως αντικείµενο και ως εργαλείο µάθησης σε όλες τις βαθµίδες της εκπαίδευσης, η δεύτερη από τις τελευταίες τάξεις του Δηµοτικού ενώ η Τρίτη ως αντικείµενο στο Λύκειο και καθόλου ως εργαλείο µάθησης. Οι αντιλήψεις αυτές φαίνεται να σχετίζονται µε το βασικό πτυχίο των εκπαιδευτικών της έρευνας, το φύλο τους και τα χρόνια υπηρεσίας.

Στην εργασία αυτή µελετώνται οι αντιλήψεις µαθητών του Ενιαίου Λυκείου σχετικά µε την έννοια της πληροφορικής µεταβλητής και οι δυσκολίες που αντιµετωπίζουν στο χειρισµό µεταβλητών κατά την επίλυση προβληµάτων προγραµµατισµού. Από τα αποτελέσµατα προκύπτει ότι οι µαθητές του δείγµατος ακολουθούν, στην πλειονότητά τους, τη µαθηµατική αναπαράσταση για την έννοια της µεταβλητής και την αναπαράσταση της ισότητας για την εντολή εκχώρησης. Επιπρόσθετα, αντιµετωπίζουν σηµαντικές δυσκολίες στη διάκριση των µεταβλητών που χρησιµοποιεί ένα πρόγραµµα, καθώς και του τύπου τους.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται το πακέτο λογισµικού "ΣΕΠ", ένα Σύνθετο Εικονικό Περιβάλλον που αναπτύχθηκε για τη διδασκαλία της Θερµότητας και της Θερµοδυναµικής. Το λογισµικό αποτελείται από δυο ανοιχτά εικονικά εργαστήρια Θερµότητας και Θερµοδυναµικής αντίστοιχα και παράλληλα προσφέρει µια επιλεγµένη σειρά θεµάτων πολυµέσων που άπτονται της τεχνολογίας και καθηµερινών εφαρµογών. Το σύνολο του λογισµικού (εικονικά εργαστήρια και υλικό πολυµέσων) αποτελεί ένα ανοικτό και δυναµικό περιβάλλον, το οποίο επιτρέπει στον χρήστη-εκπαιδευτικό τόσο να σχεδιάζει δικά του πειράµατα όσο και να ανασυνθέτει το πολυµεσικό υλικό, ανάλογα µε τις ιδιαίτερες συνθήκες και τα ενδιαφέροντα της κάθε οµάδας µαθητών.

Η παρούσα εργασία αναφέρεται στην αξιολόγηση της εφαρµογής σειράς εργαστηριακών ασκήσεων Φυσικής σε µαθητές Λυκείου, µε ένταξη συστηµάτων Συγχρονικών Διατάξεων, για τη λήψη και απεικόνιση, µέσω γραφικών παραστάσεων, των µεταβολών στα φυσικά µεγέθη. Στις ασκήσεις χρησιµοποιήθηκαν αισθητήρες κίνησης, δύναµης και επιτάχυνσης συνδεδεµένοι µε υπολογιστή. Οι µαθητές εργάσθηκαν µε ειδικά σχεδιασµένα Φύλλα εργασίας. Τα αποτελέσµατα φανερώνουν ότι οι µαθητές εξοικειώθηκαν εύκολα στη χρήση των συστηµάτων και ότι οι δραστηριότητες που κατευθύνονταν από τα Φύλλα Εργασίας ήταν εφαρµόσιµες και τους βοήθησαν, εκτός των άλλων, να αναπτύξουν δεξιότητες κατασκευής και ερµηνείας γραφικών παραστάσεων.

Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας στην εκπαίδευση αποτελεί αντικείµενο πολλών ερευνών που προέρχονται είτε αµιγώς από τον τεχνολογικό είτε αµιγώς από τον εκπαιδευτικό χώρο και σπανιότερα και από τους δύο. Οι ειδικοί του χώρου συχνά διαφωνούν για το περιεχόµενο του και αδυνατούν να διαµορφώσουν κοινή προοπτική και στόχους. Η διαφωνία στην οριοθέτηση του χώρου των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση θεωρείται βασικός ανασταλτικός παράγοντας για την εµφάνιση µεγάλης κλίµακας αποτελεσµάτων. Στην εργασία αυτή προτείνουµε ένα νέο σύστηµα ταξινόµησης των εκπαιδευτικών µέσων προκειµένου να προσεγγίζεται οµοιόµορφα, η παιδαγωγική τους προοπτική.

Η παρούσα ανακοίνωση αναφέρεται στην οργάνωση ενός προγράµµατος διδασκαλίας της πληροφορικής σε εκπαιδευτικούς που εργάζονται, άµεσα ή έµµεσα, µε παιδιά πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης που παρουσιάζουν µαθησιακές δυσκολίες. Το πρόγραµµα βασίζεται στην άποψη ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να χρησιµοποιούν τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών για την ολοκληρωτική ένταξη (δηλ. φυσική, γνωστική και κοινωνική) των µαθητών στο σχολείο. Η πληροφορική δεν είναι µόνο ένα εργαλείο, αλλά ένας ακόµη τρόπος επικοινωνίας. Η ανακοίνωση περιγράφει το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο βασίζεται το πρόγραµµα και παρουσιάζει συνοπτικά τους σκοπούς, περιεχόµενο, δοµή και τρόπους διεξαγωγής του προγράµµατος.

0

Η καλή επαγγελµατική κατάρτιση των εκπαιδευτικών, η κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους διατήρηση της σε υψηλά επίπεδα και η βελτίωση της κατάρτισης αυτής αποτελούν βασικά προβλήµατα της εκπαίδευσης που προβάλλονται έντονα τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από άλλους παράγοντες της εκπαίδευσης. Στα πλαίσια αυτά µια αποτελεσµατική συνεχιζόµενη ενδοϋπηρεσιακή (ενδοσχολική) επιµόρφωση αποτελεί σηµαντικό παράγοντα αναβάθµισης της εκπαίδευσης. Στην εργασία αυτή, µετά από µια συνοπτική επισκόπηση µορφών επιµόρφωσης, παρουσιάζεται ένα σχήµα συνεχιζόµενης ενδοσχολικής επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθµιας και της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Το σύστηµα αυτό, βασισµένο σε µεθόδους εκπαίδευσης από απόσταση µε τα πλεονεκτήµατα και τους περιορισµούς των µεθόδων εκπαίδευσης από απόσταση, στηρίζεται σε µεγάλο βαθµό στη χρήση του διαδικτύου και παρουσιάζει σηµαντικά πλεονεκτήµατα σε σχέση µε άλλες µορφές επιµόρφωσης. Το προτεινόµενο όµως σύστηµα µπορεί να χρησιµοποιηθεί επίσης και για παροχή άµεσης βοήθειας και συµβουλευτικής στο προσωπικό των σχολείων, κάτι που δεν είναι δυνατό µε τα σηµερινά οργανωτικά σχήµατα επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών. Έχει το πλεονέκτηµα να είναι προσιτό στους εκπαιδευτικούς των σχολείων όλων των περιοχών µε οικονοµία χρόνου, πόρων και ανθρώπινου δυναµικού. Απαιτεί µια καλή λειτουργική οργάνωση, η οποία πρέπει να αναπτυχθεί, και µια υποδοµή, η οποία ήδη υπάρχει ή αρχίζει να δηµιουργείται στα σχολεία. Περιορίζει σχεδόν τελείως τις ëαρρυθµίεςí στη λειτουργία του Σχολείου εξαιτίας της κινητικότητας του διδακτικού προσωπικού λόγω συµµετοχής του σε επιµορφωτικά προγράµµατα. Το χαρακτηριστικό αυτό είναι πολύ σηµαντικό για τη λειτουργία των σχολείων µπορεί όµως να παρουσιάσει άλλες ëπαρενέργειεςí. Η λειτουργική οργάνωση και υποδοµή που απαιτείται για τη λειτουργία του προτεινόµενου συστήµατος, µπορεί επίσης να χρησιµοποιείται και για επικοινωνία ñ συνεργασία και µε φορείς πέρα από το επιµορφωτικό κέντρο στα πλαίσια άλλων σχολικών δραστηριοτήτων ή συµµετοχής σε (ανταγωνιστικά) προγράµµατα, π.χ. το COMENIUS

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται η ερευνητική εργασία γύρω από το σχεδιασµό και την ανάπτυξη του «Αβακίου», ενός µαθησιακού περιβάλλοντος που προσφέρεται για την κατασκευή διερευνητικού εκπαιδευτικού λογισµικού υψηλής ποιότητας από µή προγραµµατιστές. Το Αβάκιο υιοθετεί µια ψηφιδο- κεντρική προσέγγιση σχεδιασµού και ανάπτυξης λογισµικού (component software), εισάγοντας µια πολυεπίπεδη µεθοδολογία ανάπτυξης εκπαιδευτικού λογισµικού µε κύριο χαρακτηριστικό την ισοβαρή εκπροσώπηση της εκπαιδευτικής κοινότητας έναντι των τεχνολόγων στη διαδικασία ανάπτυξης. Οι Κατασκευαστές Ψηφίδων (τεχνολόγοι) σχεδιάζουν και αναπτύσουν επαναχρησιµοποιήσιµες και αλληλοσυνεργάσιµες Ψηφίδες, γενικού σκοπού ή προσανατολισµένες προς συγκεκριµένους γνωστικούς χώρους, οι οποίες προορίζονται να παίξουν το ρόλο δοµικών λίθων στα χέρια των συγγραφέων εκπαιδευτικών Μικρόκοσµων. Οι Σχεδιαστές Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων, συνήθως ερευνητές εκπαιδευτικοί, ειδικοί στην ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού για τις γνωστικές περιοχές της ειδικότητάς τους, σχεδιάζουν δραστηριότητες µε βάση συγκεκριµένους εκπαιδευτικούς στόχους και χρησιµοποιούν τα εργαλεία σύνθεσης Μικρόκοσµων για ν'αναπτύξουν το εκπαιδευτικό λογισµικό. Το Αβάκιο έχει αναπτυχθεί σε Java και φιλοξενείται στο web-site: http://E-Slate.cti.gr.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η δυνατότητα σχεδίασης και διοργάνωσης προγράµµατος εξ αποστάσεως συµπληρωµατικής µηχανολόγων, µε χρήση σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής, τηλεπικοινωνιών και πολυµέσων. Συγκεκριµένα περιγράφεται η δηµιουργία κατάλληλων εκπαιδευτικών συνθηκών, τα επιθυµητά χαρακτηριστικά των συµµετεχόντων (διδασκόντων και εκπαιδευόµενων), τα πλεονεκτήµατα της από απόστασης συµπληρωµατικής εκπαίδευσης στον τοµέα της µηχανολογίας και τρόποι-µορφές οργάνωσης ενός τέτοιου προγράµµατος.

8 χρόνια εργασίας µε υπολογιστή σε µια τάξη ελληνικού νηπιαγωγείου. Ποιος ο σκοπός; Ποιος ο στόχος, το περιεχόµενο και η προοπτική µιας τέτοιας εκπαιδευτικής προσέγγισης; Μπορεί η χρήση των υπολογιστών να συνδυαστεί µε άλλους εκπαιδευτικούς τοµείς; Οι Ευρωπαϊκές πολυεταιρικές συµπράξεις συνεισφέρουν στον προαναφερθέντα στόχο; Πως µπορεί ο δάσκαλος να βελτιώσει την καθηµερινή σχολική του ζωή χρησιµοποιώντας τις νέες τεχνολογίες;

Λαµβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία του διαδικτύου ως πηγή πληροφορίας και µέσο επικοινωνίας, το κείµενο αυτό θέτει µερικά ερωτήµατα αναφορικά µε τη θέση του ως ισχυρό εκπαιδευτικό εργαλείο. Κατά πόσο η χρήση του διαδικτύου διευκολύνει την πρόσβαση στην µάθηση, κατά πόσο προάγει την µάθηση, και πώς η τεχνολογία του διαδικτύου αλλάζει τις παιδαγωγικές πρακτικές;

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται το Σύστηµα Τηλεκατάρτισης που υλοποιήθηκε στα πλαίσια του έργου IDEAL II. Το έργο χρηµατοδοτήθηκε από την Κοινοτική Πρωτοβουλία ADAPT και από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και αναπτύχθηκε από την Ερευνητική Μονάδα 5 του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και το ΚΕΚ Μέντωρ Εκπαιδευτική. Σκοπός του ήταν η δηµιουργία ενός συστήµατος εκπαίδευσης από απόσταση σε θέµατα ποιότητας και πιστοποίησης για επιχειρηµατίες και στελέχη επιχειρήσεων του Κλάδου Τροφίµων και Ποτών. Στην εργασία περιγράφονται η αρχιτεκτονική και η λειτουργικότητα του συστήµατος.

Θέµα της εισήγησης αυτής είναι ο εκσυγχρονισµός της διδασκαλίας της Λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθµια εκπαίδευση µε την κατάλληλη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες. Καταγράφονται επιγραµµατικά τα πλεονεκτήµατα της σύγχρονης εκπαιδευτικής τεχνολογίας σε σχέση µε τα παραδοσιακά µέσα. Επισηµαίνονται τα προβλήµατα που διαπιστώνονται στην εκπαιδευτική πράξη κατά τη διδακτική προσπέλαση των εγχειριδίων της Λογοτεχνίας στο Γυµνάσιο και Λύκειο. Παρουσιάζονται συνοπτικά οι σύγχρονες τάσεις στη θεωρία της Λογοτεχνίας που προβάλλουν το ρόλο του αναγνώστη και νοµιµοποιούν την αναβάθµιση του ρόλου του µαθητή-αναγνώστη κατά τη διδακτική πράξη. Τίθενται οι προϋποθέσεις για το σχεδιασµό ενός κατάλληλου Λογισµικού για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας και περιγράφονται οι δυνατότητες που παρέχει ένα Ηλεκτρονικό Λογοτεχνικό εργαστήρι στην απελευθέρωση των δηµιουργικών - αναγνωστικών ικανοτήτων των µαθητών.

Από έρευνες που έγιναν τα τελευταία χρόνια σε µαθητές δηµοτικών σχολείων, έχει διαπιστωθεί ότι αυτοί διατηρούν, ακόµη και µετά τη διδασκαλία, λανθασµένες αντιλήψεις για το φυσικό φαινόµενο του βρασµού του νερού. Η χρήση των προσοµοιώσεων, ως µέσο διδασκαλίας φυσικών φαινοµένων για την αντιµετώπιση αυτών των αντιλήψεων, βρί- σκεται αυτή τη στιγµή στο επίκεντρο του εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος · Τα αποτελέσµατα µάλιστα της προσέγγισης της επιστηµονικής γνώσης από τους µαθητές, µε αυτόν τον τρόπο, είναι ενθαρρυντικά. Η εργασία αυτή έχει ως σκοπό να συµβάλει στην προσπάθεια , που συνδέεται µε το σχεδιασµό διδακτικής παρέµβασης µε τη χρήση προσοµοίωσης. Επιχειρεί να δείξει ένα τρόπο, µε τον οποίο µπορεί να ενταχθεί στη διδακτική πράξη µια προσοµοίωση µε τη µέθοδο της εποικοδοµητικής προσέγγισης.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζουµε ένα φιλικό εργαλείο εκπαιδευτικού λογισµικού για τη διδασκαλία της στατιστικής στα Λύκεια. Τα εργαλείο είναι πλήρως εναρµονισµένο µε την ύλη και τη νέα παιδαγωγική προσέγγιση στην Δευτεροβάθµια Εκπαίδευση.

Στοχεύοντας στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου περιβάλλοντος υποστήριξης της εκπαίδευσης, µέσα από την εκπροσώπηση όλων των παραγόντων και συντελεστών µίας εκπαιδευτικής διαδικασίας εντός ενός εικονικού περιβάλλοντος, η παρούσα εργασία σχεδιάζει και αναπτύσσει µεθόδους υλοποίησης που θα επιτρέπουν «σύγχρονη εκπαίδευση» ικανή να υποστηρίξει όλες τις γνωστές παιδαγωγικές προσεγγίσεις συνεργατικής διδακτικής που µπορούν να εκµεταλλευθούν τις νέες τεχνολογίες. Το έργο χρηµατοδοτείται εν µέρει από το 5ο Πλαίσιο για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Πρόγραµµα «INVITΕ» των Τεχνολογιών Εκπαίδευσης της Κοινωνίας της Πληροφορίας.

Σε αυτή την εργασία παρουσιάζεται το πρώτο Ελληνικό Σχολικό Δίκτυο, που υλοποιείται από το έργο «Ασκοί του Αιόλου», εντάσσεται στην ενέργεια «Οδύσσεια» και χρηµατοδοτείται από το «Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελµατικής Κατάρτισης». Το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών έχει την ευθύνη για την σχεδίαση, υλοποίηση και ολοκλήρωση του έργου. Με βάση την επίδραση που ασκεί η δικτυακή τεχνολογία στην εκπαιδευτική δραστηριότητα και σύµφωνα µε τη διεθνή εµπειρία, η χρήση του δικτύου στην εκπαιδευτική διαδικασία ενεργεί ως αντικείµενο γνώσης, πηγή πληροφόρησης, µαθησιακό και επικοινωνιακό εργαλείο. Ο βασικός στόχος του έργου «Ασκοί του Αιόλου» είναι η ολοκλήρωση της δικτυακής υποδοµής για τη διασύνδεση των σχολικών εργαστηρίων και των διοικητικών µονάδων και την παροχή δικτυακών υπηρεσιών σε µία ευρεία κλίµακα. Έτσι διαµορφώνεται ένα εκπαιδευτικό δίκτυο, το οποίο βασίζεται στο δίκτυο κορµού του Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ) και παρέχει βασικές και προηγµένες δικτυακές υπηρεσίες στους χρήστες του δικτύου.

Η µαθησιακή διαδικασία περιλαµβάνει τουλάχιστον τέσσερα στάδια ή τύπους δραστηριοτήτων : (1) συγκέντρωση δεδοµένων ή προσεκτική παρατήρηση, (2) αναγνώριση µορφής (patterns), (3) διατύπωση συµπερασµάτων και (4) επαλήθευση (απόδειξη) των υποθέσεων. Η επικρατούσα εντύπωση συνδέει τα µαθηµατικά µόνο µε το τελευταίο από τα τέσσερα στάδια, δηλαδή µε τις αποδείξεις θεωρηµάτων Η επιλεκτική προσήλωση των εκπαιδευτικών στη µαθηµατική απόδειξη, δηµιουργεί τους µαθητές στην αντίληψη ότι τα µαθηµατικά δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Είναι πολλοί εκείνοι που πιστεύουν ότι η διαδικασία της µάθησης είναι µία βαρετή και µη απολαυστική διαδικασία. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η τεκµηρίωση µιας άποψης για τη χρήση του χρώµατος µε σκοπό να βελτιωθεί το περιβάλλον διδασκαλίας των µαθηµατικών. Αν δεν χρησιµοποιούµε τα χρώµατα προσεκτικά και µε φειδώ µπορούν να κάνουν τη διαδικασία της ανάγνωσης του κειµένου καθώς και τον διαχωρισµό µικρών αντικειµένων πιο αργή, λιγότερο ασφαλή και πολύ πιο επώδυνη. Στην εργασία αυτή, τεκµηριώνεται η χρήση των χρωµάτων στη διαµόρφωση του κατάλληλου γραφικού περιβάλλοντος όταν πρόκειται να αναπτυχθεί νέο εκπαιδευτικό λογισµικό.

Διδακτική προσέγγιση για την µελέτη φθινουσών ταλαντώσεων µε την χρήση Νέων Τεχνολογιών της Πληροφορικής εφαρµόστηκε από οµάδα 6 µαθητών της Γ΄ Γυµνασίου. Η µέθοδος συνίσταται στην δηµιουργία και επεξεργασία χρονοφωτογραφιών µε Η/Υ από πείραµα φθίνουσας ταλάντωσης,. Με τη χρήση βιντεοκάµερας οι µαθητές κατέγραψαν το πείραµα και επεξεργάστηκαν την ταινία µε τη βοήθεια Η/Υ. Τα πειραµατικά δεδοµένα πλάτους ταλάντωσης - χρόνου που προέκυψαν προσεγγίστηκαν µε εκθετική καµπύλη από τον Η/Υ και επιβεβαιώθηκε η εκθετική εξάρτηση του πλάτους από το χρόνο. Η µέθοδος ανέλυσε µε ακρίβεια το φαινόµενο και µπορεί να επεκταθεί στη διδασκαλία και άλλων θεµάτων της Μηχανικής. Οι µαθητές απέκτησαν δεξιότητες στον χειρισµό εργαλείων των Νέων Τεχνολογιών και αντιµετώπισαν µε ενδιαφέρον τη διδακτική προσέγγιση.

Η οργάνωση του προγράµµατος «Η Ολυµπιακή Παιδεία στην Προσχολική Εκπαίδευση», σύµφωνα µε τις αρχές και λειτουργίες της βιωµατικής-επικοινωνιακής διδασκαλίας και η ευχέρεια εφαρµογής του project σε αποµακρυσµένα σχολεία του νοµού Φλώρινας µε δυνατότητες αυτονοµίας και ευελιξίας στο χρόνο και τρόπο υλοποίησης του αναλυτικού προγράµµατος, έκανε εφικτή τη χρήση µαθησιακών προσεγγίσεων διαφορετικών από τις ισχύουσες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστηµα. Ο υπολογιστής και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων του αντιµετωπίστηκαν ως µία διαφορετική διαδικασία διευθέτησης και επεξεργασίας του θέµατος του προγράµµατος. Η χρήση του στην αίθουσα του νηπιαγωγείου οδήγησε τους φοιτητές του Παιδαγωγικού Τµήµατος Νηπιαγωγών Φλώρινας - εφαρµοστές του προγράµµατος - στη δηµιουργία µίας πρακτικής θεώρησης για τη θέση και αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας στις πολύµορφες διδακτικές διαδικασίες, µε τελικό προϊόν την ανάπτυξη ενός εκπαιδευτικού CD-ROM. Η παρουσία του υπολογιστή συνέβαλε στην εξοικείωση των παιδιών του νηπιαγωγείου µε την νέα τεχνολογία και αποτέλεσε ένα θετικό ερέθισµα για διερεύνηση ευρύτερης εφαρµογής αυτής, από τους εν ενεργεία νηπιαγωγούς των σχολείων στα οποία εφαρµόστηκε το πρόγραµµα.

Η παρούσα εργασία αναφέρεται σε µια διενεργηθείσα έρευνα στο Ν. Ευβοίας κατά το σχολικό έτος 1999-2000. Η έρευνα αποσκοπούσε στην καταγραφή αντιλήψεων και δυσκολιών που έχουν οι µαθητές από το Γυµνάσιο µέχρι και τα ΙΕΚ γύρω από το γνωστικό αντικείµενο «Ανάπτυξη Εφαρµογών σε προγραµµατιστικό Περιβάλλον»

Οι νέες τεχνολογίες χρησιµοποιούν νέες µορφές πληροφόρησης και εισάγουν νέους τρόπους µάθησης που απαιτούν την ευαισθητοποίηση των µικρών παιδιών σε αυτές ώστε να µπορούν να ξεχωρίζουν την εικονική από την «φυσική» πραγµατικότητα. Δεν έχει θεσµοθετηθεί η εφαρµογή των νέων τεχνολογιών στην προσχολική εκπαίδευση. Η πλήρης αξιοποίησή τους µπορεί να γίνει µόνο µέσα από ένα µαθητοκεντρικό παιδαγωγικό σύστηµα και εξαρτάται σηµαντικά από τη στάση και τους ρόλους που υιοθετεί ο εκπαιδευτικός. Αναφέρονται µερικοί τρόποι αξιοποίησης των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών στο νηπιαγωγείο.

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να παρουσιάσει τη µεθοδολογία, την ανάλυση των δεδοµένων και τα συµπεράσµατα που προέκυψαν από την αξιολόγηση της επιµόρφωσης εκπαιδευτικών όλων των ειδικοτήτων των σχολείων που συµµετείχαν στην πρώτη φάση εφαρµογής του Έργου Πιλοτικής Αξιοποίησης Δικτυακής και Υπολογιστικής Υποδοµής "ΟΔΥΣΣΕΑΣ". Τα στοιχεία που παραθέτονται στο άρθρο καταγράφτηκαν στα πλαίσια της έρευνας "Κοινωνική και Παιδαγωγική Αξιολόγηση του έργου ΟΔΥΣΣΕΑΣ" που πραγµατοποιείται από τους συγγραφείς του µετά από σχετική προκήρυξη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Στη συγκεκριµένη εργασία παρουσιάζεται η αρχιτεκτονική ενός πρωτότυπου εκπαιδευτικού προσαρµοστικού συστήµατος για το Διαδίκτυο, το οποίο σχεδιάστηκε στα πλαίσια του ερευνητικού προγράµµατος ΠΕΝΕΔ99 της Γενικής Γραµµατείας Έρευνας και Τεχνολογίας µε τίτλο "Μελέτη, σχεδίαση και ανάπτυξη νοήµονος συστήµατος για τηλε-εκπαίδευση". Το συγκεκριµένο σύστηµα υιοθετεί τη µέθοδο της προσαρµοστικής παρουσίασης µαθηµάτων σύµφωνα µε την οποία το περιεχόµενο κάθε µαθήµατος δηµιουργείται δυναµικά κατά την αλληλεπίδρασή του εκπαιδευόµενου µε το σύστηµα και ακολουθεί το γνωστικό υπόβαθρο, τις προτιµήσεις του αλλά και την εξέλιξή του. Συνοπτικά περιγράφονται τα διάφορα τµήµατα του συστήµατος και ο τρόπος που αυτά αλληλεπιδρούν.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει τη µελέτη, σχεδίαση και υλοποίηση του εκπαιδευτικού λογισµικού «Κασταλία» µε γνωστικά αντικείµενα την Ιστορία και την Τέχνη στο Λύκειο, που υποστηρίζεται από βάση µε ιστορικές πηγές και διδακτικά σενάρια. Η «Κασταλία» είναι ένα διδακτικό εργαλείο για τη διερευνητική οικοδόµηση της ιστορικής γνώσης και την προσέγγιση της τέχνης µε τη χρήση ιστορικών πηγών που αναπτύσσεται από την οµάδα µας και σε συνεργασία µε την εταιρία 01 Πληροφορική Α.Ε., στα πλαίσια του προγράµµατος «Ναυσικά - Ε22» του Υπουργείου Παιδείας. Το λογισµικό προσφέρει ένα περιβάλλον µάθησης που αποτελεί για το µαθητή τον δικό του χώρο αναπαράστασης ιστορικών θεµάτων, που τον οδηγεί στην αναζήτηση και αξιοποίηση πληροφοριών, στη διατύπωση επιχειρηµάτων και αιτιακών συναφειών που καταλήγουν στη σύνθεση µιας αφήγησης. Το λογισµικό διαθέτει σειρά εργαλείων για την επεξεργασία των πηγών, καθώς και χώρο εργασίας µέσα στον οποίο µπορούν να µελετηθούν επιλεγµένες θεµατικές ενότητες από το γνωστικό αντικείµενο µε αφορµή σενάρια, δραστηριότητες και εργασίες που περιέχονται στο λογισµικό. Τα αποτελέσµατα της διαµορφωτικής αξιολόγησης που έγινε κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του λογισµικού από εκπαιδευτικούς και µαθητές στο σχολικό περιβάλλον της τάξης έχουν συµβάλει στην τελική συγκρότηση του λογισµικού.

Τα έξυπνα συστήµατα διδασκαλίας (Intelligent Tutoring Systems) και τα Προσαρµόσιµα Συστήµατα Υπερµέσων (Adaptive Hypermedia Systems) άνοιξαν το δρόµο για την εµφάνιση των Προσαρµόσιµων Εκπαιδευτικών Συστηµάτων στον Παγκόσµιο Ιστό (AES). Στην παρούσα εργασία, εξετάζουµε το κατά πόσο τέτοια συστήµατα είναι εφαρµόσιµα για διδασκαλία σε µη καλώς δοµηµένα γνωστικά πεδία (ill structured domains). Πιο συγκεκριµένα, αναγνωρίζουµε τα βασικά προβλήµατα που σχετίζονται µε το ερώτηµα αυτό, τα αναλύουµε και για κάθε περίπτωση προτείνουµε προϋποθέσεις οι οποίες είναι ουσιαστικές για την υλοποίηση AES για µη καλώς δοµηµένα γνωστικά πεδία.

Η εργασία αυτή έχει ως επίκεντρο τη σκέψη των µαθητών κατά την ανάλυση ενός προβλήµατος της καθηµερινής ζωής. Η επίλυση προβληµάτων είναι ένας µεγάλος χώρος έρευνας στη Διδακτική των Θετικών Επιστηµών και στοιχεία χρησιµοποιούνται στην προσπάθειά µας να κατανοήσουµε τη σηµασία της προσέγγισης προβληµάτων από τους µαθητές στο πλαίσιο της Πληροφορικής. Τα ερευνητικά δεδοµένα αυτής της µελέτης έχουν συλλεχθεί στο πλαίσιο του µαθήµατος «Ανάπτυξη εφαρµογών σε προγραµµατιστικό περιβάλλον» της Γ΄ Τάξης Ενιαίου Λυκείου. Οι απαντήσεις των µαθητών όταν τους ζητήθηκε να αναλύσουν ένα καθηµερινό πρόβληµα µελετήθηκαν και εντοπίστηκαν συλλογισµοί οι οποίοι υποδεικνύουν εννοιολογικά προβλήµατα. Τα εννοιολογικά αυτά προβλήµατα έχουν κατηγοριοποιηθεί και παρουσιάζονται. Διδακτικές προτάσεις για την αντιµετώπισή τους συζητούνται επίσης.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η υλοποίηση ενός ανοιχτού περιβάλλοντος λογισµικού, για τη δηµιουργία διαλόγων από τους µαθητές. Ο σκοπός της ανάπτυξης του εργαλείου αυτού είναι να βοηθήσει στην κατανόηση εννοιών που περιέχονται σε αντικείµενα από τις κοινωνικές επιστήµες. Απευθύνεται σε µαθητές Γυµνασίου.

Η παρούσα εργασία παρουσιάζει το ολοκληρωµένο εκπαιδευτικό περιβάλλον ΤΗΛΕϊΣΤΩΡ που επιτρέπει την ανάπτυξη, διαχείριση και διάθεση µαθηµάτων µέσω του Διαδικτύου. Επιχειρείται να περιγραφεί τόσο η φιλοσοφία σχεδιασµού όσο και τα λειτουργικά του χαρακτηριστικά και οι δυνατότητες του συγκεκριµένου περιβάλλοντος Τηλε-Εκπαίδευσης, το οποίο χρησιµοποιείται ήδη πιλοτικά από τα Εκπαιδευτήρια Δούκα.

Στην εργασία αυτή εξετάζεται το πρόβληµα της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών στις εφαρµογές των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην εκπαίδευση. Παρουσιάζεται ο θεωρητικός προβληµατισµός που οδήγησε στη διαµόρφωση του σχετικού προγράµµατος εκπαίδευσης εκπαιδευτικών στην ΠΑ.ΤΕ.Σ Πάτρας, οι στόχοι, το περιεχόµενο και η διδακτική µεθοδολογία του προγράµµατος. Τονίζεται η παιδαγωγική πλευρά του προγράµµατος που εµπνέεται από την εποικοδοµητική (constructivist) φιλοσοφία εκπαίδευσης. Τέλος, παρουσιάζονται και συζητώνται στοιχεία από την αξιολόγηση του προγράµµατος που δείχνουν ότι η πλειοψηφία των εκπαιδευοµένων φαίνεται να εξέρχονται µε θετικές στάσεις ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση και µε αυτοπεποίθηση ότι θα τα καταφέρουν να ενσωµατώσουν τις νέες τεχνολογίες στη δουλειά τους στο σχολείο.

Το άρθρο αυτό περιγράφει τις κατανοήσεις οι οποίες αναπτύχθηκαν από πέντε οµάδες συνεργαζόµενων παιδιών για την έννοια της µεταβλητής, κατά την ενασχόλησή τους µε τις δραστηριότητες µαθηµατικού µικρόκοσµου βασισµένου σε εργαλεία υπολογιστικής τεχνολογίας. Ποιοτική ανάλυση των δεδοµένων της έρευνας υποστηριζόµενη και από ορισµένα ποσοτικά δεδοµένα, δείχνει ότι όταν τα παιδιά εµπλέκονται σε δραστηριότητες και καταστάσεις οι οποίες έχουν νόηµα για αυτά, µπορούν να αναπτύσσουν κατανοήσεις για ορισµένες πτυχές της έννοιας της µεταβλητής.

Η παρούσα εργασία πραγµατεύεται το σχεδιασµό και την υλοποίηση εφαρµογών τηλεκπαίδευσης µέσω του Διαδικτύου, µε στόχο την καλύτερη και πληρέστερη διδασκαλία των γεωπονικών επιστηµών. Αναλυτικότερα, αναφέρεται στην ανάπτυξη εφαρµογών σύγχρονης µορφής τηλεκπαίδευσης για χρήστες µέσης τεχνολογικής υποδοµής, καθώς και ασύγχρονης µορφής τηλεκπαίδευσης µέσω του Διαδικτύου για την διεξαγωγή προπτυχιακών και µεταπτυχιακών µαθηµάτων στο Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών.

Το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ένα διαθεµατικό πολυµεσικό εκπαιδευτικό λογισµικό αναπτύχθηκε στα πλαίσια του έργου ΝΑΥΣΙΚΑ και είναι προϊόν οµάδας εργασίας που αποτελείται από τις εταιρίες INTE*LEARN, ΒΥΤΕ και SINGULAR Β.Ε. καθώς και το Εργαστήριο Πολυµέσων του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η εφαρµογή ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, οι εκπαιδευτικοί της στόχοι και η µεθοδολογία υλοποίησής της, οι αρχές σχεδιασµού όπως υπαγορεύονται από την παιδαγωγική προσέγγιση, η αξιοποίηση του λογισµικού, το κοινό για το οποίο απευθύνεται και το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιµοποιήθηκε.

Η επιστηµονική Οµάδα του Τοµέα Παιδαγωγικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών στα πλαίσια του έργου «Καλυψώ» επιχείρησε µια πρώτη αξιολόγηση των επιπτώσεων της χρήσης των νέων τεχνολογιών στην διδασκαλία, εστιάζοντας στις απόψεις των εκπαιδευτικών των σχολείων που συµµετείχαν στο πρώτο πιλοτικό πρόγραµµα «Οδυσσέας». Όπως φαίνεται από ερωτηµατολόγια που µοιράστηκαν στους εκπαιδευτικούς αυτούς, οι οποίοι επιµορφώθηκαν στην παιδαγωγική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία, η πρώτη προσπάθεια χρήσης των νέων τεχνολογιών στα σχολεία δηµιούργησε θετικό κλίµα για την εισαγωγή της και την εκπαιδευτική της αξία. Η πλειονότητα των καθηγητών εκτιµά ότι η χρήση των ΝΤ ενθαρρύνει ανοιχτά µοντέλα διδασκαλίας και µάθησης και αναβαθµίζει το ρόλο του µαθητή και του καθηγητή. Έντονη φάνηκε η ανάγκη εντατικοποίησης παραγωγής και προσαρµογής ποιοτικού εκπαιδευτικού λογισµικού, επιµόρφωσης αλλά και στήριξης των εκπαιδευτικών στην προσπάθειά τους. Λέξεις - κλειδιά: νέες τεχνολογίες, δευτεροβάθµια εκπαίδευση 1. Εισαγωγή Τις τελευταίες δεκαετίες όλες οι χώρες επιχειρούν παράλληλα µε την εισαγωγή του µαθήµατος της Πληροφορικής, να ενσωµατώσουν τη χρήση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία των µαθηµάτων του αναλυτικού προγράµµατος (Pelgrum & Plomp 1993, Pelgrum Anderson Polydorides 1996) µε στόχο τη βελτίωση της διδασκαλίας και µάθησης. Παρ' όλο που η χρήση των νέων τεχνολογιών έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη διδασκαλία και µάθηση (Watson 1993), η επέκταση της χρήσης των υπολογιστών σε ευρεία κλίµακα έχει αποδειχθεί πολύπλοκη διαδικασία, και θέµατα όπως η δηµιουργία υλικοτεχνικής υποδοµής, η παραγωγή ποιοτικού εκπαιδευτικού λογισµικού και η οργάνωση επιµόρφωσης για τους εκπαιδευτικούς δεν έχουν ακόµη αντιµετωπιστεί αποτελεσµατικά (Pelgrum & Plomp 1993, Brummelhuis & Plomp 1993). Στην Ελλάδα, ενώ η ενσωµάτωση των υπολογιστών στη διδασκαλία συζητήθηκε για πρώτη φορά σε επίπεδο εκπαιδευτικής πολιτικής το 1985, η χρήση των υπολογιστών στα σχολεία εστίασε στην «Εκπαίδευση στην Πληροφορική». Βασική προτεραιότητα ήταν η εξοικείωση των µαθητών µε την τεχνολογία και τις υπολογιστικές εφαρµογές, καλύπτοντας την ανάγκη της χώρας για οικονοµική και τεχνολογική ανάπτυξη. Παράλληλα, η έλλειψη τεχνολογικής υποδοµής αλλά και ανθρώπινου δυναµικού δεν επέτρεψε την εισαγωγή της «Πληροφορικής στην Εκπαίδευση» (Βαβουράκη 1999). Η δυνατότητα της χρήσης των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία των µαθηµάτων του αναλυτικού προγράµµατος για εκπαιδευτική αναβάθµιση (Κυνηγός 1995) δοκιµάστηκε στο πρώτο πιλοτικό πρόγραµµα «Οδυσσέας». Το πρόγραµµα εντάσσεται στην ενέργεια «Οδύσσεια» που έχει στόχο να ενσωµατώσει τη χρήση των Νέων 1 Η εισήγηση βασίζεται σε έρευνα που εκπόνησε η επιστηµονική επιτροπή του τµήµατος ΦΠΨ του Πανεπιστηµίου Αθηνών, µε επιστηµονικό υπεύθυνο τον Καθηγητή Παιδαγωγικής κ. Μ. Κασσωτάκη και µέλη τους: Π. Κυνηγό, Δ. Καραγεώργο, Α. Βαβουράκη και Κ. Γαβρίλη

Στο πλαίσιο του έργου του ΥΠΕΠΘ «Αναδιατύπωση και Εκσυγχρονισµός των Προγραµµάτων Σπουδών στον Τοµέα των Φυσικών Επιστηµών µε Σύγχρονη Παραγωγή Διδακτικού Υλικού» και µε την εποπτεία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, αναπτύχθηκε από την οµάδα µας το εκπαιδευτικό λογισµικό «Μ.Α.Θ.Η.Μ.Α.», για τις τάξεις Β' και Γ' Γυµνασίου, µε θεµατικές ενότητες: Μηχανική, Ανάκλαση - διάθλαση, Θερµότητα, Ηλεκτρισµός, Μοντέλα & Άτοµα. Στην εργασία αυτή περιγράφονται οι θεωρητικές αρχές και η φιλοσοφία που καθοδήγησαν το σχεδιασµό της ενότητας «Θερµότητα» του ως άνω λογισµικού. Για το σχεδιασµό ελήφθησαν υπόψη οι µαθησιακές δυσκολίες που αντιµετωπίζουν για το θέµα αυτό µαθητές/ριες του Γυµνασίου, και ιδιαίτερα όσον αφορά στην κατανόηση των µοντέλων της δοµής της ύλης και της σωµατιδιακής φύσης της ύλης. Το περιβάλλον εργασίας στην ενότητα της Θερµότητας προσοµοιώνει ένα εργαστήριο Θερµότητας, όπου ο/η µαθητής/ρια µπορεί να εκτελέσει πειράµατα σχετικά µε τη διαστολή των στερεών, υγρών ή αερίων, καθώς και πειράµατα αλλαγής φάσης του νερού. Μέσα από τις προτεινόµενες δραστηριότητες, ο/η µαθητής/ρια µπορεί να επαληθεύσει τις προβλέψεις του/ης, να ελέγξει τις ιδέες του/ης και να µάθει τις νέες έννοιες µέσα από τη µελέτη πολλαπλών αναπαραστάσεων κάθε φαινοµένου. Για το σκοπό αυτό, για την καλύτερη κατανόηση της ερµηνείας του φαινοµένου, παρέχεται στο/η µαθητή/ρια η δυνατότητα να παρατηρεί σε ξεχωριστό παράθυρο το σχετικό µοντέλο, όπου δίνεται έµφαση στη σωµατιδιακή φύση της ύλης και στην επίδραση της θερµοκρασίας στις κινήσεις των µορίων. Μία πρώτη αξιολόγηση του λογισµικού είχε θετικά αποτελέσµατα.

Παρουσιάζεται ένα περιβάλλον µάθησης για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστηµών στην Στ΄ Δηµοτικού, το οποίο συνδυάζει τη χρήση νέων τεχνολογιών µε τη συνεργατική µάθηση. Το περιβάλλον βασίζεται σε γενικότερες αρχές για τη µάθηση που προκύπτουν από την έρευνα στην Ψυχολογία και τη Διδακτική των Φυσικών Επιστηµών. Πραγµατοποιήθηκε διεξοδική µελέτη των γνωσιακών, µεταγνωσιακών και συνεργατικών χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος µάθησης µέσω διαφορετικών µεθοδολογικών εργαλείων. Διαπιστώθηκε ότι οι έλληνες µαθητές, παρά τη µικρή πρότερη εµπειρία τους σε θέµατα συνεργασίας, καταφέρνουν να συνεργαστούν και να ανταπεξέλθουν στην πρόκληση για µεγαλύτερο προσωπικό έλεγχο της διαδικασίας της µάθησης. Διαπιστώθηκε η σηµαντική αύξηση της µεταγνωσιακής δραστηριοποίησης των µαθητών. Ωστόσο, ο σχεδιασµός και η υλοποίηση του περιβάλλοντος σε παραδοσιακές ελληνικές τάξεις θέτει σηµαντικές τεχνικές και εκπαιδευτικές απαιτήσεις.

Η Τεχνολογία Ελέγχου διαµορφώνει ένα µαθησιακό περιβάλλον έρευνας µέσα από το οποίο οι µαθητές µπορούν να αποκτήσουν πρακτική εµπειρία ποικίλων γνωστικών εννοιών, να εφαρµόσουν τις ιδέες τους στην λύση ενός πραγµατικού προβλήµατος, να ασκήσουν την αφαιρετική ικανότητα τους µέσα από την αλληλεπίδραση του εικονικού κόσµου του υπολογιστή και της συµπεριφοράς ενός πραγµατικού µοντέλου. Σε αυτή την εργασία συζητούνται µερικές πτυχές της παιδαγωγικής αξιοποίησης που µπορεί να έχει η συγκεκριµένη τεχνολογία στο σχολικό περιβάλλον και παρουσιάζονται χαρακτηριστικά παραδείγµατα από την πιλοτική εφαρµογή αντίστοιχου προγράµµατος σε γυµνασιακές τάξεις.

Στο άρθρο αναπτύσσεται προβληµατισµός για την υποστήριξη ανθρώπινων διαδικασιών µε στόχο τη µετάβαση της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Για το σκοπό αυτό λειτουργεί ως πεδίο ένα πρόγραµµα κατάρτισης εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης προκειµένου να λειτουργήσουν ως ενδοσχολικοί επιµορφωτές για την αξιοποίηση των ΝΤ σε όλα τα αντικείµενα. Η µέθοδος και τα αντικείµενα του προγράµµατος κατάρτισης είναι σχεδιασµένα έτσι ώστε ο επιµορφωτής: α) να είναι άρτια εκπαιδευµένος στην παιδαγωγική αξιοποίηση και τη χρήση των ανάλογων εργαλείων της υπολογιστικής και δικτυακής τεχνολογίας β) να είναι σε θέση να διεξάγει ενδοσχολική επιµόρφωση µε στόχο την καθιέρωση διδακτικών και µαθησιακών δραστηριοτήτων στην τάξη, που να αξιοποιούν εργαλεία υπολογιστικής και δικτυακής τεχνολογίας, για ενεργοποίηση των διαδικασιών µετεξέλιξης της εκπαιδευτικής πρακτικής και του ρόλου του εκπαιδευτικού. Στη συζήτηση συµπεριλαµβάνονται οι πρώτες διαπιστώσεις από την λειτουργία του προγράµµατος αυτού.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται το υπερµεσικό εκπαιδευτικό λογισµικό "Ο Διαγόρας στην Ολυµπία" το οποίο έχει ως κεντρικό του θέµα τους αρχαίους και σύγχρονους Ολυµπιακούς Αγώνες. Το λογισµικό αυτό απευθύνεται σε οµογενείς κυρίως µαθητές ηλικίας 12-15 που µαθαίνουν την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα.

Παρουσιάζονται τα πειραµατικά αποτελέσµατα από την αξιολόγηση επιλεγµένων χαρακτηριστικών ενός κόµβου από απόσταση εκπαίδευσης. Σχετικά περιγράφεται ένα πείραµα ευρείας κλίµακας που έγινε στο Τµήµα ΗΜΤΥ του Παν. Πατρών µε στόχο την µέτρηση της ευχρηστίας του συστήµατος αυτο- αξιολόγησης σπουδαστή ενός κόµβου παροχής υπηρεσιών από απόσταση εκπαίδευσης. Στη διάρκεια του πειράµατος χρησιµοποιήθηκαν δύο διαφορετικά λογισµικά µε παρόµοια λειτουργικότητα και διαφορετική υλοποίηση. Οι φοιτητές αξιολόγησαν τα συστήµατα µέσω ερωτηµατολογίων. Η ανάλυση των αποτελεσµάτων της αξιολόγησης ανέδειξε την συσχέτιση µεταξύ της ευχρηστίας των συστηµάτων και της επίδοσης των φοιτητών.

Οι σύγχρονες θεωρίες µάθησης επηρεάζουν το σχεδιασµό εκπαιδευτικού λογισµικού και δηµιουργούν αρκετά ερωτήµατα για το σχεδιασµό των µελετών αξιολόγησής του. Η έµφαση πια δίνεται στο σχεδιασµό ανοικτών περιβαλλόντων µάθησης στηριγµένων στο συνδυασµό κοινωνικών και εποικοδοµιστικών προσεγγίσεων για τη γνώση και τη µάθηση. Η αξιολόγηση αυτών των περιβαλλόντων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον µιας και η συµπεριφορά των µαθητών µέσα σε αυτά δεν είναι προβλέψιµη. Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ένα περιβάλλον αξιολόγησης το οποίο συνδυάζει την ευρετική µέθοδο αξιολόγησης, τη µέθοδο πεδίου και την αξιολόγηση βασισµένη σε µοντέλο χρήστη. Για την υποστήριξη αυτών των µεθόδων δηµιουργήθηκαν νέα εργαλεία τα οποία παρουσιάζονται σε συνδυασµό µε ενδεικτικά παραδείγµατα, τα οποία σχολιάζονται κριτικά και συγκρίνονται µεταξύ τους. Το περιβάλλον αξιολόγησης παρουσιάζεται µέσα από την εµπειρία αξιολόγησης ενός ανοικτού περιβάλλοντος µάθησης και πειραµατισµού µε γεωµετρικές έννοιες που προορίζεται για τις πρώτες τάξεις του γυµνασίου.

Η παρούσα έρευνα αναλύει τον τρόπο µε τον οποίο δύο οµάδες µαθητών ηλικίας επτά ετών προσεγγίζουν την αναπαραστασιακή και γεωµετρική υπόσταση του χάρτη µέσα από: α) τη συµβολική αναπαράσταση των αντικειµένων που τοποθετούν σε έναν χάρτη που κατασκευάζουν οι ίδιοι και β) µέσα από τα συστήµατα αναφοράς που χρησιµοποιούν για να προσδιορίσουν τόσο την κίνηση µέσα στο χώρο όσο και τη θέση ενός σηµείου κατά τη χρήση αλλά και την κατασκευή του χάρτη. Η µελέτη των παραπάνω εννοιών έγινε στα πλαίσια δραστηριοτήτων που βασίζονται στην κίνηση στον πραγµατικό χώρο και στην ταυτόχρονη αναπαράστασή της στο επίπεδο µέσω διασύνδεσης του λογισµικού µε τεχνολογία GPS ακριβείας. Τα συµπεράσµατά µας έδειξαν ότι τέτοιες δραστηριότητες έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν τις κατάλληλες συνθήκες α) για την ανάπτυξη συστηµατικού τρόπου αναπαράστασης αντικειµένων και β) για το συνδυασµό συστηµάτων αναφοράς.

Στο άρθρο αυτό περιγράφονται πτυχές της µαθησιακής διαδικασίας στα µαθηµατικά, όπως προέκυψαν από την εργασία οµάδων µαθητών Ε' δηµοτικού και Α' γυµνασίου, ενώ εργάζονταν µε γεωµετρικά προβλήµατα αναλογιών, χρησιµοποιώντας κατάλληλα σχεδιασµένο υπολογιστικό εργαλείο πολλαπλής έκφρασης (αριθµητικής και γραφικής) της µεταβλητότητας των παραµετρικών µεγεθών. Η έρευνα πραγµατοποιήθηκε από τον Τοµέα Παιδαγωγικής του Φ.Π.Ψ. Αθήνας στο πλαίσιο προγράµµατος σχετικού µε την εφαρµογή στην τάξη πειραµατικών δραστηριοτήτων για τις έννοιες του κλάσµατος και της αναλογίας. Στα ευρήµατα καταγράφεται η δυναµική της αξιοποίησης του συγκεκριµένου εργαλείου στη διδασκαλία των µαθηµατικών, µέσα από τις στρατηγικές των µαθητών και τις διαγραφόµενες ποιοτικές ενδείξεις του είδους της διερεύνησης που ευνοεί η χρήση του.

Στόχος του εκπαιδευτικού προγράµµατος που παρουσιάζουµε είναι η επεξεργασία της έννοιας του µήκους από παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Στα πλαίσια µιας κοινωνικο- οικοδοµιστικής προσέγγισης για τη µάθηση, αντιµετωπίσαµε την αλληλεπίδραση Η/Υ - µαθητή ως µια µορφή συνεργασίας αµφίδροµων ανταλλαγών, όπου η καθοδήγηση πηγάζει άλλοτε από το ίδιο το πρόγραµµα και άλλοτε από το παιδί που χειρίζεται το πρόγραµµα. Η παρουσίασή µας επικεντρώνεται σε µια προσπάθεια τεκµηρίωσης της συµβολής συγκεκριµένων συνθηκών επί της διαδικασίας µάθησης της έννοιας του µήκους, µέσα από τα δεδοµένα ερευνών που εξετάζουν αφενός αυτή τη διαδικασία κι αφετέρου την ανάπτυξη διδακτικών προσεγγίσεων για τη διδασκαλία των µαθηµατικών εννοιών σε αυτές τις ηλικίες. Η επεξεργασία του µήκους σε καταστάσεις κίνησης σε συνδυασµό µε την ανάπτυξη στρατηγικών µέτρησης είναι οι κεντρικοί άξονες πάνω στους οποίους στηρίχθηκαν οι µεθοδολογικές µας επιλογές κατά την ανάπτυξη των λειτουργιών του προγράµµατος.

Η παρούσα µελέτη αφορά τη χρήση ενός υπολογιστικού περιβάλλοντος για την καλλιέργεια εµπειρικής επιστηµονικής σκέψης στους µαθητές στο µάθηµα της Αρχαίας Ιστορίας. Αντικείµενο της έρευνας είναι το πρόγραµµα Archaeotype που χρησιµοποιείται για τη διδασκαλία Αρχαίας Ιστορίας µε µαθητές 6ης τάξης. Το Archaeotype αποτελείται από δύο εικονικές αρχαιολογικές ανασκαφές, που τοποθετούνται η µία στην Ασσυρία και η άλλη στην Ελλάδα. Παρουσιάζω µια µελέτη περίπτωσης των επιχειρηµάτων που αναπτύσσει µια δυάδα µαθητριών µε βάση τα «ανασκαφικά ευρήµατα». Η µελέτη στηρίζεται σε 11 διαλόγους της δυάδας, που τοποθετούνται και αναλύονται µέσα σε µια ευρύτερη χρονική ακολουθία από συζητήσεις που διεξάγει η δασκάλα στην τάξη. Η ανάλυση τεκµηριώνει µια κεντρική διάκριση, που διαφοροποιεί τις δύο ανασκαφές, ως προς τη κοινωνικο-γνωστική υφή των διαλόγων στη δυάδα. Η διάκριση αυτή περιγράφεται µε τους όρους ανασυνθετικό πλαίσιο (όπου η έµφαση είναι στη δηµιουργία µιας συνεκτικής υποθετικής αναπαράστασης του παρελθόντος από τα ανασκαφικά ευρήµατα) και αποδεικτικό πλαίσιο (όπου η έµφαση είναι στον έλεγχο τέτοιων υποθετικών αναπαραστάσεων του παρελθόντος χρησιµοποιώντας τα ανασκαφικά ευρήµατα ως αποδεικτικά στοιχεία). Η ανάλυση των συζητήσεων στην τάξη, δείχνει ότι η δασκάλα, καθώς διεύθυνε τη συζήτηση, διαµόρφωνε διαφορετικές απαιτήσεις γνωστικής επεξεργασίας των ευρηµάτων σε κάθε ανασκαφή, κατά τρόπο που παρουσιάζει αντιστοιχίες µε την παραπάνω βασική διάκριση που παρατηρήθηκε στους διαλόγους της δυάδας. Διαφορές στο σχεδιασµό των δύο ανασκαφών µπορούν επίσης να συνδεθούν µε τα παραπάνω χαρακτηριστικά των διαλόγων. Έτσι, η µελέτη περίπτωσης ως ερευνητική µέθοδος διαφωτίζει διαστάσεις που µπορούν να βελτιώσουν το σχεδιασµό τόσο της διδασκαλίας όσο και του εκπαιδευτικού λογισµικού για την υποστήριξη διερευνητικής µάθησης στην Ιστορία.

Το άρθρο αναφέρεται στην πρακτική την οποία διαµόρφωσαν δώδεκα δάσκαλοι σε σχολικό περιβάλλον όπου τα τελευταία 8 χρόνια πραγµατοποιείται εκπαιδευτική καινοτοµία η οποία συνίσταται στη χρήση διερευνητικού λογισµικού µε σκοπό την προαγωγή της συνεργατικής, διερευνητικής µάθησης. Οι εκπαιδευτικοί παρατηρήθηκαν και βιντεοσκοπήθηκαν για περισσότερες από 45 διδακτικές ώρες συνολικά. Συνδυασµένη ποιοτική και ποσοτική ανάλυση των δεδοµένων της έρευνας, η οποία διεξήχθη σε δύο φάσεις, υποδεικνύει ότι οι ρόλοι τους οποίους διαµόρφωσαν οι εκπαιδευτικοί, βρίσκονται σε συνάφεια µε τους ρόλους τους οποίους αποδίδουν στους µαθητές και στον υπολογιστή. Η πρακτική αυτή η οποία µπορεί να περιγραφεί σε σχέση µε τις δραστηριότητες τις οποίες ενθάρρυναν, τους ρόλους τους οποίους διαµόρφωσαν και την φύση της διδακτικής παρέµβασης, είναι δυνατόν να επηρεάζεται από τα προσωπικά τους συστήµατα πεποιθήσεων -όχι απαραίτητα από ένα µόνο- καθώς και από ευρύτερες πολιτισµικές - µορφωτικές επιδράσεις.

Η εισαγωγή των υπολογιστών στα ελληνικά σχολεία δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης δηµιούργησε την ανάγκη για εκπαιδευτικό λογισµικό καθώς και µια συνεχή ζήτηση για εφαρµογές που έχουν ως στόχο να γίνουν µέρος του σχολικού προγράµµατος σπουδών. Σε αυτό το πλαίσιο, η παρούσα εργασία παρουσιάζει θέµατα σχεδίασης και ανάπτυξης του εκπαιδευτικού λογισµικού ΓΑΙΑ, το οποίο είναι βασισµένο στη χρήση πολλαπλών αναπαραστάσεων και αµέσου χειρισµού αντικειµένων, τα οποία υλοποιούνται µέσω διαφορετικών ψηφίδων λογισµικού. Η εργασία αυτή υπογραµµίζει τη χρήση τρισδιάστατων αναπαραστάσεων πάνω στις οποίες βασίζεται η υλοποίηση και των 7 µικρόκοσµων του τοπικού λογισµικού της ΓΑΙΑΣ.

Στο παρόν κείµενο παρουσιάζονται και σχολιάζονται τα δεδοµένα που συλλέξαµε στα πλαίσια µιας ευρύτερης έρευνας µε σκοπό τη διερεύνηση των αναπαραστάσεων µαθητών πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης γύρω από υπολογιστές. Για τη συλλογή των δεδοµένων χρησιµοποιήθηκαν εννοιολογικοί χάρτες και κείµενα 88 µαθητών πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης. Στην ανάλυση επιχειρήθηκε η ’ανασύνθεση’ των αναπαραστάσεων των µαθητών σε τρία επίπεδα: το επίπεδο των αναπαραστάσεων γύρω από τα υλικά, τους επαγγελµατικούς χώρους και οµάδες που χρησιµοποιούν υπολογιστές, και αναπαραστάσεις που αφορούν χρήσεις υπολογιστών. Επίσης αναλύσαµε και σχολιάσαµε τη σχέση που µπορεί να έχουν οι αναπαραστάσεις των µαθητών µε το φύλο και την ηλικία τους, την κατοχή ή όχι υπολογιστή από τους µαθητές, την εµπειρία των δασκάλων στη χρήση υπολογιστών και την ύπαρξη ξεχωριστού εργαστηρίου ή υπολογιστών στην τάξη.

Στην εργασία αυτή διατυπώνονται προβληµατισµοί για το µάθηµα "Ανάπτυξη εφαρµογών σε προγραµµατιστικό περιβάλλον" της τεχνολογικής κατεύθυνσης του Ενιαίου Λυκείου. Υποστηρίζεται ότι η αδυναµία του µοντέλου von Neumann, ως πλατφόρµα υλοποίησης της αλγοριθµικής µοντελοποίησης, να αναπαραστήσει µε ευκολία παράλληλα, ασύγχρονα και κατανεµηµένα συστήµατα περιορίζει τις δυνατότητες επίτευξης των διδακτικών στόχων του µαθήµατος. Για την αντιµετώπιση του τελευταίου προβλήµατος προτείνεται η υιοθέτηση των περιβαλλόντων µοντελοποίησης γενικού σκοπού δικτύων Petri ως πλατφόρµα υλοποίησης του µαθήµατος.

Η παρούσα εργασία αποτελεί µία µελέτη περίπτωσης (case study) µε στόχο την καταγραφή και µελέτη των τεχνικών και εργονοµικών χαρακτηριστικών των εργαστηρίων Πληροφορικής στα σχολεία της ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης του Νοµού Ιωαννίνων. Από τα αποτελέσµατα προκύπτει ότι, τα σχολικά εργαστήρια Πληροφορικής που µελετήθηκαν δεν έχουν προσαρµοστεί στις τεχνικές και εργονοµικές προδιαγραφές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και δεν επαρκούν για την κάλυψη των διδακτικών στόχων σύµφωνα µε τα Προγράµµατα Σπουδών Πληροφορικής.