11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικής της Πληροφορικής

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται τα πρώτα ερευνητικά αποτελέσματα μιας μελέτης που αφορά στις απόψεις εκπαιδευτικών Πληροφορικής Λυκείου σχετικά με το πώς νοηματοδοτούν σημαντικά στοιχεία του νέου Προγράμματος Σπουδών (ΠΣ) που καθορίζουν την αποδοχή και εφαρμογή του στην πράξη. Τα ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω διαδικτυακού ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε από 97 εκπαιδευτικούς Πληροφορικής Λυκείου, οι οποίοι συμμετείχαν στην επιμόρφωση ή/και στην πιλοτική εφαρμογή του ΠΣ σε Πρότυπα και Πειραματικά Λύκεια της χώρας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πλειονότητα των εκπαιδευτικών Πληροφορικής έχουν κατανοήσει, σε μεγάλο βαθμό, τις αρχές και τη φιλοσοφία του νέου ΠΣ Λυκείου. Από την άλλη μεριά, εμφανίζονται επιφυλακτικοί σχετικά με τους παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματική εφαρμογή του νέου ΠΣ στην εκπαιδευτική πρακτική.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για την Πληροφορική και τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο Δημοτικό Σχολείο. Παρουσιάζεται η δομή, τα δομικά του στοιχεία και οι αρχές εκπόνησής του. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μιας έρευνας που εξετάζει τις απόψεις των εκπαιδευτικών που το εφάρμοσαν κατά την περίοδο πιλοτικής εφαρμογής στα Πρότυπα και Πειραματικά Δημοτικά Σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί αξιολόγησαν θετικά το νέο ΠΣ Πληροφορικής & ΤΠΕ στο Δημοτικό σχολείο σχολιάζοντας την ανοικτή του φύση, την επιστημονική του εγκυρότητα καθώς και την πληρότητά του, προάγοντας την ανάπτυξη δεξιοτήτων που είναι σημαντικές στην σύγχρονη εποχή, όπως ο προγραμματισμός, η λογική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων και η συνεργασία. Επίσης, εκφράζεται ο προβληματισμός των εκπαιδευτικών σχετικά με τον διαθέσιμο διδακτικό χρόνο και άλλους παράγοντες που σχετίζονται με την αποτελεσματική υλοποίηση, όπως την ανάγκη για ποιοτικό εκπαιδευτικό υλικό (σχολικό βιβλίο και μαθησιακά σενάρια).

Στην παρούσα έρευνα εξετάζονται οι μαθησιακοί στόχοι των νέων Προγραμμάτων Σπουδών Πληροφορικής όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, σύμφωνα με την αναθεωρημένη ταξινομία Bloom. Αναδεικνύεται η έμφαση στα μεσαία και ανώτερα επίπεδα της ταξινομίας και η επιδίωξη για καλλιέργεια ικανοτήτων ανωτέρου επιπέδου από πλευράς των μαθητών/ριών. Το παραπάνω συμπέρασμα αποτυπώνεται σε όλες τις επιμέρους ενότητες του μαθήματος της Πληροφορικής, με την έμφαση να δίνεται σε υψηλότερα επίπεδα της ταξινομίας κατά την μετάβαση στις μεγαλύτερες τάξεις.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται τα ερευνητικά αποτελέσματα της διερεύνησης των απόψεων εκπαιδευτικών Πληροφορικής σχετικά με τους παράγοντες που συμβάλλουν στην αποδοχή και εφαρμογή του Προγράμματος Σπουδών (ΠΣ) Πληροφορικής στα Πρότυπα και Πειραματικά Γυμνάσια, κατά τη χρονική περίοδο 2011–2017. Τα ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω συνεντεύξεων με 19 εκπαιδευτικούς Πληροφορικής που εφάρμοσαν το ΠΣ κατά την παραπάνω περίοδο σε 12 Πρότυπα ή Πειραματικά Γυμνάσια. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν και έχουν κατανοήσει, σε μεγάλο βαθμό, το πλαίσιο και το ρόλο του ΠΣ. Φαίνεται ότι έχουν υιοθετήσει πολλά από τα νέα στοιχεία που εισήγαγε το ΠΣ και, κυρίως, α) την υιοθέτηση μαθητοκεντρικών προσεγγίσεων και μαθησιακών δραστηριοτήτων, β) την εστίαση στα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα με στόχο την ανάπτυξη ποικίλων δεξιοτήτων, όπως ψηφιακές, υπολογιστικής σκέψης, επίλυσης προβλημάτων, δημιουργικότητας και συνεργασίας και γ) την υιοθέτηση του e-portfolio ψηφιακών έργων κάθε μαθητή.

Το παρόν άρθρο αφορά σε μία πρόταση διδασκαλίας του αντικειμενοστραφούς προγραμματισμού σε εισαγωγικό επίπεδο. Η πρόταση λαμβάνει υπόψη το ισχύον αλλά και το νέο Πρόγραμμα Σπουδών της Πληροφορικής Γ’ Λυκείου και βασίζεται στα πορίσματα της βιβλιογραφίας όσον αφορά τα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα προγραμματισμού αλλά και τις διδακτικές προσεγγίσεις. Συγκεκριμένα, προτείνεται η αξιοποίηση του Greenfoot, ενός ολοκληρωμένου οπτικοποιημένου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος ανάπτυξης, σε συνδυασμό με διερευνητικού τύπου διδακτικές προσεγγίσεις. Πραγματοποιήθηκαν τρεις μαθησιακοί σχεδιασμοί με στόχο οι μαθητές να εισαχθούν και να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες του αντικειμενοστραφούς προγραμματισμού. Η αποτίμηση της διδακτικής παρέμβασης αναδεικνύει ότι οι μαθησιακοί σχεδιασμοί είχαν συνοχή με δραστηριότητες κλιμακούμενης δυσκολίας εντός ενός εποικοδομητικού πλαισίου που υποστηρίχθηκε ικανοποιητικά από το περιβάλλον Greenfoot και έδωσαν τη δυνατότητα για πειραματισμό και κατανόηση των εννοιών. Λέξεις κλειδιά: αντικειμενοστραφής προγραμματισμός, Greenfo

Η Μηχανική Μάθηση (ΜΜ) είναι μια τεχνολογία, η οποία επιτρέπει στα ψηφιακά συστήματα να μαθαίνουν από υπάρχοντα παραδείγματα και να «εκπαιδεύουν» μοντέλα αξιοποιώντας μοτίβα στα δεδομένα. Η ΜΜ μπορεί να εισαχθεί στη διδακτική πρακτική και να συνδεθεί με τις διαστάσεις της υπολογιστικής σκέψης και την επιστημολογία του STEM. Πολλές μελέτες αναλύουν τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις, τις στρατηγικές διδασκαλίας και τους διδακτικούς πόρους της ΜΜ, προκειμένου να ενσωματωθεί η ΜΜ στην κύρια εκπαίδευση. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται τα πρώτα συμπεράσματα μιας πιλοτικής διδασκαλίας της ΜΜ στο σχολείο, υλοποιώντας δραστηριότητες με προσαρμοσμένα φύλλα εργασίας σε διαδικτυακά ολοκληρωμένα περιβάλλοντα, όπου οι συμμετέχοντες μαθητές/τριες εμπλέκονται στη δημιουργία, την εκπαίδευση και τη βελτίωση συστημάτων ΜΜ προγραμματίζοντας με τεχνολογίες όπως Scratch, AppInventor και Python. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι οι μαθητές/τριες δουλεύουν αποδοτικά κατανοώντας ικανοποιητικά την επίδραση των δεδομένων εκπαίδευσης στη λειτουργία των μοντέλων ΜΜ και αναπτύσσοντας ταυτόχρονα κριτική σκέψη.

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών (Ν.Π.Σ.) για το γενικό λύκειο δίνουν έμφαση στον ψηφιακό γραμματισμό και στην αλγοριθμική – προγραμματισμό υπολογιστικών συστημάτων μέσα από καινοτόμες μορφές διδασκαλίας και μάθησης, οι οποίες καλλιεργούν σημαντικές δεξιότητες για τον 21ο αιώνα όπως η κριτική σκέψη – επίλυση προβλήματος, η δημιουργικότητα – καινοτομία, η επικοινωνία και η συνεργασία. Το παρόν έγγραφο προτείνει την ενορχήστρωση ενός εκπαιδευτικού σεναρίου, για την ανάπτυξη ενός σχεδίου εργασίας που συνδυάζει τις ως άνω θεματικές με αντικείμενο την ασφάλεια στο διαδίκτυο και την ανάπτυξη ενός παιχνιδιού στο περιβάλλον προγραμματισμού Scratch. Αξιοποιεί τις αρχές της Μάθησης βάσει Έργου (Project-based Learning, PjBL), την μεθοδολογία επίλυσης προβλήματος με την κατάλληλη ενσωμάτωση στρατηγικών συνεργασίας Jigsaw και δημιουργικότητας SCAMPER. Παρότι ο προτεινόμενος σχεδιασμός δεν έχει αξιολογηθεί ως προς τα μαθησιακά αποτελέσματα, έχει λάβει θετικά σχόλια κατά το στάδιο της επιμόρφωσης στα νέα προγράμματα σπουδών, τα οποία ενθαρρύνουν τους συγγραφείς για πρακτική εφαρμογή, αξιολόγηση και βελτίωση στο μέλλον.

Η εξέχουσα θέση της ΥΣ στην εκπαίδευση αυξάνεται σταθερά, ενώ από πολλούς θεωρείται ως «ο νέος γραμματισμός του 21ου αιώνα» (Wing, 2006). Τα τελευταία χρόνια, η αντίστοιχη έρευνα επικεντρώνεται και στην προσχολική εκπαίδευση. Προς αυτή την κατεύθυνση και σε συνδυασμό με την άνθηση της παιχνιδοποίησης της μάθησης και της προσέγγισης της μάθησης βασισμένης στο επιτραπέζιο παιχνίδι, η παρούσα βιβλιογραφική ανασκόπηση ερευνά τον σχεδιασμό και την αξιοποίηση επιτραπέζιων παιχνιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, για την καλλιέργεια παραμέτρων της ΥΣ.

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξεταστεί η επίδραση που μπορεί να έχει η Εκπαιδευτική Ρομποτική (ΕΡ) και πιο συγκεκριμένα η χρήση του οπτικού προγραμματισμού, η τεχνική της σκαλωσιάς και η κατασκευή ρομπότ στην ανάπτυξη/ενίσχυση της αλγοριθμικής σκέψης των μαθητών της Γ’ τάξης δημοσίου Δημοτικού σχολείου των Γρεβενών, κατά το σχολικό έτος 2022-2023. Όλοι οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες συμμετείχαν σε τέσσερις συνεχόμενες παρεμβάσεις, που η κάθε μία είχε διάρκεια ένα διδακτικό δίωρο. Η αξιολόγηση των μαθητών πραγματοποιήθηκε μέσα από ένα προ-μετά τεστ, από τέσσερα Φ. Ε. και από τις παρατηρήσεις της ερευνήτριας. Τα δεδομένα επεξεργάστηκαν με στατιστικούς ελέγχους, μέσω του SPSS και φανέρωσαν πως ενισχύουν στατιστικά σημαντικά την αλγοριθμική σκέψη των μαθητών της Γ’ Δημοτικού. Η συμβολή της παρούσας έρευνας είναι ότι ακόμη και μαθητές μικρής ηλικίας μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα Lego WeDo 2.0, καθώς και τη γλώσσα του οπτικού προγραμματισμού και να δημιουργήσουν αλγορίθμους.

Στην παρούσα έρευνα παρουσιάζεται η καταγραφή και η εξέλιξη των νοητικών αναπαραστάσεων παιδιών προσχολικής ηλικίας σχετικά με τα εξαρτήματα των αισθητήρων του ρομπότ UARO. Η καταγραφή των αρχικών και τελικών αναπαραστάσεων πραγματοποιήθηκε μέσω ατομικών συνεντεύξεων πριν και μετά την υλοποίηση διδακτικής παρέμβασης. Οι μεταβλητές που εξετάστηκαν αφορούσαν την ιδιότητα και τη λειτουργία των αισθητήρων και οι απαντήσεις των παιδιών ταξινομήθηκαν ανάλογα με τη συγκρότηση της γνωστικής αναπαράστασης σε συγκροτημένη αναπαράσταση, μη συγκροτημένη, ελλιπής αναπαράσταση και απουσία αναπαράστασης. Τα αποτελέσματα δείχνουν εξέλιξη και εμφανή διαφοροποίηση από τις αρχικές στις τελικές αναπαραστάσεις των παιδιών. Η συμβολή της παρούσας εργασίας είναι η βελτίωση του σχεδιασμού μελλοντικών διδακτικών παρεμβάσεων.