3ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία»

Το παρόν κείμενο περιγράφει τη σχεδίαση του “project ΑΒΓ” που επιχειρεί να εμπλέξει τους μαθητές, μέσω του προγραμματισμού Η/Υ σε αυθεντικές διαδικασίες μάθησης, με σκοπό τη σχεδίαση και ανάπτυξη προϊόντων λογισμικού, υψηλής τεχνολογίας που μπορούν να βρουν εφαρμογή από τον κλασικό Η/Υ μέχρι τα νέα καλούδια της τεχνολογίας όπως τα κινητά τηλέφωνα, τα tablets PC κ.λπ. Το project υιοθετεί τη φιλοσοφία του Νέου Προγράμματος Σπουδών για την υποχρεωτική εκπαίδευση που πυρήνας της είναι ο αναδυόμενος ψηφιακός εγγραμματισμός και φιλοδοξεί να συντελέσει ώστε οι μαθητές να γίνουν όχι μόνο κριτικοί καταναλωτές αλλά και εν δυνάμει να αναδειχθούν σε παραγωγούς γνώσης. Το project είναι αρθρωτό ώστε να προσαρμόζεται στις ανάγκες των μαθητών από το δημοτικό μέχρι το λύκειο, ενώ εξελίσσεται με σπειροειδή προσέγγιση και με βαθμωτή δυσκολία ξεκινώντας από την απλή εφαρμογή της γεωμετρίας της χελώνας και καταλήγοντας στην εκμετάλλευση των σύνθετων προγραμματιστικών πόρων πολυμεσικών περιβαλλόντων.

Σκοπός της εργασίας ήταν η μελέτη των προθέσεων των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για την ένταξη των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Στη μελέτη συμμετείχαν 50 εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης από Δημοτικά Σχολεία της Πάτρας. Στους εκπαιδευτικούς δόθηκε ένα ερωτηματολόγιο που αφορούσε στις απόψεις τους σχετικά με τη χρησιμότητα των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία, στην πρόθεση τους να τις χρησιμοποιήσουν σε αυτή, καθώς και σε άλλα συναφή θέματα. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως παρόλο που οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν θετικά τις ΤΠΕ, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, δε χρησιμοποιούν τις Νέες Τεχνολογίες ως διδακτικό εργαλείο. Οι ίδιοι τονίζουν την ανάγκη ύπαρξης στοχευόμενης επιμόρφωσης, κατάλληλου εκπαιδευτικού λογισμικού και περαιτέρω διαμόρφωσης των ΑΠΣ, ενώ φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα τεχνικής φύσεως και άλλα. Η ενίσχυση και βελτίωση των μεθόδων εφαρμογής των ΤΠΕ στο Δημοτικό Σχολείο αλλά και η συνεχής επιμόρφωση και ενημέρωση των εκπαιδευτικών σχετικά με αυτές ίσως να βοηθούν στην επιτυχή πραγμάτωση του διδακτικού έργου των τελευταίων.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται προτάσεις και τρόποι με τους οποίους η τεχνολογία των Εικονικών Μηχανών μπορεί να αξιοποιηθεί για τη πρακτική άσκηση εργαστηριακών μαθημάτων Πληροφορικής, κάνοντας δυνατή την εκτέλεση λειτουργιών που δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν διαφορετικά, καθώς είτε εγκυμονούν κινδύνους για την ασφάλεια και την εύρυθμη λειτουργία του εργαστηρίου, είτε απαιτούν τη χρήση εξειδικευμένων εργαστηρίων, με πολύπλοκη διαμόρφωση, αλλά και απαγορευτικό κόστος.

Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η εξοικείωση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας έχει αναδειχθεί ως ένας από τους βασικότερους στόχους των εκπαιδευτικών πολιτικών και συστημάτων ανά τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, η λειτουργική ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία αποτελεί για τον διδάσκοντα σημαντικό κριτήριο επιτυχίας στο παιδαγωγικό του έργο. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση των στάσεων των καθηγητών που διδάσκουν στα Αρσάκεια Γυμνάσια Ψυχικού, Εκάλης, Πατρών και Θεσσαλονίκης σχετικά με διάφορα θέματα που άπτονται της αξιοποίησης των ΤΠΕ από τους μαθητές τους. Σύμφωνα με τα ευρήματα της συνακόλουθης έρευνας, η πλειονότητα των 146 εκπαιδευτικών του δείγματός μας διάκειται ευνοϊκά απέναντι στην αξιοποίηση του υπολογιστή και του διαδικτύου από τους μαθητές της κατά τη μελέτη της και πιστεύει ότι αποτελούν παιδαγωγικά μέσα που προωθούν τη μαθησιακή διαδικασία.

Τα ιστολόγια ως μία από τις πλέον διαδεδομένες εφαρμογές του Web 2.0, τυγχάνουν ευρύτατης αποδοχής, από μεγάλο πλήθος των χρηστών του διαδικτύου. Τα εκπαιδευτικά ιστολόγια έχουν συγκεκριμένο αναγνωστικό κοινό, σκοπό και στόχους. Στην παρούσα ερευνητική εργασία διερευνάται ο χαρακτηρισμός ενός ιστολογίου ως εκπαιδευτικού. Από τα πορίσματα της έρευνας προκύπτει ότι ο αυτοπροσδιορισμός ενός ιστολογίου ως εκπαιδευτικό δεν αποτελεί ικανό κριτήριο για την κατάταξή του στη συγκεκριμένη κατηγορία. Οι αναγνώστες ενός εκπαιδευτικού ιστολογίου αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στο περιεχόμενο και τη θεματολογία του ιστολογίου. Η παρούσα ερευνητική εργασία αποτελεί μέρος μίας συνολικότερης έρευνας με αντικείμενο τα κριτήρια αξιολόγησης ενός εκπαιδευτικού ιστολογίου ως επιστημονικού για ενήλικες αναγνώστες.

Στην εποχή της επανάστασης της γνώσης και της πληροφορίας, η υπολογιστική τεχνολογία έχει εισβάλλει και στην μαθηματική εκπαίδευση. Μαθητές και εκπαιδευτικοί καλούνται να αξιοποιήσουν τα ψηφιακά εργαλεία στην μάθηση και την διδασκαλία των μαθηματικών. Τα εκπαιδευτικά λογισμικά των μαθηματικών προσφέρουν την ευκαιρία να μετασχηματίσουμε τη διδασκαλία , μακριά απο την παραδοσιακή ρουτίνα, αναμορφώνοντας το περιεχόμενο και την παιδαγωγική διάσταση. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται σχέδια μαθήματος με καθοδηγούμενες δραστηριότητες που αξιοποιούν τις λειτουργίες της υπολογιστικής τεχνολογίας στην διδασκαλία των συναρτήσεων: α) των ιδιοτήτων της εκθετικής και της ημιτονοειδούς συνάρτησης για τους μαθητές της Β΄Λυκείου β) των μετατοπίσεων της γραφικής παράστασης της παραβολής για τους μαθητές της Α Λυκείου. Ο βασικός στόχος είναι να παρουσιαστούν τα πλεονεκτήματα απο την χρήση των νέων τεχνολογιών ,ώστε η κοινότητα των εκπαιδευτικών να εντάξει στη μάθηση και τη διδασκαλία των μαθηματικών καινοτόμες διδακτικές πρακτικές.

Η ανάπτυξη και χρήση στερεοσκοπικών τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων συνίσταται για εκπαιδευτικούς σκοπούς, καθώς φαίνεται να προσεγγίζει τα πραγματικά περιβάλλοντα σε ό, τι αφορά τη γνωστική επεξεργασία που προκαλούν. Στην παρούσα έρευνα μελετάται η εγκεφαλική λειτουργία με χρήση του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (ΗΕΓ), κατά τη διάρκεια αλληλεπίδρασης γυναικών με τρισδιάστατα εικονικά και πραγματικά περιβάλλοντα εκπαιδευτικού περιεχομένου. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το εικονικό στερεοσκοπικό περιβάλλον απέδωσε σωστά και σε μεγάλο βαθμό την αίσθηση του βάθους και φάνηκε εν γένει το ίδιο οικείο για τις συμμετέχουσες αναπαριστώντας με αρκετά μεγάλη πιστότητα το πραγματικό. Το παρόν άρθρο συμβάλλει στο νέο επιστημονικό πεδίο της εκπαιδευτικής νευροεπιστήμης, παρέχοντας τα πρώτα διεθνώς πειραματικά δεδομένα για τις εγκεφαλικές λειτουργίες σε περιβάλλοντα με εκπαιδευτικό περιεχόμενο.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ζώντας τη στιγμή που ο Αλέξανδρος έγινε βασιλιάς», συνιστά μια πρωτότυπη πρόταση προσέγγισης της ιστορίας και των μνημείων των Αιγών, της πρώτης Μακεδονικής πρωτεύουσας. Απευθύνεται σε μαθητές της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης και ο σχεδιασμός του στηρίχθηκε σε δραματοποίηση ιστορικού σεναρίου, υποστηριζόμενου από πολυμεσικές εφαρμογές. Ο συνδυασμός σύγχρονων μαθησιακών τεχνικών και ΤΠΕ συνέβαλε στη δημιουργία ενός καινοτόμου προγράμματος που δύναται να ανταποκριθεί στις ανάγκες του «Νέου Σχολείου».

Η εργασία αναφέρεται σε ένα CSCL (Computer-Supported Collaborative Learning) διδακτικό σενάριο που με τη χρήση ενός εικονικού κόσμου (ΕΚ) ως συνεργατικού περιβάλλοντος μάθησης και του οπτικού προγραμματιστικού περιβάλλοντος Scratch για ΕΚ (Scratch for Second Life, Scratch4SL) επιχειρείται η διδασκαλία του προγραμματισμού σε μαθητές Γυμνασίου. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και ακολουθώντας τα βήματα της συνεργατικής μαθησιακής τεχνικής Jigsaw δημιουργούν ένα παιχνίδι. Σκοπός του σεναρίου είναι η αξιοποίηση των θετικών, για τη μαθησιακή διαδικασία, χαρακτηριστικών των ΕΚ, του Scratch και της τεχνικής Jigsaw για τη διδασκαλία του προγραμματισμού.

Η παρούσα εργασία αφορά στη διαδικασία σχεδίασης και εφαρμογής ενός διδακτικού σεναρίου για τη διδασκαλία της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο. Η ανάπτυξη του σεναρίου ακολούθησε τις βασικές αρχές του Διδακτικού Σχεδιασμού. Το σενάριο εφαρμόστηκε σε πραγματικές συνθήκες τάξης και τα αποτελέσματα της ποιοτικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε έδειξαν ότι το συγκεκριμένο μοντέλο σχεδίασης μπορεί να συνεισφέρει στη συζήτηση για τον αναλυτικό και μεθοδικό σχεδιασμό διδακτικών σεναρίων για τη διδασκαλία της Πληροφορικής στη Δευτεροβάθμια αλλά και την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Σκοπός του άρθρου είναι να παρουσιάσει το υπερμεσικό περιβάλλον HyperSea και να εξετάσει την αποδοχή της χρήσης του από 45 εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη διδασκαλία τους σε Διαδραστικό Πίνακα (Δ.Π.). Το HyperSea είναι ένα σύγχρονο υπερμεσικό περιβάλλον με το οποίο ο χρήστης μπορεί να εισάγει πολυμεσικό υλικό από το Διαδίκτυο σε μία επιφάνεια. Κάθε αντικείμενο που εισάγεται αναπαριστάνεται με κόμβο, ο οποίος μπορεί να διασυνδεθεί και να ομαδοποιηθεί με άλλους κόμβους. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με ερωτηματολόγιο και συνεντεύξεις που σχεδιάστηκαν σύμφωνα με το Μοντέλο Αποδοχής της Τεχνολογίας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η χρήση του HyperSea είναι εύκολη για τους εκπαιδευτικούς και πολύ χρήσιμη για τη διδασκαλία. Η αποδοχή του εξαρτάται κυρίως από την αντιληπτή χρησιμότητά του. Μεταξύ των παραγόντων που διευκολύνουν τη χρήση του είναι η ενδοσχολική επιμόρφωση στη χρήση του Δ.Π., η ύπαρξη χρόνου για προετοιμασία του μαθήματος και η διαθεσιμότητα της αίθουσας του Δ.Π.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι βασικές λειτουργίες του καινοτομικού εργαλείου LAe-R (Learning Analytics Enriched Rubric), το οποίο σχεδιάστηκε με στόχο να υποστηρίξει τον εκπαιδευτικό στην πολυ-παραμετρική βαθμολόγηση της επίδοσης των εκπαιδευομένων που συμμετέχουν σε on line μαθήματα, μέσω του συστήματος διαχείρισης μάθησης Moodle. Το LAe-R βασίζεται στην τεχνική των εμπλουτισμένων ρουμπρικών αξιολόγησης και έχει αναπτυχθεί ως συστατικό επέκτασης (plug-in) του Moodle. Η προστιθέμενη αξία του LAe-R έγκειται στο γεγονός ότι επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να δημιουργήσει εύκολα «εμπλουτισμένες ρουμπρίκες», και να αποτιμήσει (βαθμολογήσει) ολιστικά τόσο τα προϊόντα της μάθησης (π.χ. τεστ, ασκήσεις) όσο και το ευρύ φάσμα της αλληλεπίδρασης που αναπτύσσεται σε όλες τις φάσεις εξέλιξης των διαδραστικών σεναρίων μάθησης.

Οι Όμιλοι ενδιαφερόντων είναι ένας νέος θεσμός που αφορά πρωτίστως τα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία. Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζεται η διασύνδεση των Ομίλων Λογοτεχνίας και δημιουργικής γραφής δύο σχολείων –του Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου Ευαγγελικής Σχολής [Νέας] Σμύρνης και του Πρότυπου Πειραματικού Γενικού Λυκείου Ηρακλείου– και η μεταξύ τους συνεργασία με τη χρήση του διαδικτύου -wikispaces.com και skype-. Τα συγκεκριμένα εργαλεία διευκόλυναν τη διασχολική συνεργασία προάγοντας τη φιλαναγνωσία και την ανταλλαγή απόψεων τόσο για τα λογοτεχνικά κείμενα που διάβασαν όσο και για εκείνα που παρήγαγαν οι μαθητές, καθώς και για άλλες δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, οι μαθητές αναρτούσαν τις διάφορες δράσεις και τα κείμενα της δημιουργικής τους γραφής στην κοινή σελίδα των Ομίλων στο wiki. Στα πλαίσια αυτής της επικοινωνίας το διαδίκτυο λειτούργησε σαν εργαλείο κριτικού και δημιουργικού λόγου. Διευρύνθηκε έτσι ο κριτικός προβληματισμός γύρω από την αναγνωστική πρόσληψη των λογοτεχνικών έργων ενώ παράλληλα η χρήση επεξεργαστή κειμένου σε συνδυασμό με την ανταλλαγή απόψεων στον τομέα της δημιουργικής γραφής στο wiki ανανέωσε το ενδιαφέρον των μαθητών και εμπλούτισε τη μορφή και το περιεχόμενο των κειμένων τους.

Σκοπός της εργασίας είναι να συσχετίσει μια περίπτωση αξιοποίησης της ποντιακής διαλέκτου στη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής με την αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών (Ν.Τ.). Αρχικά τίθεται το θεωρητικό πλαίσιο. Υιοθετούμε τον κοινωνικοπολιτικό λόγο που αντιλαμβάνεται τις Ν.Τ. ως μέρος του πολιτισμικού περιβάλλοντος και ως στοιχείο της εφηβικής ταυτότητας. Με ανάλογο τρόπο υιοθετούμε θεωρίες που συνεπάγονται θετική στάση απέναντι και σε άλλα στοιχεία ταυτότητας, όπως η γλώσσα. Αυτό εξηγεί και την επιλογή της ποντιακής διαλέκτου ως γλώσσας στόχου, εφόσον χαρακτηρίζει το γλωσσικό περιβάλλον αρκετών μαθητών. Ακολούθως παρουσιάζεται η δράση που ανέκυψε κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, δηλαδή η αξιοποίηση των Ν.Τ. με σκοπό τη δημιουργία βίντεο. Επίσης, παρουσιάζονται οι κρίσεις που εξέφρασαν οι μαθητές για τη συμμετοχή τους στη δραστηριότητα. Τέλος, οδηγούμαστε σε συμπεράσματα σχετικά με τα οφέλη που μπορεί να έχει η αξιοποίηση των Ν.Τ. στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η παρούσα έρευνα μελετά τη συνεργατική δραστηριότητα μαθητών κάνοντας χρήση της τεχνολογίας wiki. Η διαδικασία έγινε στα πλαίσια μαθήματος πληροφορικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι μαθητές καλούνται, να συνεργαστούν στα πλαίσια ερευνητικής εργασίας (μέθοδος project) με στόχο τη δημιουργία ενός wiki με θέμα τα ασύρματα τοπικά δίκτυα υπολογιστών. Μελετάται η συνεργασία των μαθητών στη συγγραφή της εργασίας και στις αντίστοιχες συζητήσεις, που πραγματοποιήθηκαν για την ολοκλήρωση της εργασίας. Τέλος εμφανίζονται και σχολιάζονται τα αποτελέσματα, που προκύπτουν από τα αρχεία καταγραφής του wiki. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η μελέτη της συνεισφοράς των μαθητών στα έργα των άλλων ομάδων εργασίας, που αποτελούσε προαιρετική διαδικασία. Διαπιστώνεται η καθολική συμμετοχή των μαθητών στη δραστηριότητα, γεγονός που ενθαρρύνει την αξιοποίηση της τεχνολογίας wiki σε ερευνητικές εργασίες.

Οι φορητές ψηφιακές συσκευές (και κυρίως το κινητό τηλέφωνο) χρησιμοποιούνται από τους μαθητές συχνά στην καθημερινότητα για διαφορετικούς σκοπούς, όπως κοινωνικής δικτύωσης, ψυχαγωγίας και πρόσβασης πληροφοριών στο διαδίκτυο. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, τα κινητά τηλέφωνα, οι προσωπικοί ψηφιακοί βοηθοί και οι φορητοί υπολογιστές άρχισαν να χρησιμοποιούνται σε τυπικά σχολικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Η εργασία αυτή επιχειρεί να διερευνήσει αρχικές βασικές πτυχές που σχετίζονται με το ερώτημα κατά πόσο είναι εφικτή μία σύγκλιση μεταξύ της φορητής ψηφιακής τεχνολογίας και του σχολείου. Εξετάζει τη χρήση των φορητών ψηφιακών συσκευών σε άτυπα και (ημι)τυπικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα και παρουσιάζει ενδεικτικά επιχειρήματα υπέρ και κατά της χρήσης της φορητής τεχνολογίας Παρουσιάζονται καθημερινές φορητές πρακτικές σε αντιστοιχία με πιθανές ισοδύναμες σε τυπικά εκπαιδευτικά πλαίσια. Η διερεύνηση των καθημερινών φορητών πρακτικών των μαθητών μπορεί να συνεισφέρει στην εκτίμηση του εάν οι εκπαιδευτικές πρακτικές θα μπορούσαν να ενσωματώσουν τη χρήση της φορητής τεχνολογίας.

Στις σημερινές εξαιρετικά δύσκολες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν τα κράτη της Ευρώπης απαιτούνται αλλαγές και παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα ώστε οι πολίτες να νιώσουν ότι πράγματι αποτελούν ένα σύνολο με κοινά συμφέροντα και επιδιώξεις. Σημαντικό ενοποιητικό παράγοντα μπορεί να αποτελέσει ο πολιτισμός, ως το σύνολο των κοινωνικά μεταβιβαζόμενων και ιστορικά διαμεσολαβουσών γνώσεων, αντιλήψεων και πρακτικών (Burke, 2002). Το σύγχρονο σχολείο καλείται να διαχειριστεί τις προκλήσεις της εποχής και με κατάλληλες παρεμβάσεις να δώσει έμφαση στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών μέσα και από την ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης. Η εργασία που ακολουθεί αφορά στα μνημεία ως πολιτισμικά στοιχεία των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποσκοπεί, μέσα από την αξιοποίηση των ΤΠΕ, στη γνωριμία των μαθητών με τα ευρωπαϊκά όργανα και τις πρακτικές για τον πολιτισμό και την αναγνώριση των μνημείων ως κομμάτι και της δικής τους πολιτισμικής κληρονομιάς.

Η διαμόρφωση ενός κατάλληλου ψυχολογικού και κοινωνικού πλαισίου βοηθά τη διαδικασία μάθησης όπως αναφέρουν οι βασικές θεωρήσεις τόσο των ανθρωπιστικών θεωριών (Rogers, 1969) όσο των κοινωνικο-εποικοδομιστικών (Vygotsky, 1978; Bruner, 1986) αλλά και των κριτικών (Ματσαγγούρας, 1999). Αντίθετα οι ίδιες θεωρίες υποστηρίζουν ότι η μάθηση αποτελεί μια προσωπική και κοινωνική κατάκτηση των μαθητευομένων που αλληλεπιδρούν με το συγκεκριμένο πολιτιστικό και ψυχο-κοινωνικό πλαίσιο. Το παρόν άρθρο προτείνει μια διδακτική πρόταση των πολυτρόπων κειμένων σε μαθητές Δημοτικού Σχολείου(Δ.Σ.). Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε έχει σκοπό την εποικοδομητική κατάκτηση της γνώσης, μέσα από την ενεργή συμμετοχή των μαθητών και μέσα από την κριτική αξιοποίηση των πληροφοριών με τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Καταγράφονται επίσης τα αποτελέσματα αλλά και οι όποιες δυσκολίες προέκυψαν κατά την εκπαιδευτική διαδικασία.

Η εισαγωγή των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην Ειδική Αγωγή και ειδικότερα στην περίπτωση διδασκαλίας παιδιών με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (και συγκεκριμένα με αυτισμό), με στόχο τη βελτίωση και ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η Υπερ-Δομή1, η οποία υλοποιήθηκε κατόπιν επανασχεδιασμού, εμπλουτισμού και διαμόρφωσης του ήδη υπάρχοντος εκπαιδευτικού λογισμικού LT125_ThinkingMind - Υπερ-Δομή, έχει ως κύριο στόχο τη βελτίωση γνωστικών δεξιοτήτων μαθητών με αυτισμό. Αρχικά αξιολογήθηκε η ευχρηστία, η αποδοχή και η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής LT125_ThinkingMind_Υπερ-Δομή από εκπαιδευτικούς και επιστημονικό προσωπικό Ειδικών Δημοτικών Σχολείων. Κατόπιν, έγινε ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της νέας εφαρμογής Υπερ-Δομή1, η οποία αξιολογήθηκε από τους εκπαιδευτικούς αλλά και από τα ίδια τα παιδιά. Η ικανοποίηση των εκπαιδευτικών και η ανταπόκριση των μαθητών ήταν στοιχεία ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά.

Η εργασία αυτή έχει ως αντικείμενο τη διερεύνηση της σκοπιμότητας επιστράτευσης ενοποιητικών προτύπων για την εκπόνηση σχεδίων μαθήματος αλλά και σχεδιαστικών προδιαγραφών κατά τη δημιουργία πρωτότυπων εκπαιδευτικών λογισμικών, ώστε να διασφαλίζεται η εμβάθυνση του εκπαιδευτικού στις εστιαζόμενες περιοχές του γνωστικού αντικειμένου, βάσει αποτελεσματικών παιδαγωγικών μοντέλων. Προς ανάπτυξη αυτής της συλλογιστικής αξιοποιείται για τη διδασκαλία του μαθήματος των Αγγλικών, ένας μικρόκοσμος, που διαπραγματεύεται αυθεντικό γλωσσικό υλικό (παροιμίες) της στοχευμένης γλώσσας, σχεδιασμένος στα πρότυπα του μοντέλου της ‘Μάθησης μέσω σχεδιασμού’. Ο διδακτικός στόχος στον οποίο αποσκοπεί ο εν λόγω μικρόκοσμος είναι η παρώθηση και αποτελεσματική επίτευξη της έννοιας της διαμεσολάβησης, ώστε να ενδυναμωθεί το επικοινωνιακό στοιχείο που συμβάλλει ουσιαστικά και δραστικά στην εκμάθηση των Ξένων Γλωσσών.

Το παρόν κείμενο είναι μια προσπάθεια αναστοχασμού αφενός για τη κατανόηση μιας δυναμικής κατάστασης που είχε δημιουργηθεί το 2007-11 μεταξύ ενός σημαντικού τμήματος των εκπαιδευτικών πληροφορικής των Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Β΄ Αθήνας και Ανατολικής Αττικής, όπου καθηγητές (κυρίως πληροφορικής) επιμόρφωναν εθελοντικά συναδέλφους του κλάδου τους σε εξειδικευμένα θέματα και αφετέρου για να απαντήσει στο ερώτημα ποια ήταν η συμβολή του Σχολικού Συμβούλου του κλάδου σε αυτή τη διαδικασία.

Το εκπαιδευτικό σενάριο που προτείνεται στην παρούσα εργασία αφορά στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων που στοχεύουν να εμπλέξουν διαθεματικά τις μαθησιακές περιοχές της Γλώσσας, των Μαθηματικών, της Δημιουργίας και Έκφρασης (Τεχνών) καθώς και των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Παράλληλα και μέσα από το σύνολο των προτεινόμενων δραστηριοτήτων του σεναρίου, επιδιώκεται η καλλιέργεια της προσωπικής και κοινωνικής ανάπτυξης των παιδιών, η οποία αναδεικνύεται ως νέα μαθησιακή περιοχή του Νέου Πιλοτικού Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών για το Νηπιαγωγείο και διατρέχει εγκάρσια όλες τις άλλες γνωστικές περιοχές (ΥΠΑΙΘΠΑ/ΙΕΠ, 2011). Οι δραστηριότητες που προτείνονται στο παρόν διδακτικό σενάριο απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας (νηπιαγωγείου), αλλά ενδέχεται να εφαρμοστούν και σε παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου. Επιπλέον, το προτεινόμενο σενάριο είναι συμβατό με τις βασικές αρχές και τους επιμέρους μαθησιακούς-διδακτικούς στόχους που παρουσιάζονται στο ισχύον Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο (2003).

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει μια εκπαιδευτική παρέμβαση, η οποία πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 2011 στον Α’ Δημοτικό παιδικό σταθμό του δήμου Παπάγου-Χολαργού με νήπια ηλικίας 4,5-5,5 ετών. Σκοπός της παρέμβασης ήταν να συνδυάσει τη μουσική, την αφήγηση και τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Ειδικότερα επιδιώχθηκε να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με διαφορετικά τεχνολογικά εργαλεία όπως οθόνη επαφής, υπολογιστής, μαγνητόφωνο και φωτογραφική μηχανή μέσα από μια δημιουργική και παιγνιώδη προσέγγιση.

Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται η πειραματική διδασκαλία της προφοράς (pronunciation) στην Αγγλική γλώσσα. Γίνεται χρήση ενός μοντέλου εκμάθησης βασισμένο στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) και ειδικότερα στα εργαλεία του Web 2.0, το οποίο στοχεύει στην αποτελεσματική online εξάσκηση και βελτίωση της Αγγλικής προφοράς με συστηματικό τρόπο. Ο σχεδιασμός του για την ηλεκτρονική εξάσκηση στηρίζεται στις δωρεάν δυνατότητες ήχου της ιστοσελίδας VOKI.COM. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται στοχεύει να αξιοποιήσει τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και ειδικότερα το Διαδίκτυο με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορέσει να αυξηθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών και του εκπαιδευτικού υλικού. Παράλληλα, τονίζεται ο προσανατολισμός προς το μαθητοκεντρικό μοντέλο, αφού οι ίδιοι οι μαθητές γίνονται δημιουργοί του υλικού. Το συγκεκριμένο λογισμικό χρησιμοποιήθηκε σε 43 μαθητές δύο τμημάτων της Ε΄ τάξης ενός πρότυπου πειραματικού δημοτικού σχολείου του νομού Θεσσαλονίκης. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι η ηλεκτρονική εξάσκηση, μέσω της χρήσης ορισμένων εκ των νέων δυνατοτήτων του Web και του Web 2.0, δύναται να λειτουργήσει αποδοτικά ως προς την εμπέδωση της Αγγλικής προφοράς από τους μαθητές.

H διδασκαλία του προγραμματισμού σε μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συνιστά ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον έργο, που έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, δυσκολίες και διαφορές με τα άλλα γνωστικά αντικείμενα του προγράμματος σπουδών. Η εκπαιδευτική έρευνα έχει οδηγήσει σε εποικοδομητικές διδακτικές προσεγγίσεις στις οποίες γίνεται χρήση καινοτόμων τεχνολογιών, όπως η εκπαιδευτική ρομποτική. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια περιπτωσιολογική μελέτη η οποία διεξήχθη στα πλαίσια του μαθήματος της Πληροφορικής με μαθητές Γυμνασίου. Αφορά τη διδασκαλία των δομών επιλογής και επανάληψης με χρήση του πακέτου εκπαιδευτικής ρομποτικής Lego Mindstorms.

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τη διερεύνηση και αξιοποίηση των μαθησιακών στυλ ενήλικων μαθητών σε εσπερινά επαγγελματικά λύκεια (ΕΠΑ.Λ.), για την ανάπτυξη ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου το οποίο βασίζεται στο κυρίαρχο μαθησιακό τους στυλ. Για την αναγνώριση του κυρίαρχου στυλ υιοθετήθηκε το μοντέλο των Felder και Silverman και για την ανάπτυξη μαθησιακών δραστηριοτήτων που βασίζονται σε αυτό, χρησιμοποιήθηκε το Σύστημα Διαχείρισης Μαθησιακών Δραστηριοτήτων (LAMS). Με βάση τα πρώτα αποτελέσματα, η διερεύνηση του κυρίαρχου μαθησιακού στυλ και η αξιοποίηση προηγμένων μαθησιακών συστημάτων όπως το LAMS, κάνει δυνατή την ανάπτυξη περιεχομένου που βασίζεται στις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες και προτιμήσεις ενός ή μιας ομάδας εκπαιδευόμενων συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό αποτελεσματικότερα στη μάθηση.

Το δυσκολότερο επίτευγμα στη διδασκαλία ξένων γλωσσών, είναι η κατανόηση και χρήση της γλώσσας από τους εκπαιδευόμενους, ανεξαρτήτου γνωστικού αντικειμένου. Σημαντικές παραμέτρους της αποτελεσματικής εκπαίδευσης αποτελούν η πρόκληση ενδιαφέροντος και η υιοθέτηση ενεργητικού ρόλου του μαθητή, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διδασκαλία ξένων γλωσσών, ώστε το διδασκόμενο περιεχόμενο να πλαισιώνεται από θέματα που έχουν νόημα για τον ίδιο. Βασιζόμενοι σε αυτή τη προσέγγιση, προτείνεται το παρακάτω εκπαιδευτικό σενάριο, το οποίο απευθύνεται σε μαθητές της Β’ Γυμνασίου –επίπεδο προχωρημένοι. Σκοπός αυτού αποτελεί η βελτίωση χρήσης της αγγλικής γλώσσας, αξιοποιώντας τον χώρο των Τεχνών, ενώ παράλληλα οι εκπαιδευόμενοι αναπτύσσουν επικοινωνιακές δεξιότητες, στρατηγικές δια βίου μάθησης και πολιτισμική επίγνωση. Για την εφαρμογή αυτού επιλέγεται το διδακτικό μοντέλο της Project-Based Learning (PjBL) και η Θεωρίας της Συνεργατικής Μάθησης, η υλοποίηση του οποίου πραγματοποιείται μέσα από το Σύστημα Διαχείρισης Μαθησιακών Δραστηριοτήτων (LAMS).

Η παρούσα εισήγηση τεκμηριώνει θεωρητικά και παρουσιάζει την εφαρμογή στην εκπαιδευτική πρακτική συγκεκριμένων ψηφιακών εργαλείων του Ιστού 2.0 στο μάθημα της Λογοτεχνίας της Α΄ Γυμνασίου. Τα εργαλεία αυτά είναι η πλατφόρμα Ιστοεξερευνήσεων Webquest, το εκπαιδευτικό λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Inspiration και το σύννεφο λέξεων Wordle. Η εφαρμογή υλοποιήθηκε με βάση το πιλοτικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών του Γυμνασίου για τη Λογοτεχνία. Η εισήγηση θα δείξει ότι τα νέα πιλοτικά προγράμματα σπουδών ενσωματώνουν τη δυνατότητα χρήσης των τεχνολογιών και προωθούν νέες μορφές γραμματισμού. Οι μέθοδοι εργασίας που ακολουθήθηκαν, παράλληλα με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων, είναι η ομαδοσυνεργατική, η μέθοδος project και η μέθοδος σκαλωσιάς (scaffolding).

Ο όρος Flipped Learning χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια σχετικά νέα προσέγγιση εκπαιδευτικού σχεδιασμού στα σχολεία, αντιστρέφοντας τη μέχρι σήμερα ακολουθούμενη δομή. Οι μαθητές, αντί να παρακολουθούν την παράδοση του μαθήματος και να αναλαμβάνουν εργασία για το σπίτι, παρακολουθούν την παράδοση από το σπίτι τους και διεκπεραιώνουν τις εργασίες στην τάξη. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται αυτή η νέα προσέγγιση μέσα από μια μελέτη της βιβλιογραφίας και αναδεικνύεται ο συσχετισμός της με τις σύγχρονες, μαθητοκεντρικές διδακτικές προσεγγίσεις που στηρίζονται στη συνεργασία.

Η παρούσα εργασία παρουσιάζει διδακτική παρέμβαση που πραγματοποιήθηκε σε Ε.Ε.Ε.Ε.Κ με ειδίκευση στην κηπουρική, με 21 μαθητές Για τις ανάγκες της, αναπτύχθηκε εκπαιδευτικό λογισμικό. Στόχος ήταν να ενισχυθεί η γνωστική ανάπτυξη των μαθητών, σχετικά με την καλλιέργεια των φυτών και να μελετηθεί η ενίσχυση της αλληλεπίδρασης και της συνεργασίας τους, μέσω του λογισμικού. Επιπλέον, η εργασία μελετά την επίδραση του Η/Υ στο κίνητρο των μαθητών. Με βάση τα αποτελέσματα, η προσέγγιση κέντρισε το ενδιαφέρον τους, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αντλήσουν σημαντικές πληροφορίες για την καλλιέργεια φυτών που ευδοκιμούν στην περιοχή τους. Παράλληλα, ευνοήθηκε η επικοινωνία και η συνεργασία, ενώ η παραγωγή έργου σε ζευγάρια διευκόλυνε τη συμμετοχή ακόμη και πιο δύσκολων περιπτώσεων, ενισχύοντας ως ένα βαθμό την αυτοεκτίμησή τους.

Στην παρούσα εργασία προτείνουμε πρακτικές που αποσκοπούν στην υιοθέτηση της ηλεκτρονικής μάθησης και στην ανάπτυξη ποικίλων δεξιοτήτων που θα βοηθούν το μαθητή να μάθει πώς να σκέφτεται και πώς να αναπτύσσει την επιχειρηματολογία του, να βελτιώνει τις εκφραστικές του δυνατότητες, να καλλιεργεί δεξιότητες, να εκφράζεται δημιουργικά, να ξεδιπλώνει τη φαντασία του, να συνεργάζεται αποτελεσματικά, να αποκτά τη γνώση αυτενεργώντας και να αυτό-αξιολογείται καθ’ όλη τη μαθησιακή διαδικασία. Για το σκοπό αυτό οι Νέες Τεχνολογίες και ειδικότερα η χρήση του LAMS αναδεικνύουν την έννοια του e-learning. Το εκπαιδευτικό σενάριο έχει ως θέμα τη Διαφήμιση και στηρίχτηκε στο διδακτικό μοντέλο της Συνεκτικής (Synectics) το οποίο προάγει τη δημιουργική σκέψη και συνάδει με τη χρήση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.

Τα Εικονικά Περιβάλλοντα Μάθησης έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για την παροχή και υποστήριξη εκπαιδευτικών παρεμβάσεων σε παιδιά με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος. Στην παρούσα εργασία επιχειρείται μια σύντομη επισκόπηση του πεδίου, και η παρουσίαση προτάσεων για το σχεδιασμό ενός Συνεργατικού Εικονικού Περιβάλλοντος Μάθησης για την ανάπτυξη δεξιοτήτων επίλυσης κοινωνικών προβλημάτων σε παιδιά με αυτισμό.

Η εισαγωγή των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στο σύγχρονο σχολικό περιβάλλον έχει αλλάξει τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να προτείνει έναν σύγχρονο τρόπο διδασκαλίας του εν λόγω αντικειμένου. Συγκεκριμένα η εργασία παρουσιάζει τη δημιουργία ενός διαδραστικού ψηφιακού βιβλίου (ibook) για υπολογιστές-ταμπλέτες. Παρουσιάζεται η δομή του βιβλίου και συγκεκριμένα παραδείγματα εφαρμογής του σε σχολικές τάξεις της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το βασικό συμπέρασμα της εργασίας είναι ότι τα διαδραστικά ψηφιακά βιβλία και οι υπολογιστές - ταμπλέτες δίνουν την ευκαιρία στους φιλολόγους να ακολουθήσουν το «βηματισμό» των μαθητών και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία σήμερα.

Στην παρούσα έρευνα περιγράφεται μία μελέτη περίπτωσης που αφορά τη σχεδίαση, ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση ακολουθιών μαθησιακών δραστηριοτήτων με το σύστημα διαχείρισης μαθησιακών δραστηριοτήτων LAMS για τη Θεματική Ενότητα (ΘΕ) ΠΛΗ37 του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ) κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011. Οι ακολουθίες LAMS διατέθηκαν μέσω της πλατφόρμας Moodle της ΘΕ, στοχεύοντας στην υποστήριξη των φοιτητών κατά την εκπόνηση των δύο πρώτων γραπτών εργασιών (ΓΕ). Στα πλαίσια της έρευνας μελετήθηκαν οι αντιλήψεις και οι στάσεις των φοιτητών αναφορικά με την παιδαγωγική καταλληλότητα των ακολουθιών LAMS, η συμμετοχή των φοιτητών στις ακολουθίες και η συσχέτιση της συμμετοχής και των επιδόσεών τους στις ΓΕ. Τα ερευνητικά εργαλεία αποτέλεσαν ένα ερωτηματολόγιο, ατομικές συνεντεύξεις και τα αρχεία καταγραφής των LAMS και Moodle. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν τις θετικές αντιλήψεις και στάσεις των φοιτητών για τις ακολουθίες LAMS, ενώ παρατηρήθηκε θετική γραμμική συσχέτιση της συμμετοχής των φοιτητών στις ακολουθίες με τις επιδόσεις τους στις αντίστοιχες ΓΕ.

Η παρούσα εκπαιδευτική παρέμβαση εντάσσεται στο γνωστικό αντικείμενο της Γεωγραφίας της Στ΄ Δημοτικού σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και αποτελεί μια εναλλακτική μορφή διδασκαλίας αξιοποιώντας τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Πρόκειται για ένα διδακτικό σενάριο το οποίο βασίζεται στο μοντέλο κονστρουκτιβιστικής μάθησης που αναπτύχθηκε από τους Driver & Oldham και έχει ως σκοπό την απόκτηση γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων οι οποίες οδηγούν στην υιοθέτηση επιστημονικής σκέψης.

H παιδαγωγική αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελεί μια πρόκληση για την ξενόγλωσση εκπαίδευση στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ειδικότερα ως προς τη διδασκαλία και την εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας, η συμβολή των ΤΠΕ προκύπτει κυρίως από τη δυνατότητα που παρέχουν στον μαθητή να έρθει σε επαφή με την αυθεντική χρήση της γλώσσας. Η παρούσα εισήγηση αποτελείται από δύο αλληλοσυνδεόμενα τμήματα. Στο πρώτο τμήμα παρουσιάζουμε μια σύντομη επισκόπηση της βιβλιογραφίας για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία, και τα οφέλη που μπορεί να επιφέρει, υπό παιδαγωγικές προϋποθέσεις, η παιδαγωγική τους αξιοποίηση. Στο δεύτερο τμήμα επιχειρούμε να συνδέσουμε τη θεωρία με την καθημερινή διδακτική πράξη παρουσιάζοντας ένα εκπαιδευτικό σενάριο με κύριο στόχο τον εμπλουτισμό του σχολικού εγχειριδίου με αυθεντικό υλικό από το διαδίκτυο.

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται διδακτική παρέμβαση μέσω ΤΠΕ και συγκεκριμένα με το ρομπότ Beebot, για την εκμάθηση της Αγγλικής ως ξένης γλώσσας στην Ε΄ Δημοτικού. Η δραστηριότητα αφορούσε την παραγωγή και λήψη εντολών-οδηγιών κίνησης στο χώρο. Εφαρμόστηκε σε μια τάξη 18 παιδιών, με στόχο τη δημιουργία πρωτότυπου και ευχάριστου περιβάλλοντος, αλλά και την παροχή πρόσθετων κινήτρων για μάθηση. Διερευνήθηκε συγκριτικά η επίδοση των μαθητών, μετά από δραστηριότητες παραδοσιακής διδασκαλίας και με χρήση ΤΠΕ. Επίσης, μελετήθηκε η στάση των παιδιών απέναντι στην προτεινόμενη προσέγγιση. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως ακόμα και οι πιο αδύναμοι μαθητές βελτίωσαν τις επιδόσεις τους, στις προτεινόμενες δραστηριότητες και όλα τα παιδιά ανταποκρίθηκαν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό σε αυτές. Επιπλέον, προωθήθηκε η συνεργατική μάθηση.

220 μαθητές/τριες γυμνασίου συμμετείχαν σε έρευνα με σκοπό να μελετηθούν οι απόψεις και να καταγραφούν οι στάσεις τους για την αξιοποίηση των μικροπειραμάτων μέσω υπολογιστή στην μαθηματική τάξη. Με την χρήση μίας τροποποιημένης κλίμακας που βασίζεται στην κλίμακα των Pierce et al. (2007) συγκεντρώθηκαν στοιχεία για την αυτοπεποίθηση των μαθητών στα Μαθηματικά και την τεχνολογία, για την στάση τους σε σχέση με την μάθηση των Μαθηματικών με την χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και τον τρόπο εμπλοκής των μαθητών όταν αξιοποιούνται τα μικροπειράματα και ο υπολογιστές. Από την ανάλυση των δεδομένων αναδείχτηκε ότι ποσοστό 56% των μαθητών θεωρεί ότι έχει οφέλη από την χρήση των μικροπειραμάτων στο πλαίσιο της μαθηματικής τάξης. Οι μαθητές αυτοί δηλώνουν ότι τα μικροπειράματα τούς έχουν βοηθήσει να μάθουν καλύτερα τα Μαθηματικά που διδάσκονται και επίσης ότι τους έχουν υποστηρίξει στην διερεύνηση μαθηματικών ιδεών. Τέλος, φαίνεται ότι η αξιοποίηση των μικροπειραμάτων συνεισφέρει στην ανάπτυξη ενός κλίματος ομαδοσυνεργατικότητας στην τάξη.

Τα τελευταία χρόνια σημαντικές προσπάθειες έχουν σημειωθεί για την ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες στη δημόσια εκπαίδευση. Επιθυμώντας να συμβάλουμε στις προσπάθειες αυτές, επιχειρούμε στην παρούσα εργασία, μέσα από μια μελέτη περίπτωσης σε τάξη Ειδικού Δημοτικού Σχολείου, να καταγράψουμε αν και με ποιο τρόπο οι μαθητές χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, κατά πόσο η χρήση του τα διευκολύνει και τα βοηθάει στη μάθηση, καθώς και τα λογισμικά που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό. Επίσης, μέσα από την παρούσα έρευνα αναδεικνύεται ο ρόλος του/ της εκπαιδευτικού στη διαδικασία της μάθησης και διερευνώνται ενδεχόμενες αλλαγές που θα μπορούσαν να επέλθουν στον τρόπο διδασκαλίας, αξιοποιώντας το πλήθος των δυνατοτήτων που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες.

Η συγκεκριμένη εργασία αποσκοπεί στην παρουσίαση και την εφαρμογή μιας από τις σπουδαιότερες μεθόδους ανάπτυξης της διεργασίας μιας ομάδας: της πολυεπίπεδης συναλλαγής των τριών επιπέδων. Σύμφωνα με αυτή, η λειτουργική ανάπτυξη της διεργασίας της ομάδας διευκολύνεται σημαντικά, όταν ο εκπαιδευτής οργανώνει την εργασία σε τρία επίπεδα: του ατόμου, της μικρής ομάδας και της ολομέλειας. Η συγκεκριμένη μέθοδος εφαρμόστηκε στη διδασκαλία της ενότητας Μηχανές Αναζήτησης, ενός προγράμματος κατάρτισης ενηλίκων. Με τον τρόπο αυτό επιτεύχθηκε η στοχαστική και κριτική εξέταση, επανεξέταση και ανάλυση των δεδομένων, των πτυχών και των παραμέτρων της διδακτικής ενότητας των Μηχανών Αναζήτησης.

Το εκπαιδευτικό σενάριο «Δημιουργική σκέψη και ιστορικά γεγονότα: ‘Η Μικρασιατική Εκστρατεία’ ένα eTwinning project» έχει αναπτυχθεί για την ανάδειξη και αξιοποίηση της δημιουργικής σκέψης στο μάθημα της Ιστορίας. Η πρότασή μας για ανάπτυξη ενός συνεργατικού ευρωπαϊκού προγράμματος βασίζεται στην προστιθέμενη αξία που προσφέρει στη μάθηση η συνεργασία με σχολικές μονάδες άλλων χωρών, ως προς την ανταλλαγή καλών πρακτικών και τη χρήση ΤΠΕ, που αποτελούν μέσο επικοινωνίας και συνεργασίας, αλλά και μέσο έρευνας, επεξεργασίας και παρουσίασης των αποτελεσμάτων του προγράμματος. Εκτός από τα οφέλη που προκύπτουν για τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας, σημαντικά οφέλη προκύπτουν για τους μαθητές με την εφαρμογή τεχνικών δημιουργικής σκέψης, όπως τα 6 καπέλα της σκέψης (Six Thinking Hats), εφόσον μαθαίνουν να σκέφτονται πολύπλευρα και αυτό μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλα μαθήματα ή καταστάσεις. Το CSCL περιβάλλον, στην προκειμένη περίπτωση το Twinspace, αποτελεί μέσο υλοποίησης και ανάδειξης της συνεργασίας.

Αν και η αφήγηση ιστοριών έχει χρησιμοποιηθεί ως αποτελεσματικό μέσο διδασκαλίας πολλάκις κατά το παρελθόν, είναι αξιοσημείωτο πως με την ψηφιακή διάσταση που έχει λάβει τα τελευταία χρόνια ενδείκνυται ακόμη περισσότερο ως μέσο για την επίτευξη μαθησιακών στόχων. Από τις ποικίλες τεχνολογίες που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία και το διαμοιρασμό ψηφιακών ιστοριών, οι σύγχρονες κινητές συσκευές (mobile devices) έχουν τη δυναμική να αποτελέσουν το απόλυτο εργαλείο και όχημα για την ψηφιακή αφήγηση ιστοριών (Alexander, 2011). Στο πλαίσιο αυτό, στην παρούσα εισήγηση περιγράφεται ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη της εφαρμογής My Story Creator, η οποία προορίζεται για τη δημιουργία και το διαμοιρασμό ψηφιακών ιστοριών μέσω της ταμπλέτας iPad, και προτείνονται ενδεικτικοί τρόποι με τους οποίους μπορεί η συγκεκριμένη εφαρμογή να χρησιμοποιηθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα εκπαιδευτικό σενάριο που απευθύνεται σε μαθητές της Α’ Γυμνασίου στο μάθημα της Πληροφορικής και αφορά στις θεματικές ενότητες «Βασικές έννοιες της Πληροφορικής» και «Το Υλικό του Υπολογιστή». Η διάρκειά του εκτιμάται ότι είναι έξι διδακτικές ώρες. Το διδακτικό μοντέλο στο οποίο στηριχτήκαμε για το σχεδιασμό του εκπαιδευτικού σεναρίου είναι η Αναζήτηση Πληροφοριών - Έρευνα (inquiry model). Οι δραστηριότητές του έχουν αναλυθεί, περιγραφεί και αναπαρασταθεί με το εργαλείο Διαχείρισης Μαθησιακών Δραστηριοτήτων LAMS.

Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται η διαλογική που συσχετίζει τις έννοιες Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και Ηλεκτρονική Δημοκρατία. Επίσης παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της Ηλεκτρονικής Ψηφοφορίας ως υπηρεσία της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης που προάγει την Ηλεκτρονική Δημοκρατία. Ακολουθεί η νομοθετική οπτική του Συντάγματος της Ελλάδος για τις εκλογές, με έμφαση στα χαρακτηριστικά που πρέπει να τις διέπουν, γίνεται σύνδεση με την αντίστοιχη σχολική νομοθεσία και τη δυνατότητα εφαρμογής στο σχολικό περιβάλλον. Τέλος παρουσιάζεται σενάριο υλοποίησης Ηλεκτρονικής Ψηφοφορίας, ως εναλλακτική δυνατότητα αξιοποίησης των εργαστηρίων ΣΕΠΕΗΥ των σχολικών μονάδων για την διενέργεια μαθητικών εκλογών.

Ο ψηφιακός εμπλουτισμός των βιβλίων των Θρησκευτικών εντάσσεται στο πλαίσιο του Ψηφιακού Σχολείου. Κατά την ανάπτυξη του υλικού δόθηκε έμφαση στην παιδαγωγική αξία του ώστε να υποστηρίζει: ευέλικτους τρόπους παρουσίασης/αναπαράστασης, ευελιξία στην ενίσχυση και ανατροφοδότηση και ευέλικτες προσεγγίσεις για δέσμευση στη μαθησιακή διαδικασία. Οι πόροι εμπλουτισμού παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία και διαβαθμισμένη διαδραστικότητα και περιλαμβάνουν: εισαγωγικές παρουσιάσεις με συνοπτική παρουσίαση των βασικών σημείων του μαθήματος, δραστηριότητες με διάφορες εφαρμογές διαδραστικού τύπου, χάρτες, συλλογές φωτογραφιών, βίντεο, σύνδεση με Βικιπαίδεια,/ηλεκτρονικό λεξικό, ασκήσεις διαφόρων τύπων. Για τη δημιουργία πόρων χρησιμοποιήθηκαν ανοικτά - ελεύθερα λογισμικά και εργαλεία συγγραφής και, όπου οι ανάγκες απαιτούσαν, εμπορικά λογισμικά.

Τα πολύπλοκα συστήματα (complex systems) αποκτούν όλο και περισσότερη σημασία αλλά και πλήθος εφαρμογών σε πολλά επιστημονικά πεδία. Έχει υποστηριχθεί η σημασία της διδασκαλίας βασικών εννοιών σχετικά με τα πολύπλοκα συστήματα και σε φοιτητές μη θετικών επιστημών. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα τμήμα από τα ευρήματα μιας διδακτικής παρέμβασης με την αξιοποίηση του περιβάλλοντος της NetLogo (συγκεκριμένα κάποιες παραλλαγές του μοντέλου “Wolf-Sheep Predation”) στη διδασκαλία των εννοιών της ευστάθειας και αστάθειας, καθώς και της ευαίσθητης εξάρτησης από τις αρχικές συνθήκες στα πολύπλοκα συστήματα, σε φοιτητές Παιδαγωγικού Τμήματος. Τα ευρήματα από τη μελέτη περίπτωσης εκτιμάται ότι ενισχύουν, την εφαρμοσιμότητα της μεθοδολογίας της συνολικής διδακτικής παρέμβασης.

Στην παρούσα εργασία, παρουσιάζεται ένα εκπαιδευτικό σενάριο που απευθύνεται σε μαθητές της Στ’ Τάξης Δημοτικού και η διάρκειά του είναι 12 ώρες. Μπορεί να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του μαθήματος της «Ευέλικτης Ζώνης» από τον δάσκαλο σε συνεργασία με τον καθηγητή του μαθήματος της Πληροφορικής. Το σενάριο υποστηρίζει την διαθεματικότητα και έχει στοιχεία από την Γλώσσα, τα Μαθηματικά, την Πληροφορική και την Αισθητική Αγωγή. Οι δραστηριότητες του έχουν αναλυθεί, περιγραφεί και αναπαρασταθεί με τη βοήθεια του εργαλείου LAMS ( η διεύθυνση μεταφόρτωσης του σεναρίου: http://lamscommunity.org/lamscentral/sequence?seq_id=1601290). Η Θεωρία Μάθησης στην οποία στηριχθήκαμε για τον σχεδιασμό του είναι η Μάθηση μέσω Σχεδίων Μαθήματος (Project Based Learning), το οποίο υποστηρίζει την συνεργατική μάθηση.

Στην εισήγηση αυτή, παρουσιάζονται διδακτικές προτάσεις και δραστηριότητες, που εφαρμόστηκαν στην πράξη, από το σχολικό έτος 2009-2010 μέχρι και σήμερα, για την υποστήριξη των μαθημάτων ειδικότητας του τομέα πληροφορικής στο 2ο ΕΠΑΛ Ν. Σμύρνης, μέσα από το περιβάλλον μιας ηλεκτρονικής τάξης ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης, που δημιουργήθηκε με την πλατφόρμα moodle. Ο στόχος των προτεινόμενων διδακτικών παρεμβάσεων, που εξελίσσονται μέσα από ένα περιβάλλον ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης, είναι η ενίσχυση της «πρόσωπο με πρόσωπο» διδασκαλίας με δραστηριότητες που γίνονται από απόσταση, η επέκταση του διδακτικού χρόνου και η αξιοποίηση των αρχών της παιδαγωγικής φιλοσοφίας του moodle, σαν εργαλείο και μέσο εποικοδομηστικής και κοινωνικοπολιτισμικής μάθησης. Στην παρούσα εργασία, παρουσιάζονται και περιγράφονται «καλές πρακτικές» και παραδείγματα για το πώς ένα περιβάλλον ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης, όπως το moodle, μπορεί να αξιοποιηθεί σε πραγματικές συνθήκες διδασκαλίας, προκειμένου η γνώση να οικοδομείται μέσα από μια διαδικασία ενεργού εμπλοκής και δέσμευσης, καλλιεργώντας την αλληλεπίδραση και την επικοινωνία, με προσανατολισμό τη συλλογική συνεργατική κοινωνική δραστηριότητα.

Παρόλη την ευρεία διάδοση της χρήσης των ΤΠΕ στην εκπαίδευση σήμερα και τις δράσεις εκπαίδευσης-κατάρτισης των εκπαιδευτικών σε σχετικά θέματα, έρευνες παγκοσμίως έχουν δείξει πως οι εκπαιδευτικοί αξιοποιούν στην πράξη περιορισμένα τις δυνατότητες που αυτές προσφέρουν. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η διερεύνηση των εκπαιδευτικών πεποιθήσεων ενεργών εκπαιδευτικών που επιδρούν στον τρόπο και στη συχνότητα που αυτοί ενσωματώνουν τις ΤΠΕ στην διδακτική τους πράξη και πιο συγκεκριμένα η εκτίμηση πεποιθήσεων των εκπαιδευτικών που σχετίζονται με εποικοδομητικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία και τη μάθηση, η αυτοεκτίμηση της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών και η χρήση των ΤΠΕ στην διδακτική πράξη. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ των παραμέτρων που μελετήθηκαν και της συχνότητας αλλά και του τρόπου αξιοποίησης των ΤΠΕ από τους εκπαιδευτικούς στην σχολική τάξη.

Η εργασία που παρουσιάζεται στο παρόν άρθρο αποτελεί μια διαθεματική εκπαιδευτική παρέμβαση για το μάθημα της Πληροφορικής Δημοτικού. Συνδυάζοντας τα οφέλη της διερευνητικής μάθησης και της ομαδοσυνεργασίας, οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά σε δραστηριότητες μελέτης σχετικά με το αντικείμενο της «Τοπικής Ιστορίας» (ΑΠΣ & το ΔΕΠΠΣ του Μαθήματος «Ιστορία Στ’ Δημοτικού») και της Μουσειακής Εκπαίδευσης. Ο συνδυασμός της αξιοποίησης του Μαθητικού Υπολογιστή, της μάθησης μέσω σχεδίων εργασίας (Project Based Learning - PBL), της ιστοεξερεύνησης, της βιωματικής εμπειρίας από την επίσκεψη των μαθητών στο Μουσείο, επέτρεψε την εμβάθυνση σε έννοιες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς σε τυπικούς (σχολείο) και μη τυπικούς (μουσείο) χώρους μάθησης. Η κριτική επεξεργασία, η ανάλυση και η σύνθεση δεδομένων, η παρουσίαση γλωσσικών και όχι μόνο πληροφοριών, η αξιοποίηση διαδικτυακών εφαρμογών (Web 2.0), τους βοήθησε να αποκτήσουν γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις πάνω στην πολιτιστική μας κληρονομιά, έξω από τα γεωγραφικά πλαίσια της σχολικής αίθουσας.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη του Όλιβερ, ενός σοβαρού ψηφιακού παιχνιδιού για την ανάπτυξη χωρικών εννοιών στην προσχολική εκπαίδευση. Στο πρώτο μέρος της εργασίας επιχειρείται μια συνοπτική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας αναφορικά με το σοβαρό ψηφιακό παιχνίδι. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται ο σχεδιασμός του παιχνιδιού και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στον διδακτικό-μαθησιακό σχεδιασμό του παιχνιδιού. Στο τελευταίο μέρος της εργασίας περιγράφεται η διαδικασία υλοποίησης του παιχνιδιού. Απώτερος σκοπός της εργασίας είναι η πιλοτική εφαρμογή του παιχνιδιού με παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας και ακολούθως τη διευρυμένη εφαρμογή του.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ο σχεδιασμός, το περιεχόμενο και μέρος των αποτελεσμάτων επιμορφωτικής δράσης σε εν ενεργεία καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που οργανώθηκε το Μάιο του 2010 από τη Β’ Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας. Στόχος του σεμιναρίου ήταν η εξοικείωση των εκπαιδευτικών με τη ρομποτική τόσο ως προς την τεχνολογική της διάσταση όσο και ως προς την εκπαιδευτική της αξιοποίηση. Οι εκπαιδευτικοί εργάστηκαν σε ένα αυθεντικό πλαίσιο σχεδιάζοντας μαθησιακά περιβάλλοντα τα οποία εμπλέκουν τους μαθητές στη σύνθεση ρομποτικών κατασκευών με στόχο την οικοδόμηση γνώσης μέσω διερεύνησης και πειραματισμού. Βασικές διδακτικές στρατηγικές που αξιοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των συναντήσεων ήταν η μάθηση σε ομάδα, η σταδιακή υποστήριξη στην παραγωγή έργου, η επίλυση προβλημάτων, και η ανάπτυξη συνθετικών εργασιών.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα σενάριο διδασκαλίας με θέμα το Γαλλικό ποταμό, με τη χρήση των μέσων Τεχνολογίας, Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Το εκπαιδευτικό σενάριο εμπλέκει τις περιοχές της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, της Γεωγραφίας, της Γλώσσας και των Εικαστικών. Για τη διδασκαλία χρησιμοποιήθηκαν, εννοιολογικός χάρτης (CmapTools), διαδίκτυο, δόθηκαν συγκεκριμένες ιστοσελίδες, YouTube, «google earth», power point, το λογισμικό “tux paint”. Μετά το τέλος της εκπαιδευτικής διαδικασίας αξιολογήθηκε η συμβολή των ΤΠΕ, τόσο στη διαδικασία της απόκτησης γνώσεων όσο και στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων από τους μαθητές. Προέκυψε ότι με την ένταξη των ΤΠΕ η διδασκαλία έγινε πιο ενδιαφέρουσα και παραστατική και βοήθησε τους μαθητές να μάθουν να εργάζονται ομαδικά αλλά και να αναλαμβάνουν ατομικές εργασίες και πρωτοβουλίες, να αποκτήσουν ικανότητες συνεργασίας για την επίτευξη του στόχου τους, να αναπτύξουν την παρατηρητικότητα, τη δημιουργικότητα και την κριτική τους σκέψη.

0

Η δημιουργία του εκπαιδευτικού σεναρίου για τη διδακτική ενότητα των Θρησκευτικών της Β΄ Γυμνασίου με τίτλο «Εμείς και οι άλλοι» βασίστηκε στην ανάγκη ανάπτυξης σεναρίων σύμφωνα με τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα και στην ανάγκη αξιοποίησης των ψηφιακών πηγών που έχουν δημιουργηθεί στο πλαίσιο του Ψηφιακού Σχολείου. Το εκπαιδευτικό αυτό σενάριο αναπτύσσεται με μια ταξινομία εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων (Dialog Plus), σε ένα αρκετά διαδεδομένο ψηφιακό περιβάλλον εκπαιδευτικού σχεδιασμού (LAMS), σύμφωνα με τη μεθοδολογία της μάθησης βασισμένης σε πρόβλημα και της επίλυσης προβλήματος (Problem Based Learning και Problem Solving) και με έμφαση σε τρεις βασικούς στόχους: Στην ανάπτυξη μιας σειράς πολύπλευρων δεξιοτήτων, στην ανάπτυξη ικανοτήτων επίλυσης προβλημάτων και στην κατάκτηση γνώσεων - υιοθέτηση στάσεων σχετικών με το θέμα.

Η παρούσα διδακτική παρέμβαση αναφέρεται στο σχεδιασμό ενός εκπαιδευτικού σεναρίου με θέμα το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου, το οποίο είναι μέρος του αναλυτικού προγράμματος σπουδών για το μάθημα των Φυσικών της Στ τάξης του Δημοτικού. Αρχικά, εντοπίσαμε το εκπαιδευτικό πρόβλημα που θέλουμε να λύσουμε και στη συνέχεια θέσαμε τους στόχους που θέλουμε να επιτύχουμε με το παρόν εκπαιδευτικό σενάριο. Το εκπαιδευτικό σενάριο μεικτής μάθησης έχει σχεδιαστεί, και οι δραστηριότητες έχουν επιλεχθεί και ταξινομηθεί, με βάση το μοντέλο αναζήτησης πληροφοριών και έρευνας (inquiry model), που βασίζεται στην θεωρία του εποικοδομητισμού και ενδείκνυται για τα μαθήματα των φυσικών επιστημών. Οι δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου βρίσκονται σε αντιστοιχία με τους στόχους που έχουν τεθεί, ενσωματώνουν πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό, σύγχρονα εργαλεία και συσκευές, και έχουν αποτυπωθεί στο LAMS. Η διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου έχει υπολογιστεί να είναι έξι διδακτικές ώρες.

Έχει πλέον αποδειχθεί ότι η μάθηση συνδέεται όχι μόνο με την μετάδοση γνώσεων αλλά και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, ικανοτήτων και στάσεων. Για την επίτευξη, όμως, των στόχων αυτών απαιτείται η δημιουργία κατάλληλων περιβαλλόντων μάθησης και ευέλικτο αναλυτικό πρόγραμμα. Ο/Η εκπαιδευτικός οφείλει να οργανώνει μαθητοκεντρικές διδασκαλίες και να επιλέγει κατάλληλες μεθόδους, τεχνικές και μέσα διδασκαλίας, ώστε οι μαθητές/-τριές του να γίνουν «επιστήμονες» και «ερευνητές», καθώς και να μάθουν πώς να μαθαίνουν. Βασισμένοι, λοιπόν, στις αρχές του Νέου Σχολείου και στη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών με τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών σχεδιάσαμε και εφαρμόσαμε το σενάριο «Κυκλοφορικό σύστημα» στη Στ΄ Δημοτικού. Τα αποτελέσματα της υλοποίησής του ήταν ενθαρρυντικά, καθώς τα παιδιά αντιλήφθηκαν και διόρθωσαν τις λανθασμένες αρχικές τους ιδέες. Εκτός από τις γνώσεις που απέκτησαν, μυήθηκαν και σε ερευνητικές διαδικασίες και διεργασίες.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η αποτίμηση ενός προγράμματος Ηλεκτρονικής Μάθησης με στόχο τη συνεργασία, την επικοινωνία και τη διάδοση μιας ευρωπαϊκής Σχολικής Σύμπραξης Comenius. Η ανάπτυξη και υλοποίηση του προγράμματος εντάχθηκε στα πλαίσια του μαθήματος ΤΠΕ-Πληροφορική του ελληνικού και του ισπανικού Προγράμματος Σπουδών. Τα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ένα Σύστημα Διαχείρισης Μάθησης (LMS) και ένα wiki. Τα αποτελέσματα της έρευνας που ακολούθησε έδειξαν ότι το wiki προώθησε την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ των μελών, την προβολή των εργασιών των μαθητών και των δραστηριοτήτων των εκπαιδευτικών. Επιπλέον, ενίσχυσε τη φυσική κινητικότητα και τη θετική επίδραση του Έργου Comenius για τους συμμετέχοντες, μαθητές και εκπαιδευτικούς.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε την απόπειρα εκπαιδευτικών του 1ου ΕΠΑΛ Περιστερίου να διδάξουν γνωστικά αντικείμενα και πληροφορίες, που σχετίζονται με τη λογοτεχνία, τις φυσικές επιστήμες, την τεχνολογία και το περιβάλλον, μέσα από τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Πιο συγκεκριμένα, με αφορμή τα ποιήματα του εκπαιδευτικού Σαρρηγιάννη Αντώνη, οι μαθητές καλούνται να αποδώσουν ποιήματα, εικόνες, παραστάσεις κ.λπ. αξιοποιώντας τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και τις ποικίλες εφαρμογές και ταυτόχρονα αναπτύσσοντας την κριτική σκέψη και τα ταλέντα τους. Πράγματι, τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής αναδεικνύουν το γεγονός ότι οι νέες τεχνολογίες βοηθούν σε πολλαπλά επίπεδα τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς, τη συνολική εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και ειδικότερα την ουσιαστική ένταξη της ποίησης στο σύγχρονο τεχνολογικό σχολείο.

Η παρούσα ανακοίνωση πραγματεύεται τις δυνατότητες διασχολικών Σχεδίων Εργασίας, μία πρόκληση η οποία αξιοποιεί το γεγονός ότι πολλές ειδικότητες εκπαιδευτικών μετακινούνται σε περισσότερα των δύο σχολείων. Εκτός από την πρόταση για διασχολικές εργασίες επίσης το ενδιαφέρον της στην ανάπτυξη της ευρετικής δεξιότητας και της κριτικής ικανότητας των μαθητών. Η ανακοίνωση αναπτύσσει αυτή την προβληματική βασιζόμενη σε διασχολικό σχέδιο εργασίας «Οι περιπέτειες του Οδυσσέα», το οποίο εκπονήθηκε στο μάθημα των γαλλικών στην ΣΤ΄ τάξη του δημοτικού.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται διδακτική παρέμβαση η οποία πραγματοποιήθηκε σε νηπιαγωγείο με 24 παιδιά. Στόχος ήταν να κατανοήσουν τα παιδιά τα βασικά τους δικαιώματα αξιοποιώντας έργα τέχνης και στη συνέχεια, με τη χρήση των λογισμικών Kidspiration και ComicLab, να δημιουργήσουν τη δική τους χάρτα δικαιωμάτων. Η προσέγγιση του θέματος μέσα από την τέχνη ενεργοποίησε το ενδιαφέρον όλων των παιδιών και τους έδωσε τη δυνατότητα να αντλήσουν σημαντικές πληροφορίες για τα δικαιώματά τους. Παράλληλα, ευνοήθηκε η αλληλεπίδραση, η επικοινωνία και η συνεργασία, ενώ η παραγωγή κοινού έργου διευκόλυνε τη συμμετοχή όλων, ακόμη και των πιο αδύναμων παιδιών, ενισχύοντας σημαντικά την αυτοεκτίμησή τους. Τέλος, η χρήση λογισμικών ενεργοποίησε τη φαντασία των παιδιών, και δημιούργησε επιπλέον κίνητρα συμμετοχής και μάθησης.

Η παρούσα Εκπαιδευτική Παρέμβαση επιχειρεί να αναδείξει τη χρησιμότητα των εκπαιδευτικών σεναρίων σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση και τη Μάθηση. Παρουσιάζεται σενάριο που αφορά στο «Εσωτερικό του Υπολογιστή», το οποίο έχει ήδη εφαρμοστεί στην πράξη στη Β΄ Τάξη Γυμννασίου. Η προτεινόμενη οργάνωση διδασκαλίας, μέσω του εκπαιδευτικού σεναρίου, έχει διάρκεια πέντε διδακτικών ωρών, βασίζεται κυρίως στην ομαδοσυνεργατική μάθηση, ακολουθεί την ερευνο–ανακαλυπτική μέθοδο και εκτυλίσσεται σε 10 στάδια με την αξιοποίηση ποικιλίας εργαλείων ΤΠΕ. Περιγράφονται τα βασικά σημεία του σεναρίου και οι διδακτικές προσεγγίσεις. Στα εξαγόμενα συμπεράσματα τονίζονται τα θετικά αποτελέσματα (αξιοποίηση των ΤΠΕ, ενεργητικός ρόλος του μαθητή κ.τ.λ.), καθώς και τα αρνητικά (διάσπαση προσοχής, δυσκολίες ωρολογίου προγράμματος κ.τ.λ.). Επίσης γίνεται αναστοχασμός που στοχεύει στη βελτίωση του σεναρίου. Προβλέπονται αυτοαξιολογήσεις των μαθητών και αξιολογήσεις τους από τον διδάσκοντα.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα διδακτικό σενάριο, που υλοποιήθηκε τη φετινή σχολική χρονιά, σύμφωνα με το νέο πιλοτικό πρόγραμμα σπουδών για τον πληροφορικό γραμματισμό στο Γυμνάσιο. Το διδακτικό σενάριο αναφέρεται στις ενότητες: «Χειρίζομαι και δημιουργώ με τα εργαλεία των Τ.Π.Ε» και «Αναζητώ πληροφορίες, επικοινωνώ και συνεργάζομαι με ΤΠΕ» της Β’ Γυμνασίου και έχει τίτλο «Φροντίζω το εργαστήριο Πληροφορικής». Ο γενικός σκοπός του σεναρίου είναι να γνωρίσουν οι μαθητές το υλικό του υπολογιστή και να μάθουν να το διαχειρίζονται, μέσα από μια αυθεντική δραστηριότητα, δηλ. τη φροντίδα του εργαστηρίου πληροφορικής του σχολείου τους. Ταυτόχρονα να εξοικειωθούν με τη χρήση των πινάκων, τη διαμόρφωση και εκτύπωση εγγράφου αλλά και την επικοινωνία μέσω εργαλείων web2.0 (τηλεκπαίδευση του ΠΣΔ).

Στην παρούσα εργασία περιγράφουμε το σχεδιασμό, την υλοποίηση και τα αποτελέσματα μιας δεκάωρης ερευνητικής παρέμβασης (post-test only design), σε 78 μαθητές Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού, με σκοπό την αξιοποίηση του Scratch στο μάθημα ΤΠΕ για τη μάθηση των προγραμματιστικών εννοιών: δομή ακολουθίας, αρχικοποίηση, παράλληλη εκτέλεση γεγονότων και επικοινωνία/ συγχρονισμός με μηνύματα. Για να διαπιστώσουμε σε ποιο γνωστικό επίπεδο είναι εφικτό οι μαθητές αυτής της ηλικίας να μάθουν τις παραπάνω έννοιες, αξιοποιήσαμε από τη διεθνή βιβλιογραφία μια μεικτή ταξινομία Bloom και SOLΟ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μαθητές (α) έμαθαν πολύ ικανοποιητικά την επικοινωνία με μηνύματα και τη δομή ακολουθίας και σχετικά ικανοποιητικά τα γεγονότα, (β) τα κατάφεραν καλύτερα στην αξιοποίηση των εννοιών για τη δημιουργία σεναρίων παρά στην κατανόηση των εννοιών.

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί η παρουσίαση του σχεδιασμού του εκπαιδευτικού λογισμικού «Συμπληρώνω και Συντάσσω», στο πλαίσιο της ανάδειξης της αποτελεσματικότητας της χρήσης ψηφιακών διαδραστικών μέσων στη δημιουργία επιστημονικών νοημάτων από τους ίδιους τους μαθητές. Στο πλαίσιο της παρουσίασης του λογισμικού γίνεται αναφορά σε ένα πιθανό τρόπο αξιοποίησής του από τους μαθητές μιας σχολικής τάξης για την ανάδειξη του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών και πιο συγκεκριμένα του Συντακτικού της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας.

Στο κείμενο που ακολουθεί περιγράφεται ένα συνεργατικό έργο με τίτλο “the Rainbow Village project”, το οποίο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της δράσης eTwinning. Στο συγκεκριμένο έργο συνεργάστηκαν σχολεία οχτώ Ευρωπαϊκών χωρών και κάνοντας χρήση των εργαλείων της πλατφόρμας eTwinning, αλλά και άλλων εργαλείων ΤΠΕ, ολοκλήρωσαν μία σειρά δραστηριοτήτων που στόχευαν στη συνεργατική μάθηση, στην καλλιέργεια της διαπολιτισμικής παιδείας και στην αναζήτηση ενός δημιουργικού και καινοτόμου τρόπου εκμάθησης της αγγλικής ως ξένης γλώσσας. Η κεντρική ιδέα γύρω από την οποία σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε το έργο βασίζεται στην τεχνική της παγκόσμιας προσομοίωσης (global simulation) (Debyser, 1996). Ακολουθώντας μία αφηγηματική ιστορία φαντασίας, οι συμμετέχοντες έχτισαν μία νέα, εικονική κοινωνία, όπου όλοι οι κάτοικοί της συμβιώνουν αρμονικά (Magnin, 1997). Ο εικονικός αυτός διαπολιτισμικός τόπος ονομάζεται «το χωριό του ουράνιου τόξου» και αποτελεί ένα μίγμα πολιτιστικών στοιχείων και παραδόσεων των συμμετεχόντων στο έργο χωρών.

Η απόκτηση ικανοτήτων επίλυσης προβλημάτων και η εκμάθηση του προγραμματισμού συνοδεύονται από ποικίλες δυσκολίες. Μια προσέγγιση που υιοθετήθηκε τα τελευταία χρόνια για την αποτελεσματικότερη διδασκαλία και εκμάθηση του προγραμματισμού αφορά στην αξιοποίηση εκπαιδευτικών παιχνιδιών για την παροχή κινήτρου στους σπουδαστές. Στην παρούσα εργασία γίνεται μια προσπάθεια ταξινόμησης των διαφόρων εκπαιδευτικών παιχνιδιών που χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία αρχών της αλγοριθμικής και του προγραμματισμού. Για κάθε κατηγορία παιχνιδιών παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικά παραδείγματα, ενώ γίνεται και μια συγκριτική ανάλυση των χαρακτηριστικών των διαφόρων κατηγοριών παιχνιδιών. Τέλος, παρουσιάζονται κάποιες προτάσεις αξιοποίησης απλών παιχνιδιών για την υποστήριξη προπτυχιακών μαθημάτων αντικειμενοστρεφούς προγραμματισμού σε Java.

Σκοπός της προκείμενης μελέτης είναι να αναδείξει τη σημασία των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην εκπαίδευση και ιδιαιτέρως της ένταξης του διαδραστικού πίνακα και του διαδικτύου στη μαθησιακή διαδικασία. Με τη διδακτική πρόταση που θα ακολουθήσει, η παρούσα μελέτη επιχειρεί να φέρει σε επαφή τους μαθητές με την στρατιωτική και συγκεκριμένα τη ναυτική ορολογία, αξιοποιώντας παράλληλα τη δημιουργικότητά τους. Οι μαθητές θα επεξεργαστούν αυθεντικό γερμανικό υλικό από το διαδίκτυο, θα συλλέξουν φωτογραφικό υλικό, θα γνωρίσουν το Γερμανικό Ναυτικό και θα εξοικειωθούν με το εν λόγω λεξιλόγιο. Μέσα από έναν εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας, ο οποίος έχει ενισχυτική δράση, θα οδηγηθούν εν τέλει στη συγγραφή κειμένου εξασκώντας τις γνώσεις που ήδη διαθέτουν γύρω από τη ναυτική ορολογία και αποκτώντας ακόμη περισσότερες.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία σχετική έρευνα για την αξιοποίηση της εννοιολογικής χαρτογράφησης στη μάθηση μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες. Στην παρούσα εργασία μελετάται η συμβολή της εννοιολογικής χαρτογράφησης στη μάθηση των μαθητών αυτών. Πραγματοποιούνται δύο διδακτικές παρεμβάσεις σε δύο μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες της Γ΄ τάξης Δημοτικού, στο μάθημα της Μυθολογίας, με το λογισμικό εννοιoλογικής χαρτογράφησης CmapTools. Σκοπός να εφαρμοστεί και να διερευνηθεί, σε πραγματικές συνθήκες ενός τμήματος ένταξης, η αποτελεσματικότητα των εννοιολογικών χαρτών τόσο σε γνωστικούς τομείς, όσο και σε συναισθηματικούς. Τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και απόλυτα σύμφωνα με τα αποτελέσματα της βιβλιογραφίας. Και οι δύο μαθητές ήταν συνεχώς ενεργοποιημένοι, έλεγχαν τη διαδικασία της μάθησης, η κατανόησή τους αυξήθηκε, απαντούσαν σωστά και σε ερωτήσεις που απαιτούσαν κριτική σκέψη, βελτιώθηκε σημαντικά η αφηγηματική τους ικανότητα, αυξήθηκε η μνήμη τους σε ονόματα και τοπωνύμια, και απέκτησαν πιο θετική στάση για τη Μυθολογία.

Οι μουσειακές εκπαιδευτικές δραστηριότητες αποτελούν κίνητρα για μάθηση. Λίγα είναι τα εμπειρικά δεδομένα σχετικά με δραστηριότητες με την αξιοποίηση των τεχνολογιών σε μουσεία και εκθέσεις. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται πέντε στοχοθετημένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες με bee-bots, οι οποίες παρουσιάστηκαν και διεξήχθησαν στο πλαίσιο της έκθεσης «Άβαξ». Στις δραστηριότητες συμμετείχαν μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων του Δημοτικού, καθώς και των δύο πρώτων του Γυμνασίου. Οι εντυπώσεις των μαθητών, αγοριών και κοριτσιών, ήταν ιδιαίτερα θετικές αναδεικνύοντας τη διδακτική σημασία των δραστηριοτήτων σε μία έκθεση εκπαιδευτικού περιεχομένου.

Η αίσθηση της παρουσίας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της αλληλεπίδρασης ενός χρήστη με ένα σύστημα εικονικής πραγματικότητας. Τεχνολογικά χαρακτηριστικά, ατομικοί παράγοντες των χρηστών και χαρακτηριστικά του περιεχομένου ενός εικονικού περιβάλλοντος μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα παρουσίας των χρηστών. Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει την επίδραση του μεγέθους της οθόνης προβολής και του ενδιαφέροντος των χρηστών προς το θέμα του εικονικού περιβάλλοντος στην αίσθηση της παρουσίας και στα μαθησιακά αποτελέσματα μετά την αλληλεπίδραση με ένα εκπαιδευτικό εικονικό περιβάλλον με θέμα την αρχαία ελληνική αγγειογραφία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το μέγεθος της οθόνης προβολής δεν έχει καμία επίδραση στην αίσθηση παρουσίας και στα μαθησιακά αποτελέσματα. Το ενδιαφέρον των χρηστών προς το θέμα του εικονικού περιβάλλοντος συνδέεται θετικά με την αίσθηση παρουσίας ενώ υψηλή θετική συσχέτιση παρατηρείται ανάμεσα στην αίσθηση παρουσίας και τον αντιληπτό ρεαλισμό των χρηστών.

Η Διαδικτυακή εκπαίδευση, τα τελευταία χρόνια, κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος. Δίνει τη δυνατότητα σε όλους να επιμορφωθούν στο χώρο τους, να επιλέξουν το χρόνο, τη διάρκεια και το περιεχόμενο χωρίς να περιορίζονται σε μια αίθουσα. Το μόνο που απαιτείται είναι μια σταθερή σύνδεση στο Διαδίκτυο και βασικές γνώσεις χρήσης των Νέων Τεχνολογιών. Οι δυνατότητες και τα θέματα είναι πολλά και προσφέρονται είτε δωρεάν είτε με κάποια χρηματική επιβάρυνση. Το μάθημα “Η Δημιουργική γραφή στο eTwinning” αποτελεί μια ενδιαφέρουσα πρόταση, καθώς πέρα από ένα διαδικτυακό μάθημα επιμόρφωσης, που έδωσε τη δυνατότητα σε εκπαιδευτικούς από ολόκληρη την Ευρώπη να γνωρίσουν αλλά και να εφαρμόσουν δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, προσέφερε τη δυνατότητα και σε δραστήριους εκπαιδευτικούς της ευρωπαϊκής eΤwinning κοινότητας της «Δημιουργικής Τάξης», να αποκτήσουν δεξιότητες στη δημιουργία ηλεκτρονικού υλικού και στη διαχείρισή του και την ευκαιρία να αναγνωριστεί η δραστηριότητά τους στην κοινότητα.

Η μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας αναδεικνύει το έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον στον τομέα της υποστήριξης, ενδυνάμωσης και διευκόλυνσης των εκπαιδευόμενων εκπαιδευτικών με τη χρήση του Διαδικτύου, ειδικά την περίοδο της εργασίας τους στα σχολεία για την πρακτική τους άσκηση. Στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, οργανώθηκε και λειτούργησε η Ηλεκτρονική Κοινότητα Πρακτικής Άσκησης (eΚΠΑ) των φοιτητών, κατά την διάρκεια της πρακτικής άσκησης σε σχολεία. Η παρούσα εργασία παρουσιάζει τόσο το εκπαιδευτικό/τεχνολογικό πλαίσιο, όσο και το ερευνητικό/μεθοδολογικό πλαίσιο στη βάση του οποίου αναπτύχθηκε και λειτούργησε η ηλεκτρονική κοινότητα. Τέλος, παρουσιάζονται προκαταρκτικά αποτελέσματα αξιολόγησης της eΚΠΑ από τους φοιτητές.

Στην παρούσα εισήγηση περιγράφεται ένα μοντέλο συνάθροισης περιεχομένου για μαθησιακά αντικείμενα το οποίο βασίζεται στη θεωρία των κειμενικών ειδών. Η συγκεκριμένη προσέγγιση έχει το πλεονέκτημα ότι επιτρέπει στο σχεδιαστή εκπαιδευτικού υλικού να γνωρίζει τις επικοινωνιακές λειτουργίες τις οποίες επιτελούν τα διάφορα δομικά στοιχεία του περιεχομένου καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να τα διασυνδέσει μεταξύ τους προκειμένου να δημιουργήσει μαθησιακά αντικείμενα. Επιπλέον παρουσιάζονται (με βάση το προτεινόμενο μοντέλο) το μεθοδολογικό - ερευνητικό πλαίσιο του σχεδιασμού και της χρήσης δύο μαθησιακών αντικειμένων για το γνωστικό αντικείμενο της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών, καθώς επίσης και μερικά από τα αποτελέσματα της έρευνας.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της ψηφιακής εκπαιδευτικής πλατφόρμας moodle, που έχουμε δημιουργήσει στο σχολείο μας, για τα μαθήματα του Γυμνασίου. Περιγράφεται το εκπαιδευτικό υλικό που έχει ανέβει από καθηγητές διαφόρων ειδικοτήτων και η εμπειρία της χρήσης της πλατφόρμας τόσο από τους καθηγητές όσο και από τους μαθητές. Τέλος δεν παραλείπουμε να αναφερθούμε στα οφέλη που αποκομίσαμε αλλά και στα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε κατά την αξιοποίησή της.

Η ένταξη των Τεχνολογιών Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην εκπαιδευτική πρακτική αποτελεί πρόταγμα της μετανεωτερικής εποχής. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού και η κατάρτιση του στις ΤΠΕ είναι κομβικός συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο νέο κοινωνικό υποκείμενο και στις κοινωνικές αναγκαιότητες. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιαστούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την αποτελεσματικότητα της επιμόρφωσης τους στις ΤΠΕ στην ανάπτυξη διδακτικών πρακτικών. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 162 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της Β. Ελλάδος που έχουν παρακολουθήσει επιμορφωτικά προγράμματα. Από τα ευρήματα της έρευνας διαφαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν το κίνητρο και πιστεύουν στην αυτοαποτελασματικότητα τους, εντούτοις, είτε εξαιτίας του περιεχομένου των επιμορφώσεων ή δομικών προβλημάτων της εκπαίδευσης, δυσκολεύονται στην εφαρμογή των ΤΠΕ στην πράξη.

Οι νέες τεχνολογικές πλατφόρμες έρχονται να αλλάξουν εντυπωσιακά το τοπίο του 21ου αιώνα στην εκπαίδευση διαμορφώνοντας τόσο τον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές προσεγγίζουν τη μάθηση, όσο και τον τρόπο που οι εκπαιδευτικοί προσεγγίζουν τη διδασκαλία. Στο σύγχρονο σχολείο, εάν οι ψηφιακές εκπαιδευτικές εφαρμογές είναι κατάλληλα σχεδιασμένες, μπορούν να αποτελέσουν ένα ισχυρό εκπαιδευτικό εργαλείο, καθώς συμβάλουν στην καλλιέργεια κινήτρων για μάθηση και στη νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη, κυρίως σε τομείς όπως τα Μαθηματικά μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες. Επιπρόσθετα, στις έξυπνες κινητές συσκευές με τη μορφή τηλεφώνων ή ταμπλετών αναγνωρίζεται η δυνατότητα να φέρουν νέα στοιχεία στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς μπορούν να αποτελέσουν ένα δυναμικό μέσο παροχής εκπαιδευτικού περιεχόμενου στους μαθητές. Οι συσκευές αυτές διαθέτουν ελκυστικά χαρακτηριστικά, ενώ λόγω της φύσης τους προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα για τη διδασκαλία των Μαθηματικών στο νηπιαγωγείο και ειδικότερα στην εφαρμογή μεταρρυθμιστικών προτάσεων διδασκαλίας όπως την «Ρεαλιστική Μαθηματική Εκπαίδευση».

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται το σχεδιασμό & την αξιολόγηση, εκπαιδευτικού λογισμικού κατάλληλου για υποστήριξη της διδασκαλίας θεμάτων στατιστικής μεθοδολογίας, μέσω διαδραστικών ασκήσεων-προβλημάτων. Στην αρχή αναφέρονται οι βασικές έννοιες που εμπλέκονται στο σχεδιασμό του λογισμικού. Στη συνέχεια παρουσιάζονται & αναλύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του λογισμικού και διατυπώνονται ερευνητικά ερωτήματα, τα οποία αφορούν στην αξιολόγησή του, μέσω της διερεύνησης απόψεων χρηστών-φοιτητών. Ακολουθεί η παρουσίαση της μεθοδολογίας και των προσεγγίσεων της πιλοτικής έρευνας. Στο τέλος, γίνεται η παρουσίαση των κύριων ευρημάτων, και η εξαγωγή των συμπερασμάτων.

Η εργασία αναφέρεται σε ευρήματα εμπειρικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου, με στόχο τη διερεύνηση των δυνατοτήτων αξιοποίησης του εικονικού περιβάλλοντος Second Life στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία και ειδικότερα στην εξοικείωση στον προγραμματισμό μέσω του Scratch. Για τη συλλογή του ερευνητικού υλικού δύο ομάδες μαθητών εργάστηκαν σε συμβατικό και εικονικό περιβάλλον, ενώ τα ευρήματα από το ερωτηματολόγιο, την παρατήρηση και τις συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν επιτρέπουν τη διαπίστωση αποτελεσματικότερης επίτευξης μαθησιακού αποτελέσματος στην πειραματική ομάδα (η οποία διδάχθηκε στον εικονικό κόσμο), όσον αφορά τον προγραμματισμό, την επίλυση προβλημάτων, την ανάπτυξη δεξιοτήτων στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), τη συνεργασία μεταξύ των (εικονικών) μαθητών (avatars) και το ενδιαφέρον για το διδακτικό αντικείμενο.

Στην εργασία αυτή περιγράφεται μία μελέτη περίπτωσης στην οποία αναλύονται η σχεδίαση, η ανάπτυξη, η υλοποίηση και η αξιολόγηση ενός Δικτυακού Περιβάλλοντος Υποστήριξης για τη Θεματική Ενότητα (ΘΕ) ΠΛΗ37 του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ). Το δικτυακό περιβάλλον της εν λόγω ΘΕ βασίστηκε στην πλατφόρμα Moodle και σκοπός της έρευνας ήταν η μελέτη της χρήσης ενός υπολογιστικού περιβάλλοντος ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και η συσχέτιση μεταξύ των πρακτικών χρήσης που ανέπτυξαν οι φοιτητές και των επιδόσεών τους (τελική βαθμολογία). Για το σκοπό αυτό έγινε χρήση ερωτηματολογίου, πραγματοποιήθηκαν ατομικές συνεντεύξεις καθώς και αξιοποίηση των αρχείων καταγραφής που παρείχε το Moodle. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι υπήρξε άμεση συσχέτιση των πρακτικών χρήσης (συμμετοχή) που ανέπτυξαν οι φοιτητές με τις επιδόσεις τους (βαθμολογία) στην ΘΕ.

Το προτεινόμενο διδακτικό σενάριο στοχεύει στην ανάκληση και εμπέδωση βασικών εννοιών Δικτύων Επικοινωνιών, από τους μαθητές της Γ΄ τάξης του Τομέα Πληροφορικής-Δικτύων Η/Υ των ΕΠΑΛ, προτείνοντας δραστηριότητες μελέτης, κατανόησης και επεξεργασίας τεχνικών κειμένων πληροφορικής. Εντάσσεται στη διδασκαλία των μαθημάτων «Τεχνολογία Δικτύων Επικοινωνιών Ι & ΙΙ», αφορά σε γνωστικά αντικείμενα, που περιγράφονται στο αντίστοιχο ΑΠΣ και υπηρετεί διδακτικούς και παιδαγωγικούς στόχους που βρίσκονται σε συμφωνία με αυτό. Το σενάριο σχεδιάστηκε στο πλαίσιο της επιμόρφωσης επιμορφωτών του κλάδου ΠΕ19-ΠΕ20, ΠΑΚΕ Αττικής & Στερεάς Ελλάδας και υλοποιήθηκε τη σχ. χρονιά 2011-12 σε μαθητές της Γ΄ τάξης του Τομέα Πληροφορικής - ΕΠΑΛ.

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τη μελέτη των μαθησιακών αποτελεσμάτων μετά την εφαρμογή ενός εκπαιδευτικού σεναρίου για το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου σε μαθητές προσχολικής ηλικίας. Πρόκειται για μία μελέτη περίπτωσης στην οποία συμμετέχουν οκτώ νήπια. Σκοπός του σεναρίου ήταν να έρθουν τα νήπια σε μια πρώτη επαφή με το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (ΕΚ) και να εξοικειωθούν με ορισμένες βασικές εντολές του. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με ατομικές συνεντεύξεις στις δραστηριότητες ανίχνευσης και αξιολόγησης, καταγραφή ενεργειών της οθόνης του υπολογιστή και παρατηρήσεις των ερευνητριών. Οι μαθητές προσχολικής ηλικίας ανταποκρίθηκαν θετικά στις δραστηριότητες και κατάφεραν να διαχειριστούν εντολές μορφοποίησης κειμένου, εισαγωγής εικόνας.

Η παρούσα εργασία αφορά την ανάπτυξη Κέντρου Ενημέρωσης & Ευαισθητοποίησης για Περιβαλλοντικά Θέματα στο εικονικό περιβάλλον πολλών χρηστών OpenSim βασιζόμενη στις αρχές της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ). Απευθύνεται σε φοιτητές/τριες και διατίθεται για αξιοποίηση από χρήστες που έχουν εκπαιδευτικό ή ερευνητικό ενδιαφέρον σε θέματα περιβάλλοντος. Επίσης, σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν στο εικονικό κέντρο εκπαιδευτικές δραστηριότητες για φοιτητές/τριες. Τα ευρήματα της πιλοτικής εφαρμογής αξιολογούνται ως θετικά και οι χρήστες εντόπισαν την ολιστική διάσταση και το συστημικό χαρακτήρα των περιβαλλοντικών προβλημάτων και πρότειναν λύσεις για την επίλυσή τους.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται το εκπαιδευτικό υλικό με θέμα: «Ασφάλεια στο διαδίκτυο1 Λέξεις κλειδιά: εκπαίδευση ενηλίκων, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ασφάλεια στο διαδίκτυο » που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του προγράμματος δια βίου μάθησης/εκπαιδευτικές συμπράξεις GRUNDTVIG με τίτλο «Secure Internet and Secure Generations» (Αύγουστος 2009-Ιούλιος 2011). Το συγκεκριμένο υλικό είναι δυνατό να υλοποιηθεί στη συμβατική αλλά και στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, στηρίζεται στη δημιουργική και κριτική αξιοποίηση των ΤΠΕ και απευθύνεται σε γονείς παιδιών σχολικής εκπαίδευσης. Αποτελείται από δραστηριότητες οι οποίες συγκροτούν 11 αυτοτελή φύλλα εργασίας, καθένα από τα οποία αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Ο κύριος στόχος των δραστηριοτήτων που προτείνονται είναι να επιτευχθεί, μέσω της βιωματικής και συνεργατικής μάθησης, η εξοικείωση των γονέων με θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο, ώστε να καταστούν ικανοί να προστατέψουν τα παιδιά τους από ενδεχόμενους διαδικτυακούς κινδύνους. Το υλικό μπορεί να αξιοποιηθεί σε επιμορφωτικά προγράμματα που απευθύνονται σε γονείς, π.χ. στο πρόγραμμα «ΣΧΟΛΕΣ ΓΟΝΕΩΝ» του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) και συγκεκριμένα στο πλαίσιο θεματικών ενοτήτων σχετικά με την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου.

Η παρούσα εισήγηση βασίζεται στα ευρήματα διδασκαλιών στόχος των οποίων ήταν να αποτελέσουν οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας ένα εργαλείο συστηματικής εργασίας για το μάθημα της Ιστορίας, ενσωματωμένο στην καθημερινή διδακτική πρακτική και όχι ένα περιστασιακό γεγονός.

Η διδακτική προσέγγιση αξιοποιεί το πρόγραμμα σπουδών για το Scratch που προτείνεται από τους δημιουργούς του, το Media Lab του πανεπιστημίου ΜΙΤ και στοχεύει οι μαθητές να καλλιεργήσουν απαραίτητες δεξιότητες για τον 21ο αιώνα με: παρακολούθηση video tutorials του ΜΙΤ, υλοποίηση φύλλων εργασίας, δημιουργία διαθεματικών αφηγηματικών σεναρίων και παιχνιδιών. Η διδακτική προσέγγιση καθώς αξιοποιεί πόρους στον παγκόσμιο ιστό προσφέρει αυθεντικές συνθήκες για συζήτηση θεμάτων που αφορούν στην ασφάλεια στο Διαδίκτυο και στο υπολογιστικό νέφος. Επιπλέον, δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να μεταφέρουν γνώσεις από άλλα γνωστικά αντικείμενα όπως: τα Αγγλικά, την Ιστορία, τη Νεοελληνική Γλώσσα, τα Μαθηματικά. Η συγκεκριμένη πρόταση διδασκαλίας για την οποία αναπτύχθηκαν Scratch έργα, σχέδια μαθημάτων και φύλλα εργασίας μαθητή, εφαρμόστηκε στο πλαίσιο της ενότητας του προγραμματισμού της Γ’ Γυμνασίου στο Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο το σχολικό έτος 2012-2013 και δεν απαιτεί προϋπάρχουσες γνώσεις στο Scratch από τους μαθητές ή τον εκπαιδευτικό.

Η εκπαιδευτική αξιολόγηση, κατά το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, αποτελεί σημαντική διάσταση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, επιδιώκοντας τη διακρίβωση της επίτευξης προσδιορισμένων παιδευτικών στόχων καθώς και την ενίσχυση της ανατροφοδότησης του εκπαιδευτικού έργου. Ο κλασικός τρόπος της εκπαιδευτικής αξιολόγησης, προκειμένου να ανταποκριθεί στις προκλητικά ενδιαφέρουσες σημερινές ανάγκες, οφείλει να εμπλουτιστεί με νέες μορφές, που μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά προς αυτή. Χάρη στην ευρύτατη διάδοση της χρήσης του Διαδικτύου, των εφαρμογών και των εργαλείων του, είναι δυνατή η ένταξη στην εκπαιδευτική διαδικασία ενός διαφορετικού τρόπου εκπαιδευτικής αξιολόγησης, ώστε ο αναστοχασμός της παραδοσιακής εκπαιδευτικής διαδικασίας να γίνεται στους μαθητές με τρόπο απλό και κατανοητό, αλλά ταυτόχρονα «μιλώντας» στη γλώσσα της ψηφιακής εποχής. Σκοπός της εργασίας είναι η παρουσίαση μιας διαφορετικής τεχνικής αξιολόγησης των μαθητών μέσα από τη χρήση των τεχνικών ψηφιακής μάθησης της Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης του Π.Σ.Δ. Για το λόγο αυτό, αξιοποιήθηκε ο μαθητικός Η/Υ, που δόθηκε στους μαθητές της Α΄ Γυμνασίου το 2008. Στόχος ήταν να δείξει ότι η εκπαιδευτική αξιολόγηση με χρήση ΤΠΕ μπορεί να καλλιεργήσει δεξιότητες υψηλού επιπέδου, κριτική επεξεργασία της γνώσης, αναστοχασμό και ανατροφοδότηση του εκπαιδευτικού έργου.

Η εργασία αυτή αποτελεί μια πρόταση σεναρίου του μαθήματος των Μαθηματικών της Γ΄ Γυμνασίου για την έννοια και την επίλυση του γραμμικού συστήματος δύο εξισώσεων με δύο αγνώστους (παράγραφος 3.2 σχολικού βιβλίου) με τη βοήθεια Η/Υ. Αναλύει τις φάσεις και τα στάδια του σεναρίου αυτού μέσω του φύλλου εργασίας, που δόθηκε στους μαθητές, και των δραστηριοτήτων, στο λογισμικό δυναμικής γεωμετρίας Geogebra, στις οποίες οι μαθητές καλούνται να πάρουν μέρος. Συγκεκριμένα ξεκινώντας από ένα πρόβλημα θα γίνει υπενθύμιση της έννοιας της γραμμικής εξίσωσης, της γραφικής της παράστασης και των λύσεών της. Όσον αφορά τις λύσεις της γραμμικής εξίσωσης θα θυμηθούμε τόσο το πλήθος των λύσεων όσο και τη μορφή τους. Στη συνέχεια, μέσω πάντα του προβλήματος, θα μεταβούμε στην έννοια του γραμμικού συστήματος δύο εξισώσεων με δύο αγνώστους και θα διερευνήσουμε το πλήθος των λύσεων αυτού του συστήματος και πως αυτές σχετίζονται με τις ευθείες που έχουν εξισώσεις τις εξισώσεις του συστήματος.

Η εκπαιδευτική ρομποτική (ΕΡ) είναι ένα διδακτικό εργαλείο που συγκεντρώνει μεγάλο ενδιαφέρον. Υπάρχει πληθώρα ερευνών που αφορούν δραστηριότητες ΕΡ και εστιάζουν στην επίλυση προβλήματος, αντίθετα, οι έρευνες που αφορούν τη μεταγνώση είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο. Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται μία έρευνα που υλοποιήθηκε με μαθητές δημοτικού και είχε ως στόχο να διερευνήσει αν η καθοδήγηση, με βάση το μοντέλο Polya και τα κατάλληλα ερωτήματα, κατά την επίλυση αυθεντικών προβλημάτων στα πλαίσια δραστηριοτήτων εκπαιδευτικής ρομποτικής, μπορεί να βελτιώσει τις μεταγνωστικές ικανότητες των μαθητών και τις δεξιότητές τους στην επίλυση προβλημάτων. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, την ομάδα ελέγχου και την πειραματική ομάδα στην οποία υπήρχε καθοδήγηση. Τα αποτελέσματα συλλέχθηκαν με τις μεθόδους Metacognitive Awareness Inventory (MAI) και Κnowledge Monitoring Assessment (KMA) και έδειξαν ότι στην πειραματική ομάδα υπήρξε βελτίωση στις μεταγνωστικές ικανότητες των μαθητών και στις δεξιότητές τους στην επίλυση προβλήματος.

Το «Γινόμαστε μικροί ερευνητές» είναι ο τίτλος που δόθηκε σε ένα διδακτικό σενάριο για τη διδασκαλία της Στατιστικής στην ΣΤ’ τάξη του Δημοτικού με τη βοήθεια των ΤΠΕ στο οποίο παράλληλα καλλιεργείται και η γλώσσα. Στόχος της εισήγησης είναι να παρουσιαστεί μία εναλλακτική διδακτική προσέγγιση στη σχετική διδακτική ενότητα των Μαθηματικών χρησιμοποιώντας τις ΤΠΕ ως γνωστικά εργαλεία μέσα σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο μάθησης. Συγκεκριμένα, οι μαθητές μπαίνουν στο ρόλο του ερευνητή και με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού ετοιμάζουν, συμπληρώνουν και διανέμουν στο άλλο τμήμα ένα ερωτηματολόγιο με θέμα τις εξωσχολικές τους δραστηριότητες, επεξεργάζονται τις απαντήσεις, περνούν τα δεδομένα στο Excel, μαθαίνουν να κάνουν τα σχετικά διαγράμματα και να τα διαβάζουν. Στο τέλος ετοιμάζουν ομαδικά μια παρουσίαση στο powerpoint, την οποία παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους στο άλλο τμήμα.

Μελετώντας τη διεθνή βιβλιογραφία για θέματα προγραμματισμού υπολογιστών, διαπιστώθηκε πως ήδη σε εταιρείες παραγωγής λογισμικού αξιοποιούνται τα wikis, κυρίως για τη συγγραφή εγγράφων τεκμηρίωσης. Επίσης, στην εκπαίδευση φαίνεται τα τελευταία χρόνια τα wikis να βρίσκουν ευρεία εφαρμογή, κυρίως στη συνεργατική επίλυση διαφόρων προβλημάτων. Έτσι, προκύπτουν διάφορα ερωτήματα σχετικά με το αν θα μπορούσαν τα wikis να συνεισφέρουν στην αποτελεσματικότητα της μάθησης, στη διδασκαλία διαφορετικών αντικειμένων σχολικής εκπαίδευσης, όπως και αυτού της διδασκαλίας του προγραμματισμού σε ψευδογλώσσα. Προς την κατεύθυνση αυτή αναπτύχθηκε ένα wiki για την ανάπτυξη δεξιοτήτων επίλυσης προβλήματος μέσα από συνεργατικές διαδικασίες για το μάθημα των αλγορίθμων σε μαθητές λυκείου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το wiki ενθαρρύνει τη συνεργατικότητα και βελτιώνει τα κίνητρα, τις στάσεις και τις επιδόσεις των μαθητών.

Τα τελευταία χρόνια οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) ενσωματώνονται σταδιακά στην εκπαιδευτική διαδικασία, επιφέροντας αλλαγές στον τρόπο διδασκαλίας και μάθησης. Η δεύτερη γενιά του Παγκόσμιου Ιστού, (Web2.0) έχει ως κύρια χαρακτηριστικά τη συμμετοχική δημιουργία και διαμοιρασμό περιεχομένου. Οι υπηρεσίες δεύτερης γενιάς, όπως τα ιστολόγια (blogs), τα wikis, οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έχουν προκαλέσει το εκπαιδευτικό και ερευνητικό ενδιαφέρον ως εργαλεία κοινωνικής οικοδόμησης της γνώσης. Η εργασία αυτή παρουσιάζει μια διδακτική παρέμβαση στα πλαίσια του μαθήματος Πολυμέσα της Γ΄ Λυκείου χρησιμοποιώντας την υπηρεσία δημιουργίας παρουσιάσεων Prezi και επιχειρεί μια καταγραφή των απόψεων των μαθητών από τη χρήση μιας Web 2.0 υπηρεσίας στην τάξη.

Η χρήση οργανωμένων εργαλείων του διαδικτύου για εκπαιδευτικούς σκοπούς, αποτελεί συνεχές αντικείμενο έρευνας. Από την έρευνα αυτή έχουν προκύψει τα Προσαρμοστικά Περιβάλλοντα Μάθησης. Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος είναι το INSPIRE που ενσωματώνει πολλές από τις ιδιότητες των ΠΠΜ. Παρόλο που επιτυγχάνονται η εξατομικευμένη, ασύγχρονη και στοχευμένη στις ανάγκες του εκπαιδευόμενου μάθηση, η χρήση του INSPIRE σε ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες δεν είχε μελετηθεί. Στην εργασία αυτή μελετάμε την εκπόνηση ομαδοσυνεργατικών δραστηριοτήτων σε πραγματικές συνθήκες μέσα από ένα προσαρμοστικό περιβάλλον μάθησης που παρέχει εξατομικευμένη υποστήριξη στα μέλη της ομάδας, παράγοντες που επηρεάζουν την ατομική επίδοση των μελών και το βαθμό αλληλεπίδρασης της ομάδας όπως η εξατομικευμένη μελέτη εκπαιδευτικού υλικού, η σύνθεση των ομάδων, η ανάθεση ρόλων.

Οι επιστημονικές εξελίξεις στο χώρο της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών δημιουργούν νέα δεδομένα στον τομέα της εκπαίδευσης, που επιβάλλουν αναπροσαρμογές τόσο στα Προγράμματα Σπουδών όσο και στις διδακτικές μεθόδους. Το άρθρο που ακολουθεί περιγράφει μια έρευνα δράσης που πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες πραγματικής τάξης, στο πλαίσιο διδασκαλίας του μαθήματος της Πληροφορικής της ΣΤ΄ Τάξης Δημοτικού κατά την πιλοτική εφαρμογή του Νέου Προγράμματος Σπουδών. Η εργασία παρουσιάζει το μεθοδολογικό πλαίσιο δημιουργίας ενός σχολικού δικτύου υλοποίησης συνεργατικών μαθησιακών δραστηριοτήτων και τα αποτελέσματα εφαρμογής των συνεργατικών διδακτικών σεναρίων στη σχολική πράξη. Καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας των καινοτόμων εκπαιδευτικών παρεμβάσεων αναδεικνύεται η αλλαγή νοοτροπίας όλων των εμπλεκομένων και ο καθορισμός επαρκούς παιδαγωγικού πλαισίου με ξεκάθαρους μαθησιακούς στόχους.

Η εργασία αυτή ασχολείται με τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με τη χρήση ρομποτικής τεχνολογίας για τη μελέτη της ευθύγραμμης ομαλής κίνησης στη Β' Γυμνασίου. Καταγράφει την εφαρμογή και αξιολογεί τη χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας σαν εκπαιδευτικό εργαλείο σε ένα Γυμνάσιο μιας ημιορεινής περιοχής και δείχνει πως η ρομποτική τεχνολογία βοηθά σημαντικά τους μαθητές να επιτύχουν γνωστικούς στόχους στη Φυσική, να αποκτήσουν δεξιότητες και ικανότητες οργάνωσης δεδομένων, διατύπωσης συμπερασμάτων και να αντιληφθούν την αξία της ομαδικής εργασίας και συνεργασίας.