6ο Συνέδριο ΕΤΠΕ «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση»

“Learning at the border” refers to learning that occurs in the border settings between the highly-structured realm of schools and the more diffuse realms of life in neighborhoods, such as after-school programs, boys and girls clubs, libraries, museums, and community centers. A second meaning relates to participants who learn through their interactions with those of different languages, cultural background, race, or social class. This paper describes projects in which university students and faculty work with community members to create spaces in which young people learn about new technologies and develop academic potential through self expression. In the projects, young people learn through modules such as operating systems, networking, multimedia and podcasting, GIS/GPS, and video game design. A common thread is that they learn how to use ICTs for community building, thus becoming active sustainers of their own communities.

Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να διερευνηθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευομένων τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για τον σχεδιασμό εξ αποστάσεως ευέλικτων προγραμμάτων εκπαίδευσης εκπαιδευτικώ ν με την χρήση Προηγμένων Μαθησιακώ ν Τεχνολογιών. Με βάση την προτεινόμενη προσέγγιση, το ενδιαφέρον εστιάζεται στην αποτύπωση συγκεκριμένων χαρακτηριστικώ ν του δημογραφικού, τεχνολογικού και επιμορφωτικού προφίλ των προς επιμόρφωση εκπαιδευτικ ών. Η διερεύνηση αυτώ ν των παραγόντων μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στον σχεδιασμό επιμορφωτικώ ν προγραμμάτων από απόσταση τα οποία θα είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις ανάγκες, τις προσδοκίες αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευόμενων.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι παιδαγωγικές διαστάσεις της διδακτική ς αξιοποίησης του παραμυθιού στο μάθημα τόσο της γλώ σσας όσο και διαθεματικά και αναπτύσσεται προβ ληματισμός σ ετικά με τη χρή ση της Τεχ νολογίας των πολυμέσων από μαθητές και εκπαιδευτικούς στο σχολικό περιβάλλον. Προτείνεται η χ ρή ση των διαδραστικ ών λογισμικώ ν όπως «Η Θάλασσα των παραμυθι ών» αλλά και ιστοσελίδων όπως των «μύθων των αδελφώ ν Γκριμ». Η παιδαγωγική αξιοποίηση των ανωτέρω αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο εκπαιδευτικό μέσο. Επιπλέον, προβάλλονται και αναδεικνύονται παραράλληλα με τα αναμφισβή τητα παιδαγωγικά πλεονεκτήματα, η εννοιολογική δομή των παραμυθιώ ν τόσο μέσα στο σχολικό περιβάλλον όσο και σε επίπεδο ελεύθερου χ ρόνου των μαθητώ ν. Τέλος, παρουσιάζονται προτάσεις διδασκαλίας και κριτή ρια αξιοποίησης των δυνατοτή των των ΤΠΕ στον τομέα της λαϊκή ς παράδοσης και της διαχείρισης της καινοτομίας στα σχολεία.

Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις επιφέρουν σημαντικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, δημιουργώντας μια νέα κοινωνική πραγματικότητα. Στο πλαίσιο αυτών των νέων συνθηκών, ο τομέας της εκπαίδευσης δεν μένει ανεπηρέαστος. Στις μέρες μας, όλο και περισσότερα σχολεία εξοπλίζονται με Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές (Η/Υ). Παρόλα αυτά, τα αποτελέσματα των πρώτων προσπαθειών εισαγωγής των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση δεν ήταν τα αναμενόμενα. Οι έρευνες καταλήγουν στη διαπίστωση ότι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα για την επιτυχή ενσωμάτωση των ΤΠΕ. Η παρούσα έρευνα στοχεύει στη διερεύνηση και καταγραφή αφενός της επιμορφωτικής διαδικασίας στις ΤΠΕ των εκπαιδευτικών-φιλολόγων της Κυπριακής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αφετέρου στην εξέταση των επικρατέστερων απόψεων των επιμορφωτών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου και των εκπαιδευτικών αναφορικά με την αξιοποίηση των Η/Υ στη γλωσσική διδασκαλία. Για την επίτευξη των ερευνητικών στόχων, η παρούσα έρευνα εφαρμόζει την ποιοτική μέθοδο ανάλυσης του περιεχομένου και επιλέγει ως μεθοδολογικό εργαλείο την ημιδομημένη συνέντευξη.

H εργασία αυτή, έχει ως αντικείμενο, να αναδείξει τη δυναμική της χρήσης προσομοιώσεων, φτιαγμένων με το Agentsheetsiwww.agentsheets.com). αξιοποιώντας τα γραφήματα πραγματικού χρόνου που παράγει. Αφορά την τροφική αλυσίδα (ΕΔημοτικού) και προσεγγίζει το θέμα μέσα από τέσσερα διαφορετικά επίπεδα που συνδέονται με την εξέλιξη μιας τροφικής αλυσίδας.

Στην παρούσα εργασία εξετάζεται πως είναι δυνατόν να διευκολυνθεί η κατανόηση των μαθηματικών εννοιών διαμέσου της ψηφιακής τεχνολογίας και συγκεκριμένα μέσω των λογισμικών δυναμικής γεωμετρίας. Στην εργασία παρουσιάζεται ένα παράδειγμα μοντελοποίησης μισο-προσχεδιασμένου ανοικτού προβλήματος στο λογισμικό το οποίο η ερευνήτρια κατασκεύασε με χρήση των αλληλεπιδραστικών τεχνικών του λογισμικού, μεταφέρονταςμε αυτή τη διαδικασία σχεδιασμού στο λογισμικό, τον τρόπο διδασκαλίας της στην τάξη, ο οποίος έχει στόχο οι μαθητές να αναπτύξουν κριτική σκέψη και να οδηγηθούν στην αποδεικτική διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο σχεδιασμού αλλά και από τα αποτελέσματα της πειραματικής διαδικασίας με μαθητές προέκυψε η ανάγκη ορισμού των: Συνδεόμενων Οπτικών Ενεργών Αναπαραστάσεων (Linking Visual Active Representations) στο λογισμικό Geometer ’ Sketchpad v4 (Jackiw, 1991) εν συντομία LVAR και της Αντανακλαστικής Οπτικής Αντίδρασης των μαθητών (Reflective Visual Reaction) εν συντομία (RVR) για να περιγράψουν την σύνδεση των αναπαραστάσεων στο λογισμικό και τις αντιδράσεις των μαθητών όταν αλληλεπιδρούν με τις συνδεόμενες αναπαραστάσεις.

Παρουσιάζεται μια πρόταση διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας της Σ τ Δημοτικού μέσω διαδικτύου. Δίδεται έμφαση στην ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο Δημοτικό όπου εκτός από τους γνωστικούς στόχους, απαιτείται και η ανάπτυξη βουλητικών και συναισθηματικών καθώς και η καλλιέργεια πιο σύνθετων «γραμματισμών» πέραν αυτών της χρήσης εργαλείων. Η πρόταση στηρίζεται στην ενεργή βιωματική προσέγγιση και στοχεύει στη συγγραφή θεατρικού κειμένου με θέμα τη ζωή της Μπουμπουλίνας. Η επιλογή ενός συμβατικού θέματος εμπλουτίζεται από την προσέγγιση των στάσεων και των νοοτροπιών της εποχής μέσω των μαθηματικών. Παρουσιάζονται τα εργαλεία της διερεύνησης, η μέθοδος, η υλοποίηση και ο ρόλος των διδασκόντων.

Στην εργασία αυτή περιγράφονται τα αποτελέσματα της αξιολόγησης πιλοτικής εφαρμογής λογισμικού ειδικά σχεδιασμένου από τους ερευνητές για τη διδασκαλία των μαθηματικών σε παιδιά με πρόβλημα ακοής, που φοιτούν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (προδημοτική και πρώτη δημοτικού). Η αξιολόγηση περιέλαβε ποιοτικές μεθόδους (παρατήρηση, ανοικτού τύπου ατομικές συνεντεύξεις μαθητών και εκπαιδευτικών, καθώς και βιντεογραφήσεις διδακτικών επεισοδίων). Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Ως εκ τούτου, οι ερευνητές θα προχωρήσουν στην τελική διαμόρφωση του λογισμικού με την προσθήκη και άλλων ενοτήτων.

Οι Νέες Τεχνολογίες έχουν βοηθήσει σημαντικά στη δημιουργία και υποστήριξη online κοινοτήτων. Το αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι η παρουσίαση της σχεδίασης και υλοποίησης ενός Ηλεκτρονικού Διαπολιτισμικού Ημερολογίο. Πρόκειται για, ένα εργαλείο που βασίζεται στην άντληση πολιτιστικών πληροφοριών και στην ανταλλαγή αυτών ανάμεσα στα μέλη της ενώ παράλληλα στοχεύει στη διεύρυνση της παραδοσιακής διδασκαλίας και τη δημιουργία μιας κοινότητας μάθησης μεταξύ μαθητών. Στην πρώτη ενότητα, παρουσιάζονται οι έννοιες της Διαπολιτισμικότητας και του Διαπολιτισμικού Ημερολογίου. Στη συνέχεια αναλύονται τα χαρακτηριστικά του συστήματος, τα οποία αντλήθηκαν από τη θεωρία των Βάσεων Δεδομένων και από τα χαρακτηριστικά των Ηλεκτρονικών Κοινοτήτων Μάθησης. Μετά τη δοκιμαστική λειτουργία και την ολοκλήρωση της ιστοσελίδας, πραγματοποιήθηκε ποιοτική διαμορφωτική αξιολόγηση με τη μέθοδο της συνέντευξης. Η συγκεκριμένη εργασία εστιάζεται στη φιλοσοφία του ΗΔΗ και όχι στα ερευνητικά αποτελέσματα της αξιολόγησης. Το σύστημα είναι στη διάθεση οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου στη διεύθυνση http://www.rhodes.aegean.gr/calendar/.

Η εργασία παρουσιάζει τη μεθοδολογία ανάπτυξης ενός εκπαιδευτικού παιχνιδιού για διδασκαλία του θέματος «Διαστολή-Συστολή Αερίων» στις Φυσικές Επιστήμες στο Δημοτικό Σχολείο, η οποία βασίζεται στη Θεωρία της Δραστηριότητας. Το παιχνίδι και η διδακτική μέθοδος στηρίχτηκε σε εισηγήσεις των μαθητών και εκπαιδευτικών για επίλυση προβληματικών σημείων της διδακτικής πράξης καθώς επίσης και στα πραγματικά κίνητρα, ανάγκες και προσδοκίες μαθητών και εκπαιδευτικών.

Η εισήγηση αφορά σε μία πιλοτική έρευνα για την ανάπτυξη της συνδυαστικής σκέψης των παιδιών προσχολικής ηλικίας με τη βοήθεια ειδικά σχεδιασμένων λογισμικών περιβαλλόντων μάθησης. Ειδικότερα περιγράφεται μια πιλοτική μελέτη περίπτωσης πα ραγωγής συνδυασμών με επανατοποθέτηση από νήπια με τη χρήση μικρόκοσμων. Σκοπός της έρευνας είναι η επικύρωση και βελτίωση των προτεινόμενων μικρόκοσμων, η ανάλυση της επίδρασης της αναδραστικής πληροφορίας στα παιδιά και η κα τα γραφ ή των δυνατοτήτων και στρατηγικών των παιδιών στην παραγωγή συνδυασμών.

Το παιχνίδι είναι μία διαδικασία συγκρότησης της ταυτότητας της παιδικής ηλικίας, είναι ο κόσμος που θέλει να κατακτήσει το παιδί, είναι η επιμήκυνση του εαυτού του, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί διαδικασία μάθησης σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Τα βασικότερα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού είναι η ψυχαγωγία, η ευθυμία, το απρόβλεπτο αποτέλεσμα, η υιοθέτηση και τήρηση κανόνων, η εμπειρία και ο αναστοχασμός, ο αυθορμητισμός, η ευχαρίστηση, η υιοθέτηση αξιών (ελευθερία, σεβασμός, ανεκτικότητα, ευγενική άμιλλα). Το εκπαιδευτικό λογισμικό «Το Παιχνίδι, ο Κόσμος μας» είναι μια πολυμεσική εφαρμογή η οποία επιδιώκει με τρόπο βιωματικό και ενσυναισθητικό να εξερευνήσουν οι μαθητές της Γ & Δ τάξης τις ρίζες των σύγχρονων παιχνιδιών, της γλώσσας τους, τις κοινωνικές συνθήκες και αξίες της εκάστοτε εποχής, να προβούν σε διαχρονικές συγκρίσεις αξιών, να εκφραστούν, να οδηγηθούν σε προσωπικές δημιουργίες με έμπνευση και φαντασία, να βιώσουν συναισθήματα, καταστάσεις και μέσα απ αυτό το ταξίδι να βγουν πιο ώριμοι συναισθηματικά και κοινωνικά.

Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι να παρουσιάσει μια ερευνητική προσπάθεια για τον σχεδιασμό ενός εργαλείου αυτόματου ελέγχου και αξιολόγησης του προφορικού λόγου. Το εργαλείο θα είναι κατάλληλο για αξιοποίηση στη διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής ή ως ξένης γλώσσας από δύο διαφορετικές ομάδες χρηστών: από παιδιά που είναι φυσικοί ομιλητές της ελληνικής και βρίσκονται στα πρώτα στάδια γραμματισμού και από αγγλόφωνους μαθητές της ελληνικής ως ξένης γλώσσας. Θα έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει μέσα στο σήμα της φωνής τη λέξη ή τις λέξεις που πρόφερε ή τόνισε λάθος ο ομιλητής, συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση των επιδόσεων στην ανάγνωση και υποστηρίζοντας την κατάκτηση του φωνητικού συστήματος της ελληνικής γλώσσας.

Οι εκπαιδευτικοί όλο και πιο συχνά σχεδιάζουν σύνθετα διαδραστικά εκπαιδευτικά σενάρια ακολουθώντας τυποποιημένες συνεργατικές μαθησιακές στρατηγικές. Αναπόσπαστο κομμάτι του εκπαιδευτικού σχεδιασμού αποτελεί και η αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε πώς ο εκπαιδευτικός μπορείμε μεθοδικό και τυποποιημένο τρόπο να αξιοποιήσει διακριτούς δείκτες ανάλυσης διαδραστικότητας για την αποτίμηση της επίδοσης των μαθητών που συμμετέχουν σε τεχνολογικά υποστηριζόμενο συνεργατικό μαθησιακό σενάριο. Οι προτεινόμενοι δείκτες εφαρμόζονται με επιτυχία σε ένα εκπαιδευτικό σενάριο της e-APMA με τη βοήθεια επιλεγμένων τεχνικών και εργαλείων. Ωστόσο προβάλλεται επιτακτική η ανάγκη σχεδιασμού διαλειτουργικών εργαλείων που ενσωματώνουν τους προαναφερόμενους δείκτες, ώστε να αυτοματοποιηθεί η διαδικασία της αποτίμησης.

Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο διερεύνηση και την επιλογή μιας πλατφόρμας CSCL για το σχεδιασμό και υλοποίηση συνεργατικών σεναρίων, που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την εκπαιδευτική διαδικασία στη Β/θμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα. Τα βήματα που ακολουθήθηκαν στην έρευνα ήταν: α) Ανάλυση & καθορισμός των βασικών λειτουργικών απαιτήσεων μιας CSCL πλατφόρμας, β) Αποτίμηση και επιλογή πλατφόρμας CSCL, γ) Σχεδιασμός και υλοποίηση διδακτικών σεναρίων CSCL δ) Αξιολόγηση πλατφόρμας και εκπαιδευτικού αποτελέσματος.

Η παρούσα εργασία αποτελεί μια κριτική θεώρηση της εισαγωγής των περιβαλλόντων προσομοίωσης στην εκπαίδευση από απόσταση με σκοπό την αρτιότερη διδακτική αξιοποίησή τους. Η εισαγωγή αυτή επιτυγχάνεται με βάση ένα γόνιμο συνδυασμό μεταξύ του διδακτικού σχεδιασμού των δραστηριοτήτων του εκπαιδευτικού και των δυνατοτήτων που παρέχουν τα ίδια τα περιβάλλοντα. Πολυάριθμα εργαλεία έχουν αναπτυχθεί για την υποστήριξη της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευομένων, εργαλεία που περιλαμβάνουν κυρίως διευκολύνσεις για τη διανομή των εγγράφων καθώς και τη διευκόλυνση των συζητήσεων. Εντούτοις, συχνά αυτά τα περιβάλλοντα δεν υπογραμμίζουν τη χρήση υπηρεσιών που στηρίζουν τη συλλογική εργασία στα πλαίσια πειραμάτων από απόσταση που πραγματοποιούνται από μια ομάδα εκπαιδευομένων σε διάφορα μέρη. Για να γίνει αποτελεσματική η εκπαίδευση από απόσταση σε περιβάλλοντα προσομοίωσης, βασικό ρόλο διαδραματίζει ο ίδιος ο εκπαιδευτικός. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση για τα περιβάλλοντα προσομοίωσης και στη σημασία της χρήσης τους κυρίως στην εκπαίδευση από απόσταση παρουσιάζεται αναλυτικά στα πλαίσια της παρούσας έρευνας.

Στις μέρες μας οι αυξανόμενες ανάγκες για χρήση τεχνολογιών επικοινωνίας, αυτοματοποίησης και οργάνωσης στον τομέα των συστημάτων ηλεκτρονικής μάθησης οδήγησε στην ενσωμάτωση ευφυών πρακτόρων σε περιβάλλοντα CSCL (Computer Supported Collaborative Learning). Στο παρόν άρθρο αναφέρεται η έννοια του ευφυή πράκτορα, τα χαρακτηριστικά του, καθώς και οι ρόλοι που μπορεί να αναλάβει σε ένα CSCL σύστημα. Επιπλέον παρατίθεται η διαδικασία σχεδιασμού δύο υπηρεσιών χρήσης ευφυών πρακτόρων για την υποστήριξη λειτουργιών CSCL. Τέλος, παρουσιάζεται μία προσπάθεια υλοποίησης και ενσωμάτωσης των παραπάνω υπηρεσιών στην πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης ανοιχτού κώδικα Moodle.

Η εισαγωγή των νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση άλλαξε σημαντικά τη μορφή και τη λειτουργία της. Υπό το πρίσμα των αλλαγών αυτών, παρουσιάστηκε η ανάγκη εκσυγχρονισμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ο εμπλουτισμός της με στοιχεία που αποσκοπούν στην υιοθέτηση της ηλεκτρονικής μάθησης και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων συνεργασίας. Η επίτευξη αυτού του σκοπού είναι άμεσα εξαρτώμενη από την χρήση των Συστημάτων Διαχείρισης Μάθησης (Learning Management Systems), που προάγουν τις έννοιες του e-learning και δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για εφαρμογή νέων εκπαιδευτικών προσεγγίσεων.

Στη παρούσα εργασία εργαζόμαστε με το λογισμικό Matlab - Simulink και την μέθοδο Monte Carlo προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα μοντέλο που να προσομοιώνει τη συμπεριφορά ενός διατομικού αερίου. Οι προσομοιώσεις φυσικών συστημάτων είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για τον κονστρουκτιβισμό και την ανακαλυπτική μάθηση. Η παιδαγωγική χρήση της μοριακής δυναμικής παίρνει διαρκώς αυξανόμενες διαστάσεις λόγω των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που προσφέρει. Μια μέθοδος που παρέχει αξιόπιστα αποτελέσματα στο στοχαστικό πεδίο της μοριακής δυναμικής είναι η μέθοδος Monte Carlo. Με βάση αυτά παρουσιάζουμε τον αλγόριθμο, τον τρόπο δημιουργίας και λειτουργίας του μοντέλου αλλά και αποτελέσματα που προσεγγίζουν θεωρητικές τιμές για το αέριο υδρογόνο.

Η αναπαράσταση της οριξοντιότητας της ελεύθερης επιφάνειας του νερού (ή καλύτερα των υγρών) και η κοινή αίσθηση των ανθρώπων για την κλίση της αποτελούν ένα από τα φυσικά φαινόμενα που μελετήθηκαν εκτεταμένα στη βιβλιογραφία της διαισθητικής φυσικής. Πολλοί ερευνητές ανέδειξαν και μελέτησαν διαφορετικές μεταβλητές και εξέτασαν την επίδρασή τους στις επιδόσεις παιδιών και ενηλίκων στα Έργα Στάθμης Υγρού (ΕΣΥ). Εκτός από την εκτέλεση του ίδιου του πειράματος, για την οριξοντιότητα της στάθμης του υγρού σε διάφορες κλίσεις, χρησιμοποιήθηκαν και διάφορες συσκευές προκειμένου να διευκολύνουν την κατανόηση στα ΕΣΥ. Για τη συστηματικότερη μελέτη των μεταβλητών που σχετίξονται με τις επιδόσεις στα ΕΣΥ (οριξοντιότητα της ελεύθερης επιφάνειας των υγρών) κατασκευάστηκαν δύο προσομοιώσεις των ΕΣΥ στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των προσομοιώσεων αυτών αξιοποίησε τα αποτελέσματα πολλών προηγούμενων ερευνών, ενώ ήδη βρίσκονται υπό εξέλιξη νέες ερευνητικές προσπάθειες για συστηματικότερη μελέτη των γνωστικών εμποδίων και των απαιτήσεων που σχετίζονται με τα ΕΣΥ. Η προσπάθεια αυτή φιλοδοξεί να αναδείξει το σημαντικότατο ρόλο της διδασκαλία της Επιστήμης στην προσχολική ηλικία και τον καταλυτικό ρόλο της για την πολύπλευρη ανάπτυξη του ατόμου. Αποσκοπεί επίσης να υποδείξει καινοτομικές διδακτικές προσεγγίσεις και να αποτελέσει τον πυρήνα ανανεωμένων προσπαθειών για αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην Προσχολική Εκπαίδευση.

Στην εισήγηση παρουσιάζεται αρχικά σύντομη επισκόπηση ερευνητικών εργασιών σχετικά με την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη μάθηση των πιθανοτήτων. Κατόπιν διατυπώνονται σχεδιαστικές αρχές και επιλογές για την προδιαγραφή μικρόκοσμων αναπτυξιακά κατάλληλων για την εμπειρική ανάπτυξη πιθανο- λογικών εννοιών από νήπια. Στη συνέχεια περιγράφονται σύντομα οκτώ προ- τεινόμενοι μικρόκοσμοι οι οποίοι θα στηρίξουν ειδικά σχεδιασμένη σειρά μαθησιακών δραστηριοτήτων για τις πιθανότητες σε νήπια. Τέλος, αναφέρονται οι μελλοντικές κατευθύνσεις της εργασίας μέρος της οποίας αποτελεί η ανάπτυξη των συγκεκριμένων μικρόκοσμων.

H σύγχρονη κοινωνία κυριαρχείται από την επιστήμη και την τεχνολογία, και η εισαγωγή των Τεχνολογιών της Επικοινωνίας και Πληροφορίας (ΤΠΕ) σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Το πλαίσιο ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία καθορίζεται έντονα και από τις σύγχρονες διδακτικές/μαθησιακές προσεγγίσεις στην προσχολική εκπαίδευση που προωθούν τη διεπιστημονικότητα αλλά και τη διαθεματικότητα, ιδιαίτερα στην Προσχολική Εκπαίδευση. Στα πλαίσια προώθησης διαθεματικών ή/και διεπιστημονικών δραστηριοτήτων, η παρούσα εισήγηση παρουσιάζει ψηφιακές διαδικτυακές δραστηριότητες με εικαστικό χαρακτήρα κατάλληλες για την προσχολική εκπαίδευση, οι οποίες επιδιώκουν όχι μόνο εικαστικούς στόχους, αλλά ταυτόχρονα εξυπηρετούν και στόχους των φυσικών επιστημών και των μαθηματικών. Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύεται και ο σημαντικός ρόλος της εικαστικής αγωγής για την υλοποίηση ποικίλων στόχων άλλων γνωστικών αντικειμένων και η σημασία της εικαστικής αγωγής για την πολύπλευρη ανάπτυξη των παιδιών και την αξιοποίηση των ποικίλων δυνατοτήτων έκφρασης κα επικοινωνίας τους. Οι δραστηριότητες που αναλύονται βασίζονται σε διαδραστικές ιστοσελίδες του διαδικτύου και απευθύνονται τόσο σε εκπαιδευτικούς,, όσο και σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Πρόκειται για ένα διδακτικό σενάριο προσανατολισμένο στη διαδικτυακή έρευνα με τη μορφή ιστοεξερεύνησης (webquest). Η προτεινόμενη ιστοεξερεύνηση, συνεπής προς το ενιαίο διαθεματικό αναλυτικό πρόγραμμα, επιχειρεί μια διαθεματική προσέγγιση του γνωστικού αντικειμένου της Τοπικής ιστορίας (ΓΓυμνασίου) με εμπλεκόμενα αντικείμενα τη Λογοτεχνία, τη Γλώσσα και την Αισθητική Αγωγή. Επιλέξαμε αυτή τη μορφή διαδικτυακής έρευνας γιατί επιδιώκουμε ο μαθητής να δημιουργήσει κάτι με τις πληροφορίες που εντοπίζει και όχι απλά να απαντήσει σε ερωτήσεις. Εντασσόμενος σε ομαδοσυνεργατικό σχήμα λειτουργεί ταυτόχρονα ως αναγνώστης, ερευνητής, δημιουργός και διεκπεραιώνει συγκεκριμένο σχέδιο εργασίας (project).

Στην παρούσα εργασία μελετάται η σχεδίαση δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην καλλιέργεια της αφηγηματικής νοημοσύνης σε μαθητές του δημοτικού σχολείου με τη χρήση λογισμικών ανοικτού τύπου. Ενδεικτικά χρησιμοποιούνται τα λογισμικά Moovl και Camtasia Studio. Το Moovl αποτελεί ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον σχεδίασης που απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, επιτρέποντάς τους τη δημιουργία σχεδίων στα οποία μπορούν να προσθέσουν κίνηση. Αντίστοιχα, το Camtasia Studio αποτελεί ένα εργαλείο επεξεργασίας video, το οποίο αφορά χρήστες κάθε ηλικίας. Στην εργασία περιγράφονται τα κύρια χαρακτηριστικά των λογισμικών, ενώ δίνεται βαρύτητα στις δυνατότητες αξιοποίησής τους στο δημοτικό σχολείο.

Το εκπαιδευτικό λογισμικό «Το Σπίτι του Θεού» αποτελεί μια προσπάθεια προσέγγισης του μαθήματος της χριστιανικής αγωγής μέσα από το φακό της τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών. Με σημείο αναφοράς τον χριστιανικό ναό παρουσιάζονται, επεξήγονται και αναπαριστούνται έννοιες, αξίες, τελετουργικά και τυπικά της Ορθόδοξης παράδοσης με την χρήση υπερκείμενων και τη δυνατότητα εκτέλεσης πλήθους παιδαγωγικών δραστηριοτήτων. Το άρθρο αυτό έχει ως στόχο να κάνει μια γενική παρουσίαση των συνιστωσών του λογισμικού όπως είναι το παιδαγωγικού υποβάθρου πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η δημιουργία του λογισμικού, η δομή, τα χαρακτηριστικά και το περιεχόμενο του, καθώς και να προτείνει μια σειρά από εκπαιδευτικές εφαρμογές.

Οι προηγμένες τεχνολογίες σύγχρονης μετάδοσης και ιδιαίτερα η Διαδραστική Τηλεδιάσκεψη (ΔΤ) αποτελεί ένα σημαντικό μέσο στα χέρια του σύγχρονου εκπαιδευτικού ενθαρρύνοντας το άνοιγμα της τάξης του σε νέους σχολικούς βιότοπους, νέες εμπειρίες μάθησης και εναλλακτικές - καινοτομικές διδακτικές προσεγγίσεις. Η εργασία αυτή έχει σαν στόχο να συμβάλλει στην οικοδόμηση μιας εποικοδομητικής παιδαγωγικής θεώρησης σε σχέση με την διδακτική αξιοποίηση της τηλεδιάσκεψης στο σύγχρονο σχολείο. Το προτεινόμενο μεθοδολογικό πλαίσιο διδακτικής αξιοποίησης της ΔT αποτελεί προϊόν σημαντικής εμπειρίας που αποκτήθηκε στα πλαίσια τον ερευνητικού προγράμματος «ΟΑΥΣΣΕΑΣ 2000-2007» το οποίο φέτος συμπληρώνει 7 χρόνια μιας συναρπαστικής διαδρομής σχεδιασμού και υλοποίησης 70 εκπαιδευτικών τηλεδιασκέψεων (140 διδακτικών ωρών περίπον) σε 15 δημοτικά σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου με την συμμετοχή 800 περίπου μαθητών και 40 δασκάλων. Φορείς υλοποίησης τον προγράμματος είναι το Παιδαγωγικό Τμήμα Α.Ε τον Πανεπιστημίον Κ ρή τη ς και το Διδασκα λείο Α .Ε «Μαρία Αμαριώτον» http://wy.rn.edc.uoc.pr/~odvsseas/).

Η ανάγκη για ποιότητα και ορθολογικότερη κατανομή, διάθεση και διαχείριση των διαθέσιμων πόρων καθιστά την αξιολόγηση προγραμμάτων δια βίου εκπαίδευσης και επιμόρφωσης ενηλίκων αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης ενηλίκων. Βέβαια δεν θα πρέπει να αγνοηθεί και η παιδαγωγική διάσταση της αξιολόγησης που αναφέρεται στην καταλληλότητα και αποτελεσματικότητα των διδακτικών μεθόδων, του διδακτικού υλικού, κλπ. Η συγκεκριμένη εργασία προτείνει ένα μοντέλο αξιολόγησης προγραμμάτων δια βίου εκπαίδευσης και επιμόρφωσης ενηλίκων από απόσταση. Το συγκεκριμένο μοντέλο εφαρμόστηκε στο Κέντρο Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης Ενηλίκων από Απόσταση (Κ.Ε.Ε.ΕΝ.ΑΠ). Η ανάλυση των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή του προτεινόμενου μοντέλου αξιολόγησης στο Κ.Ε.Ε.ΕΝ.ΑΠ μπορούν να χρησιμοποιηθεί για να εξαχθούν συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά μ ε τη βελτίωση του εκπαιδευτικού υλικού, της διανομής του εκπαιδευτικού υλικού και του ρόλου των εκπαιδευτών, με σκοπό οι εκπαιδευόμενοι να απολαύσουν καλύτερης ποιότητας υπηρεσιών δια βίου μάθησης από απόσταση.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Οίκαδε» αποτελεί μια μορφή εξ αποστάσεως επικοινωνία ανάμεσα σε δημοτικά σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου με ελληνόφωνα σχολεία του εξωτερικού. Το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας και του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου και έχει ως αποκλειστικό χορηγό την Τράπεζα Κύπρου. Μετά από οκτώ συνεχή χρόνια λειτουργίας του, το «Οίκαδε» ανανεώθηκε ως προς τον τρόπο εφαρμογής του. Λαμβάνοντας υπόψη τόσο την πολύτιμη εμπειρία των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών και μαθητών όσο και τις νέες εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανάγκες, το άρθρο αυτό έχει ως βασικό στόχο να παρουσιάσει τη δομή του προγράμματος και τις νέες μεθοδολογίες που προτείνονται για την υλοποίησή του, με βάση τη νέα του μορφή, και να δώσει τα πρώτα στοιχεία αξιολόγησής του.

Οι Νέες Τεχνολογίες (Ν. Τ.) μπορούν να αξιοποιηθούν και να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς και στόχους της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Π. Ε.). Η τηλεκπαίδευση έρχεται να συμπληρώσει την παρούσα εκπαιδευτική διαδικασία, να βοηθήσει τον καθηγητή να προσφέρει περισσότερη, πιο πλήρη και σφαιρική γνώση στους εκπαιδευόμενους. Οι Ν. Τ. πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να εμπλουτίσουν το μάθημα και να το κάνουν πιο ενδιαφέρον. Στην εισήγηση αυτή θα παρουσιαστεί το παιδαγωγικό πλαίσιο, η συνεργατική προσέγγιση, και το τεχνολογικό πλαίσιο της ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης για την Π. Ε. και την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Η δημιουργία διαδικτυακού τόπου και υποστηρικτικού υλικού ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης για την Π.Ε., θα λειτουργεί για την εκπαίδευση των μαθητών κατά τρόπο απόλυτα μαθητοκεντρικό.

Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να μελετηθεί η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της διδακτικής μεθόδου της μελέτης περίπτωσης στη Διδακτική της Πληροφορικής καθώς και να διερευνηθεί η δυνατότητα εφαρμογής της μεθόδου από απόσταση μέσω διαδικτύου. Για το λόγο αυτό πραγματοποιήσαμε μια εμπειρική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 67 φοιτητές της Διδακτικής της πληροφορικής οι οποίοι συμμετείχαν σε μια δραστηριότητα μελέτης περίπτωσης που πραγματοποιήθηκε τόσο μέσα στην τάξη όσο και από απόσταση. Στην εργασία περιγράφεται αναλυτικά η οργάνωση και η εφαρμογή της δραστηριότητας με τους δύο διαφορετικούς τρόπους. Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή της μεθόδου στο αντικείμενο της Διδακτικής της Πληροφορικής που προέκυψαν ήταν θετικά, ενώ δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στην αποτελεσματικότητα των δύο διαφορετικών τρόπων με τους οποίους πραγματοποιήθηκε η δραστηριότητα. Αντίθετα, αξιοσημείωτες διαφορές παρατηρήθηκαν στη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας, με τη συζήτηση που έγινε με ασύγχρονο τρόπο να υπερέχει σημαντικά από εκείνη που έγινε στην τάξη.

Η εργασία αυτή διερευνά τις απόψεις και προθέσεις 100 νηπιαγωγών σχετικά με την ενσωμάτωση και χρήση του υπολογιστή στην προσχολική εκπαίδευση. Τα δεδομένα συνελέγησαν με ερωτηματολόγιο και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι νηπιαγωγοί είχαν εν γένει θετικές απόψεις και προθέσεις. Η πλειονότητα του δείγματος συμφωνεί με το ότι ο υπολογιστής αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο υποστήριξης κα εμπλουτισμού της μάθησης των νηπίων και εκφράζει πρόθεση χρήσης του Η Υ στο νηπιαγωγείο. Οι προθέσεις επηρεάζονται σημαντικά από τις μεταβλητές ‘έτη υπηρεσίας’, ‘προηγούμενη εμπειρία στους Η Υ ’, ‘κατοχή Η Υ στο σπίτι’ και ‘αυτοπεποίθηση στην ικανότητα χρήσης Η Υ ’. Τα λιγότερα έτη υπηρεσίας, η μεγαλύτερη προηγούμενη εμπειρία στους ΗΥ, η παρακολούθηση επιμορφωτικού σεμιναρίου, η κατοχή Η Υ στο σπίτι και η αυτοπεποίθηση στην ικανότητα χρήσης Η Υ συνδέονται με περισσότερο θετικές απόψεις και προθέσεις. Η επιμόρφωση μπορεί να συνεισφέρει ώστε οι νηπιαγωγοί να διερευνήσουν τις δυνατότητες αξιοποίησης των ΤΠΕ στην προσχολική εκπαίδευση.

Η παρούσα μελέτη στοχεύει στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών αναγκών των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σχετικά με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και την εισαγωγή τους στις διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης,. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν ότι η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θεωρεί ότι οι ΤΠΕ συμβάλλουν στην αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και παρουσιάζεται πρόθυμη να τις αξιοποιήσει στην καθημερινή της πρακτική, χωρίς όμως να αίρονται οι επιφυλάξεις για το «πώς» μπορεί να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο εγχείρημα.

Η διαδίκασία πρόκλησης πεποιθήσεων των φιλολόγων αναφορικά με τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος της Γλώσσας, καθώς εμπλέκονται σε επιμόρφωση με αντικείμενο την αξιοποίηση του Λογισμικού Παρουσιάσεων στη διδασκαλία τους αποτελεί αντικείμενο της έρευνας στην οποία εστιάζει η παρούσα εργασία. Στην εν λόγω έρευνα η ανάλυση των δεδομένων παρουσιάζεται μέσω «καρικατούρων» εκπαιδευτικών που παρακολούθησαν το επιμορφωτικό πρόγραμμα. Μέσω της δόμησης των καρικατούρων αυτών επιχειρείται να διαφανούν οι παράγοντες που λειτούργησαν ως πρόκληση στις πεποιθήσεις των φιλολόγων κατά την επιμορφωτική διαδικασία. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μία από τις καρικατούρες που προέκυψαν από την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας η οποία διεξήχθη για να διερευνήσει το βαθμό ποσοτικής ένταξης των ΤΠΕ σε δημοτικά σχολεία της πόλης της Λευκωσίας και τους τρόπους με τους οποίους αξιοποιοννται οι ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία. Από την έρευνα διαφάνηκε ότι γίνονται αρκετές προσπάθειες για εξοπλισμό των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με διάφορα τεχνολογικά μέσα. Παρά το γεγονός αυτό οι εκπαιδευτικοί επεσήμαναν την ανάγκη νπαρξης μεγαλντερου αριθμον ηλεκτρονικών υπολογιστών (ΗΥ) στις τάξεις καθώς και την ανάγκη δημιουργίας εργαστηρίων Πληροφορικής σε κάθε σχολείο. Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην έρευνα αξιοποιονσαν τον Η Υ ευκαιριακά και κυρίως ως βοήθημα μάθησης. Βασικά συμπεράσματα-εισηγήσεις της έρευνας είναι η ανάγκη εξοπλισμον των σχολείων με κατάλληλο και επαρκή εξοπλισμό και λογισμικό, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και η αναδόμηση του Αναλυτικον Προγράμματος ώστε να περιοριστεί η διδακτέα νλη και να δοθεί η δυνατότητα ενσωμάτωσης των ΤΠΕ σε όλα τα μαθήματα.

Η ενσωμάτωση καινοτάμων τεχνολογικών εργαλείων και συστημάτων υποστήριξης για τη διδασκαλία των κωφών/βαρηκάων(κ/β) μαθητών αποτελεί μια σύγχρονη πραγματικάτητα (Power & Power, 2004). Ο σκοπάς της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα και Κύπρο τις ανάγκες εκπαιδευτικών, που διδάσκουν κ/β παιδιά, άσον αφορά στις νέες τεχνολογίες της πληροφορίας και επικοινωνίας. Για τους σκοπούς της έρευνας σχεδιάστηκε και χορηγήθηκε απά τους ερευνητές ερωτηματολάγιο που αξιολογούσε τις ανάγκες των συμμετεχάντων άσον αφορά στη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας στην εκπαίδευση κ/β σε γενικά και ειδικά πλαίσια. Συμμετείχαν 111 εκπαιδευτικοί που διδάσκουν κ/β παιδιά στην Κύπρο και Ελλάδα. Τα αποτελέσματα της έρευνας φανερώνουν την επιτακτική ανάγκη για οπτικοποίηση του περιβάλλοντος, άπου φοιτούν κ/β μαθητές, για την καθιέρωση της τηλεδιάσκεψης και για επιμάρφωση των εκπαιδευτικών στις τεχνολογίες της πληροφορίας και επικοινωνίας.

Είναι ευρέως παραδεκτό ότι στα πλαίσια της Κοινωνίας της Πληροφορίας το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες στην εκπαιδευτική διαδικασία. Καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή οποιασδήποτε τεχνολογίας αποτελούν οι στάσεις και οι αντιλήψεις που έχουν οι χρήστες για αυτήν. Έχοντας ως θεωρητικό πλαίσιο το μοντέλο της Τεχνολογικής Αποδοχής (γνωστό ως ΤΑΜ - Technology Acceptance Model) και με στόχο τη διερεύνηση των στάσεων των εκπαιδευτικών ως προς τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην εκπαιδευτική διαδικασία στην Ελλάδα διαμορφώσαμε ένα νέο εργαλείο, την Κλίμακα Στάσεων ως προς τη Χρήση Υπολογιστών για σκοπούς Διδασκαλίας (ΚΣΧΥΔ). Η ΚΣΧΥΔ έχει τέσσερις διαστάσεις: α) αντιλήψεις ως προς τη χρησιμότητα των υπολογιστών, β) αντιλήψεις ως προς την ευκολία χρήσης των υπολογιστών, γ) αναμενόμενη ικανοποίηση από επικείμενη χρήση και δ) προσλαμβάνουσα εικόνα του/ της εκπαιδευτικού που κάνει(ή δεν κάνει) χρήση. Στην παρούσα εισήγηση επικεντρωνόμαστε στους παράγοντες που επηρεάζουν τον τρόπο που οι εκπαιδευτικοί απαντούν στην ΚΣΧΥΔ.

Στο παρόν άρθρο, αξιολογείται η ηγεσία της εισαγωγής των ΤΠΕ στην ελληνική σχολική μονάδα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, χρησιμοποιώντας οκτώ χαρακτηριστικά της ηγεσίας που έχουν αναδυθεί ως σημαντικά για σχολικές μονάδες στην αγγλοσαξονική εκπαίδευση. Διαπιστώνουμε ότι είναι ελάχιστα υλοποιήσιμα στη σημερινή ελληνική πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Βιντεοπαιχνίδια, κινητό τηλέφωνο, διαδίκτυο, Ίντερνετ Καφέ, blogs αποτελούν τα νέα επικοινωνιακά περιβάλλοντα των εφήβων, τα οποία χαρακτηρίζουν την κουλτούρα των νέων. Το διαδίκτυο και το κινητό τηλέφωνο επέβαλαν πρακτικές επικοινωνίας από απόσταση. Ποια χαρακτηριστικά έχει όμως η επικοινωνία στο νέο πολιτιστικό γίγνεσθαι που διαμορφώνεται μέσα από τις νέες τεχνολογίες; Η έρευνά μας, βασισμένη σε ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα, μελετά τη γραπτή επικοινωνία των νέων 12-18 ετών μέσω του κινητον και του διαδικτύου. Επικεντρώνεται στο περιεχόμενο της επικοινωνίας, στις διαφορές της χρήσης τους και τις διαφορετικές προτιμήσεις ανάμεσα στα δύο φύλα.

Η παρούσα εργασία αποτελεί μια εκτεταμένη επισκόπηση των σύγχρονων ερευνητικών αποτελεσμάτων για την εκπαιδευτική αξιοποίηση και αποτελε- σματικότητα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, προσομοιώσεων και μικρόκοσμων, ως εκπαιδευτικών περιβαλλόντων. Συνοψίζονται τα ερευνητικά δεδομένα για την εκπαιδευτική αξία των λογισμικών αυτών και περιγράφονται οι βασικές σχεδιαστικές αρχές που πρέπει να τηρούνται για να μπορέσει να γίνει εφικτή η εφαρμογή τους στη μαθησιακή διαδικασία. Τέλος, αναφέρονται όλα τα ανοικτά ερωτήματα που υπάρχουν για τη χρήση τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η εργασία παρουσιάζει τη σχεδίαση, υλοποίηση και πιλοτική εφαρμογή εργαλείου λογισμικού για την οπτική επικοινωνία με σκοπό την εκπαίδευση ατόμων με αυτισμό και τη δημιουργία από εκπαιδευτικούς της ειδικής αγωγής εξειδικευμένου εκπαιδευτικού υλικού, σε ψηφιακή ή και έντυπη μορφή, με στόχο τη βελτίωση των διαφόρων ικανοτήτων και την κάλυψη των αναγκών των ΑμεΑ (παιδιών και εφήβων) στο φάσμα του αυτισμού.

Η εργασία αυτή μελετά την προσέγγιση του διαδικτύου από αγόρια και κορίτσια έξω από το χώρο του σχολείου, των ανώτατων ιδρυμάτων, του σπιτιού ή της εργασίας στον ελληνικό χώρο. Η έρευνα πεδίου διεξήχθη σε χώρους Internet cafe στην περιοχή της Θεσσαλίας κατά την περίοδο Νοεμβρίου 2007-Ιανουαρίου 2008. Χρησιμοποιήθηκαν γραπτά ερωτηματολόγια, ατομικές συνεντεύξεις και σχάρα παρατήρησης για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων. Στην εργασία παρουσιάζονται και σχολιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας, από τα οποία προκύπτουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των αγοριών και των κοριτσιών τόσο στη συχνότητα χρήσης όσο και στο είδος των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται σε τέτοιους χώρους. Φάνηκε ακόμα ότι μαθητές/ριες συχνάζουν τις πρωινές ώρες σε τέτοιους χώρους, κυρίως αγόρια για να παίξουν παιχνίδια.

Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μια αλματώδης ανάπτυξη στις νέες τεχνολογίες που έδωσαν μία άλλη διάσταση στη μάθηση. Σήμερα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στην προτυποποίηση τους και πιστεύεται ότι η προτυποποίηση θα τις καταστήσει πιο αποτελεσματικές. Προχωρώντας προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ληφθούν υπόψη αρκετοί προβληματισμοί που παρουσιάζονται σε αυτήν την εισήγηση. Τα πρότυπα είναι έγγραφες προδιαγραφές ή οδηγίες οι οποίες ακολουθούνται από μεγάλο αριθμό ανθρώπων σε ένα συγκεκριμένο πεδίο. Για την εφαρμογή τους απαιτείται η χρήση απαραίτητων εργαλείων και η δημιουργία συγκεκριμένης μορφής υλικού. Στην εισήγηση αυτή παρουσιάζονται τέτοια εργαλεία και δίνονται κατευθύνσεις για τη δημιουργία προτυποποιημένου εκπαιδευτικού υλικού.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι βασικές λειτουργίες του προσαρμοστικού εργαλείου σύγχρονης επικοινωνίας ACT το οποίο στοχεύει να υποστηρίξει και να καθοδηγήσει τους μαθητές κατάλληλα στην καλλιέργεια δεξιοτήτων συνεργασίας λαμβάνοντας υπόψη το περιβάλλον συνεργατικής μάθησης (συνεργατική δραστηριότητα και μοντέλο συνεργασίας) που ακολουθείται. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εργαλείου αφορούν στην πραγματοποίηση του διαλόγου με πολλαπλούς τρόπους, στην προσαρμογή της επικοινωνίας με βάση το περιβάλλον συνεργατικής μάθησης, στην εξατομίκευση της επικοινωνίας και στην παροχή ενός πλαισίου αυτορρύθμισης με στόχο τη διεξαγωγή εποικοδομητικών διαλόγων.

Οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες (ΜΔ) αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα στην κατανόηση του γραπτού λόγου, κυρίως λόγω της ελλιπούς τους γνώσης και εφαρμογής των γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών αναγνωστικής κατανόησης. Με βάση τα χαρακτηριστικά των μαθητών με ΜΔ αλλά και των ερευνητικά αποδεδειγμένων αποτελεσματικών στρατηγικών, κατασκευάστηκε ένα εκπαιδευτικό λογισμικό με τη χρήση του οποίου δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές με ΜΔ να ενισχύσουν τη γνώση τους στις γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές με στόχο την ενίσχυση της αναγνωστικής τους κατανόησης. Στην παρούσα εργασία περιγράφεται το θεωρητικό υπόβαθρο και ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός του λογισμικού. Το εκπαιδευτικό λογισμικό ονομάζεται “Ντέτεκτιβ κειμένων”, καθώς οι μαθητές υποδύονται τους πραγματικούς ντέτεκτιβ. Με βάση τα στοιχεία που τους δίνονται στο κείμενο και τις στρατηγικές που διδάσκονται καλούνται να “λύσουν τις υποθέσεις” τους βρίσκοντας το νόημα του κειμένου. Οι στρατηγικές αφορούν στην ενεργοποίηση της προηγούμενης γνώσης, την εύρεση των δυσκολιών του κειμένου και το σχηματισμό περίληψης αφηγηματικών ή πραγματολογικών κειμένων με σκοπό την κατανόησή τους. Τέλος, οι μαθητές καλούνται μέσω της στρατηγικής αυτορύθμισης να χρησιμοποιήσουν τις στρατηγικές αναγνωστικές κατανόησης χωρίς εξωτερική ενίσχυση.

Από τη δεκαετία του 1980 οι ερευνητές της παραγωγής γραπτού λόγου στη δεύτερη γλώσσα άρχισαν να διερευνούν τους πιθανούς ρόλους των υπολογιστών για την αποτελεσματικότερη διδασκαλία του γραπτού λόγου. Βασικός στόχος της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει τη μεθοδολογία σχεδιασμού και ανάπτυξης του εκπαιδευτικού λογισμικού «Βήματα Μπροστά» που στοχεύει να αναπτύξει τις (μετα)γνωσιακές γνώσεις και δεξιότητες που κρίνονται απαραίτητες για τη κατανόηση, την ερμηνεία, καθώς και για τη συγγραφή επιχειρηματολογικών κειμένων. Το «Βήματα Μπροστά» βασίζεται στο θεωρητικό πλαίσιο της κειμενοκεντρικο-διαδικαστικής προσέγγισης και υποστηρίζει τους μαθητές της Διασποράς στο χειρισμό του γνωσιακού φορτίου κατά τη σύνθεση του συγκεκριμένου κειμενικού είδους, το οποίο θεωρείται ως το πλέον απαιτητικό. Συγκεκριμένα, το εν λόγω λογισμικό τους επιτρέπει να ενορχηστρώσουν όλες τις γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται, προκειμένου να πετύχουν τους στόχους τους στη συγκεκριμένη επικοινωνιακή περίσταση, χωρίς να διακόπτουν τη σύνθεση ή την ανάγνωση.

Το αίτημα για διαπολιτισμικές προσεγγίσεις στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθίσταται ολοένα και περισσότερο επιτακτικό εξαιτίας των σύγχρονων κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων. Οι μαθητές καλούνται αφενός να έχουν αίσθηση της ταυτότητάς τους, αφετέρου να αποδέχονται μια συνεχώς αλληλοεξαρτώμενη και μεταβαλλόμενη κοινωνία αποδεχόμενοι την ετερότητα. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) προσφέρουν δυναμικά επικοινωνιακά εργαλεία για τη διαχείριση αυτής της νέας πραγματικότητας. Η πολυμεσική εφαρμογή «Όλος ο κόσμος ένας κόσμος» αποτελείμια συγκεκριμένη διδακτική πρόταση, η οποία, ξεκινώντας από τη διαπίστωση των πολλαπλών πολιτιστικών υπαγωγών και ταυτοτήτων στις μαθητικές ομάδες, ανοίγει ένα δρόμο που επιτρέπει να σκεφτούμε τη διαφορετικότητα ως συστατικό στοιχείο του «εμείς» και δημιουργεί ένα πλαίσιο ουσιαστικής κατανόησης και αποδοχής της σε ένα συνεργατικό μαθησιακό περιβάλλον.

Η παρούσα έρευνα μελετά τις συνδέσεις που δημιουργούν μαθητές λυκείου για τις έννοιες των γεωγραφικών και σφαιρικών συντεταγμένων κατά την πλοήγηση στον τρισδιάστατο γεωγραφικό χώρο, μέσω της αλληλεπίδρασης με υπολογιστικό περιβάλλον τρισδιάστατων γραφικών. Οι μαθητές αξιοποιούν τις αναπαραστάσεις του περιβάλλοντος για να κατασκευάζουν νοήματα για τη συσχέτιση των δύο συστημάτων αναφοράς. Τα ευρήματα υποδεικνύουν πως οι μαθητές, χρησιμοποιούν το δισδιάστατο επίπεδο ως πλαίσιο αναφοράς στο χώρο για να συσχετίσουν μεμονωμένες τιμές των συντεταγμένων των δύο συστημάτων αναφοράς, ενώ στην περίπτωση των τριών συντεταγμένων αξιοποιούν τις τρισδιάστατες αναπαραστάσεις του περιβάλλοντος.

Η διάδοση και η χρήση εργαλείων και υπηρεσιών Web 2.0 έχει σημαντική επίδραση στον τρόπο που τα άτομα αναζητούν, οικοδομούν συνεργατικά και αφομοιώνουν πληροφορίες και γνώσεις. Ο παγκόσμιος ιστός (web) φαίνεται να μετασχηματίζεται σταδιακά σε μια συνεργατική πλατφόρμα εργασίας, μέσα από την οποία οι εκπαιδευτικές προσεγγίσεις που εναρμονίζονται με της προσταγές του ερευνητικού πεδίου της Συνεργατικής Μάθησης μέσω Υπολογιστή (CSCL) μπορούν να αναχθούν σε ένα νέο επίπεδο. Στην παρούσα εργασία γίνεται μια επισκόπηση των υπηρεσιών που συνιστούν αυτό που σήμερα περιγράφεται με τον όρο Web 2.0 και διερευνώνται οι εκπαιδευτικές τους δυνατότητες. Παράλληλα εξετάζεται η δυναμική που περικλείουν, για να διαπιστωθεί η δυνατότητα αξιοποίησής τους, στη σχολική καθημερινότητα, στον εκπαιδευτικό τομέα και όχι μόνο.

Στην παρούσα εργασία, παρουσιάζεται η σχεδίαση συστήματος αυτόματης αξιολόγησης απαντήσεων σε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου σε θέματα Πληροφορικής. Το σύστημα αυτό στηρίζεται στην αναπαράσταση γνώσης τεχνικού κειμένου σε υπολογιστή, σύμφωνα με το μοντέλο των Denhiere & Baudet. Η αναπαράσταση αυτή, με την σειρά της, αποτελεί την υπολογιστική οντολογία των σημασιολογικών σχέσεων μεταξύ των μονάδων και των λειτουργιών ενός τεχνικού συστήματος που περιγράφεται σε ένα κείμενο, εκφρασμένων μέσω δύο βασικών εννοιολογικών δομών, της Μικροδομής και της Μακροδομής. Οι δύο αυτές δομές μπορούν να υποστηρίξουν αυτόματο συλλογισμό, ο οποίος οδηγεί στην αυτόματη εξαγωγή γνώσης. Η ανάλυση της σχεδίασης του συστήματος περιγράφεται με τη χρήση παραδειγμάτων τεχνικού κειμένου και ερωτήσεων ελέγχου της Μικροδομής και της Μακροδομής που οικοδομεί ο αναγνώστης κατά την ανάγνωση τέτοιου κειμένου.

Η παρούσα αποτελεί το πρώτο μέρος από δυο εργασίες που έχουν ως στόχο τη διερεύνηση των ιδιοτήτων της εικονικής πραγματικότητας που αξιοποιούν Εκπαιδευτικά Εικονικά Περιβάλλοντα (ΕΕΠ) και μπορούν να συνεισφέρουν σε θετικά μαθησιακά αποτελέσματα. Από εκτενή βιβλιογραφική επισκόπηση και κριτική θεώρηση της βιβλιογραφίας αναδεικνύεται ότι τα ΕΕΠ αποτελούν ένα πολλά υποσχόμενο εκπαιδευτικό εργαλείο διαφορετικό από άλλες τεχνολογικές υλοποιήσεις, με κύριο χαρακτηριστικό την παροχή ή ενίσχυση των εμπειριών των μαθητών. Επισημαίνεται όμως και μια στασιμότητα στη διαδικασία αποδοχής τους και κατ’ επέκταση εισαγωγής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι ιδιότητες που κυριαρχούν στα ΕΕΠ είναι η ελευθερία πλοήγησης και η οπτική γωνία πρώτου προσώπου, που δηλώνουν την αναζήτηση για μαθησιακά περιβάλλοντα που μεταφέρουν τις λειτουργίες του ανθρώπου σε τρισδιάστατες χωρικές αναπαραστάσεις με αυξημένες ιδιότητες, πέρα από τα συνηθισμένα βιώματα.

Η παρούσα εργασία αφορά στα συστήματα εικονικής πραγματικότητας εμβύθισης και αποτελεί το δεύτερο μέρος των εργασιών που έχουν ως στόχο τη διερεύνηση των ιδιοτήτων της εικονικής πραγματικότητας που αξιοποιούν Εκπαιδευτικά Εικονικά Περιβάλλοντα (ΕΕΠ) και μπορούν να συνεισφέρουν σε θετικά μαθησιακά αποτελέσματα. Τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά ενός συστήματος εμβύθισης παίζουν σημαντικότερο ρόλο από ότι στα επιτραπέζια συστήματα, αλλά η πολυπλοκότητα και το κόστος των συστημάτων εμβύθισης αποτελούν έναν περιοριστικό παράγοντα για την εισαγωγή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι ιδιότητες που αξιοποιούνται περισσότερο είναι η ελεύθερη πλοήγηση και η οπτική γωνία πρώτου προσώπου όπως και στα επιτραπέζια συστήματα, ενώ η αίσθηση της παρουσίας δεν αποτελεί κύριο άξονα μελέτης στα εκπαιδευτικά εικονικά περιβάλλοντα, αν και συνεισφέρει ιδιαίτερα σε εμπειρίες πρώτου προσώπου και συνδέεται άμεσα με το τεχνολογικό χαρακτηριστικό της εμβύθισης.

Η παρούσα εισήγηση παρουσιάζει τη δομή και τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο» της ενότητας «Νηρηίδες: Ανάπτυξη ολοκληρωμένων εκπαιδευτικών πακέτων», το οποίο αποτελεί ένα περιβάλλον εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων - σεναρίων χρήσης του εκπαιδευτικού λογισμικού που έχει διανεμηθεί από το ΥΠΕΠΘ στις σχολικές μονάδες. Το «Ταξίδι σε ένα Δίκτυο», επιδιώκει να ξεναγήσει τους μαθητές στο μαγικό κόσμο της ψηφιακής τεχνολογίας, σε μια εποχή που τα δίκτυα των υπολογιστών κυριαρχούν στην καθημερινότητά μας και μετατρέπουν τον πλανήτη σε μια απέραντη γειτονιά. Οι δραστηριότητες ακολουθούν τους διδακτικούς στόχους των Προγραμμάτων Σπουδών του Γυμνασίου και του Λυκείου και δημιουργούν ένα ταξίδι για τους μαθητές μέσα στις ποικίλες εφαρμογές των δικτύων στην καθημερινή ζωή.

Η εργασία αυτή περιγράφει το Μέντορα, που είναι μέρος της Συναισθηματικής Εκπαιδευτικής Μονάδας και χρησιμοποιείται στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ο κύριος σκοπός της Συναισθηματικής Εκπαιδευτικής Μονάδας είναι να παρακινήσει θετικά τον μαθητή έτσι ώστε να επιτύχει αποτελεσματικά τους εκπαιδευτικούς του στόχους. Ο Μέντορας συμβάλλει σε αυτό το σκοπό μοντε- λοποιώντας τη διδακτική διαδικασία κάτω από ένα συναισθηματικό πρίσμα. Για να το επιτύχει αυτό αξιολογεί τη συναισθηματική κατάσταση του μαθητή, η οποία έχει αναγνωριστεί σε προηγούμενο στάδιο και στη συνέχεια προτείνει την κατάλληλη εκπαιδευτική στρατηγική. Η στρατηγική αυτή διαμορφώνεται στηριζόμενη τόσο στις γνωστικές όσο και στις συναισθηματικές ικανότητες του μαθητή που συντηρούνται στο μοντέλο μαθητή με σκοπό την προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στις μαθησιακές του ανάγκες.

Η προσέγγισή μας εστιάζει στην κατασκευή μοντέλων, προσομοιώσεων και πολυμεσικών εφαρμογών από μαθητές Λ υκείου στην τάξη αξιοποιώντας το πολυμεσικό προγραμματιστικό περιβάλλον MicroWorlds Pro. Στην παρούσα εργασία συζητούνται πτυχές της διδακτικής-μαθησιακής διαδικασίας και περιγράφονται χαρακτηριστικοί μικρόκοσμοι μαθητών όπως αναδύθηκαν στο πλαίσιο της πιλοτικής εφαρμογής του διαθεματικού εκπαιδευτικού σεναρίου «Ανάπτυξη προσομοίωσης της ελεύθερης πτώσης».

Η μετάβαση από το παραδοσιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο στο ηλεκτρονικό, οδήγησε στην ανάδειξη των “Μαθησιακών” Αντικειμένων (ΜΑ). Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η έννοια των ΜΑ έχει εισέλθει δυναμικά στην τεχνολογικά υποστηριζόμενη εκπαίδευση, εξακολουθεί να προκαλεί σύγχυση, διότι υπάρχει μία ποικιλία ορισμών που αποδίδουν διαφορετικά χαρακτηριστικά στα ΜΑ. Αρχικός στόχος της εργασίας αυτής, είναι η παρουσίαση των διαφορετικών χαρακτηριστικών των ΜΑ όπως αυτά προκύπτουν τόσο από τη βιβλιογραφική επισκόπηση των διαθέσιμων ορισμών όσο και από τη διεθνή πρακτική εφαρμογή τους τα τελευταία χρόνια και η διατύπωση ενός ενοποιημένου ορισμού. Επιπλέον στο πλαίσιο της εργασίας αυτής, επιχειρούμε να αντιστοιχήσουμε τα χαρακτηριστικά αυτά με τα στοιχεία εκπαιδευτικών μεταδεδομένων του προτύπου IEEE LOM, προκειμένου να υποστηρίξουμε την κατανόηση της συσχέτισης αυτής προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης καλών πρακτικών συγγραφής μεταδεδομένων για ΜΑ και με απώτερο στόχο τη διευκόλυνση της αποτελεσματικής αναζήτησης και ανάκτησης των ΜΑ.

Η παρούσα έρευνα μελετά το σχεδίασμά και την υλοποίηση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με τη χρήση του υπολογιστή στα πλαίσια ενός σχεδίου εργασίας και ειδικότερα τα είδη των αλληλεπιδράσεων που αναπτύσσονται καθώς και τη χρήση του λόγου κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων αυτών. Πρόκειται για εξελικτική έρευνα στην οποία συμμετέχουν έξι μαθητές, ηλικίας 5-6 ετών. Οι μαθητές εργάζονται σε δυάδες χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή με σκοπό να αλληλεπιδράσουν με τις δραστηριότητες που εμπεριέχει το σχέδιο εργασίας που οργανώθηκε σύμφωνα με τη στρατηγική των στόχων-εμποδίων. Ο ρόλος του ερευνητή καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας είναι βοηθητικός και καθοδηγητικός. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης διερευνητικού λόγου σε συνδυασμό με την κατάλληλη χρήση του υπολογιστή μπορούν να επιφέρουν βελτίωση στην αντίληψη των μαθητών για το υπό μελέτη αντικείμενο.

Η δημιουργία μαθησιακών περιβαλλόντων όπου οι μαθητές/τριες με μαθησιακές δυσκολίες θα διαδραματίζουν το ρόλο όχι μόνο του ενεργητικά εμπλεκόμενου πομπού αλλά και του δέκτη αποτέλεσε και αποτελεί μια διδακτική πρόκληση. Η παρούσα εργασία έχει ως βασικό στόχο να παρουσιάσει το θεωρητικό πλαίσιο του σχεδιασμού του εκπαιδευτικού λογισμικού, το παράδειγμα σχεδιασμού που ακολουθήθηκε καθώς και τη δομή και την οργάνωσή του. Το λογισμικό «Η Χώρα των Λενού» μπορεί να βοηθήσει τον εκπαιδευτικό να δημιουργήσει διευκολυντικά, παροτρυντικά υποστηρικτικά και εξατομικευμένα περιβάλλοντα μάθησης όπου οι μαθητές/τριες με μαθησιακές δυσκολίες θα αναπτύσσουν γνώσεις και δεξιότητες αποτελεσματικότερης πρόσληψης, επεξεργασίας και χρήσης των πληροφοριών. Είναι σχεδιασμένο για να παρέχει νύξεις και οδηγίες αποτελεσματικότερης επεξεργασίας των παρεχόμενων πληροφοριών και να υποστηρίζει τους μαθητές/τριες με μαθησιακές δυσκολίες να δομήσουν γλωσσικο-επικοινωνιακές και λογικομαθηματικές γνώσεις και δεξιότητες.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται ψηφιακές δραστηριότητες, που κατασκευάστηκαν με στόχο την αισθητική προσέγγιση της φωνολογικής εξάσκησης των παιδιών που φοιτούν σε ελληνόφωνα νηπιαγωγεία. Το πνεύμα, η στοχοθεσία και τα χαρακτηριστικά των δραστηριοτήτων βασίζονται σε σύγχρονες έρευνες, που συσχετίζουν τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού με την ενασχόλησή του με καλλιτεχνικές δράσεις. Ακολουθεί η περιγραφή δοκιμαστικών εφαρμογών των δραστηριοτήτων που παρήχθησαν. Κατά τη διαδικασία αυτή, εντοπίστηκαν μορφές συμπεριφοράς, οι οποίες ενδέχεται να οφείλονται στον αισθητικό χαρακτήρα των δραστηριοτήτων. Πρόκειται για αντιδράσεις των νηπίων, οι οποίες αποτελούν ενδείξεις μιας γενικής βελτίωσης στο μαθησιακό περιβάλλον της φωνολογικής επίγνωσης.

Αρκετοί ερευνητές έχουν επισημάνει πως - για την βαθύτερη κατανόηση της έννοιας της συνάρτησης - οι μαθητές πρέπει να μπορούν να μεταβαίνουν από μία οποιαδήποτε των τριών βασικών παραστάσεών της (αλγεβρική, γραφική και πίνακα τιμών) στις άλλες δύο. Εν τούτοις, στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση διδάσκεται μόνο ο «κλασσικός μονόδρομος» από την αλγεβρική μορφή στον πίνακα τιμών και από εκεί στην γραφική παράσταση - ενώ στην μετάβαση από την γραφική παράσταση και τον πίνακα τιμών στην αλγεβρική μορφή δεν δίνεται έμφαση. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι βασικές ιδέες για την μετάβαση από την γραφική παράσταση μιας πολυωνυμικής συνάρτησης στην αλγεβρική της μορφή - μετάβαση που απαιτεί ειδική ανάλυση - ενώ γίνεται σύντομη αναφορά για την τεχνική της μετάβασης από τον πίνακα τιμών στην αλγεβρική μορφή. Έτσι ολοκληρώνεται το μοντέλο TRM των Schwarz, Dreyfus & Bruckheimer που υλοποιήσαμε με την χρήση του προγράμματος υπολογιστικής άλγεβρας TI-Nspire CAS.

Στην εργασία αυτή μελετώνται οι απαντήσεις 84 μαθητών Λυκείου σε τρία ερωτήματα σχετικά με τη μετάδοση της πληροφορίας σε πακέτα. Η ανάλυση των απαντήσεων οδήγησε σε μοντέλα και κατηγορίες που παρουσιάζονται με τη μορφή συστημικού δικτύου. Η έννοια του πακέτου φαίνεται να δυσκολεύει τους μαθητές και πολύ λίγοι χρησιμοποιούν κάποιο μοντέλο που να είναι κοντά στο επιστημονικό.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζουμε έναν πρακτικό οδηγό για την κατασκευή διδακτικών σεναρίων με τη συμβολή των ΤΠΕ στα Μαθηματικά. Παραθέτουμε μια σειρά από στοιχεία που ενσωματώνει ο οδηγός αυτός με την παρουσίαση σχετικών παραδειγμάτων όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει το πρόγραμμα των σχολικών δικτύων Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣΕΠ) που υλοποιήθηκε κατά το ακαδημαϊκό έτος 2006-2007 σε εκπαιδευτικές μονάδες του Ν. Δωδεκανήσου. Η καινοτομία των προγραμμάτων αυτών βασίζεται στην ιδέα της αξιοποίησης του Διαδικτύου και των ΤΠΕ ως εργαλείο ενημέρωσης και γνώσης γύρω από ζητήματα ΣΕΠ και, παράλληλα, ως μέσο επικοινωνίας, συνεργασίας, ανάπτυξης δεξιοτήτων και επίλυσης προβλημάτων. Τα αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά, σε ότι αφορά στην αξιοποίηση των ΤΠΕ και στη συνεργασία των μαθητών κάθε σχολείου, ενώ διαπιστώθηκε χαμηλή αλληλεπίδραση ανάμεσα σε μαθητές από διαφορετικά σχολεία.

The induction period is a very important time in the career of a teacher and has a long-term influence on the teachers’ professional development. This preliminary research presents the first results of an extensive project – discovering if and how the construction of a professional website is able to meet the diverse needs of three different groups of potential users of the website By conducting a reflective journey and investigating different sources of data we started to better understand the potential of technology integration to create a learning/teaching community of teachers. First findings point toward additional directions to continue and develop the professional website. It also offers several suggestions about sections that should widen and expand and new sections that have to be invented.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια πρόταση για την αξιοποίηση ενός διερευνητικού λογισμικού στο πλαίσιο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Η προσέγγιση του όλου θέματος κινήθηκε τόσο σε θεωρητικό όσο και σε εμπειρικό επίπεδο, με το σχεδιασμό συγκεκριμένης εκπαιδευτικής εφαρμογής. Απώτερη επιδίωξη της συγκεκριμένης έρευνας ήταν να δώσει την αφορμή και το έναυσμα για μια συζήτηση σχετικά με τα κριτήρια και τους τρόπους που τα διερευνητικά λογισμικά θα μπορούσαν να αποτελέσουν συμβατά και χρήσιμα εργαλεία στην εκπαιδευτική πρακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

Ο στόχος αυτής της εργασίας είναι να προτείνει ένα παιδαγωγικό μοντέλο υποστήριξης της μάθησης, βασισμένο στις μαθητοκεντρικές εκπαιδευτικές αρχές, δίνοντας έμφαση στις ατομικές μαθησιακές προτιμήσεις και τη συνεργατικότητα. Επίσης, να παρουσιάσει τα αρχικά βήματα σχεδιασμού ενός διαδικτυακού συστήματος που μετασχηματίζει τις μαθητοκεντρικές αρχές σε τεχνολογικές προδιαγραφές. Το σύστημα αυτό μπορεί να υποστηρίξει τους σπουδαστές και τους διδάσκοντες σε εργασίες όπως: αναγνώριση των μαθησιακών και διδακτικών τους τύπων (learning and teaching styles), καθορισμό ομοιογενών ή ετερογενών ομάδων εργασίας και διαπραγμάτευση των προτιμήσεων. Γενικότερος στόχος της έρευνάς μας είναι να καταστήσουμε τη μαθητοκεντρική προσέγγιση πιο εφικτή και αποτελεσματική για όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία της εκπαίδευσης.

Τα σενάρια συνεργασίας (collaboration scripts) είναι διδακτικά σενάρια που καθοδηγούν και υποστηρίζουν ομάδες μαθητευομένων σε περιβάλλοντα συνεργατικής μάθησης. Με τον όρο «προσαρμοστικά συστήματα σεναρίων συνεργασίας» (adaptive systems for collaboration scripting) αναφερόμαστε σε συστήματα, που μπορούν να προσαρμόζουν χαρακτηριστικά των σεναρίων συνεργασίας σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό την παροχή μαθησιακών εμπειριών προσαρμοσμένων τόσο σε ατομικά χαρακτηριστικά όσο και σε χαρακτηριστικά ομάδων εκπαιδευομένων. Τα συστήματα, που υποστηρίζουν αυτόν τον τύπο προσαρμογής, πρέπει να βασίζονται σε συγκεκριμένα μοντέλα προσαρμογής (adaptation models), τα οποία θα λαμβάνουν υπόψη τα χαρακτηριστικά του χρήστη (σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο), αλλά και τα χαρακτηριστικά του σεναρίου. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζουμε (α) ένα εννοιολογικό πλαίσιο για τα προσαρμοστικά συστήματα σεναρίων συνεργασίας, (β) μία γενικευμένη αρχιτεκτονική των συστημάτων αυτού του είδους και (γ) μία υπόθεση εργασίας για το σχεδιασμό ενός διαδικτυακού προσαρμοστικού συστήματος για την υποστήριξη ενός συνεργατικού σεναρίου τύπου πυραμίδας.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται συνοπτικά οι βασικές λειτουργίες του προσαρμοστικού μαθησιακού περιβάλλοντος εννοιολογικής χαρτογράφησης COMPASS και μια μελέτη που είχε ως στόχο τη διερεύνηση της αποτελεσματι- κότητας του COMPASS ως εργαλείο διδασκαλίας σε σχέση με την παραδοσιακή «πρόσωπο με πρόσωπο» διδασκαλία. Από τα αποτελέσματα της μελέτης διαφαίνεται ότι το COMPASS συνεισφέρει θετικά στη μαθησιακή διαδικασία, διδάσκοντας, υποστηρίζοντας και καθοδηγώντας τους μαθητές και μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική πρόταση διδασκαλίας και αξιολόγησης στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Στη παρούσα σύντομη εισήγηση γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής ορισμένων συμπερασμάτων τα οποία προκύπτουν από τη διεθνή βιβλιογραφία μέχρι σήμερα σε σχέση με την εκπαιδευτική χρήση ρομποτικών κατασκευών σε σχολεία της Ιταλίας και της Αμερικής. Η μέχρι τώρα εμπειρία έχει οδηγήσει σε θετικά συμπεράσματα ως προς την ανάπτυξη μαθησιακών περιβαλλόντων στα οποία παιδιά ηλικίας μεταξύ 3-7 χρόνων πειραματίζονται δημιουργικά μέσω της ενασχόλησής τους με πακέτα προγραμματιζόμενων (ρομποτικών) κατασκευών όπως το Lego Mindstorms.

Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζουμε τη σχεδίαση του προσαρμοστικού περιβάλλοντος ADULT καθώς και του συγγραφικού του εργαλείου, το οποίο υποστηρίζει κατανόηση και μάθηση από κείμενα Πληροφορικής. Το ADULT λαμβάνει υπόψη του το γνωστικό υπόβαθρο των εκπαιδευόμενων και υποστηρίζει την κατανόηση τους από κείμενο χρησιμοποιώντας τέσσερις εκδόσεις ενός κειμένου διαφορετικής τοπικής και συνολικής συνάφειας προτείνοντας τους το κατάλληλο κείμενο. Η σχεδίαση του είναι αποτέλεσμα προηγούμενων ερευνών οι οποίες έδειξαν ότι οι αναγνώστες με υψηλό και χαμηλό γνωστικό υπόβαθρο στο γνωστικό αντικείμενο της Πληροφορικής μαθαίνουν καλύτερα από ένα κείμενο χαμηλής και υψηλής συνάφειας αντίστοιχα. Η κατανόηση του κειμένου αξιολογείται διαμέσου ερωτήσεων ελεύθερης ανάκλησης, βασισμένων στο κείμενο, γεφυρώματος-συμπεράσματος, επίλυσης προβλήματος και ταξινόμησης. Ένα τέτοιο περιβάλλον, προσφέρει εξατομικευμένη μάθηση και ο εκπαιδευόμενος επιτυγχάνει τα βέλτιστα μαθησιακά αποτελέσματα.

Η αίσθηση παρουσίας θεωρείται ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των συστημάτων εικονικής πραγματικότητας. Ένα σημαντικό ερώτημα που τίθεται είναι το κατά πόσο η αλληλεπίδραση επηρεάζει την αίσθηση της παρουσίας σε ένα εικονικό περιβάλλον. Η παρούσα εργασία διερευνά αυτή τη σχέση της αίσθησης παρουσίας και της αλληλεπίδρασης σε εκπαιδευτικά εικονικά περιβάλλοντα, μέσα από τη συγκέντρωση και τη μελέτη ερευνητικών έργων που έχουν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα. Γίνεται μια καταγραφή αντιπροσωπευτικών εκπαιδευτικών εικονικών περιβαλλόντων και δίνονται συγκεντρωτικά τα ευρήματα τους σε σχέση με την αίσθηση παρουσίας. Τα αποτελέσματα από αυτή τη συγκεντρωτική μελέτη δείχνουν ότι υπάρχει μια θετική συσχέτιση μεταξύ αλληλεπίδρασης και αίσθησης παρουσίας. Δηλαδή, σε ισχυρά αλληλεπιδραστικά περιβάλλοντα, οι συμμετέχοντες παρουσιάζουν αυξημένη αίσθηση παρουσίας. Επίσης, η χρήση εικονικών εκπροσώπων συμβάλει στη δημιουργία της αίσθησης παρουσίας και στην επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων του εκπαιδευτικού εικονικού περιβάλλοντος.

Η παρούσα έρευνα είχε ως κύριο στόχο τη διερεύνηση της αποτελεσματικότη- τας της αξιοποίησης των ηλεκτρονικών παιχνιδιών προσομοίωσης στη διδασκαλία της Ιστορίας στο Γυμνάσιο. Μέσα από έναν pre-post πειραματικό σχεδιασμό, και συγκριτική ανάλυση με άλλη τάξη αναφοράς του ίδιου σχολείου, μελετήθηκαν ανάμεσα στα άλλα, η αντίδραση των μαθητών μπροστά στη νέα αυτή μαθησιακή εμπειρία, ο τρόπος συμμετοχής και οι επιδόσεις τους, ενώ καταγράφηκαν οι εκ των υστέρων παρατηρήσεις τους. Παράπλευρα, αξιολογήθηκε η επίδραση της συγκεκριμένης διδακτικής μεθοδολογίας στη στάση των μαθητών απέναντι στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές γενικά, και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ιδιαίτερα. Τέλος, όλα τα ανωτέρω εξετάστηκαν ως προς διάφορες μεταβλητές, όπως το φύλο των μαθητών, ο βαθμός τεχνογνωσίας τους, οι μέχρι τότε επιδόσεις τους κτλ. Η πειραματική αυτή διερεύνηση αναδεικνύει για περαιτέρω έρευνα στο πεδίο, ζητήματα αποτελεσματικότητας αντίστοιχων μορφών εκπαίδευσης με χρήση νέας τεχνολογίας καθώς και προβληματισμούς για τον τρόπο εισαγωγής τους στα σχολικά αναλυτικά προγράμματα.

Η παρούσα εργασία περιγράφει μια εμπειρική μελέτη που διερευνά την επίδραση του οπτικού ρεαλισμού ενός εκπαιδευτικού εικονικού περιβάλλοντος στην αίσθηση παρουσίας του χρήστη. Για το σκοπό αυτό αναπτύχθηκαν δύο περιβάλλοντα που προσομοιώνουν μια σχολική τάξη με διαφορετικό βαθμό οπτικού ρεαλισμού το καθένα. Τα εικονικά περιβάλλοντα αναπτύχθηκαν με διαφορετική απόδοση στον τομέα της σκίασης, της υφής των αντικειμένων, του φωτισμού, του περιβάλλοντα χώρου κλπ, με σκοπό 76 συμμετέχοντες που χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ανεξάρτητες ομάδες να περιηγηθούν στον εικονικό χώρο ελεύθερα και να βιώσουν μια εικονική εκδήλωση σεισμού μέσα στην εικονική τάξη. Στη συνέχεια συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο μέτρησης της αίσθησης της παρουσίας και τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης που ακολούθησε έδειξαν ότι η αίσθηση παρουσίας των συμμετεχόντων δεν επηρεάστηκε σημαντικά από την ποιότητα του οπτικού ρεαλισμού του εικονικού περιβάλλοντος. Παρατηρήθηκε μια μικρή μόνο διαφοροποίηση στον βαθμό συγκέντρωσης των χρηστών που βίωσαν το εικονικό γεγονός.

Στην εργασία αυτή αναλύονται οι παιδαγωγικές και επιστημολογικές παραδοχές, η δομή και τα χαρακτηριστικά του εικονικού εργαστηρίου ΑΜΑΠ το οποίο είναι κατάλληλο για τη διερεύνηση ηλεκτρικών φαινομένων, τη μελέτη των αντίστοιχων θεωρητικών μοντέλων και τη διασύνδεση των φαινομένων με τις επιστημονικές αναπαραστάσεις.

Στην εργασία αυτή μελετήθηκε η ένταξη συνεργατικών δράσεων σε ένα πλαίσιο μάθησης που βασίζεται σε συνθετικές εργασίες (Project-BasedLearning). Η διδακτική πρόταση εφαρμόστηκε στο πλαίσιο του μαθήματος ‘Πληροφορική και Εκπαίδευση’ στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, ΕΚΠΑ. Συγκεκριμένα, 82 φοιτητές εκπόνησαν μία συνθετική εργασία μέσα από το διαδικτυακό προσαρμοστικό εκπαιδευτικό σύστημα MyProject. Οι φοιτητές ανέλαβαν να παίξουν το ρόλο του εκπαιδευόμενου και στη συνέχεια το ρόλο του αξιολογητή - ειδικού και να αξιολογήσουν τις λειτουργίες του περιβάλλοντος MyProject. Ως εκπαιδευόμενοι εκπόνησαν ατομικά αλλά και σε ομάδες συγκεκριμένες δραστηριότητες με στόχο την ολοκλήρωση της συνθετικής εργασίας σύμφωνα με τον κύκλο μάθησης που προτείνει το MyProject. Οι συνεργατικές δράσεις που πραγματοποιήθηκαν υποστηρίχθηκαν από την περιοχή συζήτησης της ηλεκτρονικής τάξης του μαθήματος. Μελετήθηκαν και αναλύθηκαν οι συζητήσεις των ομάδων, τα ερωτηματολόγια αξιολόγησης, και οι απόψεις των φοιτητών. Τα πρώτα αποτελέσματα αναδεικνύουν τόσο τη δυναμική της συνεργασίας όσο και σημεία που χρήζουν προσοχής για την οργάνωση ατομικών και συνεργατικών δραστηριοτήτων κατά την εκπόνηση μιας συνθετικής εργασίας και την επέκταση του MyProject για την υποστήριξή τους.

Η Διαδικτυακή εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (ΑεξΑΕ) αποτελεί ένα καινούργιο και διαρκώς εξελισσόμενο χώρο, ο οποίος φιλοδοξεί να καλύψει τα κενά και τις δυσκολίες της παραδοσιακής εκπαίδευσης. Η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) προωθεί την εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία γίνεται ταχύτερη, πλουσιότερη και περισσότερο προσαρμοσμένη σε ατομικές μαθησιακές ανάγκες. Στα πλαίσια της παρούσας έρευνας προτείνεται και εφαρμόζεται ένα Πλαίσιο Έρευνας Συστημάτων (ΠΕΣ) ΔεξΑΕ και παρουσιάζεται μια πρώτη επισκόπηση του πεδίου στα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ) και στην Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ) στην Ελλάδα. Με βάση τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας στα ΤΕΙ που μελετήθηκαν και στην ΑΣΠΑΙΤΕ η χρήση των ΤΠΕ για τη ΔεξΑΕ κρίνεται σχετικά φτωχή. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός πλατφόρμων όπου το εκπαιδευτικό υλικό ανακυκλώνεται ενώ απουσιάζει μια ενιαία πολιτική και στρατηγική για τη χρήση τους ενώ σε μεγάλο αριθμό ιδρυμάτων χρησιμοποιείται διαδικτυακό λογισμικό για παροχή εκπαιδευτικού υλικού.

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η εξέταση της επίδρασης των μεταβλητών της Θεωρίας της Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς στην πρόθεση και συμπεριφορά 181 εκπαιδευτικών να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ στη διδασκαλία τους. Τρεις μεταβλητές της θεωρίας, η στάση απέναντι στη συμπεριφορά, τα υποκειμενικά πρότυπα και ο αντιληπτός συμπεριφορικός έλεγχος, εξήγησαν το 55,2% της διακύμανσης της πρόθεσης των εκπαιδευτικών. Η πρόθεση με τη σειρά της εξήγησε το 10,1% της διακύμανσης της χρήσης των ΤΠΕ από τους εκπαιδευτικούς. Τα ευρήματα έχουν ποικίλες θεωρητικές και πρακτικές εφαρμογές για την αξιοποίηση της Θεωρίας της Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς στο χώρο των ΤΠΕ στην εκπαίδευση καθώς επίσης για τη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία.

Η έρευνα που παρουσιάζεται σε αυτήν την εργασία επιχειρεί τη διερεύνηση των απόψεων 237 νεοδιόριστων εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου στην εκπαίδευση μέσα από τις απαντήσεις τους στις σχετικές ερωτήσεις ενός ερωτηματολογίου. Τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε στους νομούς Έβρου, Ροδόπης και Ξάνθης, αναδεικνύουν την αναγκαιότητα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και της παροχής διδακτικού υλικού σχετικά με την ασφαλή χρήση του διαδικτύου.