5ο Συνέδριο ΕΤΠΕ «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση»

0

Ο σκοπός της μελέτης αυτής είναι να εξετάσουμε πώς οι φοιτητές μιας τάξης του Ε.Α.Π., που μελετήσαμε, αλληλεπιδρούν με διάφορα μέσα (e-mail, IRC, τηλέφωνο και κατά πρόσωπο – face-to-face – επαφές) κι αναπτύσσουν διάφορες σχέσεις μεταξύ τους (που είναι οι σχέσεις συνεργασίας, κοινωνικοποίησης, ανταλλαγής τεχνικής βοήθειας και συναισθηματικής στήριξης), σε τρεις χρονικές φάσεις κατά τη διάρκεια ενός εξαμήνου των σπουδών τους. Όπως θα δούμε, ένας σημαντι- κός παράγοντας για τη διαμόρφωση των αλληλεπιδράσεων των φοιτητών, που μελετήσαμε, ήταν το γεγονός ότι αυτοί δούλευαν σε ομάδες τις ανατιθέμενες σ’ αυτούς εργασίες. Τα κοινωνιογράμματα που χρησιμοποιήσαμε σαν εργαλείο ανά- λυσης μας αποκαλύπτουν ότι (α) οι φοιτητές που είναι κεντρικοί ή περιφερειακοί στα δίκτυα συνεργασίας είναι επίσης κεντρικοί ή περιφερειακοί και στα δίκτυα κοινωνικοποίησης, (β) η δομή της ομάδας επηρεάζει κατά πολύ την κυκλοφορία της πληροφορίας, δηλαδή, τους τρόπους με τους οποίους η πληροφόρηση φτάνει σε κάθε άτομο ξεχωριστά.

Η εισήγηση πραγματεύεται την έννοια του εκπαιδευτικού σεναρίου (ΕΣ), καθώς και τη διαδικασία παραγωγής πλαισίων σχεδιασμού ΕΣ, ως εργαλείων επαγγελματικού αναστοχασμού και μέσων άρθρωσης προσωπικής παιδαγωγικής σε προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών. Με βάση την εμπειρία κατασκευής του πλαισίου ΕΣ που αναπτύχθηκε για τις ανάγκες του προγράμματος Ε42 της Οδύσσειας και τη διαδικασία ανάπτυξης ανάλογου εργαλείου στο πλαίσιο Ευρωπαϊκής ερευνητικής ομάδας του δικτύου ‘Kaleidoscope’, συζητώνται τα πρώτα συμπεράσματα από την πιλοτική εισαγωγή της διαδικασίας παραγωγής πλαισίων, ως δραστηριότητας σε προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών.

Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί στο σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων με τον υπολογιστή κατάλληλων για τη μάθηση παιδιών με δυσλεξία. Ειδικότερα, στα πλαίσια της έρευνας αυτής, αναπτύχθηκε πολυμεσικό μαθησιακό υλικό με τα εργαλεία Hyperstudio και Inspiration και δοκιμάστηκε με τέσσερα δυσλεξικά παιδιά ηλικίας 10 ετών. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο σχεδιασμός μαθησιακών δραστηριοτήτων με πολυμέσα και εργαλεία χαρτογράφησης εννοιών μπορεί να βοηθήσει δυσλεξικά παιδιά να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, εάν κατά το σχεδιασμό λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθες αρχές: (1) Χρήση απλών και όχι μακροσκελών οδηγιών οι οποίες θα πρέπει να παρουσιάζονται όχι μόνο γραπτώς αλλά και με ακουστικό τρόπο. (2) Παρουσίαση πληροφοριών μέσα από βίντεο και διαγράμματα για καλύτερη κατανόηση από τα παιδιά. (3) Παροχή της δυνατότητας στο παιδί να εκφράζεται με πολλαπλά μέσα (ήχοι, εικόνες, διαγράμματα, κ.α.) και, (4) Αποφυγή περιττών στοιχείων στο σχεδιασμό για να μην αποπροσανατολίζονται τα παιδιά.

Για την εισαγωγή στον προγραμματισμό των ΗΥ συχνά χρησιμοποιούνται επαγγελματικά περιβάλλοντα ανάπτυξης εφαρμογών που δεν έχουν σχεδιαστεί για διδασκαλία ιδιαίτερα για νεαρές ηλικίες. Στην παρούσα εργασία γίνεται επισκόπηση περιβαλλόντων εκπαίδευσης στον προγραμματισμό ΗΥ και προτείνεται ένα σύστημα ταξινόμησης. Οι προτεινόμενες κατηγορίες προβάλλονται σε διάφορες διαστάσεις όπως τα υποδείγματα προγραμματισμού και οι ηλικιακές περίοδοι εφαρμογής. Στόχος της εργασίας είναι η υποστήριξη του διδακτικού σχεδιασμού για τον προγραμματισμό και τις διαθεματικές εφαρμογές του καθώς και η επικαιροποίηση του προσανατολισμού των σχετικών ερευνών.

Η εργασία αυτή εστιάζεται στους τρόπους με τους οποίους εκπαιδευτικοί Α/θμιας εκπαίδευσης προσλαμβάνουν μια καινοτομία με όρους της πρακτικής τους. Η Θεωρία της Δραστηριότητας χρησιμοποιείται ως το θεωρητικό πλαίσιο διαμέσου του οποίου εξετάζονται οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την καινοτομία. Από την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει ότι κοινός παρονομαστής όλων των ενστάσεων που προέβαλαν οι εκπαιδευτικοί ήταν ο χρόνος. Υποστηρίζεται ότι για τη μετεξέλιξη της υπάρχουσας εκπαιδευτικής πρακτικής δεν επαρκεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ αλλά παράλληλα απαιτείται αλλαγή των αντικειμενικών συνθηκών οι οποίες οδήγησαν στη διαμόρφωση της πρακτικής αυτής.

Η διαισθητική ασαφής λογική επεκτείνει την ασαφή λογική προς την κατεύθυνση της δυνατότητας διατύπωσης της αβεβαιότητας και της διστακτικότητας κατά τη μοντελοποίηση διαδικασιών συμπερασματολογίας. Η δυνατότητα αυτή αποτελεί καινοτόμο μέσο αξιολόγησης, κυρίως ποιοτικών δεδομένων, που προκύπτουν στα πλαίσια της εκπαιδευτικής έρευνας και ως τέτοιο προτείνεται στην παρούσα εργασία. Αρχικά παρέχεται ένα βασικό γνωστικό υπόβαθρο της διαισθητικής ασαφούς λογικής και περιγράφεται η δυνατότητα αξιοποίησής της για την επέκταση των ασαφών συστημάτων (Fuzzy Inference Systems, FIS) σε διαισθητικά ασαφή συστήματα (Intuitionistic Fuzzy Systems, IFS). Ακολούθως περιγράφεται ένα θεωρητικό σχήμα εξαγωγής αξιολογικών κρίσεων σχετικά με την ποιότητα της επαγγελματικής μάθησης με βάση παραμέτρους που την επηρεάζουν. Χρησιμοποιώντας δεδομένα που προέκυψαν από συγκεκριμένο πρόγραμμα ενδοϋπηρεσιακής επιμόρφωσης καθηγητών προτείνεται ένα IFS το οποίο υλοποιεί το παραπάνω σχήμα και επεκτείνει τις δυνατότητες προγενέστερου, αντίστοιχου, FIS. Από τη σύγκριση των εξόδων των δυο συστημάτων προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα που αφορούν στην προτεινόμενη μοντελοποίηση δεδομένων με χρήση της διαισθητικής ασαφούς λογικής.

Η θεωρία των “λεκτικών πράξεων” του Austin απέδειξε ότι η γλώσσα μπορεί να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο για δηλώσεις αλλά και για την επιτέλεση πράξεων. Ανάλογα τις παραμέτρους του επικοινωνιακού επεισοδίου, όπως το ποιοι είναι οι συμμετέχοντες, σε ποιο περιβάλλον διεξάγεται η επικοινωνία κλπ, οι λεκτικές αυτές πράξεις μπορούν να πάρουν διαφορετικές μορφές. Η χρήση του κατάλληλου γλωσσικού τύπου για την επιτέλεση μιας λεκτικής πράξης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη επικοινωνιακής δεξιότητας. Πολλές φορές όμως, οι μαθητές δυσκολεύονται να καταλάβουν πως οι διάφορες μεταβλητές επηρεάζουν την κάθε λεκτική πράξη. Η παρούσα εργασία προτείνει την δημιουργία μιας πραγματολογικής βάσης δεδομένων ως ένα εργαλείο που θα βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.

H Ηλεκτρονική Μάθηση, ως κύριος ή εναλλακτικός τρόπος επιμόρφωσης των ερ- γαζομένων, αποτελεί σήμερα δημοφιλή, οικονομική και αποδοτική επιλογή για την εξασφάλιση της επιτυχίας της σύγχρονης επιχείρησης. Παρόλα αυτά δεν παύουν να υφίστανται σημαντικοί προβληματισμοί γύρω από ζητήματα που θεωρούνται αμφιλεγόμενα και χρήζουν συζήτησης και εξειδικευμένης παιδαγωγικής έρευνας.

Η αναγνώριση της ενεργής, αλληλεπιδραστικής και κοινωνικής φύσης της γνώσης από τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης καθώς και η δυνατότητα της εκπαίδευσης από απόσταση που παρέχει το Διαδίκτυο, οδηγούν τα τελευταία χρόνια στην ανάπτυξη πρωτότυπων διαδικτυακών μαθησιακών περιβαλλόντων που αξιοποιούν την τεχνολογία για να ενισχύσουν τη μαθησιακή εμπειρία. Σε αυτό το πλαίσιο, τα Προσαρμοστικά Περιβάλλοντα Μάθησης - ΠΠΜ (Adaptive Learning Environments) αποτελούν ευέλικτα εργαλεία μάθησης τα οποία στοχεύουν να καλύψουν τις ανάγκες μιας ετερογενούς μαθησιακής κοινότητας. Τα ΠΠΜ λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευόμενων, όπως το επίπεδο γνώσεων, το μαθησιακό στυλ, τις προτιμήσεις, τη συμπεριφορά κατά την αλληλεπίδραση με το σύστημα, και εξατομικεύουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: συμβουλές πλοήγησης, παρουσίαση ή/και αλληλουχία εκπαιδευτικού υλικού, παρεχόμενη ανατροφοδότηση, υποστήριξη επικοινωνίας. Σημαντικό θέμα στην ανάπτυξη ενός ΠΠΜ αποτελεί και η σχεδίαση της εμπλοκής του εκπαιδευόμενου στην εκπαιδευτική διαδικασία ώστε να μπορεί, εφόσον το επιθυμεί, να ελέγξει ή/και να συμμετέχει στις αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασης (Bull & Kay 2005). Τα ΠΠΜ μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο χώρο της εκπαίδευσης με στόχο την προώθηση εναλλακτικών, ανοιχτών προσεγγίσεων μάθησης και διδασκαλίας, την ανανέωση παραδοσιακών εκπαιδευτικών πρακτικών (Παπανικολάου, Γρηγοριάδου, Γουλή 2005) υποστηρίζοντας την εξατομικευμένη μάθηση, τη διερεύνηση, τη συνεργατική μάθηση και την ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων. Η ενσωμάτωση τέτοιων εργαλείων στην εκπαιδευτική πράξη απαιτεί καταρχήν την αναγνώριση της εκπαιδευτικής τους δυναμικής και αξίας καθώς και την κατανόηση των υποκείμενων θεωριών μάθησης και του εκπαιδευτικού τους σχεδιασμού. Σημαντικό επομένως θέμα που επηρεάζει την επιτυχία της ένταξής τους είναι οι νέες δεξιότητες που θα πρέπει να αναπτύξουν οι εκπαιδευτικοί και αφορούν ιδιαίτερα (α) στη χρήση των ΤΠΕ, (β) στην εξοικείωση με σύγχρονες θεωρίες μάθησης που εισάγουν ένα μαθητοκεντρικό μοντέλο στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς και (γ) στην εξοικείωση με τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό συστημάτων και εργαλείων. Ιδιαίτερα όσον αφορά στη χρήση των ΠΠΜ από εκπαιδευτικούς, η ανάπτυξη εύχρηστων εργαλείων συγγραφής μπορεί να υποστηρίξει τη διαδικασία εισαγωγής εκπαιδευτικού υλικού σε αυτά αλλά και διαχείρισης λειτουργικών τους χαρακτηριστικών. Πρόκληση αποτελεί η διερεύνηση ενός πλαισίου εμπλοκής των εκπαιδευόμενων στην παραπάνω διαδικασία. Στο εργαστήριο Εκπαιδευτικής και Γλωσσικής Τεχνολογίας του τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΠΑ, έχουμε αναπτύξει διάφορα μαθησιακά περιβάλλοντα με δυνατότητες προσαρμογής τα οποία υποστηρίζουν την εξατομικευμένη παροχή εκπαιδευτικού υλικού, ενισχύουν τον αναστοχασμό των εκπαιδευόμενων, αξιοποιούν εναλλακτικά εργαλεία αξιολόγησης όπως οι εννοιολογικοί χάρτες παρέχοντας εξατομικευμένη ανατροφοδότηση, και διευκολύνουν την επικοινωνία των εκπαιδευόμενων σε συνεργατικές δραστηριότητες. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συγκεκριμένα περιβάλλοντα με μια συνοπτική αναφορά στις ευρύτερες ερευνητικές περιοχές στις οποίες ανήκουν: Προσαρμοστικά Εκπαιδευτικά Συστήματα Υπερμέσων, Διαλογικά Αναστοχαστικά Εκπαιδευτικά Συστήματα, Εκπαιδευτική Αξιολόγηση και Σύγχρονη Επικοινωνία βασισμένη σε κείμενο.

Η μέχρι τώρα έρευνα πάνω στην εκπαιδευτική χρήση των πολυμέσων στα σύνθετα πεδία γνώσης χαρακτηρίζεται από αντικρουόμενα συμπεράσματα. Πιθανή αιτία για την ασυνέπεια των εμπειρικών αποτελεσμάτων είναι ότι στις παλαιότερες και υπάρχουσες σχεδιάσεις πολυμεσικών συστημάτων μάθησης παραβλέπονται σημαντικές παραμέτροι οι οποίες θα έπρεπε να έχουν ενσωματωθεί μέσα στη σχεδίαση των συστημάτων αυτών έτσι ώστε να εγγυάται η αποτελεσματικότερη μάθηση. Μια στροφή προς την κατεύθυνση αυτή πραγματοποιείται από τους ερευνητές τα τελευταία χρόνια. Ξεκινώντας από εδραιωμένες θεωρίες πολυμεσικής μάθησης, επιχειρήσαμε τη θεώρηση ενός ευρύτερου πλαισίου στο οποίο θα λαμβάνονται υπόψη κάποιες από τις παραμέτρους αυτές. Οι παράμετροι που ενσωματώθηκαν στο προτεινόμενο μοντέλο σχεδίασης πολυμεσικού περιβάλλοντος μάθησης είναι: a) το επίπεδο προηγούμενης γνώσης του μαθητή, β) η ενδογενής και η θετική γνωστική υπερφόρτωση, γ) η παρεχόμενη προς το μαθητή υποστήριξη και δ) η ενεργός επεξεργασία την οποία το σύστημα καλεί το μαθητή να κάνει. Ως πεδίο εφαρμογής επιλέχθηκε το μάθημα «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον» της Τεχνολογικής Κατεύθυνσης της Γ΄ τάξης του λυκείου. Η αρχιτεκτονική του συστήματος που υλοποιήθηκε βασίστηκε στην τεχνολογία των αντικειμένων μάθησης.

Στα πλαίσια της παρούσας έρευνας σχεδιάσαμε ένα εκπαιδευτικό λογισμικό, βασισμένο στα πορίσματα που απορρέουν από το χώρο της γνωσιακής ψυχολογίας, με σκοπό να διερευνηθεί η επίδραση του υπολογιστή, ως γνωστικό εργαλείο στην ανάπτυξη μεταγνωστικών στρατηγικών και δεξιοτήτων γραφής σε παιδιά 3ης δημοτικού με και χωρίς δυσκολίες παραγωγής γραπτού λόγου. Τα περιγραφικά αποτελέσματα έδειξαν πως η πειραματική ομάδα, μετά την παρέμβαση υπερτερούσε στην εμφάνιση μεταγνωστικών στρατηγικών και δεξιότητων παραγωγής γραπτού λόγου σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.

Η παρούσα εργασία εξετάζει το σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός σεναρίου ανάπτυξης της αυτο-ρυθμιστικής δεξιότητας επίλυσης μαθηματικών προβλημάτων μέσω σύγχρονων υπολογιστικών περιβαλλόντων. Η πιλοτική έρευνα που διεξήχθη σε μαθητές της Δ’ τάξης δημοτικών σχολείων της Αττικής, για τη δοκιμασία ενός θεωρητικού μοντέλου ανάπτυξης αυτής της δεξιότητας, κατέδειξε την αναγκαιότητα υποστήριξης του σεναρίου, σε συγκεκριμένο στάδιο, από σύγχρονα υπολογιστικά περιβάλλοντα συνεργατικής μάθησης και την ταυτόχρονη παρουσία υπερμεσικού πληροφοριακού υλικού, που να υποστηρίζει τις σχετικές δραστηριότητες. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή αντίστοιχων εκπαιδευτικών σεναρίων περιλαμβάνει την αξιοποίηση του προγράμματος Synergo, ενώ στην ανοιχτή πλατφόρμα Moodle αναρτάται πρόσθετο πληροφοριακό υλικό, του οποίου η χρήση γίνεται μέσα από συνοδευτικές του σεναρίου δραστηριότητες. Το θεωρητικό πλαίσιο σχεδιασμού του σεναρίου και των συνοδευτικών του δραστηριοτήτων δομήθηκε με βάση α) τις θεωρητικές θέσεις για την ανάπτυξη αυτο-ρυθμιζόμενης μάθησης, β) την πορεία επίλυσης προβλημάτων κατά Sternberg και γ) το αναλυτικό πρόγραμμα του δημοτικού σχολείου.

Πολλές σύγχρονες βιβλιογραφικές αναφορές επιβεβαιώνουν την αντίληψη ότι τα κινούμενα σχέδια μπορούν να διευκολύνουν την εκπαιδευτική διαδικασία και να επηρεάσουν θετικά την απόδοση των μαθητών, όταν χρησιμοποιούνται ως βοηθητικό μέσο διδασκαλίας. Αποτελούν έναν νέο ενδιαφέρον και ευχάριστο διδακτικό εργαλείο για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιτυχή παιδαγωγικά μοντέλα, καθώς επιδιώκεται η διδασκαλία επιστημονικών θεμάτων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, συνδέοντας τις εμπλεκόμενες έννοιες με τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις των μαθητών. Τα κινούμενα σχέδια-cartoons αποτελούν μια σειρά διαδοχικών σχεδίων που αφηγούνται μια ιστορία, διαπραγματεύονται ένα κεντρικό θέμα και εμπεριέχουν τα στοιχεία της αφήγησης και του animation. Θέλοντας να διαπιστώσουμε το κατά πόσο οι μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης διευκολύνονται αλλά και αρέσκονται στη διδασκαλία με τη χρήση κινουμένων σχεδίων, κατασκευάστηκε μια πολυμεσική εφαρμογή, που αποτελεί προέκταση των εννοιολογικών cartoons (concept cartoons) και η οποία θα χρησιμοποιηθεί κατά τη διδασκαλία σε πραγματικό σχολικό περιβάλλον, προκειμένου να αξιολογηθεί και να διαπιστωθεί η πραγματική της συμβολή στη διδακτική πρακτική.

Στόχος της εργασίας αυτής ήταν η σχεδίαση και ανάπτυξη ενός εκπαιδευτικού λο- γισμικού με τη μορφή ηλεκτρονικού παιχνιδιού για την εισαγωγή μαθητών Λυκείου σε έννοιες σχετικές με τη μνήμη των υπολογιστών καθώς και η αξιολόγηση του λογισμικού ως προς τη μαθησιακή του αποτελεσματικότητα και την αποδοχή του από τους μαθητές. Το λογισμικό, που σχεδιάστηκε σύμφωνα με αρχές σχεδίασης εκπαιδευτικών ηλεκτρονικών παιχνιδιών και με βάση το περιεχόμενο και τους στόχους των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών Πληροφορικής, ενθαρρύνει την ενεργό μάθηση μέσα σε ένα αλληλεπιδραστικό περιβάλλον που συνδυάζει την πρόσβαση σε υπερμεσικό μαθησιακό υλικό υπό μορφή ιστοσελίδων με το παι- χνίδι. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης έδειξαν ότι επέφερε θετικά μαθησιακά αποτελέσματα και ότι άσκησε θετική επίδραση στις αντιλήψεις των μαθητών για τη μνήμη των υπολογιστών. Επιπλέον, οι μαθητές ανέφεραν ικανοποίηση από τη χρήση του λογισμικού, το οποίο βρήκαν ενδιαφέρον, διασκεδαστικό και χρήσιμο.

Η επιτυχία μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας δε μπορεί παρά να συναρτάται και από τα ιδιαίτερα μαθησιακά χαρακτηριστικά των εκπαιδευομένων και την επιτυχή ενσωμάτωση τους στη διδακτική προσέγγιση που ανά περίσταση επιλέγεται. Τα χαρακτηριστικά αυτά, ομαδοποιημένα ανάλογα με την προτεινόμενη από κάθε θεωρία τυπολογία, συνιστούν τα μαθησιακά στυλ. Έχοντας ως δεδομένο ότι η προσαρμογή του διδακτικού στυλ θεωρείται σημαντική για να επιτευχθεί αποτελεσματική μάθηση, οι θεωρίες των μαθησιακών στυλ έρχονται να προσθέσουν μια ακόμη διάσταση στο ευρύ πεδίο της εξατομίκευσης των περιβαλλόντων ηλεκτρονικής μάθησης. Η παρούσα εργασία ερευνά τη σημασία του μαθησιακού στυλ, καθώς και τις προκείμενες που ορίζει ως προς την απτή μορφή της προσαρμογής, και προτείνει ένα νέο τρόπο σχεδιασμού εξατομικευμένων περιβαλλόντων ηλεκτρονικής μάθησης. Εν συνεχεία, παρουσιάζουμε και αναλύουμε τα αποτελέσματα του πειράματος που πραγματοποιήσαμε εντός ενός περιβάλλοντος ηλεκτρονικής μάθησης, με στόχο να διερευνήσουμε τις ενδεχόμενες μορφές της προσαρμογής στο μαθησιακό στυλ, καθώς και το βαθμό της αποτελεσματικότητας αυτής της εξατομικευμένης προσέγγισης στην διαδικτυακή εκπαίδευση.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι αρχές σχεδίασης του μαθησιακού περιβάλλοντος εννοιολογικής χαρτογράφησης COMPASS και ο τρόπος υλοποίησής τους. Το COMPASS είναι ένα προσαρμοστικό περιβάλλον που υποστηρίζει την εννοιολογική αλλαγή και τη διαδικασία αξιολόγησής της μέσα από (i) την εκπόνηση διαφορετικών τύπων δραστηριοτήτων εννοιολογικής χαρτογράφησης, τη δυνατότητα ανάλυσης των χαρτών των μαθητών και την ποιοτική και ποσοτική εκτίμηση του γνωστικού τους επιπέδου, (ii) την παροχή ενός «πλαισίου στήριξης», και (iii) την παροχή εξατομικευμένης υποστήριξης /καθοδήγησης σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών.

Μεγάλοι παγκόσμιοι φορείς αλλά και ολόκληρα κράτη στρέφονται προς το Ανοιχτό Λογισμικό σε μια προσπάθεια ανακατατάξεων στη νέα Κοινωνία της Πληροφορίας. Ωστόσο, ο τομέας της συγγραφής και ανάπτυξης εκπαιδευτικών πολυμεσικών εφαρμογών δεν καλύπτεται από κάποιο πακέτο ελεύθερου λογισμικού ή λογισμικού ανοιχτού κώδικα. Κινούμενοι προς την κάλυψη του συγκεκριμένου κενού, παρουσιάζουμε την ανάπτυξη ενός προγράμματος ανοιχτού κώδικα για τη συγγραφή πολυμεσικών εκπαιδευτικών εφαρμογών. Περιγράφουμε τη σκοπιμότητα, το ιστορικό, τις αναπτυξιακές φάσεις και την επιθυμητή μελλοντική του εξέλιξη, παραθέτοντας τα χαρακτηριστικά, τις δυνατότητες και τις αναγκαίες τροποποιήσεις.

Η χρήση οπτικοακουστικών πληροφοριών για την ανάλυση αλλά και υποστήριξη εκπαιδευτικών επεισοδίων είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται από πολλούς ερευνητές και αξιοποιείται τόσο από διδακτική όσο και από ερευνητική άποψη. Στην εισήγηση παρουσιάζεται ένα λογισμικό με δυνατότητες ψηφιοποίησης οπτικοακουστικών πληροφοριών, παραμετροποίησης βίντεο σύμφωνα με ελεύθερα επιλεγόμενα κριτήρια, αποθήκευσης και χειρισμού των παραμετροποιημένων σκηνών βίντεο μέσα από βιντεοβάση δεδομένων και αυτόματης συρραφής σκηνών με βάση τα επιλεγμένα από τον ερευνητή κριτήρια. Παρουσιάζεται επίσης σύντομα η εφαρμογή του εργαλείου αυτού στην ανάλυση βιντεσκοπημένων δι- δασκαλιών.

Η αυτόματη ανίχνευση μαθησιακών δυσκολιών με λογισμικό μπορεί να συνεισφέρει στην αποσυμφόρηση του συστήματος αξιολόγησης και υποστήριξης των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, παρέχοντας στο σύνολο του μαθητικού πληθυσμού την ευκαιρία μιας αρχικής εξέτασης. Η αξιοπιστία και η εγκυρότητα της αυτοματοποιημένης διαδικασίας έχει προηγουμένως διαπιστωθεί για την ηλικία της Α΄ Γυμνασίου με το λογισμικό εΜαΔύς. Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται ένα νέο λογισμικό, το «ΒΛΕΜΑ», κατασκευασμένο για τον εντοπισμό μαθητών Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού με πιθανά μαθησιακά προβλήματα, και μια πρώτη ανάλυση της δοκιμαστικής εφαρμογής του σε συνδυασμό με συστοιχία δοκιμασιών κλινικής αξιολόγησης. Βρέθηκε ότι οι μετρήσεις του λογισμικού έχουν υψηλή συνάφεια με τις κλινικές μετρήσεις που διακρίνουν ομάδα παιδιών με δυσλεξία από το γενικό σχολικό πληθυσμό και μπορούν να εξηγήσουν μεγάλο ποσοστό της διακύμανσης επιμέρους κλινικών μετρήσεων. Από το ΒΛΕΜΑ λοιπόν, όπως και από το εΜαΔύς, φαίνεται ότι η αυτοματοποιημένη ανίχνευση μπορεί να είναι έγκυρη και χρήσιμη.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται το εκπαιδευτικό λογισμικό «Ο Θαυμαστός κόσμος της Χημείας για το Γυμνάσιο» που αναπτύχθηκε για την υποστήριξη του μαθήματος της Χημείας Γυμνασίου στα πλαίσια σχετικής προκήρυξης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Συγκεκριμένα, αναλύονται οι αρχές σχεδίασης του λογισμικού και η λειτουργικότητά του.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται δύο εκπαιδευτικά λογισμικά μοριακής μοντελοποίησης που απευθύνονται στην Τριτοβάθμια Εκπαίσευση. Το πρώτο, 3DMolSym, έχει ως στόχο την εξοικείωση των διδασκομένων με τα στοιχεία συμμετρίας. Το αποτέλεσμα της εφαρμογής κάθε στοιχείου συμμετρίας σε ένα μοριακό μοντέλο γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε ο διδασκόμενος να διαπιστώνει τη μετατόπιση κάθε ατόμου ή δεσμού. Το πρόγραμμα διαπραγματεύεται το σύνολο των στοιχείων συμμετρίας μιας μεγάλη σειράς μορίων, τα οποία έχουν επιλεγεί με βάση τη διδακτική σκοπιμότητα τους. Το δεύτερο, 3DNormalModes διαπραγματεύεται τους κανονικούς τρόπους δόνησης των μορίων. Για μια σειρά ανόργανων και οργανικών μορίων δίδεται η πειραματική συχνότητα δόνησης για κάθε κανονικό τρόπο δόνησης, ο χαρακτηρισμός του, και η συμμετρία του, καθώς και η πραγματική δόνηση του μορίου. Και στα δύο προγράμματα ο διδασκόμενος – χρήστης καθορίζει άμεσα τη θέση και τον προσανατολισμό του μορίου στο τρισδιάστασο χώρο, την ταχύτητα της μετατόπισης των ατόμων και δεσμών, καθώς και άλλες παραμέτρους.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει καινοτομικές όψεις, ως προς την οργάνωση και το περιεχόμενο του πολυμεσικού υλικού, του εκπαιδευτικού τίτλου «Ένα υπέροχο ταξίδι στον κόσμο της Φυσικής για τα παιδιά του Γυμνασίου». Ο τίτλος αποτε- λεί τράπεζα αλληλεπιδραστικού υλικού πολυμέσων κατάλληλα επιλεγμένου και οργανωμένου για την εικονοποίηση διδακτικών ενοτήτων από τις περιοχές της Πίεσης Αερίων, της Θερμότητας, του Ηλεκτρισμού και της Πυρηνικής Φυσικής. Το λογισμικό αναπτύχθηκε στο πλαίσιο προγράμματος δημιουργίας πολυμεσικού υλικού, με φορέα το Π. Ι., για την υποστήριξη της διδασκαλίας σύμφωνα με τα νέα Α.Π.Σ. / Δ.Ε.Π.Π.Σ Γυμνασίου (Π.Ι., 2003).

Στην εργασία αυτή περιγράφεται η δομή και οι σχεδιαστικές αρχές ενός εικονικού εργαστηρίου κατάλληλου για τη σύνθεση διατάξεων Γεωμετρικής και Κυματικής Οπτικής και τη μελέτη οπτικών φαινομένων. Περιγράφονται ταυτόχρονα η σκοπιμότητα συμπληρωματικών χώρων που προσαρμόζονται λειτουργικά και παιδαγωγικά στο περιβάλλον.

Σήμερα εταιρείες καινοτομικού και επιχειρησιακού χαρακτήρα έρχονται αντιμέτωπες με την πρόκληση της διαρκούς εκπαίδευσης στους υπάλλήλους τους και την παροχή εξειδικευμένης γνώσης και κατάρτισης. Η παρουσία του εργαζόμενου σε χώρους εκπαίδευσης εκτός εταιρείας δεν ενδείκνυται λόγω κόστους αλλά και λόγω της απουσίας του από τη εταιρεία. Η ανάγκη να κατασκευαστεί ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον (knowledge and educational portal) που να καλύπτει τις ανάγκες εκπαίδευσης του προσωπικού και παροχής συνεχούς κατάρτισης σε ένα συνεχώς εξελισσόμενο εκπαιδευτικό πεδίο είναι επιτακτική. Σε αυτή την εργασία αρχικά μελετάται το περιεχόμενο μιας εκπαιδευτικής πύλης βασισμένο στις κατευθύνσεις του semantic web και προτείνεται μια διαδικασία σύνθεσης και παροχής εκπαιδευτικής ενότητας για ηλεκτρονική μάθηση. Παρουσιάζονται επίσης ορισμένες αντίστοιχες προσπάθειες στο Internet.

Τα τελευταία χρόνια, πολλαπλές μεθοδολογίες Συμμετοχικής Σχεδίασης έχουν αναπτυχθεί και εφαρμοστεί με επιτυχία για την σχεδίαση εκπαιδευτικού λογισμικού με την συμμετοχή μαθητών. Παρόλα αυτά, η εφαρμογή των διαθέσιμων μεθοδολογιών είναι απαιτητική, με αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολη η ενσωμάτωσή τους σε πραγματικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Στην εργασία αυτή προτείνουμε τη μεθοδολογία Συμμετοχικής Σχεδίασης εκπαιδευτικών εφαρμογών We!Design. Η μεθοδολογία αποτελείται από δυο φάσεις. Στην πρώτη φάση, πραγματοποιούνται συνεδρίες σχεδίασης με την συμμετοχή μαθητών, στις οποίες οι μαθητές καταγράφουν τις ανάγκες και τα προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει στο παρελθόν με την υπό ανάλυση εκπαιδευτική διαδικασία, προτείνουν και συνθέτουν συνεργατικά λύσεις, και σχεδιάζουν μια εφαρμογή για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στην δεύτερη φάση, οι σχεδιαστές συνθέτουν μια εφαρμογή βασιζόμενοι στις προτάσεις των μαθητών. Η μεθοδολογία εφαρμόστηκε για τη σχεδίαση μιας εφαρμογής ηλεκτρονικής αξιολόγησης, με την συμμετοχή 40 φοιτητών. Οι φοιτητές δεσμεύτηκαν με τη διαδικασία, συμμετείχαν ενεργά καθ’ όλη τη διάρκειά της και αξιολόγησαν θετικά τόσο τη διαδικασία όσο και το τελικό προϊόν.

Η παρούσα εισήγηση αναφέρεται στη δημιουργία ενός διαδικτυακού περιβάλλοντος αξιολόγησης του μαθήματος του προγραμματισμού με την ονομασία WEBPAQ (WEB-based PArameterized Quiz). Η σημαντικότερη διαφορά του WEBPAQ από τα υπόλοιπα περιβάλλοντα διαδικτυακών quiz είναι ο τρόπος δημιουργίας των ερωτήσεων από τις οποίες αποτελείται το quiz. Χρησιμοποιήσαμε για το σκοπό αυτό όχι στατικές ερωτήσεις όπως συνηθίζεται, αλλά πρότυπα ερωτήσεων στα οποία εμπεριέχεται μια παράμετρος. Το αποτέλεσμα είναι ότι από ένα πρότυπο παράγεται ένα πολύ μεγάλο πλήθος ερωτήσεων και κατά συνέπεια κανένα quiz δεν είναι ίδιο με τα υπόλοιπα. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντικό βοήθημα για τον εκπαιδευτικό εφόσον μειώνει σημαντικά το χρόνο που απαιτείται για τη δημιουργία διαγωνισμάτων και quiz. Το περιβάλλον WEBPAQ παρέχει επίσης ένα σύνολο από χρήσιμες λειτουργίες προς τον καθηγητή καθώς και λεπτομερή ανάλυση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης συνολικά και ανά μαθητή.

Η μάθηση με μελέτη περιπτώσεων θεωρείται κατάλληλη για ασθενώς δομημένα πεδία, όπου η επίλυση προβλημάτων επηρεάζεται ισχυρά από τις εκάστοτε επικρατούσες συνθήκες. Σε αυτή την εργασία παρουσιάζουμε τη σχεδίαση και τα αποτελέσματα της πιλοτικής αξιολόγηση του περιβάλλοντος eCASE, το οποίο είναι ένα γενικό περιβάλλον για την υποστήριξη της διδασκαλίας με περιπτώσεις στο διαδίκτυο. Το eCASE δίνει τη δυνατότητα στον διδάσκοντα να αναπτύξει μονοπάτια πολλαπλής διάσχισης των περιπτώσεων, ενώ επιπλέον παρέχει στους σπουδαστές υποδείγματα δράσης (scripts), τα οποία τους βοηθούν στη μελέτη του υλικού. Τα υποδείγματα δράσης σχεδιάστηκαν βάσει ενός μοντέλου των γνωστικών διεργασιών που σχετίζονται με την αντίληψη του συγκείμενου (context) και καθοδηγούν τους σπουδαστές να εστιάσουν σε σημαντικά γεγονότα, να θυμηθούν παρόμοιες καταστάσεις και να εξάγουν χρήσιμα συμπεράσματα. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης δείχνουν ότι οι σπουδαστές αναγνωρίζουν την μαθησιακή αποδοτικότητα των υποδειγμάτων, ωστόσο υποδεικνύουν και σχεδιαστικές βελτιώσεις, έτσι ώστε η μελέτη στο eCASE να γίνει περισσότερο ελκυστική και αποδοτική.

Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μία έντονη και συνεχώς αυξανόμενη δραστηριοποίηση στον τομέα της ανάπτυξης Ελεύθερου Λογισμικού και Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ). Ανάλογη κινητικότητα σε διεθνές επίπεδο εμφανίζεται και στην ανάπτυξη και αξιοποίηση ΕΛ/ΛΑΚ για την εκπαίδευση. Σημαντικός αριθμός χωρών αλλά και μεμονωμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων υιοθετούν λύσεις λογισμικού ανοικτού κώδικα για την υποστήριξη τόσο της λειτουργίας των εργαστηρίων πληροφορικής όσο και της διδασκαλίας. Στην παρούσα εργασία θα παρουσιάσουμε μία δικτυακή πύλη, η οποία αναπτύχθηκε με στόχο την ενημέρωση της εκπαιδευτικής κοινότητας για το εκπαιδευτικό λογισμικό ανοικτού κώδικα. Ο δικτυακός τόπος, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει βιβλιοθήκη λογισμικού ανοικτού κώδικα, δίνοντας στον χρήστη (εκπαιδευτικό ή μαθητή) τη δυνατότητα να αναζητήσει – βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων – εκπαιδευτικό λογισμικό. Αφού γίνει μία σύντομη επισκόπηση των κύριων στόχων του εγχειρήματος, θα προχωρήσουμε στην παρουσίαση της αρχιτεκτονικής και των βασικών λειτουργιών του δικτυακού τόπου.

Με την εισήγηση παρουσιάζουμε ένα καινοτόμο πρόγραμμα εξ αποστάσεως επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Καθώς οι υπάρχουσες διαδικασίες επιμόρφωσης δύσκολα καλύπτουν τις αυξημένες επιμορφωτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών δημιουργήσαμε ένα ευέλικτο και λειτουργικό πρόγραμμα το οποίο ανταποκρίνεται στις διαπιστωμένες ανάγκες των εκπαιδευτικών, δεν τους αναγκάζει να βρίσκονται μακριά από τον τόπο εργασίας τους, ενώ τους προσφέρει επιμόρφωση σε συνεχή βάση. Οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν στο πρόγραμμα μελετούν ένα ειδικά διαμορφωμένο, σύμφωνα με τη μεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης υλικό, συμμετέχουν σε συζητήσεις (σε πραγματικό και μη πραγματικό χρόνο), ανταλλάσουν αρχεία, επιλύουν προβλήματα συμμετέχοντας σε ομάδες εργασίας, καταθέτουν προτάσεις, ενώ έχουν μία συνεχή υποστήριξη από ειδικούς σε κάθε θεματικό πεδίο επιστήμονες, μέσω ηλεκτρονικής, τηλεφωνικής, αλλά και ζωντανής επικοινωνίας (συμβουλευτικές κατά τόπους συναντήσεις). Τα θεματικά πεδία της επιμόρφωσης αφορούν: θέματα διδακτικής μεθοδολογίας, την αξιοποίηση του Η/Υ στη διαδικασία της μάθησης, την ψυχολογική υποστήριξη στης διαδικασίας της μάθησης, καθώς και θέματα οργάνωσης και διοίκησης της εκπαίδευσης.

Στην παρούσα εργασία μας απασχολούν οι ασύγχρονες συζητήσεις στα πλαίσια προγραμμάτων εκπαίδευσης από απόσταση. Παρουσιάζουμε ένα νέο εργαλείο που ενσωματώνει οπτικοποιημένες πληροφορίες που απορρέουν από τον υπολογισμό δεικτών ανάλυσης των αλληλεπιδράσεων (Interaction Analysis – IA) ανά- μεσα σε συμμετέχοντες συστήματος ασύγχρονης συζήτησης (forum). Οι δείκτες αυτοί παρέχονται στους χρήστες με στόχο την επίγνωση του τρόπου συμμετοχής τους και την αυτορύθμιση. Παρουσιάζονται αποτελέσματα από μια πρώτη μελέτη χρήσης του συστήματος αυτού, επικεντρώνοντας στην επίδραση των δεικτών IA στη συμμετοχή των χρηστών.

An approach for the problem of building such a component of e-learning system that gives the user a chance to get the desired knowledge of teaching course in a user adaptable manner is suggested in this article. This approach is based on socalled “teaching scenarios” (sequence of teaching units) being constructed during the process of learning. We will introduce the GeneticChooser Algorithm (GCA) where Genetic Algorithm (GA) is used in the process of creating user adaptable teaching scenarios. Via the quality and quantity characteristics of the teaching units and user’s knowledge, GA creates the appropriate sequence of teaching units from the course. The considered method is realized and introduced in the TeachArm e-learning system developed at the Department of Algorithmic Languages of YSU [1, 2].

Η εργασία αυτή προτείνει την εισαγωγή Μαθηματικών Θεμελιώσεων των Υπολογιστικών Μηχανών στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Θεωρούμε απαραίτητη κυρίως την εισαγωγή εννοιών Τυπικών Γλωσσών και πεπερασμένων Αυτομάτων. Η Θεμελίωση αυτή απουσιάζει (και από τους Εκπαιδευτικούς) αλλά είναι απαραίτητη για την διαχρονική και ισόρροπη ανάπτυξη εννοιών της Νέας Επιστήμης των Υπολογιστών.

Η ικανότητα ‘διαπραγμάτευσης’ αποτελεί κεντρική ιδέα στη συζήτηση για την διδακτική αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας και μέρος του κυρίαρχου Λόγου περί ενσωμάτωσης ‘νέων’ παιδαγωγικών μεθόδων στο αναλυτικό πρόγραμμα. Η χρήση του όρου φυσικοποιεί την τοποθέτηση του υποκειμένου στην ‘πρακτική διαπραγμάτευσης’ ως το αποτέλεσμα ενεργούς και ισότιμης συμμετοχής. Η παρούσα εισήγηση εστιάζει στην ανάδειξη διαφορετικών κατηγοριών διαπραγμάτευσης στις οποίες εμπλέκονται η Μαίρη (φοιτήτρια εκπαιδευτικός) και η Μαρία (μαθήτρια της πρώτης δημοτικού) καθώς καλούνται να εργαστούν σε μαθησιακές δραστηριότητες με το ψηφιακό περιβάλλον Cabri-Geometry, και υποστηρίζει ότι η ‘διαπραγμάτευση’ δεν αποτελεί, τελικά, ομαλή και ουδέτερη διαδικασία.

Στην παρούσα εργασία εξετάζεται πως μέσα από την κατασκευή custom tool σε λογισμικό δυναμικής γεωμετρίας (Geometer’s Sketchpad version 4.06) μπορεί να επιτευχθεί η σταδιακή μετάβαση από τον έλεγχο των υποθέσεων στην εύρεση νέων σχέσεων και την τυπική απόδειξη τους. Θα παρουσιαστεί μια εφαρμογή με κατασκευή σύνθετου custom tool που περιλαμβάνει ανασχηματισμό και η εύρεση διαδικασιών που μπορούμε να εισάγουμε έννοιες του λογισμού με ευχάριστο τρόπο και μέσα από το παιχνίδι, ακόμα και σε παιδιά μικρότερης τάξης από την προβλεπόμενη στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Τα λογισμικά δυναμικής γεωμετρίας μπορούν να αποτελέσουν με την κατασκευή οικογενειών δραστηριοτήτων σε συνεχόμενες σελίδες του ίδιου αρχείου, μέσο για ανάπτυξη εικασιών και θεωρημάτων(εν δράσει) της γεωμετρίας και μέσα από την διαδικασία των μετρήσεων και την τυπική απόδειξη των σχέσεων της διασύνδεσης τους με την άλγεβρα και τον λογισμό.

Η αξιοποίηση τεχνολογιών εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και ηλεκτρονικής μάθησης στη συμβατική ανώτατη εκπαίδευση αποτελεί μια σημαντική δυνατότητα για τα Πανεπιστήμια ώστε να επιτύχουν το επίπεδο ευελιξίας που είναι απαραίτητο για την παροχή αποτελεσματικότερης εκπαίδευσης προσαρμοσμένης στις ατομικές ανάγκες των φοιτητών τους. Στην εισήγηση αυτή παρουσιάζουμε στοιχεία εφαρμογής συνδυασμού παραδοσιακής δια ζώσης διδασκαλίας με εξ αποστάσεως εκπαίδευση, που πειραματικά δοκιμάσαμε στη διδασκαλία των Αλγορίθμων στο Α’ εξάμηνο σπουδών στο Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ) το ακαδημαϊκό έτος 2005-2006. Η εργασία αυτή αποσκοπεί στην παρουσίαση της εμπειρίας που αποκομίσαμε από την οργάνωση, την προετοιμασία και την διεξαγωγή διεργασιών ασύγχρονης και σύγχρονης τηλεκπαίδευσης για μια διδακτική ενότητα. Με βάση την πρώτη αξιολόγηση και τη μέχρι στιγμής εμπειρία μας υποστηρίζουμε ότι τα εργαλεία και οι μέθοδοι της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μπορούν να επιλύσουν ένα μέρος από τα προβλήματα υποστήριξης των φοιτητών και να βελτιώσουν την ποιότητα της παρερχομένης εκπαίδευσης.

Η χρήση ψηφιοποιημένων διαλέξεων (η-διαλέξεων) στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να υποστηρίξει την υλοποίηση ευέλικτων μορφών υβριδικής μάθησης. Η εργασία αυτή συγκρίνει τα επίπεδα μάθησης δύο ομάδων σπουδαστών που παρακολούθησαν το ίδιο μαθησιακό υλικό με μορφή παραδοσιακής διάλεξης και με χρήση η-διάλεξης αντίστοιχα. Στη συνέχεια οι σπουδαστές και των δύο ομάδων απάντησαν σε ερωτήσεις ανασκόπησης και έθεσαν τις δικές τους διευκρινιστικές ερωτήσεις προς το διδάσκοντα. Δεν καταγράφηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στο επίπεδο γνώσης των δύο ομάδων, όμως οι σπουδαστές στην ομάδα η-διάλεξης έθεσαν σημαντικά λιγότερες ερωτήσεις σε σύγκριση με την ομάδα της παραδοσιακής διάλεξης. Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδεικνύουν ότι οι σπουδαστές μπορούν να προετοιμαστούν αποδοτικά σε εισαγωγικό επίπεδο παρακολουθώντας είτε την παραδοσιακή είτε τη ψηφιοποιημένη διάλεξη. Όμως στη συγκεκριμένη σχεδίαση ο διαχωρισμός της φάσης μελέτης (παρακολούθηση η-διάλεξης) και της φάσης εμβάθυνσης (σχολιασμός ερωτημάτων) επέδρασε αρνητικά στο διάλογο διδάσκοντος-σπουδαστών. Στην εργασία συζητούνται ακόμη οι σύγχρονες προσεγγίσεις στην ευέλικτη χρήση ψηφιοποιημένων διαλέξεων.

Αυτό το άρθρο βασίζεται στην έρευνα που έγινε στην περιοχή του Ν. Ροδόπης μεταξύ γυναικών μελών της Μουσουλμανικής μειονότητας της Δ. Θράκης προκειμένου να διερευνηθεί η σχέση των γυναικών αυτών με τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Στο άρθρο παρουσιάζονται δημογραφικά στοιχεία και οι σπουδές των γυναικών, γίνεται περιγραφή το που ή πως οι συμμετέχουσες στην έρευνα ήρθαν σε επαφή με τους Η/Υ, τους λόγους που τους χρησιμοποιούν, τη σχέση τους με το Διαδίκτυο, καθώς και κάποιες επικοινωνιακές τους ανάγκες και εμπειρίες.

Ο εκπαιδευτικός που διαχειρίζεται την μαθητεία του στο να διδάσκει με χρήση των ΤΠΕ έρχεται αντιμέτωπος με πολυπαραγοντικά προβλήματα. Αναπτύσσουμε τους καταγεγραμμένους περιορισμούς ορισμένων αυθόρμητων μηχανισμών σκέψης πολυπαραγοντικών προβλημάτων (χρήση εναλλακτικών υποθετικών, συσχετιστικός, αιτιακός) που οδηγούν σε επιφανειακές λύσεις στον χώρο της διδακτικής.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια πιλοτική προσπάθεια αξιοποίησης του εκπαιδευτικού πακέτου ρομποτικών κατασκευών LEGO Mindstorms για την κατανόηση βασικών αρχών και εννοιών που σχετίζονται με τη θερμότητα, τη θερμοκρασία, την πήξη και την τήξη του νερού. Η βασισμένη σε σχέδιο εργασίας (project) εκπαιδευτική δραστηριότητα πραγματοποιήθηκε σε δυο Δημοτικά σχολεία της περιοχής των Πατρών με τη συμμετοχή 8 τυχαία επιλεγμένων μαθητών της Στ’ τάξης. Οι μαθητές κλήθηκαν να σχεδιάσουν, να υλοποιήσουν και να προγραμματίσουν μια πειραματική διαδικασία χρησιμοποιώντας αισθητήρες και τουβλάκια Lego. Η συστηματική παρατήρηση και αξιολόγηση των ενεργειών των μαθητών έδειξαν πως η εργασία αυτή τους βοήθησε να κατανοήσουν βασικές αρχές και έννοιες της φυσικής που σχετίζονται με τη θερμότητα, τη θερμοκρασία, τη μεταφορά θερμότητας από ένα σώμα σε ένα άλλο και την τήξη και πήξη του νερού. Ταυτόχρονα οι μαθητές συνεργάστηκαν μεταξύ τους, αντάλλαξαν ιδέες, απόψεις, εμπειρίες και δεξιότητες μέσα σε ένα πλούσιο σε υλικά περιβάλλον που ενεθάρρυνε το πειραματισμό και προέτρεπε σε νέους τρόπους συνεργατικής μάθησης και οικοδόμησης της γνώσης τους.

Οι αντιλήψεις και οι εμπειρίες που έχουν οι μαθητές σε θέματα χρήσης Η/Y, συνεργατικότητας, και μουσικής εκπαίδευσης, με έμφαση στη μουσική σύνθεση, παρουσιάζονται στην παρούσα εργασία. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 54 παιδιά της Ε’ τάξης, επιλεγμένα από τρία δημοτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης, μέσω ανώνυμων ερωτηματολογίων. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών χρησιμοποιεί τον Η/Υ κυρίως ως πηγή εξεύρεσης πληροφοριών, για γραφή-επεξεργασία κειμένου και για παιχνίδια και λιγότερο για τη μουσική εκπαίδευσή τους. Βρέθηκε ότι τα παιδιά βλέπουν θετικά την συνεργασία με άλλα πρόσωπα και κυρίως με τους συμμαθητές τους, ενώ βρίσκουν πολύ ενδιαφέρουσα την ιδέα διδασκαλίας της μουσικής με τη χρήση Η/Υ και ιδιαίτερα ελκυστική τη σύνθεση μουσικής μέσω Η/Υ. Προτείνεται ότι, για να υπάρξει μια πιο αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ στην μουσική εκπαίδευση θα πρέπει οι Η/Υ να ενσωματωθούν σε δραστικά αναμορφωμένα μουσικά προγράμματα προσφέροντας κίνητρα, νέα μέσα και οφέλη στη μουσική εκπαίδευση των μαθητών.

Σκοπός της έρευνας αυτής είναι η παρουσίαση της χρήσης ενός ανοικτού συστήματος διαχείρισης μάθησης που θα καλύπτει από απόσταση τις ανάγκες των δασκάλων-μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Για την έρευνα λήφθηκε υπόψη η κατάσταση που επικρατεί σχετικά με τη χρήση και την υποδομή του διαδικτύου αλλά και τις εκπαιδευτικές ανάγκες που διέπουν τη σχέση δασκάλου-μαθητή. Το σύστημα διαχείρισης μάθησης που χρησιμοποιήθηκε, είναι το ΑΣΕΑ και επιτρέπει αφενός τη συμμετοχή από απόσταση των μαθητών σε εκπαιδευτικά προγράμματα και δραστηριότητες και αφετέρου τη δυνατότητα προετοιμασίας, παρουσίασης και διαχείρισης του εκπαιδευτικού πολυμεσικού υλικού των μαθημάτων αλλά και της αξιολόγησής τους. Η έρευνα ολοκληρώθηκε με την αξιολόγηση του ΑΣΕΑ (μέσω στατιστικής ανάλυσης ερωτηματολογίων) και την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.

Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αποτελέσουν μέσο ενθάρρυνσης νέου τύπου εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, μέσα από τη δημιουργία ανοιχτών μοντέλων μάθησης, που δίνουν έμφαση στη «διαδικασία» της μάθησης. Η Διερεύνηση εφαρμόστηκε σε μικρό αριθμό σχολείων αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες ως νοητικά εργαλεία στα χέρια των μαθητών, προωθώντας τη διερευνητική και συνεργατική μάθηση. Η εργασία μελετά τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται η «Διερεύνηση» σε ένα σχολείο εφαρμογής, όπως και τον τρόπο με τον οποίο την αντιλαμβάνονται ο εμπνευστής της, οι σχεδιαστές δραστηριοτήτων και οι εκπαιδευτικοί, όσον αφορά στους στόχους που προωθεί, τη θέση της στο αναλυτικό και ωρολόγιο πρόγραμμα, αλλά και τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις που ενθαρρύνει σε συνθήκες τάξης.

Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η διερεύνηση του πλαισίου σύνδεσης των ΤΠΕ με την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση έτσι όπως αποτυπώνεται μέσα από εκπαιδευτικές εφαρμογές και έρευνες που αφορούν τον ελλαδικό χώρο. Η επισκόπηση των εργασιών μελετά τους τρόπους χρήσης των ΤΠΕ στο πεδίο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και τους λόγους που τις υπαγορεύουν.

Οι Νέες Τεχνολογίες μπορούν να συμβάλουν στην εφαρμογή νέου τύπου μαθησιακών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του μαθήματος της ιστορίας, που στηρίζονται στη μελέτη και επεξεργασία ιστορικών πηγών, στη διαθεματική προσέγγιση της ιστορικής γνώσης, καθώς και στην ενθάρρυνση της συνεργατικής μάθησης. Η δημιουργία της εκπαιδευτικής πύλης του Υπουργείου Παιδείας αποτελεί μια προσπάθεια διάχυσης εκπαιδευτικού υλικού και προτάσεων διδασκαλίας με αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών. Η εργασία διερευνά τις προτάσεις για την ιστορία που είναι καταχωρημένες στην εκπαιδευτική πύλη, όσον αφορά στους στόχους τους, στον τρόπο αξιοποίησης των Νέων Τεχνολογιών καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι σχεδιαστές των σεναρίων το ρόλο των Νέων Τεχνολογιών στην ιστορία.

Το άρθρο αυτό εστιάζει στην παρουσίαση μίας έρευνας που μελέτησε τους ίδιους μαθητές σε δύο διαδοχικές φάσεις (Α’, Β’ Γυμνασίου) κατά την εμπλοκή τους σε δύο παρεμφερείς δραστηριότητες κατασκευής δυναμικών σχημάτων με υπολογιστικά εργαλεία. Αντικείμενο της έρευνας αποτέλεσαν οι στρατηγικές κατασκευής που ανέπτυξαν οι μαθητές όπως αυτές εμφανίστηκαν στα πλαίσια των διαφορετικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και οι παράγοντες – τα εναύσματα μετάβασης – που φάνηκε να υποστηρίζουν αυτή την εξέλιξη. Η συγκριτική ανάλυση των δεδομένων ανέδειξε το ρόλο των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του υπολογιστικού περιβάλλοντος αλλά και της εκπαιδευτικής δραστηριότητας.

Τη σχολική χρονιά 2006-2007 συμπληρωματικό εκπαιδευτικό υλικό-εκπαιδευτικό λογισμικό (ΕΛ) θα συνοδεύει τα νέα σχολικά εγχειρίδια των Μαθηματικών και τις διδακτικές προσεγγίσεις των δασκάλων του Δημοτικού σχολείου. Είναι γνωστό ότι, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ένταξη του ΕΛ στη διδακτική πράξη και την μαθησιακή διαδικασία είναι όχι μόνο ο εξοπλισμός των σχολείων με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα αλλά και η επιμόρφωση των δασκάλων στη χρήση και αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού. Περισσότερο δε σημαντικό είναι και οι μέθοδοι με τις οποίες οι δάσκαλοι θα εντάξουν το ΕΛ στη διαδικασία της διδασκαλίας και μάθησης. Στην εισήγηση αυτή θα παρουσιαστούν: α) βασικά θέματα που αφορούν στην ένταξη των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών( ΤΠΕ) στη διδακτική πράξη και στη θεωρητική υποστήριξη της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ και β) ο σχεδιασμός διετούς έρευνας για την ένταξη του ΕΛ στη διδασκαλία των Μαθηματικών στο Δημοτικό σχολείο.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται η εκπαιδευτική διαδικασία που ακολουθήθηκε για την εξοικείωση μεταπτυχιακών φοιτητών με τα διαλογικά συστήματα. Οι φοιτητές κλήθηκαν να συμμετέχουν στη σχεδίαση διαλογικών δραστηριοτήτων για εξατομικευμένη μάθηση με χρήση του συγγραφικού εργαλείου του διαλογικού συστήματος ReTuDiS (Reflective Tutorial Dialogue System). Παρουσιάζουμε το συγγραφικό εργαλείο του συστήματος και τις φάσεις εργασίας των φοιτητών για την επιλογή και οργάνωση του εκπαιδευτικού υλικού με στόχο την ανάπτυξη διαλογικών δραστηριοτήτων. Τέλος παρουσιάζονται τα αποτελέσματα αξιολόγησης του συγγραφικού εργαλείου ως εκπαιδευτικού μέσου εξοικείωσης με τα διαλογικά συστήματα και εξάγονται συμπεράσματα.

Η παρούσα μελέτη αποτελεί το πρώτο μέρος της έκθεσης αξιολόγησης του έργου Connect, η οποία θα παρουσιαστεί μετά την ολοκλήρωση της εφαρμογής του προγράμματος στα συμμετέχοντα σχολεία. Εδώ παρουσιάζονται εν συντο- μία στοιχεία του προγράμματος και τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την1η φάση της έρευνα που πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα Νοέμβριο 2005 με Φεβρουάριο 2006 από τους μαθητές του Ειδικού Λυκείου Αθηνών ενός από τα σχολεία που θα εφαρμόσουν πιλοτικά το πρόγραμμα.

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ των τεχνικών διερεύνησης πληροφοριών που επιλέγουν να εφαρμόσουν σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων μαθητές ηλικίας 10 ετών α)με την επίδοσή τους σε συγκεκριμένα ερωτήματα και β) με τις συλλογιστικές στρατηγικές που εφαρμόζουν. Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι οι μαθητές με την καλύτερη επίδοση ήταν αυτοί που δεν αρκέστηκαν στη φυλλομέτρηση των πληροφοριών, αλλά αξιοποίησαν με επιτυχία τα εργαλεία φιλτραρίσματος. Επιπρόσθετα, τα δεδομένα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι μαθητές με την καλύτερη επίδοση στο τεστ ήταν αυτοί που χρησιμοποίησαν το εργαλείο του φιλτραρίσματος πληροφοριών στη βάση δεδομένων, ενώ εφάρμοζαν συγκεκριμένες συλλογιστικές στρατηγικές, όπως είναι η διατύπωση υποθέσεων και ο έλεγχος τους, με σκοπό την επίλυση των προβλημάτων. Τα αποτελέσματα της έρευνας συναινούν υπέρ της άποψης ότι οι μαθητές 10 ετών μπορούν να εφαρμόζουν εργαλεία φιλτραρίσματος σε βάσεις δεδομένων, καθώς επίσης ότι τέτοιου είδους δραστηριότητες μπορούν να συνεισφέρουν στην καλλιέργεια συλλογιστικών στρατηγικών.

Τις τελευταίες δυο δεκαετίες, ο στόχος της ανάπτυξης δεξιοτήτων χρήσης των υπολογιστών από τους μαθητές έχει προκαλέσει ριζικές αλλαγές στις εκπαιδευτικές και οικονομικές πολιτικές όλων των χωρών. Όμως, η κατανόησή μας για τους πραγματικούς τρόπους με τους οποίους οι μαθητές εξοικειώνονται με τα χαρακτηριστικά των υπολογιστών παραμένει περιορισμένη. Η συγκεκριμένη έρευνα εξετάζει την ποικιλία των τρόπων με τους οποίους οι μαθητές αποκτούν διαφορετικούς τύπους δεξιοτήτων. Η έρευνα επιβεβαίωσε ότι οι γνώσεις των μαθητών προέρχονται κυρίως από ανεπίσημες πηγές γνώσης όπως, η προσωπική τριβή και το κοινωνικό περιβάλλον. Σε κάθε πεδίο δεξιοτήτων αντιστοιχίστηκαν διαφορετικοί συνδυασμοί πηγών γνώσης που ήταν σε θέση να ικανοποιήσουν τα ιδιοσυγκρασιακά τους χαρακτηριστικά. Η περιστασιακή φύση της μάθησης για τους υπολογιστές είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση πολλαπλών στρατηγικών αξιοποίησης των πηγών γνώσης. Οι στρατηγικές αυτές σχετίστηκαν με την ένταση χρήσης των υπολογιστών, το εύρος χρήσης και τις εκτιμώμενες γνώσεις των φοιτητών. Επίσης, αναδείχθηκε ότι οι περισσότερο έμπειροι χρήστες είχαν πρόσβαση και χρησιμοποιούσαν περισσότερες πηγές γνώσης.

Οι τεκμηριωμένες εξηγήσεις αποτελούν πρωταρχικό στόχο της μάθησης στις Φυσικές Επιστήμες. Παρ’ όλη τη σημαντικότητα του θέματος, οι μέχρι τώρα έρευνες εισηγούνται πως οι μαθητές του δημοτικού και γυμνασίου αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα κατά τις διαδικασίες λύσης σύνθετων επιστημονικών προβλημάτων, τα οποία είναι αναστοχαστικής φύσεως. Η εισήγηση αυτή παρουσιάζει τα αποτελέσματα ενός προγράμματος έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, στο πλαίσιο του οποίου έχουμε αναπτύξει μια διαδικτυακή πλατφόρμα μάθησης με δυνατότητες ενσωμάτωσης αναστοχαστικής υποστήριξης της μαθησιακής διαδικασίας. Το ερευνητικό μέρος εξετάζει τη διερεύνηση των μηχανισμών υποστήριξης των μαθητών κατά τη δημιουργία τεκμηριωμένων επιστημονικών εξηγήσεων. Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε την άνοιξη του 2006 με 53 μαθητές έκτης δημοτικού, στο πλαίσιο μιας σύνθετης διερεύνησης οικολογίας. Στην εισήγηση αυτή παρουσιάζουμε τις σχεδιαστικές αρχές της διαδικτυακής πλατφόρμας καθώς και τα αποτελέσματα της προκαταρκτικής ανάλυσης των δεδομένων σε σχέση με την παραγωγή τεκμηριωμένων εξηγήσεων.

Με την παρούσα εισήγηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε τη φιλοσοφία και την προσδοκώμενη λειτουργική αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών λογισμικών για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσα ως προς το περιεχόμενο και τους εκπαιδευτικούς σκοπούς που καλούνται να ικανοποιήσουν με βάση τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα για τη γλωσσική διδασκαλία και με σημείο αναφοράς το ισχύον Πρόγραμμα Σπουδών Ειδικότερα θα ασχοληθούμε με τα λογισμικά για τη διδασκαλία της γλώσσας των τεσσάρων πρώτων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου που αναπτύσσεται από την εταιρεία Tessera Multimedia A.E. για λογαριασμό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και στην ομάδα ανάπτυξης της οποίας οι συγγραφείς συμμετέχουν ενεργά.

Η παρούσα εργασία αποτελεί τμήμα μεγαλύτερης εμπειρικής έρευνας που επεξεργάστηκε ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία σχετικά με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, τα οποία συγκέντρωσε με ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις νέων ηλικίας 12-18 ετών από δέκα χώρες. Διερευνά σε δείγμα 898 εφήβων, από σχολεία της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής, τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν το διαδίκτυο στο σχολείο. Βασικά συμπεράσματά της είναι ότι ενώ τα σχολεία όλης της χώρας έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, το διαδίκτυο δεν αποτελεί μέρος της καθημερινότητας στην τάξη. Για το μαθητή το διαδίκτυο είναι διασκέδαση, ψυχαγωγία και χαλάρωση. Σε αυτή την αντίληψη συναινεί και ο εκπαιδευτικός, ο οποίος όταν το χρησιμοποιεί το κάνει για παιγνίδι, ενώ η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών δεν χρησιμοποιεί το διαδίκτυο μέσα στη τάξη. Οι μαθητές μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο από την οικογένεια. Το διαδίκτυο είναι ταυτισμένο με το μάθημα της πληροφορικής και η πρόσβαση γίνεται μόνο από τους υπολογιστές του εργαστηρίου πληροφορικής.

Στην παρούσα εισήγηση: α) Αναδεικνύεται η αναγκαιότητα της αξιοποίησης των τεχνολογιών της επικοινωνίας και των πληροφοριών (Τ.Π.Ε.) για την παροχή από απόσταση εκπαίδευσης και συμβουλευτικής σε οικογένειες με αναπήρους. β) Τίθενται υπό συζήτηση ορισμένα βασικά ζητήματα που προκύπτουν κατά την οργάνωση και το σχεδιασμό σχετικών υπηρεσιών. γ) Παρουσιάζονται προτάσεις για την αποτελεσματική αξιοποίηση του διαδικτύου και των δυνατοτήτων που παρέχουν οι εκπαιδευτικές και κοινωνικές δομές της χώρας μας για την οργάνωση μελλοντικών προγραμμάτων τηλεσυμβουλευτικής σε γονείς ατόμων με αναπηρίες.

Στην εργασία αυτή, παρουσιάζεται μία πρόταση για τη διδασκαλία εννοιών του προγραμματισμού. Εισάγεται η έννοια του μισοψημένου μικρόκοσμου ως υπολογιστικού εργαλείου σχεδιασμένου να υποστηρίξει τη διδασκαλία του προγραμματισμού μέσα από διαδικασίες κατασκευής ηλεκτρονικών παιχνιδιών που δεν αφορούν μόνο στη σύνθεση, αλλά βασίζονται στο μετασχηματισμό και στην επέκταση. Η εργασία εστιάζει στην ανάλυση των χαρακτηριστικών των μικρόκοσμων και των παιχνιδιών που προέκυψαν από αυτούς και όχι σε στοιχεία της εφαρμογής τους στην τάξη. Σκοπός είναι να περιγραφούν οι μισοψημένοι μικρόκοσμοι ως εργαλεία και μέσα διερεύνησης στοιχείων του προγραμματισμού μέσα από την εμπλοκή ακόμη και αρχάριων μαθητών σε ενδιαφέρουσες κατασκευές.

Η ανάγκη για τη βίωση καταστάσεων κινδύνου μέσα από ασφαλή περιβάλλοντα σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος ώστε να γίνεται όσο το δυνατό αμεσότερα η μεταφορά σε πραγματικές αντίστοιχες καταστάσεις οδηγεί στην υλοποίηση κατάλληλων εικονικών περιβαλλόντων. Σημαντικό παράγοντα αποτελεί η αίσθηση της παρουσίας των συμμετεχόντων σε τέτοια συνθετικά περιβάλλοντα. Η εργασία αφορά στην εκτίμηση παραγόντων που συνεισφέρουν στην αίσθηση της παρουσίας συμμετεχόντων σε εικονικό περιβάλλον καταστάσεων σεισμού. Μελετώνται οι παράγοντες της νοητικής μεταφοράς, η συνεισφορά εξωτερικών αισθητηρίων ερεθισμάτων και της ρεαλιστικής απόδοσης του εικονικού περιβάλλοντος. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η αίσθηση της παρουσίας εξαρτάται από την απόδοση του περιεχομένου του εικονικού περιβάλλοντος και από τον εμπλουτισμό του και με εξωτερικά αισθητήρια ερεθίσματα. Ενδεικνυόμενα εικονικά περιβάλλοντα είναι αυτά που υπερβαίνουν τις προσομοιώσεις και προσεγγίζουν συστήματα εξομοίωσης. Χαρακτηριστικά για την απόδοση σεισμικών γεγονότων είναι η ταυτόχρονη δόνηση των συμμετεχόντων παράλληλα με την αλληλεπίδρασή τους με την οπτική αναπαράσταση του εικονικού συμβάντος.

Στο άρθρο γίνεται σύντομη επισκόπηση του νέου Ευρωπαϊκού προγράμματος EarlyStatistics, το οποίο στοχεύει, μέσα από την εξ αποστάσεως επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, στην αναβάθμιση της διδασκαλίας και μάθησης της Στατιστικής στα σχολεία της Ευρώπης. Το πρόγραμμα αξιοποιεί τις εκπαιδευτικές δυνατότητες του διαδικτύου για να προσφέρει υψηλής ποιότητας επιμόρφωση σε γεωγραφικά διασκορπισμένους Ευρωπαίους εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Κατώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η διαδικτυακή Γνωσιακή Βάση που αναπτύσσεται στα πλαίσια του προγράμματος, θα παρέχει πρόσβαση σε σύγχρονα και ποιοτικά εγγυημένα παιδαγωγικά μοντέλα, διδακτικές προσεγγίσεις, ψηφιακά υλικά και μέσα, στα πλαίσια ενός ολοκληρωμένου και ευέλικτου προγράμματος εκπαίδευσης και επιμόρφωσης σε θέματα σχετικά με τη Στατιστική Εκπαίδευση. Η Γνωσιακή Βάση θα προσφέρει επίσης υπηρεσίες για επικοινωνία και διαπολιτισμική συνεργασία των Ευρωπαίων εκπαιδευτικών. Η βιωσιμότητα και μακροπρόθεσμη εκμετάλλευση της Γνωσιακής Βάσης θα διασφαλιστούν μέσω της υποστήριξης πολύγλωσσων διεπαφών και διαδικτυακών υπηρεσιών που θα επιτρέπουν την συσσώρευση συλλογικής γνώσης από τους χρήστες του συστήματος.

Στα πλαίσια έρευνας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου έτρεξε πρόγραμμα ενδοσχολικής επιμόρφωσης πάνω σε θέματα εκπαιδευτικής χρήσης των Η/Υ. Η παρούσα εργασία θίγει ζητήματα που αφορούν στοιχεία μεθοδολογίας και βασικών αρχών σχεδιασμού επιμορφωτικών σεμιναρίων πάνω στην εκπαιδευτική χρήση του Office.

Η παρούσα εργασία παρουσιάζει τα προκαταρκτικά συμπεράσματα έρευνας που βρίσκεται σε εξέλιξη με αντικείμενο τη μετεξέλιξη των πεποιθήσεων των φιλολόγων αναφορικά με τον τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος της Γλώσσας, καθώς εμπλέκονται σε επιμόρφωση με αντικείμενο την αξιοποίηση του Λογισμικού Παρουσιάσεων στη διδασκαλία τους. Τα προκαταρκτικά ευρήματα, που προέκυψαν από την ανάλυση τμήματος των συλλεγμένων δεδομένων, παρουσιάζονται μέσα από καρικατούρες εκπαιδευτικών που παρακολούθησαν το επιμορφωτικό πρόγραμμα. Τα πρώτα/προκαταρκτικά συμπεράσματα καταδεικνύουν ότι ο προτεινόμενος τρόπος αξιοποίησης του λογισμικού στην επιμόρφωση φιλολόγων με την κατάλληλη προσέγγιση συμβάλλει στη μετεξέλιξη των πεποιθήσεων των φιλολόγων.

Οι παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας αδυνατούσαν να επιτύχουν κύριους σκοπούς των Αναλυτικών Προγραμμάτων, όπως την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και την καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης. Αντίθετα, σήμερα η διαθεματική-ολιστική προσέγγιση της ιστορικής ύλης διευρύνει θεαματικά τα όρια δημιουργικής δράσης του εκπαιδευτικού και των μαθητών και αναβαθμίζει την ποιότητα της διδασκαλίας. Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά προς την πλευρά αυτή συγκροτώντας ένα νέο παιδαγωγικό περιβάλλον και προσφέροντας στον εκπαιδευτικό δυνατότητες και προσβάσεις, που μέχρι πρόσφατα ήταν αδύνατο να φανταστεί. Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι να προτείνει στους διδάσκοντες όλων των σχολικών βαθμίδων ένα διαθεματικά οργανωμένο και διαρθρωμένο μοντέλο διδασκαλίας ενός ιστορικού φαινομένου με τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται μία διδακτική πρόταση αξιοποίησης του αφηγηματικού υπολογιστικού περιβάλλοντος Teatrix, για τη συνεργατική δημιουργία μίας παραμυθιακής αφήγησης, κατά την οποία οι συμμετέχοντες μαθητές αναλαμβάνουν ρόλους και αλληλεπιδρούν με τους ελεγχόμενους από το υπολογιστικό σύστημα χαρακτήρες. Επειδή το υπολογιστικό περιβάλλον βρίσκεται ακόμη σε φάση ανάπτυξης, η εισήγηση εστιάζει στα λειτουργικά του χαρακτηριστικά και στο παιδαγωγικό πλαίσιο της διδακτικής του αξιοποίησης.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ο ρόλος της λειτουργίας του ‘συρσίματος’ (drag mode) - η οποία παρέχεται από τα περιβάλλοντα Δυναμικής Γεωμετρίας όπως το περιβάλλον Cabri-Geometry II (Laborde, 1990)- στις στρατηγικές μαθητών για τις έννοιες της επιφάνειας και της περιμέτρου στα τρίγωνα. Η μελέτη αυτή αποτελεί ποιοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε σχολείο του Ν. Ηλείας στην οποία συμμετείχαν 25 μαθητές των τριών τάξεων Γυμνασίου. Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι οι μαθητές χρησιμοποίησαν τη λειτουργία του ‘συρσίματος’ στις στρατηγικές επίλυσης των προβλημάτων που τους τέθηκαν με τρεις τρόπους: α) διορθωτικά, β) διερευνητικά και γ) επιβεβαιωτικά. Χρησιμοποιώντας τη λειτουργία του ‘συρσίματος’ με τους τρεις τρόπους που προαναφέρθηκαν σε συνδυασμό με τις λειτουργίες της αυτόματης μέτρησης μηκών και επιφανειών που παρέχονται από το περιβάλλον Cabri-Geometry II, οι μαθητές βοηθήθηκαν αφ ενός μεν να εξελιχθούν από την έννοια της ισότητας στην έννοια της ισοδυναμίας στα τρίγωνα και αφ ετέρου να διαχωρίσουν την έννοια της επιφάνειας από την έννοια της περιμέτρου.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζουμε ένα Δικτυακό εργαλείο αξιολόγησης του εκπαιδευόμενου το οποίο δημιουργήθηκε με χρήση της αντικειμενοστραφούς γλώσσας προγραμματισμού Java. Με το εργαλείο αυτό καταγράφηκαν οι απαντήσεις που έδωσαν οι φοιτητές σε δυο τεστ στο μάθημα της Γενικής Φυσικής και παρακολουθήθηκε η πορεία των απαντήσεων του μαθητή μέχρι να αποφασίσει για την επιλογή του σε συγκεκριμένη ερώτηση. Από την καταγραφή των διαδρομών του μαθητή μέχρι να επιλέξει την απάντηση μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα για τις ψυχολογικές εννοιολογικές κατασκευές του κέντρου ελέγχου και της αυτοεκτίμησης του φοιτητή. Τα αποτελέσματα καταγράφονται σε βάση δεδομένων η οποία μπορεί να χρησιμοποιείται από το κέντρο εκπαίδευσης ή/και τον εκπαιδευόμενο για την παρακολούθηση της εξελικτικής του πορείας ενώ η διεπαφή της εφαρμογής είναι απλή και επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να δημιουργεί πολύ εύκολα νέα τεστ.

Στο άρθρο αυτό διερευνάται η σχέση της γνωστικής επίδοσης στις Φυσικές Επιστήμες με τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τον αριθμό των προσπαθειών για την επιλογή της σωστής απάντησης σε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, θεωρώντας αυτόν τον αριθμό ως δείκτη αποτύπωσης της μεταγνωστικής δεξιότητας. Κατά τη διαδικασία πραγματοποιήθηκε η παρέμβαση με τη χρήση εφαρμογών που δημιουργηθήκαν με τα Λογισμικά Interactive Physics και Modellus. Από τη στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι η χρήση των ΤΠΕ συμβάλλει στην αύξηση και τη διατήρηση της γνωστικής επίδοσης κυρίως με τη χρησιμοποίηση του Λογισμικού Modellus.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει τους βασικούς στόχους και τις αρχές στις οποίες στηρίχτηκε η μελέτη, σχεδίαση και υλοποίηση ενός εκπαιδευτικού λογισμικού, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διδασκαλία του μυκηναϊκού πολιτισμού στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου. Η χρήση του λογισμικού αυτού ενεργοποιεί το ενδιαφέρον των μαθητών και δίνει παράλληλα μια ζωντανή εναλλακτική προσέγγιση στη μάθηση, χωρίς αυτή να χάνει την επιστημονική της διάσταση. Το λογισμικό χρησιμοποιεί τις νεότερες τεχνολογίες σχεδιασμού στο περιβάλλον του παγκόσμιου ιστού, ενώ η δομή και οι ενότητές του είναι απόλυτα συμβατές με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών, επιτρέποντας την αξιοποίησή του στη διδασκαλία.

Η παρούσα εργασία αποτελεί μια προσπάθεια παροχής ενός εκπαιδευτικού πακέτου για το μάθημα της Αστρονομίας από απόσταση με τη χρήση της πλατφόρμας Moodle. Η σειρά των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων (educational activities) που αναπτύξαμε απευθύνεται κυρίως στους μαθητές της Β/μιας εκπαίδευσης αλλά και σε ενήλικες που ενδιαφέρονται για την επιστήμη της Αστρονομίας. Επειδή όμως τα θέματα της αστρονομίας απαιτούν βασικές γνώσεις Φυσικής, κρίθηκε απαραίτητο να υπάρχει μια συμπληρωματική σειρά επιλεγμένων θεμάτων της. Ως κεντρικός άξονας του περιεχομένου των μαθημάτων έχουν ληφθεί τα ΑΠΣ των σχολικών βιβλίων με κάποιες ενδιαφέρουσες προσθήκες. Tο εκπαιδευτικό υλικό αποτελείται από διαδραστικές προσομοιώσεις, φωτογραφίες, βίντεο, φύλλα εργασίας, εκπαιδευτικά παιχνίδια, ερωτηματολόγια, δραστηριότητες αναζήτησης μέσω Web για την υλοποίηση συνθετικών εργασιών και ομιλίες podcast.

Η λογοτεχνία ως γνωστόν είναι πρώτα απ’ όλα γραφή και ανάγνωση. Ως εκ τούτου το περιβάλλον και τα εργαλεία της, επηρεάζουν τις ίδιες τις λογοτεχνικές διεργασίας και του λογοτέχνη/δημιουργού αλλά και του αναγνώστη. Στην εργασία αυτή γίνεται μια προσπάθεια να παρουσιαστούν εν συντομία δυο από τα καινούργια δεδομένα που εισήγαγαν οι Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών στη Λογοτεχνία ως γραφή αλλά και ως ανάγνωση: η εμφάνιση του υπερκειμένου (hypertext) ως καινούργιου περιβάλλοντος λογοτεχνικής γραφής και ανάγνωσης (που μας έδωσε με τη σειρά του καινούργια λογοτεχνικά είδη (λόγου χάρη hypertext fiction, hypertext poetry κ.α.), αλλά και των ηλεκτρονικών αναγνωστικών κοινοτήτων (online literature circles). Στη συνέχεια εξετάζονται ζητήματα λογοτεχνικής θεωρίας που άπτονται των νέων αυτών ειδών (genres), αλλά και τρόπων λογοτεχνικής πρόσληψης, καθώς και ζητήματα ενσωμάτωσής τους στη σημερινή διδακτική πράξη. Τέλος παρουσιάζεται μια συγκεκριμένη πρόταση για λειτουργία Αναγνωστικής Κοινότητας Μαθητών1 με τη βοήθεια του διαδικτυακού εργαλείου συνεργατικής μάθησης Moodle.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να αναλύσει α) τον τρόπο με τον οποίο μαθητές της πρώτης Λυκείου δημιουργούν και κατασκευάζουν εννοιολογικούς χάρτες για την έννοια της πόλης-κράτους στο μάθημα της Ιστορίας και β) το είδος των διασυνδέσεων που επιλέγουν οι μαθητές για να δομήσουν τον εννοιολογικό τους χάρτη, προσδιορίζοντας συσχετισμούς που εντοπίζουν μεταξύ ιστορικών εννοιών και όρων. Η μελέτη αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της διεξαγωγής σε πραγματικές συνθήκες τάξης μίας δραστηριότητας κατασκευής εννοιολογικών χαρτών και βασίζεται στη χρήση λογισμικού για την οργάνωση ιστορικών εννοιών από μαθητές της Α΄ Λυκείου, αναπαριστώντας σε δυναμικά διαγράμματα συσχετισμούς με ιστορικά στοιχεία.

Στην παρούσα εργασία μελετώνται οι συνεργατικές συμπεριφορές παιδιών προσχολικής ηλικίας που λαβαίνουν χώρα στο πλαίσιο συνεργατικής επίλυσης προβλήματος. Η συνεργατική δραστηριότητα έλαβε χώρα με τη χρήση του ηλεκτρονικού παιχνιδιού, Incredible Machine. Τα ερωτήματα της έρευνας αφορούν στην επίδραση του φύλου στις συνεργατικές συμπεριφορές που αποτυπώνονται διαμέσου της λεκτικής επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη κάθε ομάδας, αλλά και στη διανομή ή ισομερή χρήση του ποντικιού.

Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο προβλέπει την εισαγωγή του Η/Υ, ως νέου εποπτικού μέσου, στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε στο Πειραματικό Νηπιαγωγείο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, εφαρμόσαμε σχέδιο εργασίας (project) με την χρήση παραδοσιακού εποπτικού υλικού, αλλά και με την αξιοποίηση εκπαιδευτικού λογισμικού. Πρόθεση ήταν να διερευνηθεί η σύγκριση της ενεργητικής συμμετοχής των μαθητών του νηπιαγωγείου μεταξύ του παραδοσιακού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος με οικείο εποπτικό υλικό και αυτού με Η/Υ, στα πλαίσια μιας διαθεματικής προσέγγισης. Ανεξάρτητες μεταβλητές ήταν το φύλο και την ηλικία.

Σε αυτήν την εργασία παρουσιάζουμε ένα μαθησιακό σενάριο που αξιοποιεί το διαδικτυακό μαθησιακό περιβάλλον ProSys για την εισαγωγή μαθητών Γυμνασίου στη χρήση των μηχανών αναζήτησης. Το ProSys υποστηρίζει τους εκπαιδευόμενους στην εκπόνηση συνθετικών εργασιών, προτείνοντας μια αλληλουχία δραστηριοτήτων και παρέχοντας ως εκπαιδευτικό υλικό πραγματικές περιπτώσεις που καταγράφουν εμπειρίες ειδικών. Οι μαθητές συμμετέχουν στον ορισμό του θέματος της συνθετικής εργασίας και στη διάρκεια εκπόνησης της εργασίας, κάνουν υποθέσεις, μελετούν πραγματικές περιπτώσεις αναζήτησης πληροφοριών στο Διαδίκτυο, πειραματίζονται χρησιμοποιώντας μηχανές αναζήτησης, και τελικά αξιοποιούν την προσωπική τους εμπειρία από την αναζήτηση καθώς και τις εμπειρίες άλλων όπως αυτές καταγράφονται στις περιπτώσεις που μελέτησαν, ώστε να οργανώσουν μια αποδοτική αναζήτηση υλικού στο Διαδίκτυο. Ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης προσέγγισης καταγράφηκαν σε μία εμπειρική μελέτη με 19 μαθητές της Β’Γυμνασίου.

Η Επίλυση Μαθηματικού Προβλήματος (ΕΜΠ) εξακολουθεί να αποτελεί βασικό στόχο της διδασκαλίας των μαθηματικών. Τα τελευταία χρόνια προωθείται η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών ως μέσο ανάπτυξης της μαθηματικής ισχύος του μαθητή και φυσικά της ικανότητάς του για ΕΜΠ. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η δυνατότητα αξιοποίησης ενός λογισμικού στη διδασκαλία ενός μεταπτυχιακού μαθήματος που αποσκοπούσε στην βελτίωση της ικανότητας εκπαιδευτικών να επιλύουν και να διδάσκουν ΕΜΠ. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό WebCT ως συμπληρωματικό μέσο για την εμπλοκή των εκπαιδευτικών σε δραστηριότητες ΕΜΠ, για επικοινωνία ιδεών και συζήτηση των προτεινομένων λύσεων. Ο συνδυασμός της διδασκαλίας στην τάξη και της ηλεκτρονικής μάθησης ήταν αποτελεσματικός. Φάνηκε να προωθεί την αλληλεπίδραση ανάμεσα στους φοιτητές και να βελτιώνει την ικανότητά τους να επιλύουν προβλήματα.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται μια εναλλακτική πρόταση διδασκαλίας για την εισαγωγή βασικών προγραμματιστικών εννοιών, όπως της διαδικασίας και της μεταβλητής, σε μαθητές Δ΄, Ε΄ και Στ΄ τάξης Δημοτικού στο πλαίσιο εφαρμογής ενός διαθεματικού εκπαιδευτικού σεναρίου με αξιοποίηση του προγραμματιστικού πολυμεσικού περιβάλλοντος MicroWorlds Pro. Η προτεινόμενη διδακτική προσέγγιση εφαρμόστηκε πιλοτικά στο μάθημα της Διερεύνησης στη Σχολή Χιλλ κατά το σχολικό έτος 2003-2004 εστιάζοντας στην υποστήριξη εναλλακτικών μορφών πειραματισμού, διερεύνησης, οικοδόμησης της γνώσης, έκφρασης και επικοινωνίας για μαθητές και δασκάλους.

Στην εργασία γίνεται αναφορά στη σημασία της παρατήρησης στα πλαίσια έρευνας και μελέτης των κοινωνικών επιστημών και επιστημών αγωγής ενώ παράλληλα τονίζεται η χρήση του βίντεο προς το σκοπό αυτό. Στα πλαίσια αυτά δίνεται ένα παράδειγμα εισαγωγής μιας ομάδας φοιτητών σε τεχνικές παρατήρησης και ανάλυσης συμπεριφοράς με χρήση ενός εργαλείου ανάλυσης βίντεο, του ColAT, με στόχο τη συστηματική παρατήρηση σφαλμάτων ευχρηστίας κατά την αλληλεπίδραση υποκειμένων με ένα ιστοτόπο.

Στην εργασία αυτή περιγράφονται τέσσερα πειράματα που χαρακτηρίζονται από την ευκολία εκτέλεσής τους, την χρήση (και) ψηφιακών τεχνολογιών, τον ενιαίο τρόπο αξιολόγησής μέσω του οποίου ελέγχεται η ικανότητα των φοιτητών ή και των μαθητών να διατυπώνουν υποθέσεις να συλλέγουν επεξεργάζονται και παρουσιάζουν πειραματικά δεδομένα να επιλύουν προβλήματα καθώς και να αντιλαμβάνονται τη σχέση τεχνολογίας και επιστήμης μέσα από το χειρισμό των Τ.Π.Ε. Επιδιώκεται επίσης να προσδιοριστεί το εάν η ικανότητα των φοιτητών να επιλύουν προβλήματα βελτιώνεται ως αποτέλεσμα της συνεργατικής πρακτικής εργασίας στο εργαστήριο. Στους φοιτητές δεν δίνονται οδηγίες τύπου «οδηγού μαγειρικής», αλλά αναμένεται να σχεδιάσουν μόνοι τους την πειραματική διαδικασία γνωρίζοντας το στόχο του πειράματος, και τον εξοπλισμό που τους διατίθεται. Η έκβαση είναι προκαθορισμένη, η προσέγγιση είναι παραγωγική και η διαδικασία παράγεται από τους φοιτητές. Πριν την προσέλευσή τους στο εργαστήριο για την εκτέλεση του πειράματος οι φοιτητές έχουν διδαχθεί τη φυσική θέματος με το οποίο θα ασχοληθούν και έχουν συμπληρώσει και επιδώσει στον εκπαιδευτικό μια προεργαστηριακή εργασία που είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να ελέγχεται η δυνατότητά τους να έχουν το καλύτερο μαθησιακό αποτέλεσμα με την εκτέλεση των πειραμάτων. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της εργασίας δύο φοιτητών του φυσικού τμήματος που εργάστηκαν στη φυσική του άκαμπτου σώματος, θεματική που οι ίδιοι επέλεξαν. Άλλες τέσσερις ομάδες φοιτητών εργάστηκαν σε διαφορετικές θεματικές με παρόμοια αποτελέσματα.

Προκειμένου να παρακινηθούν οι εκπαιδευόμενοι που συμμετέχουν σε ένα εργαστήριο φυσικών επιστημών και για να καλλιεργήσουμε μέσω αυτού, βασικές δεξιότητες στις εργαστηριακές τεχνικές, αναπτύξαμε τέσσερις διεπιστημονικές δραστηριότητες. Σε αυτές τις δραστηριότητες οι φοιτητές εκτίμησαν, μέτρησαν ή /και υπολόγισαν χρησιμοποιώντας αισθητήρες, απτήρες και κάποιες άλλες συσκευές συγκεκριμένα φυσικά μεγέθη που αποτελούν βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου σώματος όπως: τους χτύπους της καρδιάς, τον ρυθμό αναπνοής, τον χρόνο αντίδρασης σε κάποιο ερέθισμα, την επιτάχυνση της ανθρώπινης γροθιάς και την θερμοκρασία του σώματος σε διάφορες καταστάσεις.

Τα νέα Αναλυτικά προγράμματα προβάλλουν διαδικασίες βιωματικής μάθησης, ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, διερευνητικών διαδικασιών, χρήσης και αξιοποίησης της τεχνολογίας. Η χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να προσεγγίσει και να επεξεργαστεί σύνθετες πληροφορίες με ποικίλους συνδυασμούς. Στην παρούσα εργασία γίνεται η θεωρητική θεμελίωση ενός δευτερογενούς λογισμικού, που στηρίζεται στο Αβάκιο, ένα περιβάλλον που προσφέρει στους χρήστες εργαλεία υψηλού επιπέδου για τη σύνθεση εκπαιδευτικών μικροκόσμων της έμπνευσής τους. Πρόκειται για δύο σχέδια μαθημάτων που μπορούν να υποστηρίξουν το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας από μετάφραση και το μάθημα της Αγγλικής Γλώσσας.

Στο παρόν κείμενο επιλέγονται οι ηλεκτρονικές πηγές για το μάθημα της Ιστορίας ως αντικείμενο διδακτικού στοχασμού και αντίστοιχης πραγμάτευσης. Παρουσιάζεται αρχικά η σημασία της χρήσης πηγών στο μάθημα της Ιστορίας. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στην έννοια των ηλεκτρονικών ιστορικών πηγών αυτοδύναμα και σε σχέση με άλλες ιστορικές πηγές. Παρατίθενται ενδεικτικά ερευνητικά δεδομένα σχετικά με εκπαιδευτικές δραστηριότητες με χρήση ηλεκτρονικών πηγών για το μάθημα της Ιστορίας, τα οποία παράλληλα αναδεικνύουν τα απαιτούμενα στοιχεία για την ενίσχυση των χρηστών με τις κατάλληλες μεθοδολογικές τεχνικές. Τέλος, ως παράδειγμα ανάλυσης ηλεκτρονικής εφαρμογής, στηριγμένης σε ιστορικές πηγές, επιλέγεται ένα περιβάλλον μάθησης το οποίο είναι οργανωμένο σε βάση δεδομένων. Συγκεκριμένα, αναλύεται μία εκπαιδευτική εφαρμογή που σχεδιάστηκε για το μάθημα της Ιστορίας με το εκπαιδευτικό λογισμικό «E-Slate», στα πλαίσια του προγράμματος «Seed».

Στην εργασία αυτή με τη βοήθεια ενός τυχαίου δείγματος 79 μαθητών Α’ Λυκείου μελετήθηκε η επίδραση της υποστηριζόμενης από Η/Υ πειραματικής διαδικασίας για το φαινόμενο της αλλαγής φάσης στις αντιλήψεις των μαθητών και στις έννοιες που συναρτώνται με αυτό με τη χρήση συστήματος συγχρονικής διάταξης (MBL) και αισθητήρα θερμοκρασίας. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν Φύλλο Εργασίας, Φύλλο Αξιολόγησης, μικρής έκτασης Ερωτηματολόγιο και οι μαθητές εργάστηκαν σε ένα περιβάλλον οικοδόμησης της γνώσης τους. Από τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης διαπιστώθηκαν αλλαγές στις αντιλήψεις των μαθητών προς την κατεύθυνση του επιστημονικού προτύπου και άρση των παρανοήσεων για το φαινόμενο της αλλαγής φάσης. Επίσης, προέκυψαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις απαντήσεις των μαθητών πριν και μετά την πειραματική δραστηριότητα, ενώ δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ φύλου και οποιασδήποτε μεταβλητής. Τέλος, φάνηκε πως όλη η πειραματική δραστηριότητα έτυχε θετικής ανταπόκρισης εκ μέρους των μαθητών του δείγματος.

Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να εξετάσει την διαφορετικότητα στην συμπεριφορά που αναπτύσσουν οι μαθητές που φοιτούν στο Ενιαίο Λύκειο κάνοντας χρήση των ΤΠΕ με βάση το φύλο τους και την κατεύθυνση που παρακολουθούν. Η μελέτη βασίστηκε στη συμπλήρωση ερωτηματολογίων από 76 μαθητές που φοιτούν σε Ενιαία Λύκεια της Ε’ περιοχής της Θεσσαλονίκης. Τα ερωτηματολόγια μοιράστηκαν σε 86 συνολικά μαθητές αλλά 10 μαθητές δεν απάντησαν. Για την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων υλοποιήθηκαν επισκέψεις στα σχολεία που φοιτούν οι μαθητές του δείγματος μας. Η συγκεκριμένη μελέτη 1) επικεντρώνεται στον βαθμό στον οποίο οι μαθητές της τεχνολογικής κατεύθυνσης που κατεξοχήν χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ, έχουν μεγαλύτερες προσδοκίες για το ύψος των αμοιβών τους, 2) εξετάζει το επίπεδο στο οποίο οι μαθητές που παρακολουθούν την τεχνολογική κατεύθυνση έχουν καλύτερες επιδόσεις συγκριτικά με τους μαθητές των άλλων κατευθύνσεων, 3) αξιολογεί το βαθμό στο οποίο τα αγόρια προτιμούν την τεχνολογική κατεύθυνση περισσότερο σε σχέση με τα κορίτσια, τα οποία επιλέγουν να παρακολουθήσουν είτε την θεωρητική είτε την θετική κατεύθυνση.

Στη μελέτη αυτή, με τη βοήθεια ενός δείγματος 132 μαθητών της Γ’ τάξης Γυμνασίου από την Α’ Περιφέρεια του Ν. Αχαΐας, επιχειρήθηκε αξιολόγηση των βασικών χαρακτηριστικών του εκπαιδευτικού λογισμικού “Ο Θαυμαστός κόσμος της Χημείας για το Γυμνάσιο”, στην ενότητα “οξέα, βάσεις, εξουδετέρωση και άλατα”. Ως μέσο συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήθηκε κατάλληλα δομημένο ερωτηματολόγιο. Τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης έδειξαν πως το δείγμα αξιολόγησε το λογισμικό πολύ θετικά σε όλους τους άξονες (χρήση, περιεχόμενο, διδακτική, αισθητική, ποιότητα μέσων), ενώ δεν διαπιστώθηκαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ φύλου ή γνώσεων χρήσης Η/Υ και των απαντήσεων των μαθητών σε όλα τα κριτήρια αξιολόγησης του λογισμικού. Σύμφωνα με το δείγμα, το λογισμικό μπορεί να βοηθήσει πολύ το μαθητή να κατανοήσει το συγκεκριμένο μάθημα της Χημείας και η ευκολία στη χρήση του είναι μεγάλη. Τέλος, το δείγμα θεώρησε πως τα βίντεο συνεισφέρουν περισσότερο από όλα τα άλλα στοιχεία του λογισμικού, στη μάθηση.

Η εργασία αυτή εστιάζει στον παράγοντα της παρακίνησης, όπως αυτός εκφράζεται μέσω των πολυμεσικών αναπαραστάσεων στα εκπαιδευτικά παιχνίδια βασισμένα σε υπολογιστή. Το βάρος της εργασίας αυτής δεν είναι στην αξιολόγηση του συγκεκριμένου λογισμικού, αλλά περισσότερο στον καθορισμό ενός πλαισίου για την ερμηνεία των παρακινητικών φαινομένων μέσω των πολυμεσικών αναπαραστάσεων. Για την εξυπηρέτηση αυτού του σκοπού, χρησιμοποιήθηκε μια γνωστή ταξινόμηση των αναπαραστάσεων, έτσι ώστε να κατηγοριοποιηθούν οι παρατηρήσεις που έγιναν στη διάρκεια μιας παρατήρησης τριών ημερών με τη συμμετοχή 11 παιδιών ηλικίας από 6 έως 14 χρονών. Ακολούθως, για να βγούν εκπαιδευτικά χρήσιμα συμπεράσματα από τα δεδομένα αυτά, θεωρήθηκε το παρακινητικό μοντέλο ARCS των τεσσάρων παραγόντων. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουνμια σαφή υπεροχή της εικονοκίνησης (animation), ακολουθούμενης από τον ήχο, που αποδείχθηκαν οι περισσότερο παρακινητικές τροπικότητες του λογισμικού.

Το περιβάλλον RoboLab της LEGO, είναι ένα γνωστό εκπαιδευτικό προγραμματιστικό περιβάλλον για παιδιά, που αποσκοπεί στη διδασκαλία βασικών αρχών προγραμματισμού. Η LEGO έχει ήδη κάνει αρκετές αξιολογήσεις πάνω σε θέματα ευχρηστίας του περιβάλλοντος, με σκοπό τη συνεχή βελτίωσή του. Η παρούσα έρευνα εστιάζει σε μια πιο ακαδημαϊκή παράμετρο, δηλαδή το συνδυασμό διαφορετικών μεθόδων αξιολόγησης ευχρηστίας πάνω στο ίδιο λογισμικό, αλλά και στο συνδυασμό των αποτελεσμάτων τους. Εφαρμόστηκαν δύο μέθοδοι αξιολόγησης βασισμένες σε ειδικούς. Τα αποτελέσματα της έρευνας αποκάλυψαν κάποια προβλήματα ευχρηστίας, αλλά παράλληλα αποκάλυψαν και κάποια όρια στην εφαρμογή των μεθόδων που επιστρατεύθηκαν.

Στόχος της εργασίας αυτής ήταν η δημιουργία ενός υβριδικού (πρόσωπο-με- πρόσωπο και online) μαθήματος μέσω του Συστήματος Διαχείρισης Μαθημάτων (ΣΔΜ) e-Class και η διερεύνηση των απόψεων και των εμπειριών των 72 φοιτητών και της διδάσκουσας του μαθήματος όσον αφορά στο ΣΔΜ. Τα δεδομένα της έρευνας συλλέχθηκαν μέσω ερωτηματολογίων των φοιτητών και σημειώσεων της διδάσκουσας. Διαπιστώθηκε ότι, με την εισαγωγή του ΣΔΜ, το μάθημα έγινε πιο αλληλεπιδραστικό και επικεντρωμένο στους φοιτητές, οι οποίοι σχημάτισαν θετικές απόψεις για το ΣΔΜ και εκτίμησαν ιδιαίτερα τη δυνατότητα συμμετοχής τους σε online συζητήσεις. Από την πλευρά της διδάσκουσας, το ΣΔΜ κρίθηκε εύκολο στην εκμάθησή και στη χρήση του. Ωστόσο, εντοπίστηκαν ορισμένες ατέλειες του ΣΔΜ, οι οποίες αφορούσαν στην ευχρηστία του και στη δυνατότητά του να υποστηρίξει ευέλικτες μορφές συνεργασίας και διαμοίρασης της γνώσης.

Η ένταξη των σύγχρονων τεχνολογιών στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα δημιουργεί νέες δυνατότητες στη διδακτική πράξη, αλλά και προβληματισμό σχετικά με τον τρόπο χρήσης και παιδαγωγικής αξιοποίησής τους. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή στη διδακτική πράξη εκπαιδευτικών προτάσεων–δραστηριοτήτων με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών για το μάθημα της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αποτέλεσε αφορμή για την εκπόνηση μελέτης. Χρησιμοποιήθηκαν ποιοτικά κριτήρια για να αναλυθούν διδακτικές προτάσεις- δραστηριότητες για το μάθημα της Ιστορίας, δημοσιευμένες στο διαδίκτυο. Η παρούσα εργασία παρουσιάζει μέρος της μελέτης αυτής και στοχεύει να καταδείξει αν ο τρόπος αξιοποίησης των σύγχρονων τεχνολογιών στο συγκεκριμένο διδακτικό αντικείμενο προάγει διαδικασίες ιστορικής ερμηνείας, συνιστά δηλαδή μια εναλλακτική και αναβαθμισμένη έναντι της κυρίαρχης παραδοσιακής πρόταση διδασκαλίας για τη σχολική Ιστορία. Από την ανάλυση και την ερμηνεία των αποτελεσμάτων προέκυψε ότι στην πλειοψηφία των δραστηριοτήτων οι σύγχρονες τεχνολογίες αξιοποιούνται στο πλαίσιο διδακτικών πρακτικών που υπηρετούν την ιστορική περιγραφή και αφήγηση, δηλαδή την παραδοσιακή αντίληψη για τη διδασκαλία της σχολικής Ιστορίας.

Η μελέτη διαπραγματεύεται το σχεδιασμό και την αξιοποίηση του ODRES™, ενός εργαλείου το οποίο σχεδιάστηκε για να χρησιμοποιηθεί στο μάθημα της επιστήμης στη δημοτική εκπαίδευση. Το ODRES™ εμπλέκει τους μαθητές σε ένα διερευνητικό πλαίσιο μάθησης αναφορικά με το φως και το χρώμα των σωμάτων με στόχο την επίλυση της κλοπής ενός διαμαντιού και, παρέχει υποστήριξη στην προσπάθεια διερεύνησης των μαθητών με διάφορα εργαλεία, όπως το εργαλείο προσομοίωσης το οποίο προσομοιώνει την επίδραση μιας έγχρωμης φωτεινής πηγής στο χρώμα ενός αντικειμένου και το μεγεθυντικό φακό ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να πραγματοποιούν λεπτομερείς παρατηρήσεις. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το ODRES™ μπορεί να υποβοηθήσει σημαντικά τη γνωστική εμπλοκή των μαθητών για να κατανοήσουν έννοιες για το φως και το χρώμα των αντικειμένων, αλλά χρειάζεται συστηματική βοήθεια ώστε να υποστηρίζεται η γνωστική ενασχόληση των μαθητών με τις αντίστοιχες έννοιες και να μην περιορίζονται σε μηχανιστική μόνο χρήση του λογισμικού.

Η αξία του χρώματος ως δομικού στοιχείου μιας διεπιφάνειας χρήσης είναι δεδομένη. Μελέτες έχουν δείξει ότι η λανθασμένη χρήση χρωμάτων μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και μείωση της αποδοτικότητας του χρήστη. Συχνά, οι κίνδυνοι αυτοί παραγνωρίζονται και οι σχεδιαστές αγνοούν βασικές αρχές. Η χρήση χρώματος σε εκπαιδευτικό λογισμικό απαιτείται να εφαρμοστεί με προσοχή καθώς όσο μικραίνει η ηλικία των χρηστών, τόσο μεγαλύτερη επίδραση φαίνεται να έχουν τα χρώματα στη μαθησιακή διαδικασία. Στην εργασία αυτή προτείνεται μια πρότυπη, ευρετικού τύπου, μέθοδος αξιολόγησης της ορθής χρήσης χρώματος σε διεπιφάνεια χρήσης εκπαιδευτικού λογισμικού. Η μέθοδος εφαρμόστηκε για την αξιολόγηση 15 αντιπροσωπευτικών λογισμικών με σημαντικά αποτελέσματα, τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά.

Τα τελευταία χρόνια, εφαρμογές που παρουσιάζουν παραδειγματικές βιντεοσκοπημένες χρήσεις λογισμικών (ΠΒΧΛ) με σκοπό την εκμάθηση των λειτουργιών των λογισμικών αυτών, γίνονται ολοένα και πιο διαδεδομένες. Η κατανόησή μας όμως για τους λόγους που μπορεί κάποιος να επιλέξει ή να απορρίψει τη χρήση των ΠΒΧΛ παραμένει περιορισμένη. Στόχοι της συγκεκριμένης εργασίας είναι η διερεύνηση των στάσεων που διαμορφώνουν οι χρήστες που χρησιμοποιούν για πρώτη φορά ΠΒΧΛ για να μάθουν ένα λογισμικό και η ανίχνευση των παραγόντων που τις επηρεάζουν. Σαράντα έξι φοιτητές ελληνικού πανεπιστημίου συμμετείχαν σε ερευνητική δραστηριότητα που περιελάμβανε την παρακολούθηση ΠΒΧΛ, τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων και την πραγματοποίηση συνεντεύξεων αξιολόγησής τους. Οι φοιτητές ήταν θετικά προσκείμενοι απέναντι στις ΠΒΧΛ και τόνισαν ως πλεονεκτήματά τους την αναπαραστατικότητά τους, τις μειωμένες μεταγνωστικές απαιτήσεις τους και την ευκολία χρήσης τους. Οι βασικοί παράγοντες που διαφοροποίησαν τις στάσεις των φοιτητών ήταν τα χαρακτηριστικά του λογισμικού προς εκμάθηση, το επίπεδο γνώσεων τους, οι προηγούμενες στρατηγικές μάθησής τους και ορισμένα χαρακτηριστικά της παρουσίασης.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει την αξιολόγηση ευχρηστίας που έγινε για το σύστημα ARCO (Augmented Representation of Cultural Objects). Βασικός στόχος αυτού του συστήματος είναι να υλοποιήσει μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική και ευχάριστη εμπειρία για επισκέπτες εικονικών μουσείων. Βασικός στόχος της παρούσας έρευνας είναι η αξιολόγηση της διασύνδεσης του συστήματος. Χρήστες και ειδικοί του πεδίου επιστρατεύθηκαν για να ερευνηθεί ο πιο αποδοτικός συνδυασμός αξιολόγησης βασισμένης σε ειδικούς και αξιολόγησης με χρήστες, και για την εξαγωγή των πιο έγκυρων αποτελεσμάτων. Ποιοτικές αλλά και ποσοτικές μέθοδοι επεξεργασίας εφαρμόστηκαν στην επεξεργασία των δεδομένων. Το έτσι προκύψαν πλαίσιο αξιολόγησης δίνει μια προσέγγιση ολιστικής και έγκυρης αξιολόγησης για περιβάλλοντα αυτού του τύπου.

Η εργασία παρουσιάζει την ερευνητική δουλειά που έγινε στα πλαίσια μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας της πρώτης συγγραφέως με θέμα «Κατασκευή κλίμακας μέτρησης της αυτεπάρκειας σχετικά με τη χρήση υπολογιστή». Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η κατασκευή της πρώτης ελληνικής κλίμακας αυτεπάρκειας στη χρήση υπολογιστή και η αξιολόγηση των ψυχομετρικών της χαρακτηριστικών. Η Ελληνική Κλίμακα Αυτεπάρκειας στη Χρήση Υπολογιστή (Ε.Κ.Α.Χ.Υ.) κατασκευάστηκε με βάση τις ήδη υπάρχουσες διεθνώς αντίστοιχες κλίμακες, αποτελείται από 29 προτάσεις και περιλαμβάνει δυο υποκλίμακες. Η κλίμακα χορηγήθηκε σε μεγάλο δείγμα του γενικού πληθυσμού και από την επεξεργασία των δεδομένων που συλλέχθηκαν προέκυψε ότι η κλίμακα είναι αξιόπιστη. Παράλληλα, μελετήθηκε η επίδραση του φύλου καθώς και άλλων δημογραφικών μεταβλητών των συμμετεχόντων στην αυτεπάρκεια στη χρήση υπολογιστή.

Στην ανακοίνωσή μας αυτή παρουσιάζουμε μια μελέτη περίπτωσης για τη χρήση της τεχνολογίας των υπολογιστών για την ενίσχυση της διδασκαλίας του Μαθήματος των Θρησκευτικών (ΜΘ) στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Αρχικά, περιγράφουμε το λογισμικό που αναπτύξαμε για την Ε΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου. ΄Επειτα, περιγράφουμε τη διαδικασία της έρευνας, η οποία περιλαμβάνει την εφαρμογή του λογισμικού στην τάξη. Τέλος, παρουσιάζουμε τις βασικές παρατηρήσεις από τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την μελέτη περίπτωσης.

Η εργασία παρουσιάζει μια αξιολόγηση των θεμάτων του μαθήματος “Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΑΕΠΠ)” που έχουν τεθεί στις Γενικές Εξετάσεις των ετών 2002 έως 2005. Ως κριτήρια αξιολόγησης των θεμάτων και κατ’ επέκταση των εξετάσεων χρησιμοποιήθηκαν οι παράγοντες αξιοπιστία, αντικειμενικότητα, εγκυρότητα και διακριτικότητα. Διαπιστώθηκε ότι η αξιοπιστία και η αντικειμενικότητα των εξετάσεων είναι σε υψηλό επίπεδο, ενώ υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της αντικειμενικότητας της βαθμολόγησης. Επίσης η εγκυρότητα των θεμάτων είναι σε υψηλό επίπεδο με τα θέματα να καλύπτουν ευρέως και ικανοποιητικά την εξεταστέα ύλη. Η διακριτικότητα εμφανίζει αμφιλεγόμενη εικόνα με τον υπολογισμό του δείκτη διακριτικότητας να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα αλλά η κατανομή της βαθμολογίας απέχει πολύ από την “ιδανική” εικόνα της κανονικής κατανομής. Προτείνονται βελτιώσεις στο σύστημα βαθμολόγησης των γραπτών δοκιμίων καθώς και στην επιλογή των θεμάτων των εξετάσεων.

Τα τελευταία χρόνια η διδασκαλία της Πληροφορικής έχει εισαχθεί συστηματικά στην Ελληνική εκπαίδευση. Ωστόσο, είναι σημαντική η καταγραφή του βαθμού ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η παρούσα εργασία έχει ως αντικείμενο την διερεύνηση και καταγραφή των απόψεων των μαθητών Λυκείου για τα προγράμματα σπουδών Πληροφορικής. Από την στατιστική ανάλυση των δεδομένων προέκυψαν ενδείξεις ότι το πρόγραμμα σπουδών πληροφορικής παρουσιάζει χαμηλό έως μέτριο βαθμό ενδιαφέροντος. Η πλειοψηφία των μαθητών θεωρεί ότι οι ώρες διδασκαλίας των μαθημάτων Πληροφορικής δεν επαρκούν. Στα Λύκεια του δείγματος λειτουργούν εργαστήρια Πληροφορικής, τα οποία διαθέτουν υποδομή για τη χρήση του Παγκόσμιου Ιστού και των υπηρεσιών του. Ωστόσο, η υπάρχουσα υποδομή των εργαστηρίων δεν ικανοποιεί την πλειοψηφία των μαθητών. Όλα αυτά δείχνουν ότι παρά τη βελτίωση που υπάρχει στο πρόγραμμα σπουδών Πληροφορικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, υπάρχουν ακόμα σημαντικά βήματα που πρέπει να γίνουν.

Ένα βασικό ζήτημα που τίθεται στην πορεία ένταξης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στην εκπαίδευση είναι η αναγκαιότητα της ευαισθητοποίησης του μαθητή σε θέματα διαδικτυακής ασφάλειας. Η αναγκαιότητα αυτή αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο που καλείται να διαδραματίσει ο εκπαιδευτικός στο σχεδιασμό αλλά και στην εφαρμογή δράσεων ενημέρωσης για τους κινδύνους που συνοδεύουν τη χρήση του διαδικτύου, καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής τους. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα ενός μέρους της έρευνας που πραγματοποιήσαμε για να διερευνήσουμε τις απόψεις εκπαιδευτικών που διορίσθηκαν το φθινόπωρο του 2005 στους νομούς Έβρου, Ροδόπης και Ξάνθης σχετικά με την ασφαλή χρήση του διαδικτύου.

Knowledge management in the archival discipline and conceptual access to digital primary source material employed in the classroom offer a number of challenges to formal learning: anytime, anywhere access, improved motivation, opportunities for independent learning, integration of information and communication technology (ICT) tools, and increased parental engagement. Still, the key issue remains: do these benefits create more opportunities for students to “construct” their learning? This paper seeks to identify the extent to which these two components of knowledge constitute effective tools used in two cohesive areas within the realm of formal educational programs: • to support access to and use of archival digital content by educators • to assess the forthcoming benefits for teaching personnel and students

Στην εργασία αυτή αναλύεται κριτικά η πεποίθηση ότι η ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο εκπαιδευτικό σύστημα θα επιφέρει αλλαγές στη διδακτική πρακτική. Υποστηρίζεται ότι οι προϋποθέσεις ένταξης των ΤΠΕ που έχουν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον περιλαμβάνουν εξοπλισμό, λογισμικό, επιμόρφωση και αναλυτικό πρόγραμμα. Η θεώρηση των πτυχών αυτών από τη σκοπιά της Θεωρίας της Δραστηριότητας αναδεικνύει το γεγονός ότι για να συντελεστεί μετεξέλιξη της εκπαιδευτικής πρακτικής απαιτείται να προσδιοριστεί το ‘τέλος’ μιας τέτοιας μετεξέλιξης, το αντικείμενο δηλαδή της δραστηριότητας. Ο τελικός σκοπός μιας τέτοιας μετεξέλιξης συνιστά την πέμπτη σημαντική πτυχή που αφορά τη μάθηση και τη σημασία της. Διατυπώνεται η θέση ότι εάν δεν μετασχηματιστεί το αντικείμενο δραστηριότητας του εκπαιδευτικού συστήματος είναι εξαιρετικά απίθανο να παρατηρηθεί αλλαγή της διδακτικής πρακτικής ως συνέπεια της ένταξης των ΤΠΕ.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας η οποία διεξήχθη για να εντοπίσει προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δάσκαλοι κατά την εισαγωγή και χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη διδασκαλία και να εξετάσει τις απόψεις και ανάγκες τους όσον αφορά στη χρήση των ΤΠΕ για επαγγελματική ανάπτυξη. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τη σχολική χρονιά 2004- 2005 σε δύο επαρχίες της Κύπρου. Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν το ερωτηματολόγιο και η ημιδομημένη συνέντευξη. Η έρευνα αποκάλυψε ότι οι δάσκαλοι απέχουν σημαντικά από την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην καθημερινή διδακτική πράξη, παρά το γεγονός ότι, σε αντίθεση με έρευνες προηγούμενων χρόνων, η πλειονότητά τους δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν σε κάποιο βαθμό τις ΤΠΕ στη διδασκαλία της και έχουν τύχει επιμόρφωσης σε θέματα ΤΠΕ. Προβλήματα εντοπίστηκαν στην εξοικείωση των δασκάλων με τις διάφορες συσκευές και το λογισμικό και στην έλλειψη διδακτικού χρόνου για αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία. Παρόλα αυτά υπάρχουν θετικές ενδείξεις από τη δηλωμένη θέληση των δασκάλων για περαιτέρω επιμόρφωση σε θέματα ΤΠΕ.

Το μάθημα της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο, από τη στιγμή της εισαγωγής του στο αναλυτικό πρόγραμμα, έχει αποτελέσει πεδίο πολλών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Στο άρθρο αυτό, με βάση το σημερινό αναλυτικό πρόγραμμα και τους σκοπούς του μαθήματος Πληροφορικής, γίνεται προσπάθεια να διερευνηθεί η ικανοποίηση των μαθητών από το μάθημα της Πληροφορικής. Εντοπίζονται οι σύγχρονες τάσεις για το μάθημα αλλά και η σημασία της χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών(ΤΠΕ) στη διδακτική πράξη σε άλλα θεματικά αντικείμενα. Στόχος της έρευνας πεδίου που πραγματοποιήθηκε σε Γυμνάσια της περιοχής του Δήμου Χανίων ήταν να διερευνήσει τη στάση των μαθητών σχετικά με το μάθημα της πληροφορικής και της χρήσης των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη. Διαπιστώσαμε ότι ενώ η πλειοψηφία των μαθητών έχει θετική στάση και θεωρεί ενδιαφέρον το μάθημα της Πληροφορικής, αλλά και τη χρήση των ΤΠΕ κατά τη διδακτική πράξη άλλων μαθημάτων, εντούτοις υπάρχουν και αντιφατικές ενδείξεις που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.

Η βέλτιστη εισαγωγή των Τεχνολογιών των Επικοινωνιών και των Πληροφοριών (ΤΠΕ) στο δημοτικό σχολείο, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προτεραιότητες των εκπαιδευτικών συστημάτων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η αποτύπωση των στάσεων και αντιλήψεων των εκπαιδευτικών σχετικά με την εισαγωγή των ΤΠΕ στην σχολική πράξη αποτελεί κομβικό σημείο στην όλη προσπάθεια. Η εργασία αυτή έχει σαν στόχο την διερεύνηση των απόψεων των μετεκπαιδευομένων δασκάλων στο Διδασκαλείο του Πανεπιστημίου Κρήτης σχετικά με τις επιπτώσεις από την είσοδο των ΤΠΕ στη σχολική καθημερινότητα σε συσχέτιση με τις κοινωνικές επιπτώσεις.

Η παρούσα έρευνα εστιάζει στις αντιλήψεις καθηγητών Πληροφορικής Δ/μιας εκπαίδευσης για τα ουσιώδη και βασικά γνωστικά αντικείμενα τα οποία θεωρούν ότι πρέπει να διδάσκονται σε κάθε τάξη του Λυκείου και τις συσχετίζει με το φύλο τους. Επιπλέον, γίνεται διερεύνηση των κριτηρίων με βάση τα οποία οι καθηγητές επιλέγουν αυτά τα αντικείμενα όπως και για το περιεχόμενο που τους αποδίδουν. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω κλινικών συνεντεύξεων και ερωτηματολογίων και συμμετείχαν 25 καθηγητές Πληροφορικής από Ενιαία Λύκεια της ευρύτερης περιοχής των Πατρών. Από την ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων προέκυψε ότι: α) το μεγαλύτερο μέρος των επί μέρους αντικειμένων τα οποία θεωρούν οι εκπαιδευτικοί ως ουσιώδη και βασικά για τη διδασκαλία της Πληροφορικής στο Λύκειο δίνει έμφαση στην εργαλειακή προσέγγιση της Πληροφορικής και περιορίζεται σε ορισμένα μέρη του υπάρχοντος αναλυτικού προγράμματος β) τα επί μέρους γνωστικά αντικείμενα προσεγγίζονται σε ένα πληροφοριακό και επιφανειακό πλαίσιο χωρίς να συνδέονται με γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες γ) τα κριτήρια με τα οποία επιλέγονται τα επί μέρους αντικείμενα κυρίως επικεντρώνονται στη χρηστικότητά τους στην επαγγελματική και καθημερινή ζωή και λιγότερο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων και δ) υπάρχουν διαφορές φύλου ως προς τη θεώρηση του ποια αντικείμενα είναι ουσιώδη και βασικά για τη διδασκαλία της Πληροφορικής στο Λύκειο.

Η εργασία αυτή διερευνά τις εκτιμήσεις δείγματος φοιτητριών νηπιαγωγών στις βασικές δεξιότητες χρήσης στις ΤΠΕ κατά την έναρξη του μαθήματος ‘Εισαγωγή στην Πληροφορική’, στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το δείγμα αποτέλεσαν 56 φοιτήτριες και τα δεδομένα συνελέγησαν με ερωτηματολόγιο. Οι εκτιμήσεις των φοιτητριών νηπιαγωγών ήταν ψηλότερες σε διαδικασίες που αφορούσαν στο γραφικό περιβάλλον Windows και στην επεξεργασία κειμένου-Word, ακολούθησαν διαδικασίες που αφορούσαν στη χρήση διαδικτύου και τελικά διαδικασίες που αφορούσαν στη χρήση λογιστικών φύλλων-Excel. Η κατοχή Η/Υ στο σπίτι επηρέασε τις εκτιμήσεις των φοιτητριών. Η αυτόνομη τεχνολογική εκπαίδευση των φοιτητριών νηπιαγωγών στις ΤΠΕ εμφανίζεται, προς το παρόν, ως αναγκαία. Συνδυαζόμενη με την κατάλληλη παιδαγωγική εκπαίδευση αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότερη ένταξη και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην προσχολική εκπαίδευση.

Στην εργασία αυτή γίνεται συγκριτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων δύο μελετών σχετικά με τις απόψεις εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για το ρόλο των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, οι οποίες διενεργήθηκαν σε διαφορετικές χρονικές φάσεις. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικοί που επιμορφώθηκαν, στα πλαίσια του Προγράμματος ’’Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών στην Αξιοποίηση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση’’ εμφανίζουν λιγότερο θετικές στάσεις σχετικά με το ρόλο και την αποτελεσματικότητα των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη. Αναδεικνύονται δε μια σειρά παραγόντων που καθορίζουν τις απόψεις των εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία, οι οποίοι θα πρέπει να εκτιμηθούν κατά το σχεδιασμό και την υλοποίηση νέων προγραμμάτων επιμόρφωσης και υποστήριξης των εκπαιδευτικών της πράξης.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζουμε πιλοτικά αποτελέσματα από έρευνα ερωτηματολόγιου με στόχο την καταγραφή των στάσεων των εκπαιδευτικών σχετικά με τεχνολογικά υποστηριζόμενες καινοτόμες εκπαιδευτικές σχεδιάσεις. Η «καινοτομία» αναφέρεται στην εφαρμογή προσεγγίσεων που διαφοροποιούνται από τη συνήθη οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας στα εκπαιδευτικά συστήματα πολλών χωρών διεθνώς, όπως πχ. η συνεργατική μάθηση, η μάθηση με ανάπτυξη έργου, η εμπλοκή εξωσχολικών φορέων στην εκπαίδευση, κ.ά.. Η έρευνα εστιάζει στο να καταγράψει τις προδιαθέσεις των εκπαιδευτικών απέναντι σε τέτοιες σχεδιάσεις καθώς και την εξοικείωσή τους με τεχνολογικά εργαλεία που τις καθιστούν εφικτές και αποδοτικές. Τα πρώτα στοιχεία μας υποδεικνύουν ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν σε μεγάλο βαθμό εξοικείωση με την χρήση της τεχνολογίας, βλέπουν θετικά την περίπτωση εφαρμογής καινοτόμων εκπαιδευτικών μεθόδων στην διδασκαλία, αλλά λόγω μηδενικής εμπειρίας και εκπαίδευσης σε ανάλογες χρήσεις των Τ.Π.Ε. είναι απαραίτητη η επιμόρφωσή τους.

Η διευρωπαϊκή, δια βίου εκπαίδευση και αξιολόγηση γλωσσών δημιουργεί σπουδαστές μικτών ικανοτήτων, δηλαδή ποικίλων γνωστικών δεξιοτήτων, ηλικίας, μόρφωσης, και εθνικότητας. Για να ανταποκριθούμε με επιτυχία στη νέα πρόκληση ομοιογενών τύπων εξετάσεων στην ξένη γλώσσα, οφείλουμε να προσαρμόσουμε τα συστήματα αξιολόγησης ξένων γλωσσών στις ιδιαιτερότητες των εξεταζόμενων. Για το λόγο αυτό η χρήση των Προσαρμοστικών Συστημάτων Αξιολόγησης (ΠΣΑ) κρίνεται απαραίτητη, καθώς μπορούν να ανταποκριθούν σε εξατομικευμένες δεξιότητες, προτιμήσεις και επίπεδα. Με τη φιλοσοφία αυτή έχει δημιουργηθεί η προσαρμοστική δοκιμασία AILA που είναι τεστ κατάταξης στην Αγγλική γλώσσα. Το παρόν άρθρο θα επικεντρωθεί στα είδη των ερωτήσεων της εξέτασης, εξηγώντας πως αυτά ανταποκρίνονται και προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες των εξεταζόμενων.

Το έργο Παιδεία Ομογενών στοχεύει στη διατήρηση, την καλλιέργεια και την προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στην ελληνική διασπορά, μέσω της βελτίωσης της παρεχόμενης πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης. Στα πλαίσια αυτά επιδιώκεται η ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, η επιμόρφωση των αποσπώμενων και των ομογενών εκπαιδευτικών, η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για ομογενείς μαθητές, καθώς και η δημιουργία δικτύων επικοινωνίας, βάσεων δεδομένων και δυνατοτήτων τηλεκπαίδευσης μέσα από το διαδίκτυο και τη δορυφορική τηλεόραση. Το έργο διαρθρώνεται σε τρεις βασικές δράσεις, όπως περιγράφονται στον παρακάτω πίνακα, καθώς και σε οριζόντιες υποδράσεις που υποστηρίζουν το συνολικό έργο.

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να αποτυπώσει το πλαίσιο και τα τεχνολογικά μέσα τα οποία αξιοποιήθηκαν, προκειμένου να υλοποιηθεί ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον εκπαίδευσης από απόσταση για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της διασποράς, δίνοντας έμφαση στην τρίτη ομάδα στόχου – Ηλεκτρονική Μάθηση (e-learning) - και ιδιαίτερα σε χώρες όπως οι Η.Π.Α και η Αυστραλία.

Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζονται οι επιστημονικές και μεθοδολογικές αρχές στις οποίες βασίστηκε η συγκρότηση του μαθήματος «Ανιχνεύσεις στην ιστορία και στον πολιτισμό των Ελλήνων» για το πρόγραμμα τηλεκπαίδευσης ομογενών εκπαιδευτικών. Αναλύονται επίσης το πλαίσιο σχεδιασμού και η διδακτική προσέγγιση του μαθήματος και γίνονται γνωστοί οι γενικοί σκοποί και οι στόχοι του. Τέλος, γίνεται λόγος για τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του προγράμματος, όπως αυτός διαμορφώθηκε με τη λογική μιας παιδαγωγικής της ιστορίας μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning). Το διδακτικό υλικό και η προτεινόμενη διδακτική του μαθήματος προσεγγίζει τον ελληνικό πολιτισμό υπό το πρίσμα της πολυπολιτισμικότητας. Επιπλέον, οι δραστηριότητες και οι ασκήσεις έχουν σχεδιαστεί με σκοπό να αναδείξουν την κριτική σκέψη του σπουδαστή/ εκπαιδευτικού, καθώς και να τον φέρουν σε επαφή με νέους τρόπους διδακτικής προσέγγισης της ιστορικής γνώσης.

Με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σχεδιάστηκε ένα πλήρες εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την επιμόρφωση των ομογενών εκπαιδευτικών σε θέματα νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο σχεδιασμός των διδακτικών ενοτήτων για τη νεοελληνική λογοτεχνία βασίστηκε στην πολυσυστημική προσέγγιση του λογοτεχνικού φαινομένου, την από κοινού δηλαδή μελέτη της ελλαδικής λογοτεχνίας για ενήλικες, της παιδικής λογοτεχνίας και της λογοτεχνίας της διασποράς. Παράλληλα, μία σειρά παιδαγωγικών παραμέτρων, όπως το επαγγελματικό και ακαδημαϊκό προφίλ των εκπαιδευτικών, το διδακτικό υλικό για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό, καθόρισαν, ως ένα βαθμό, τη μεθοδολογία για το σχεδιασμό του υλικού.

Η διδακτική πράξη για πολλά χρόνια, στηριζόταν στην παρουσίαση των πληροφοριών με λεκτικό (προφορικό, γραπτό) κυρίως τρόπο ενώ με τις τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας παρέχεται η δυνατότητα ταυτόχρονης παρουσίασής τους, εκτός του λεκτικού, και με οπτικό/εικονικό. Το γεγονός αυτό δημιουργεί νέες δυνατότητες και προοπτικές αλλά και νέα ερωτήματα και προβλήματα για την εκπαιδευτική έρευνα και τη διδακτική πράξη. Η δημιουργία εκπαιδευτικού λογισμικού που θα διευκολύνει τους ομογενείς μαθητές να μάθουν την ελληνική γλώσσα και ελληνικό πολιτισμό αποτελεί μια από τις εκπαιδευτικές προτεραιότητες της ελληνικής πολιτείας σε σχέση με τον ελληνισμό της διασποράς. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει το θεωρητικό πλαίσιο και τις επιστημονικές και μεθοδολογικές αρχές στις οποίες βασίστηκε ο σχεδιασμός, η ανάπτυξη και η υλοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού με τίτλο «Καθώς μεγαλώνουμε… στο κόσμο των ελληνικών». Το παραπάνω λογισμικό αναπτύχθηκε για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στους ομογενείς μαθητές του γ΄ επιπέδου.

Η εργασία αυτή αποτελεί μια επισκόπηση των πρόσφατων προσπαθειών για τη δημιουργία και υλοποίηση εφαρμογών τηλεματικής και διάχυτου υπολογισμού σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα. Ξεκινά με μια περιγραφή των αναγκών που καλύπτουν και των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες επικοινωνιών στον τομέα της εκπαίδευσης. Στη συνέχεια περιγράφονται συνοπτικά οι σημαντικότερες προσπάθειες που παρουσιάστηκαν τα τελευταία χρόνια στον τομέα αυτό (κάποιες από τις οποίες συνεχίζουν να εξελίσσονται).

Στο άρθρο παρουσιάζεται ο συνδυασμός της χρήσης των εννοιολογικών και θεματικών χαρτών για τη μοντελοποίηση εννοιών που είναι απαραίτητες για τη διδασκαλία της ανάπτυξης συστημάτων λογισμικού με την χρήση της αντικειμενοστρεφούς προσέγγισης.

Η διδασκαλία σε αρχάριους προγραμματιστές των αρχών του ΟΟΠ με τη Java παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες. Πολλοί ερευνητές κατέληξαν ότι οι δυσκολίες αυτές οφείλονται σε ένα μεγάλο βαθμό στα χρησιμοποιούμενα προγραμματιστικά περιβάλλοντα. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε στην ανάπτυξη Εκπαιδευτικών Προγραμματιστικών Περιβαλλόντων (ΕΠΠ) προκειμένου να εξαλειφθούν αυτά τα προβλήματα. Στην εργασία αυτή επιχειρείται μια επισκόπηση πέντε ΕΠΠ προκειμένου να παρουσιασθούν τα χαρακτηριστικά τους καθώς και μια συγκριτική ανάλυση των κοινών χαρακτηριστικών αλλά και των διαφορών που συναντάμε σ’ αυτά.

Στην εργασία αυτή παρουσιάζεται ένα περιβάλλον μάθησης σε υπολογιστή για την έννοια της παράλληλης επεξεργασίας μέσα από τη δυνατότητα εκτέλεσης κατάλληλων αλγόριθμων ταξινόμησης. Επίσης παρουσιάζονται αποτελέσματα από μια πρώτη δοκιμή του περιβάλλοντος με 31 μαθητές της Α’ τάξης Γυμνασίου. Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα εκτέλεσης αλγόριθμων ταξινόμησης όπου οι συγκρίσεις των οντοτήτων προς ταξινόμηση εκτελούνται με δύο τρόπους: παράλληλα και σειριακά. Συγκρίνοντας την εκτέλεση των δύο αλγορίθμων, οι μαθητές μπορούν να εισαχθούν στην έννοια και στη σημασία της παράλληλης επεξεργασίας. Η ταξινόμηση των οντοτήτων γίνεται βήμα-βήμα και με εικονικό τρόπο ώστε οι μαθητές να μπορούν να αντιληφθούν τις διαδικασίες ταξινόμησης και την έννοια της παράλληλης επεξεργασίας. Η ανάλυση των δεδομένων από τη δοκιμασία σε πραγματική τάξη του περιβάλλοντος που προαναφέρθηκε έδειξε τη θετική του επίδραση στην κατανόηση από τους μαθητές του ότι η ταξινόμηση μέσω παράλληλων συγκριτών είναι πιο σύντομη από την σειριακή ταξινόμηση.

Στις μέρες μας, στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, γίνονται πολλές προσπάθειες ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Εκπαιδευτικές πλατφόρμες ανοικτού κώδικα χρησιμοποιoύνται για τη διαχείριση της ηλεκτρονικής μάθησης, στο πλαίσιο της εξ’ αποστάσεως σύγχρονης και ασύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης αλλά και της ενίσχυσης της παραδοσιακής διδασκαλίας στην τάξη. Στην εισήγηση αυτή, παρουσιάζουμε την αποδοχή που έχει από τους σπουδαστές των Τμημάτων Πληροφορικής και Ενεργειακής Τεχνολογίας του Τ.Ε.Ι Αθήνας η ασύγχρονη πλατφόρμα τηλε-εκπαίδευσης ανοικτού κώδικα e-class. Η αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε παράλληλα στα δυο τμήματα και τα επιμέρους αποτελέσματα μελετήθηκαν ανεξάρτητα αλλά και σε συσχετισμό μεταξύ τους για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων σε σχέση με τη χρήση της πλατφόρμας από έμπειρους και μη σπουδαστές στη χρήση νέων τεχνολογιών.

Στην παρούσα έρευνα γίνεται μια πρώτη προσπάθεια αποτίμησης της διδασκαλίας του μαθήματος «Παιδαγωγικά» το οποίο διδάχτηκε με τον παραδοσιακό τρόπο στην τάξη αλλά και μέσω της πλατφόρμας ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (e-class) του ΤΕΙ Κρήτης. Η έρευνά μας, αποτελεί μελέτης περίπτωσης μιας υβριδικής προσέγγισης της διδασκαλίας. Το βασικό μεθοδολογικό εργαλείο αποτελεί ένα κατάλληλα δομημένο ερωτηματολόγιο απευθυνόμενο στους φοιτητές του μαθήματος. Τα πρώτα αποτελέσματα είναι αρκετά ενθαρρυντικά αναφορικά με τις στάσεις τους απέναντι στην εκπαίδευση από απόσταση κυρίως ως επικουρικό στοιχείο της διδασκαλίας. Οι φοιτητές που παρακολούθησαν το μάθημα εκτιμούν ότι έχουν σημαντική βοήθεια με την υβριδική αυτή διδακτική προσέγγιση.

Al-Quds Open University (QOU) is a general Palestinian institution for higher education. It has an independent academic, financial and administrative status. It provides distance learning and open education system, which encourage the learner to shoulder the responsibility. Al-Quds Open University system of education means, in essence, taking education to the work place or residence of interested learners, instead of requiring them to attend regular classes at a traditional campus, the matter that allows learners to study and work at the same time.

Το παρόν κείμενο επιχειρεί να δείξει ότι οι πρακτικές τεχνολογικού γραμματισμού στις οποίες εμπλέκονται τα παιδιά συνδέονται με τα ενδιαφέροντά τους και τη ταυτότητα που έχουν ήδη διαμορφώσει. Επιδιώκει, ακόμη, να διερευνήσει τη στάση των γονιών και του σχολείου απέναντι στις ΤΠΕ και τις φιλοδοξίες που έχουν για τη χρήση τους. Παρουσιάζει μια έρευνα εθνογραφικής λογικής που στηρίζεται σε τέσσερις μελέτες περιπτώσεων. Μέσα από τις περιπτώσεις αυτές γίνεται σαφές ότι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δεν έχει γενικές επιπτώσεις στους μαθητές και ότι περισσότερο επηρεάζεται από το συγκεκριμένο κάθε φορά αποδέκτη παρά τον επηρεάζει. Η προσέγγιση γίνεται από την οπτική της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας και ειδικότερα από την οπτική της εκπαίδευσης στο γραμματισμό (literacy education).

Αντικείμενο της παρούσας ανακοίνωσης είναι η μελέτη των εξωσχολικών πρακτικών γραμματισμού (συμβατικού και ψηφιακού), στις οποίες συμμετέχουν παιδιά Ρομά που ζουν σε ένα συνοικισμό ενός μεγάλου αστικού κέντρου της Β. Ελλάδος, και έχει ως στόχο τη διερεύνηση των χρήσεων και των λειτουργιών που παίρνει ο γραμματισμός στο πλαίσιο της συγκεκριμένης κοινότητας. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν την αγκίστρωση του γραμματισμού στα κοινωνικοπολιτισμικά συμφραζόμενα στα οποία καλείται να λειτουργήσει, καθώς ευθυγραμμίζεται σε κάθε περίπτωση με τα ενδιαφέροντα των παιδιών και έρχεται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες τους. Αυτό σημαίνει ότι ο γραμματισμός δεν μπορεί να συνοδεύεται από άκριτο θετικό πρόσημο ανεξάρτητα από το συγκειμενικό πλαίσιο εισαγωγής και χρήσης του.

Στο παρόν κείμενο υποστηρίζεται ότι δεν είναι δυνατό να συζητήσουμε σήμερα θέματα που σχετίζονται με τις ΤΠΕ στην (γλωσσική) εκπαίδευση, αν δε λάβουμε σοβαρά υπόψη μας και δε συζητήσουμε την πολύ πλούσια παράδοση που σχετίζεται με τις πιθανές επιπτώσεις που έχει η διάδοση του γραμματισμού στις κοινωνίες. Το θέμα συζητείται με αφετηρία ένα σχετικό απόσπασμα από το Φαίδρο του Πλάτωνα, ο δε προβληματισμός επεκτείνεται στις ΤΠΕ ως μέσα πρακτικής γραμματισμού.

Οι online Κοινότητες, οι Κοινότητες Πρακτικής και οι Κοινότητες Μάθησης αποτελούν τρεις έννοιες κεντρικές στις σύγχρονες απόψεις για τη χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση. Με βάση πολυετείς προσωπικές εμπειρίες και ερευνητικά δεδομένα, παρουσιάζονται ορισμένες πτυχές μιας κριτικής θεώρησης των εννοιών αυτών.

Στην εργασία αυτή πραγματοποιείται μια επισκόπηση των χρησιμοποιούμενων διδακτικών μοντέλων στον τομέα της συνεργατικής μάθησης με υποστήριξη υπολογιστή. Παρουσιάζονται συνοπτικά τα πέντε διδακτικά μοντέλα τα οποία συναντούνται στη σχετική βιβλιογραφία ενώ για το κάθε μοντέλο εξετάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία της διδακτικής προσέγγισης. Η εργασία ολοκληρώνεται με την επισήμανση απουσίας συνεκτικού θεωρητικού πλαισίου για την καθοδήγηση των αντίστοιχων διδακτικών πρακτικών.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει μία περίπτωση χρήσης τεχνολογιών συνεργασίας και επικοινωνίας στο πλαίσιο ενός μαθήματος που αφορούσε φοιτητές μεταπτυχιακού επιπέδου. Η τεχνολογία χρησιμοποιήθηκε συμπληρωματικά στο μάθημα που γινόταν στην τάξη (εκτός της τάξης και εκτός του χρονικού ορίου του μαθήματος). Ανάλυση του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε η τεχνολογία από τους φοιτητές και τη διδάσκουσα, ανέδειξε τη δημιουργία ενός νέου – συμπληρωματικού – μαθησιακού πλαισίου που βασιζόταν στα τεκταινόμενα της τάξης αλλά αναπτύχθηκε έξω από αυτή.

Η ομάδα εργασίας έχει ως βασικό στόχο να παρουσιάσει το νέο αυτό πεδίο έρευνας του σχεδιασμού εκπαιδευτικών εφαρμογών των ΤΠΕ, καθώς και να συζητήσει βασικές διαστάσεις του. Αρχικά, παρουσιάζεται συνοπτικά ένα θεωρητικό πλαίσιο ανάλυσης των βασικών εννοιών του πεδίου, που επιτρέπει να αναδειχθεί η παρούσα κατάσταση καθώς και οι επιμέρους διαστάσεις, πάνω στις οποίες η σχετική έρευνα χρειάζεται να επικεντρωθεί κατά την επόμενη πενταετία. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται συγκεκριμένα παραδείγματα εργαλείων ‘Αυτοματοποιημένης Ανάλυσης Αλληλεπιδράσεων’, σε σχέση με μια ποικιλία διαφορετικών μαθησιακών περιβαλλόντων. Τέλος, τίθενται προς συζήτηση ζητήματα αναγκαιότητας, ηθικής και δεοντολογίας, καθώς και μεθοδολογίας έρευνας για την καταλληλότητα των αντίστοιχων εργαλείων στην υποστήριξη της επίγνωσης, μεταγνώσης και αυτορύθμισης των συμμετεχόντων.

Το μάθημα Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΑΕΠΠ) εστιάζει με έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων γενικής χρηστικότητας και μεθοδολογικού χαρακτήρα. Με σαφή προσανατολισμό στην ανάπτυξη της αλγοριθμικής σκέψης για την επίλυση προβλημάτων, το μάθημα χαρακτηρίζεται εργαστηριακό και περιλαμβάνει στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών σαφείς κατευθύνσεις για την πρακτική εφαρμογή, των εννοιών που διαπραγματεύεται, σε προγραμματιστικό περιβάλλον. Εν τούτοις εντοπίζονται, από διδάσκοντες και μαθητές, μία σειρά προβλημάτων που συχνά ενοχοποιούνται για την αναποτελεσματική διδασκαλία του αντικειμένου, γεγονός που αποτυπώνεται και στα αποτελέσματα των μαθητών στις γενικές εξετάσεις. Σκοπός της προτεινόμενης συζήτησης ομάδας ειδικού ενδιαφέροντος είναι η αναγνώριση, οριοθέτηση και απάντηση των κυριότερων προβληματισμών στην κατεύθυνση της δημιουργίας ενός σαφούς πλαισίου για τη διδασκαλία του μαθήματος με στόχο την ενιαία θεώρηση του αντικειμένου από το σύνολο των διδασκόντων και την αποτελεσματική διδασκαλία του μαθήματος στο πλαίσιο που ορίζει το ΑΠΣ, όπως αυτό εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών πληροφορικής και ΤΠΕ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Η εισήγηση πραγματεύεται τον προβληματισμό γύρω από τη χρήση των υπολογιστών στην ελληνική εκπαίδευση με έμφαση στη μαθησιακή διαδικασία των δυσλεξικών μαθητών. Καταδεικνύει την ανάγκη να αναπτυχθούν συστήματα γλωσσικής διδασκαλίας που να στηρίζονται στη σύγχρονη φιλοσοφία του τεχνολογικού γραμματισμού, ώστε οι δυσλεξικοί μαθητές, και όχι μόνο, να ενταχθούν σε μία διαφοροποιημένη εκπαιδευτική διαδικασία, που να ενδυναμώνει την ικανότητα μάθησης. Σε αυτό το πλαίσιο, παρουσιάζει την εκπαιδευτική πρόταση ενός λογισμικού που διευκολύνει την εκμάθηση των ρημάτων της αρχαίας ελληνικής και απευθύνεται ευρύτερα σε μαθητές γυμνασίου και εκπαιδευτικούς. Στην εισήγηση δίνονται ενδελεχείς πληροφορίες για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων εμποδίων αφομοίωσης της γραμματικής χάρη στην αξιοποίηση του λογισμικού στο σχολείο ή στο σπίτι.

Το ερώτημα που μας απασχολεί εδώ αναφέρεται στην ένταξη μικρών εξειδικευμένων προγραμμάτων – εφαρμογών διερευνητικού χαρακτήρα στη διδασκαλία ορισμένων γνωστικών αντικειμένων Φυσικής και Μαθηματικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Σε μια σειρά φαινομένων και καταστάσεων προτείνουμε μια κοινή προσέγγιση τόσο για τον προγραμματισμό στο περιβάλλον του Microworlds Pro όσο και για τη διδασκαλία στο σχολικό εργαστήριο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των δραστηριοτήτων είναι ότι για την οικοδόμησή τους βασιζόμαστε αποκλειστικά και μόνο στα δεδομένα των προβληματικών καταστάσεων, αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσουμε έτοιμες μαθηματικές εξισώσεις που δίνουν άμεσα την επιθυμητή λύση στο πρόβλημα Επιδίωξή μας είναι να δημιουργήσουμε απλά «εικονικά εργαστήρια» τέτοια ώστε να επιτρέπουν στο μαθητή να «σκηνοθετεί» ο ίδιος την πειραματική διαδικασία στη διδασκαλία φυσικών φαινομένων ή εννοιών (όπως για παράδειγμα ανάκλαση, διάθλαση, δυναμικό) και προβληματικών καταστάσεων (όπως για παράδειγμα γεωμετρικοί τόποι) με τη χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών.

Η δραστηριότητα που επιλέξαμε έχει ως θέμα την εξοικείωση των μαθητών του Γυμνασίου στην πειραματική διερεύνηση του προβλήματος της ρίψης ενός νομίσματος ή ενός ζαριού με τη βοήθεια ενός «εικονικού πειράματος» στο περιβάλλον του υπολογιστή. Τελικός σκοπός της πρότασή μας είναι να γνωρίσουν οι μαθητές την έννοια «πιθανότητα» μέσα από μια πειραματική διαδικασία που περιλαμβάνει σημαντικές ενδιάμεσες αναπαραστάσεις, όπως είναι τα ραβδογράμματα, οι πίνακες τιμών και οι γραφικές παραστάσεις. Στο περιβάλλον του υπολογιστή, οι μαθητές με την καθοδήγηση του διδάσκοντα, μπορούν να πραγματοποιήσουν γρήγορα όλες τις φάσεις του πειράματος (από τη διατύπωση του προβλήματος και τη συλλογή των δεδομένων μέχρι τα ραβδογράμματα και τις γραφικές παραστάσεις). Η διδασκαλία πραγματοποιείται στο εργαστήριο υπολογιστών με τους μαθητές να εργάζονται σε ομάδες με σκοπό να απαντήσουν σε ερωτήματα στο «Φύλλο Εργασίας» που αναφέρονται στην πειραματική διαδικασία της ρίψης ενός νομίσματος ή ενός ζαριού.

Το συγκεκριμένο Πληροφοριακό Σύστημα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης παρουσιάζεται για πρώτη φορά και αφορά στη διαχείριση του προσωπικού Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από Διευθύνσεις και Γραφεία. Αποσκοπεί στην επιτάχυνση των διοικητικών διεργασιών που εκτελούνται στις Διευθύνσεις, στην αυτοματοποίηση όλων των διαδικασιών έκδοσης διοικητικών πράξεων και στην εξυπηρέτηση των Σχολικών Μονάδων. Δημιουργεί έναν ηλεκτρονικό φάκελο για κάθε εκπαιδευτικό, ο οποίος περιέχει όλα τα υπηρεσιακά του στοιχεία και όλες τις θέσεις που κατέχει, από τη στιγμή ανάληψης υπηρεσίας στη συγκεκριμένη Δ/νση. Καταγράφει το ανθρώπινο δυναμικό της εκπαιδευτικής κοινότητας και παρουσιάζει με κατάλληλη εξουσιοδότηση, στοιχεία που αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για κάθε γραφείο της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης. Γενικός σκοπός του Πληροφοριακού Συστήματος είναι αφενός η ταχύτερη εξυπηρέτηση των εκπαιδευτικών αλλά, κυρίως, η αποτελεσματικότερη διαχείριση του ποικιλόμορφου προσωπικού της Εκπαίδευσης από τους Διευθυντές και τους Προϊστάμενους Γραφείων, με σκοπό την αποτελεσματικότερη λειτουργία των Σχολικών Μονάδων. Το εν λόγω Πληροφοριακό Σύστημα έχει σχεδιαστεί πρωτότυπα για τις ανάγκες της Δ/νσης Δ/θμιας Εκπ/σης Δωδ/σου, η λειτουργία της οποίας τα τελευταία 2 έτη στηρίζεται σε αυτό. Τονίζεται ότι αντίστοιχο Πληροφοριακό Σύστημα δεν λειτουργεί σε κανένα γραφείο και καμία Διεύθυνση της χώρας.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση μιας διαδραστικής πολυμεσικής εφαρμογής, που αφορά στη διδακτική ενότητα με τίτλο: «Διαχωρισμός μιγμάτων» της Χημείας Β΄ τάξης Γυμνασίου. Το παρόν εκπαιδευτικό λογισμικό έχει δημιουργηθεί και σχεδιαστεί σύμφωνα με τις κατάλληλες προϋποθέσεις, δηλαδή έχουν ληφθεί υπόψη οι μηχανισμοί μάθησης και οι δυσκολίες που παρουσιάζουν οι μαθητές στην κατανόηση των αντίστοιχων εννοιών. Βασική φροντίδα είναι η δραστηριοποίηση του μαθητή και η διαρκής ενεργοποίηση του ενδιαφέροντός του. Η παρούσα πολυμεσική εφαρμογή περιλαμβάνει τις εξής επιμέρους ενότητες: Συσκευή απόσταξης, απόσταξη, κλασματική απόσταξη, απόχυση, φυγοκέντριση, διήθηση, εξάτμιση, χρωματογραφία χάρτου, κοσκίνισμα, μαγνητικός διαχωρισμός. Έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα προγράμματα για τη δημιουργία γραφικών, για την επεξεργασία των κειμένων, για την καταγραφή ήχων, για την κατασκευή και δημιουργία 3D animation ως και διαδραστικών 3D animation. Επίσης, στο τέλος του λογισμικού υπάρχουν ερωτήσεις που καλούνται να απαντήσουν οι ίδιοι οι μαθητές.

Η εξέλιξη των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών παρέχει πολλαπλές δυνατότητες για το σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Ιδιαίτερα, τα συστήματα σύγχρονης τηλεδιάσκεψης με εικόνα και ήχο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία περιβαλλόντων από απόσταση μάθησης, τα οποία επιτρέπουν την άμεση επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων και υποστηρίζουν σημαντικές πτυχές της διδακτικής διαδικασίας όπως είναι η πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση, ο διάλογος και οι συνεργατικές δραστηριότητες. Στα πλαίσιο της παρούσης εργασίας, επιχειρείται η παρουσίαση των κυριοτέρων παραμέτρων (τεχνολογικών και παιδαγωγικών) που επηρεάζουν την αξιοποίηση του περιβάλλοντος σύγχρονης τηλεκπαίδευσης που θα υλοποιηθεί μεταξύ των πέντε παραρτημάτων της ΑΣΠΑΙΤΕ.

Βασικός σκοπός της μελέτης αυτής είναι η διερεύνηση των αποτελεσμάτων της χρήσης των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία της Φυσικής σε μαθητές με δυσκολίες μάθησης. Η εργασία αφορά μία εφαρμογή του εκπαιδευτικού λογισμικού Socrates στη διδασκαλία της οπτικής στη Β΄ Γυμνασίου, σε συνδυασμό με τη χρήση εργαστηριακού υλικού για την ενότητα της οπτικής.

Η σύγχρονη τηλεδιάσκεψη θεωρείται ως η προέκταση της παραδοσιακής διδασκαλίας στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση που κατά βάση στηρίζεται στην ασύγχρονη τηλεδιάσκεψη. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της σύγχρονης τηλεδιάσκεψης. Αναλύονται οι λόγοι χρήσης της σύγχρονης τηλεδιάσκεψης, οι περιπτώσεις που ενδέχεται να καλύπτει, καθώς και τα εμπόδια που παρουσιάζονται στην υλοποίηση της. Προτείνεται ο συνδυασμός της σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεδιάσκεψης με σκοπό την βελτίωση της αλληλεπίδρασης στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη ενός τρόπου αξιοποίησης των ιστορικών πηγών με την υποστήριξη μιας υπερμεσικής εφαρμογής. Το εκπαιδευτικό λογισμικό: «Μικρασία 1922» δημιουργήθηκε για το μάθημα της Ιστορίας στη Στ΄τάξη του δημοτικού σχολείου και τη θεματική ενότητα: «Μικρασιατικός πόλεμος». Oι προτεινόμενες δραστηριότητες, που εμπεριέχονται σε αυτό, μπορούν να συμπληρώσουν ή και να υποκαταστήσουν τις εργασίες του διδακτικού εγχειριδίου και να συμβάλλουν στην επίτευξη, τόσο των γενικών στόχων του μαθήματος της Ιστορίας, όσο και των ειδικών στόχων της διδασκαλίας του Μικρασιατικού πολέμου σε όλες τις φάσεις του (εκστρατεία, καταστροφή, πρόσφυγες ). Οι δραστηριότητες αυτές έχουν ως αφετηρία το διδασκόμενο μάθημα, ωστόσο, πιστεύουμε, ότι προωθούν τη διαθεματική προσέγγιση της ενότητας και συνδέουν την Ιστορία με ζητήματα που πραγματεύονται άλλες επιστήμες ή με γεγονότα και καταστάσεις της καθημερινής ζωής. Η εφαρμογή βρίσκεται σε εξέλιξη. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησής της από εκπαιδευτικούς και μαθητές θα αποτελέσουν τη βάση για την τυχόν βελτίωση ή/και τροποποίησή της.

Η παρούσα εργασία αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο η εκπαιδευτική χρήση των Η/Υ συνέβαλε στην αντιμετώπιση σύνθετων γνωστικών και ψυχοπαιδαγωγικών δυσκολιών μίας μαθήτριας στα πλαίσια της λειτουργίας του Δ.Σ. του Νοσ. Παίδων «Αγία Σοφία».

Στην παρούσα εργασία και μέσα από την πειραματική διδασκαλία με math applets του ιστοχώρου illuminations.nctm.org του NCTM, διατυπώνουμε αρχικά συμπεράσματα προερχόμενα από μικρό δείγμα μαθητών, σχετικά με τις πεποιθήσεις τους όσον αφορά την διδασκαλία με math applets και σε μαθητές με χαμηλή επίδοση στα μαθηματικά την διαμόρφωση της επίδοσης τους. Αυτό το έγγραφο είναι ένας φορέας μια θέσης (άποψης ) στην έρευνα που έχει ακολουθήσει: είναι σημαντικό τα παιδιά να παίξουν με τα applets, ενώ μέσω του παιχνιδιού και της ανάπτυξης στρατηγικών να συνδυάσουν την διασκέδαση και την εκπαίδευση όσον αφορά την εκμάθηση μιας ενότητας στα μαθηματικά και να την μετατρέψουν σε κώδικα εργασίας.

Είναι σαφές ότι η ανάπτυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας με τη μορφή που λαμβάνει αυτή τη στιγμή κάθε άλλο παρά αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες. Το φαινόμενο του ψηφιακού χάσματος (digital divide) και γενικότερα όλων των ανισοτήτων που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες είναι φαινόμενο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό. Στην εκπαίδευση εντοπίζεται μια ανισότητα μεταξύ αγοριών και κοριτσιών με τα αγόρια να έχουν το προβάδισμα στην πρόσβαση, την εξοικείωση, τη χρήση και τις επιδόσεις στις νέες τεχνολογίες και γενικότερα να έχουν θετική στάση. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να συμβάλλει στην αλλαγή αυτών των στάσεων και στην αλλαγή των στερεοτύπων που θέλουν το φύλο να είναι σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση αυτών των στάσεων.

Ο σύγχρονος εκπαιδευτικός καλείται να προετοιμάσει τους μαθητές για την ένταξή τους στην κοινωνία της πληροφορίας, η οποία εξελίσσεται δυναμικά σε κοινωνία της γνώσης. Σύμφωνα με τις σύγχρονες εκπαιδευτικές αντιλήψεις για να επιτευχθεί η «σωστή» προετοιμασία των μαθητών απαιτείται ένα νέο εκπαιδευτικό μοντέλο, το μαθητοκεντρικό. Οι νέες τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίξουν το νέο αυτό μοντέλο. Όμως, η ένταξη των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία με στόχο τη βελτίωσή της συνεπάγεται ένα διαφορετικό ρόλο για τον εκπαιδευτικό. Για να μπορέσει ο εκπαιδευτικός να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες και να ανταποκριθεί στο νέο του ρόλο έχει ανάγκη από μια διαφορετικού είδους εκπαίδευση. Η παρούσα εργασία στόχο έχει να περιγράψει το ρόλο και την ευθύνη του σύγχρονου εκπαιδευτικού στην κοινωνία της πληροφορίας.

Στην εργασία μας παρουσιάζουμε ένα σύστημα αυτόματης εξέτασης και βαθμολόγησης διαγωνισμάτων που αναπτύχθηκε και χρησιμοποιείται από τον Τομέα Πληροφορικής της Σχολής Ικάρων. Για τη χρήση του προγράμματος δεν απαιτείται καθόλου γνώση γλωσσών προγραμματισμού παρά μόνον μετατροπή των ερωτήσεων, των προβλημάτων και των απαντήσεων σε τυποποιημένη ηλεκτρονική μορφή. Το πρόγραμμα e-Xaminer υποστηρίζει μια ποικιλία εννέα ερωτήσεων και προβλημάτων, πράγμα που δίνει στον εξεταστή μεγάλη ευελιξία στην σχεδίαση του διαγωνίσματος. Ο e-Xaminer δίνει την δυνατότητα εξατομικευμένης εξέτασης μέσω ενός τύπου προβλημάτων που επιδέχονται παραμετροποίηση βάσει του αριθμού μητρώου του εξεταζόμενου ή τυχαίων αριθμών.

Στην εκμάθηση της άλγεβρας πολύ έρευνα έχει γίνει σχετικά με τις παραμέτρους. Σκοπός αυτού του εγγράφου είναι να περιγραφεί η εξερεύνηση των αποτελεσμάτων που επιφέρει το animation και trace των δυναμικών παραμέτρων των συναρτήσεων και των παραγώγων τους στο υπολογιστικό περιβάλλον του λογισμικού δυναμικής γεωμετρίας Geometer’s Sketchpad v4 σε καρτεσιανό ή και πολικό σύστημα συντεταγμένων. Το παρόν έγγραφο ανοίγει ένα παράθυρο για εξερεύνηση των παραμέτρων σε γεωμετρικά αντικείμενα, δίνοντας έτσι άλλη μια διάσταση στην δυναμική γεωμετρία.

The development of specific educational software aiming at the construction and the elaboration of concept maps, has increasingly drawn attention to the introduction of concept mapping in class. By evaluating the ability of the students to form, understand and use historical concepts as of decisive importance for the development of historical understanding and thinking, we have planned a teaching model based on the construction of concept maps as cognitive tools for the teaching of History in a digital learning environment.

Η μελέτη αυτή στοχεύει στη διερεύνηση των εμπειριών και των απόψεων υποψηφίων Μηχανικών Η/Υ όσον αφορά στη διδασκαλία της Πληροφορικής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ειδικότερα, όσον αφορά: α) στα μαθήματα Πληροφορική Γυμνασίου (ΠΓ) και Εφαρμογές Πληροφορικής/Υπολογιστών Ενιαίου Λυκείου (ΕΠ/Υ), β) στο μάθημα Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (ΑΕΠΠ), γ) στους εκπαιδευτικούς της Πληροφορικής. Για τους σκοπούς της έρευνας, δημιουργήθηκε ένα online φόρουμ συζήτησης, στο οποίο συμμετείχαν 42 φοιτητές/ριες. Από την ανάλυση των μηνυμάτων προέκυψε ότι οι φοιτητές πιστεύουν πως τα μαθήματα ΠΓ και ΕΠ/Υ, όπως τα διδάχθηκαν, δεν διασφαλίζουν την ικανοποιητική εισαγωγή στην Πληροφορική. Αντίθετα, αξιολογούν το μάθημα ΑΕΠΠ ως χρήσιμη εισαγωγή στην αλγοριθμική. Θεωρούν βασική προϋπόθεση για την αναβάθμιση των μαθημάτων Πληροφορικής οι διδάσκοντες να έχουν επιστημονικό υπόβαθρο στην Πληροφορική και ζήλο για τη δουλειά τους.

Παρουσιάζεται ο σχεδιασμός εκπαιδευτικού λογισμικού για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση με θέμα τη μείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος. Το λογισμικό προτείνεται να αξιοποιεί ισορροπημένα, παραδοσιακή υπερμεσική προσέγγιση, εικονικά περιβάλλοντα και δυνατότητες πειραματισμού και αλληλεπίδρασης. Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στην παιδαγωγική προσέγγιση, στην αντιμετώπιση του μαθητή ως πολίτη και στη συνολική προσέγγιση μέσα από τους άξονες Επιστήμη – Τεχνολογία – Κοινωνία – Περιβάλλον – Εκπαίδευση.

Στην παρούσα έρευνα έγινε εφαρμογή μιας ενοποιημένης προσέγγισης της διδασκαλίας της γεωμετρίας με πλαίσιο την κατασκευή προβλήματος (ΚΠ) σε περιβάλλον δυναμικής γεωμετρίας. Οι δραστηριότητες σχεδιάστηκαν με βάση ένα προτεινόμενο Μοντέλο Κατασκευής Προβλήματος (ΜΚΠ), στο λογισμικό δυναμικής γεωμετρίας (ΛΔΓ) EucliDraw. Μέσα απ’ αυτές προβάλλει ο σημαντικός ρόλος και η συνεισφορά της δυναμικής γεωμετρίας στην κατάκτηση των γεωμετρικών εννοιών από τους μαθητές και στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους στην κατασκευή προβλήματος.

Σκοπός τη παρούσας εργασίας είναι να εντοπίσει το ρόλο που αναλαμβάνει ο σύγχρονος εκπαιδευτικός σε μία κοινωνία όπου οι Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών έχουν αλλάξει ριζικά το τοπίο της εκπαίδευσης. Προς επίτευξη της προσπάθειας αυτής θα γίνει, αρχικά, μια αναφορά στην υπάρχουσα κατάσταση όπως διαμορφώθηκε ύστερα από την εισαγωγή και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην παιδαγωγική πράξη και θα επισημανθεί η αλλαγή που επήλθε, ως αποτέλεσμα της εισαγωγής αυτής, στην όλη φιλοσοφία της μάθησης και του κλασσικού μοντέλου σχεδιασμού της διδασκαλίας. Έτσι, θα σκιαγραφηθεί ευκολότερα ο ρόλος και η σημασία του παιδαγωγού στην νέα αυτή κατάσταση πραγμάτων.

Το εκπαιδευτικό λογισμικό Microworlds Pro έχει αποδειχθεί ένα πολύ χρήσιμο εκπαιδευτικό εργαλείο για τη διδασκαλία της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο. Βρίσκει άριστη εφαρμογή τόσο στην ενότητα των Πολυμέσων όσο και στη διδασκαλία των βασικών αρχών του Προγραμματισμού. Στην παρούσα εργασία περιγράφουμε διάφορες διδακτικές πρακτικές από τη χρήση του στο Διαπολιτισμικό Γυμνάσιο Ευόσμου και στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης.