1o Συνέδριο Σύρου στις ΤΠΕ

Στόχος της εισήγησης αυτής είναι η διερεύνηση της συμβολής των υπολογιστών στην διδασκαλία της Γεωμετρίας στην Α΄ τάξη του Γυμνασίου με δραστηριότητες και φύλλα εργασιών. Αρχικά παρουσιάζεται η εκπαιδευτική σημασία της έρευνας, οι προσεγγίσεις στη διδασκαλία της Γεωμετρίας καθώς και αποτελέσματα ερευνών που αναφέρονται στη μελέτη της Γεωμετρίας με τη βοήθεια υπολογιστή. Στη συνέχεια παρουσιάζεται υπόθεση ελέγχου της έρευνας και η μεθοδολογία της έρευνας. και αναπτύσσονται τα ερευνητικά της εργαλεία που είναι τα φύλλα εργασιών και οι δραστηριότητες με υπολογιστή. Τέλος, αναφέρονται τα αποτελέσματα της έρευνας, καθώς και τα συμπεράσματα και οι δυνατές προεκτάσεις της.

Από τα πολύ υψηλής πολυπλοκότητας θέματα στο μάθημα της Χημείας της Α Λυκείου, είναι η διδασκαλία των μεταθετικών αντιδράσεων μεταξύ ιοντικών ενώσεων. Η αναπαράσταση με ατομικά προσομοιώματα μπορεί να υποστηρίξει την κατανόηση του μηχανισμού στις αντιδράσεις μεταξύ μορίων, ως ενδιάμεση μεταξύ της λεκτικής περιγραφής και της συμβολικής αναπαράστασης με χημικές εξισώσεις. Αυτό, όμως, αν χρησιμοποιηθεί στις ιοντικές ενώσεις δημιουργεί ανεπιθύμητες παρανοήσεις που εδραιώνονται στην μακροπρόθεσμη μνήμη των μαθητών. Η διερεύνηση του μηχανισμού των αντιδράσεων μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση εφαρμογής του Excel, όπου με την εισαγωγή συνδυασμού κατάλληλων συναρτήσεων σε κελιά, είναι δυνατό να μετατραπεί σε εκπαιδευτικό διαδραστικό λογισμικό. Η χρήση της εφαρμογής, παράλληλα με το φύλλο δραστηριότητας, που δοκιμάστηκε στα τέσσερα τμήματα της Α τάξης στο Πειραματικό Λύκειο της Ιωνιδείου, αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματική από τη δοκιμασία αξιολόγησης που ακολούθησε στην τάξη.

Στη φύση παρατηρείται συχνά το φαινόμενο της εκθετικής μείωσης μεγεθών (τάση/φορτίο εκφορτιζομένου πυκνωτή, αριθμός αδιάσπαστων πυρήνων, πλάτος φθίνουσας ταλάντωσης). Η πρόταση αυτή λειτούργησε ως κεντρική ιδέα για την ανάπτυξη παιδαγωγικού σεναρίου με τίτλο «Εκθετική μείωση μεγεθών». Στο πλαίσιο του σεναρίου αυτού σχεδιάστηκαν και αναπτύχθηκαν διαθεματικές δραστηριότητες οι οποίες διαπλέκονται και μπορούν να ενταχθούν στη διδασκαλία διαφόρων διδακτικών ενοτήτων των Μαθηματικών, Φυσικής και Χημείας Λυκείου. Η δραστηριότητα που φέρει τον τίτλο «Μελέτη διάσπασης ραδιενεργών πυρήνων - Σύγκριση ρυθμού διάσπασης ραδιενεργών πυρήνων» εντάσσεται στο παιδαγωγικό σενάριο «Εκθετική μείωση μεγεθών» και αναπτύχθηκε στο περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισμικού Modellus. Με τη δραστηριότητα αυτή, ο μαθητής καλείται να παρατηρήσει τη χρονική εξέλιξη της διάσπασης ραδιενεργών πυρήνων και να παρακολουθήσει ταυτόχρονα τη μείωση της ποσότητας των πυρήνων του ραδιενεργού στοιχείου καθώς και τη μείωση του ρυθμού διάσπασης των αδιάσπαστων πυρήνων μέσα από διαφορετικές αναπαραστάσεις στο εικονικό εργαστήριο. Η προσομοίωση του φαινομένου παρέχει τη δυνατότητα στους μαθητές να παρατηρήσουν το φαινόμενο, να επαναλάβουν και να διαχειριστούν τη χρονική εξέλιξη του φαινομένου. Οι συχνές μεταβάσεις από την προσομοίωση του φαινομένου σε γραφική παράσταση και πίνακα τιμών θα διευκολύνουν το μαθητή να συσχετίσει/κατανοήσει/εμπεδώσει την έννοια του χρόνου ημίσειας ζωής του ραδιενεργού στοιχείου, της σταθεράς διάσπασης και του απαιτούμενου χρόνου μηδενισμού της αρχικής ποσότητας των αδιάσπαστων πυρήνων. Παράλληλα, το φύλλο εργασίας μέσα από κατάλληλες περιγραφές και ερωτήσεις καλλιεργεί τον προβληματισμό και ταυτόχρονα κατευθύνει το μαθητή σε ποικιλία ενεργειών όπως παρατήρηση, μέτρηση, αλλαγή τιμών σε παραμέτρους, καταγραφή συλλογισμών και συμπερασμάτων.

Στη φύση παρατηρείται συχνά το φαινόμενο της εκθετικής μείωσης μεγεθών (τάση/φορτίο εκφορτιζομένου πυκνωτή, αριθμός αδιάσπαστων πυρήνων, πλάτος φθίνουσας ταλάντωσης). Η πρόταση αυτή λειτούργησε ως κεντρική ιδέα για την ανάπτυξη παιδαγωγικού σεναρίου με τίτλο «Εκθετική μείωση μεγεθών». Στο πλαίσιο του σεναρίου αυτού σχεδιάστηκαν και αναπτύχθηκαν διαθεματικές δραστηριότητες οι οποίες διαπλέκονται και μπορούν να ενταχθούν στη διδασκαλία διαφόρων διδακτικών ενοτήτων των Μαθηματικών, Φυσικής και Χημείας Λυκείου. Η δραστηριότητα που φέρει τον τίτλο «Μελέτη εκφόρτισης πυκνωτή» εντάσσεται στο παιδαγωγικό σενάριο «Εκθετική μείωση μεγεθών» και αναπτύχθηκε στο περιβάλλον του εκπαιδευτικού λογισμικού Modellus. Με τη δραστηριότητα αυτή, ο μαθητής καλείται να παρατηρήσει τη χρονική εξέλιξη της εκφόρτισης πυκνωτή και να παρακολουθήσει ταυτόχρονα τη μείωση του φορτίου και της τάσης του πυκνωτή στο κύκλωμα RC. Η προσομοίωση του φαινομένου παρέχει τη δυνατότητα στους μαθητές να παρατηρήσουν το φαινόμενο, να επαναλάβουν, να διαχειριστούν τη ροή του χρόνου κατά τη χρονική εξέλιξη του φαινομένου. Οι συχνές μεταβάσεις από την προσομοίωση του φαινομένου σε άλλες αναπαραστάσεις, όπως γραφική παράσταση και πίνακα τιμών, βοηθούν το μαθητή να συσχετίσει/κατανοήσει/εμπεδώσει την έννοια του χρόνου ημίσειας ζωής, της σταθεράς χρόνου και του απαιτούμενου χρόνου εκφόρτισης. Παράλληλα, το φύλλο εργασίας μέσα από κατάλληλες παροτρύνσεις, περιγραφές και ερωτήσεις καλλιεργούν τον προβληματισμό και ταυτόχρονα κατευθύνουν το μαθητή σε ενέργειες και διαδικασίες όπως παρατήρηση, μέτρηση, αλλαγή τιμών σε παραμέτρους, διατύπωση υποθέσεων, πρόβλεψη, έλεγχο της ορθότητας των υποθέσεων/προβλέψεων, αναστοχασμό, καταγραφή συλλογισμών και συμπερασμάτων).

Με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού λογισμικού MODELLUS επιχειρούμε μια διδακτική προσέγγιση του φαινομένου της διάθλασης του φωτός. Η δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές της Β΄ Τάξης Γυμνασίου που έχουν διδαχθεί το αντίστοιχο κεφάλαιο της Οπτικής. Το πρόγραμμα αποτελεί εικονική αναπαράσταση του φαινομένου της διάθλασης. Στην πειραματική διδασκαλία, οι μαθητές διαπιστώνουν στατικά τη διάθλαση μιας φωτεινής δέσμης, βλέποντας το μολύβι να φαίνεται σπασμένο ή το κέρμα να φαίνεται σε ψηλότερο σημείο. Με τη βοήθεια του προτεινόμενου προγράμματος, μπορούν να παρατηρούν την πορεία της φωτεινής δέσμης, να παρακολουθούν τις τιμές των γωνιών πρόσπτωσης και διάθλασης, και με τη βοήθεια και της γραφικής παράστασης να καταλήγουν σε μια μεταξύ τους σχέση. Η διαδικασία της πρόβλεψης και της επιβεβαίωσης των απόψεων των μαθητών, βοηθάει τον μαθητή να ανακαλέσει τα νοητικά του σχήματα και πιθανόν να τα ανασκευάσει. Το παιδαγωγικό σενάριο αναφέρεται σε δύο δραστηριότητες, όπου ο μαθητής στην πρώτη δραστηριότητα παρατηρεί και εξάγει συμπεράσματα για το φαινόμενο της διάθλασης, ενώ στην δεύτερη διαπιστώνει την ολική ανάκλαση του φωτός και υπολογίζει την οριακή γωνία σε διάφορα υλικά. Το φύλλο εργασίας που αναπτύσσεται αναφέρεται στην πρώτη δραστηριότητα.

Στην εισήγηση αυτή αρχικά παρατίθενται κάποιες από τις δυσκολίες που εμφανίζουν οι μαθητές στην κατανόηση της Κινηματικής. Ακολουθεί μια γενική περιγραφή του MBL (Microcomputer Based Laboratory) σαν εργαστηρίου και σαν περιβάλλοντος μάθησης και στη συνέχεια περιγραφή της χρήσης του MBL στην Κινηματική. Παρουσιάζονται περιληπτικά οι στόχοι των φύλλων εργασίας που χρησιμοποιήθηκαν στα MBL εργαστηριακά μαθήματα Κινηματικής σε μαθητές Α' Λυκείου (Τα φύλλα εργασίας που χρησιμοποιήθηκαν είναι μετάφραση, διασκευή και προσαρμογή στην Ελληνική σχολική πραγματικότητα των φύλλων εργασίας που φτιάχτηκαν για τη διδασκαλία της κινηματικής από το C.M.S.T. (Center for Science and Mathematics Teaching του Πανεπιστημίου του Tufts της Μασαχουσέτης). Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στη δομή των φύλλων εργασίας και ενδεικτικά παρατίθεται ένα φύλλο εργασίας για τη μελέτη της ευθύγραμμης ομαλής κίνησης με τη βοήθεια γραφικών παραστάσεων θέσης- χρόνου και αναλύεται η δομή του. Κατά την εισήγηση θα γίνει επίδειξη της χρήσης αισθητήρα κίνησης.

Η δραστηριότητα Ευθύγραμμη διάδοση του φωτός - Σκιά - Σκοτεινός θάλαμος αναπτύχθηκε σε περιβάλλον Microworlds Pro. Αναφέρεται στην σχετική ενότητα της Οπτικής για μαθητές της Β’ Γυμνασίου. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μια επιπλέον διδακτική πρόταση για να ξεπερασθούν μαθησιακές δυσκολίες που τα παιδιά αυτής της ηλικίας αντιμετωπίζουν στην Οπτική. Κατά την διδασκαλία ζητούνται από τα παιδιά να δοθούν προβλέψεις και με την χρήση του λογισμικού επιδιώκουμε να προκληθούν μικρές γνωστικές συγκρούσεις που υποθέτουμε ότι θα τα βοηθήσουν να αναδιοργανώσουν τη σκέψη τους. Η δραστηριότητα αποτελείται από τρεις σελίδες. Η πρώτη αναφέρεται στην ευθύγραμμη διάδοση του φωτός όπου παρουσιάζεται σημειακή φωτεινή πηγή που προκαλεί φωτεινή κηλίδα πάνω σε οθόνη. Η δεύτερη αναφέρεται στη δημιουργία σκιάς αντικειμένου που δέχεται φως από σημειακή φωτεινή πηγή. Η τρίτη περιλαμβάνει τη δημιουργία αντιστραμμένου ειδώλου φωτεινής πηγής με τη βοήθεια σκοτεινού θαλάμου.

0

Ο Ξένιος είναι ένα δικτυακό περιβάλλον για τη διδασκαλία των ξένων γλωσσών στο σχολείο που έχει στηριχθεί σε μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική προσέγγιση για την αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στα σχολεία και βασίζεται σε ένα ενιαίο πλαίσιο εκπαιδευτικού σεναρίου και ένα σύνολο δραστηριοτήτων βασισμένα στην ιδέα ενός εικονικού ταξιδιού των μαθητών σε μια ξένη χώρα. Η έμφαση από την πλευρά της τεχνολογίας δίνεται στην ενοποίηση διαφόρων τεχνολογιών (τεχνολογίες Web & περιβάλλον Αβάκιο) για τη χρήση του Διαδικτύου με έναν καθοδηγούμενο και θεματικά συνδυαστικό τρόπο και τη δημιουργία μικρόκοσμων υψηλής διαδραστικότητας. Ο Ξένιος χαρακτηρίζεται από ένα εύρος επιλογών που παρέχει στον καθηγητή ανάλογα με το περιεχόμενο της διδασκαλίας του ή το επίπεδο των μαθητών του. Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί για λίγες ή πολλές ώρες διδασκαλίας, τα τμήματά του μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτόνομα και η αρχιτεκτονική του από τεχνικής πλευράς (υβριδικό μοντέλο) μπορεί να δώσει ευελιξία στην οργάνωση του μαθήματος των ξένων γλωσσών στο σχολικό εργαστήριο. Η κύρια σχεδιαστική αρχή της παιδαγωγικής καθώς και της τεχνολογικής του προσέγγισης είναι η «ανοιχτού-τύπου» δόμηση του υλικού του, αφήνοντας έτσι περιθώρια για την εξέλιξη των υπαρχόντων ή την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων από τον καθηγητή.

Οι νέες τεχνολογίες έχουν κάνει τη ζωή των καθηγητών της Αγγλικής γλώσσας κάπως πιο “προκλητική” τα τελευταία χρόνια. Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτής της ανακοίνωσης είναι ότι συνδέει άμεσα την εκμάθηση της Αγγλικής γλώσσας με το αναλυτικό σχολικό πρόγραμμα. Αυτό συμβαίνει με δύο τρόπους- Αρχικά, υπάρχουν σύνδεσμοι με ευρύτερους εκπαιδευτικούς στόχους όπως ανάπτυξη δεξιοτήτων ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ, ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ στη μάθηση, ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ, ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ μάθησης, κ.α. Κατά δεύτερο λόγο, υπάρχουν δεσμοί με άλλα σχολικά μαθήματα όπως Φυσικές Επιστήμες, Γεωγραφία, Γλώσσα, κ.α. Αυτό είναι σημαντικό για πολλούς λόγους. Η διδασκαλία γλωσσών είναι κομμάτι της εκπαίδευσης και χρειάζεται μεγάλη ευαισθησία και υπευθυνότητα. Μια διεπιστημονική προσέγγιση προσφέρει στους μαθητές μια ιδανική ευκαιρία να κάνουν επανάληψη σε προηγούμενα γνωστικά πεδία και να συνδέσουν την καινούρια γνώση με την ' παλιά ' . Έτσι αυτή η γνώση γίνεται ενεργητική, κάνοντας την όλη διαδικασία πιο ενδιαφέρουσα και ελκυστική. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και το έργο του σε παγκόσμιο επίπεδο, με απευθείας συνδέσεις με την ηλεκτρονική ιστοσελίδα του οργανισμού, οι εμπλεκόμενοι μαθητές όχι μόνο ευαισθητοποιούνται ως πολίτες του κόσμου αλλά ταυτόχρονα βελτιώνουν τις δεξιότητές τους στη χρήση Η/Υ και ταυτόχρονα καλλιεργούν τις γλωσσικές τους ικανότητες στην Αγγλική. Παράλληλα διασκεδάζουν , μοιράζονται ιδέες, διαπραγματεύονται και παίζουν παιχνίδια ρόλων καθώς παίρνουν μέρος σε μια προσομοίωση της Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε. , γνωστή ως Μοντέλο Ηνωμένων Εθνών. Το Ενιαίο Πειραματικό Λύκειο της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά είχε την τιμή να πάρει μέρος στο φετινό μαθητικό Μοντέλο του Ο.Η.Ε. που διεξήχθη στην Αθήνα (15-17//3/2001), εκπροσωπώντας την Ρουάντα ( κεντρική Αφρική ). Χρησιμοποιήθηκαν κυρίως ηλεκτρονικές ιστοσελίδες στο Internet για τη συλλογή στοιχείων σχετικών με το θέμα. Συνεπώς είναι λογικό να λάβουμε τα παραπάνω υπόψη μας και να ενσωματώσουμε τη χρήση των νέων τεχνολογιών καθώς και τις εφαρμογές των πολυμέσων στη μεθοδολογία διδασκαλίας γλωσσών, γνωστή πλέον ως CALL (Computer Assisted Language Learning). Μια πράγματι εξαιρετική εμπειρία!

Δραστηριότητα και φύλλα εργασίας για πειραματική διδασκαλία με την χρήση των ΤΠΕ ( το εκπαιδευτικό λογισμικό των Ξένων Γλωσσών ΞΕΝΙΟΣ και το διαδίκτυο ) σε εργαστήριο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Η διδακτική ενότητα αποσκοπεί στην αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με την οργάνωση και την πραγματοποίηση ταξιδιού για θερινές εκπαιδευτικές διακοπές στην Νίκαια της Γαλλίας Η σύλληψη της αρχικής ιδέας της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής δραστηριότητας υλοποιήθηκε με την συνεργασία των επιμορφωτριών Ξένων Γλωσσών Μαριλένας Γύπαρη και Αρετής Παϊζάνου, κατά την διάρκεια συνάντησης των επιμορφωτών Ξένων Γλωσσών η οποία πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία στις 30 Μαρτίου 2001.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται το e-λυσάρι, ένα σύστημα που στοχεύει κυρίως στην παροχή βοήθειας στους μαθητές του Λυκείου, για τη λύση προβλημάτων γεωμετρίας. Το σύστημα παρέχει τη βοήθεια μέσω του Διαδικτύου και αναπτύσσεται από την ομάδα Μαθηματικών επιμορφούμενων του προγράμματος ε42 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με τη συνεργασία ενός επιμορφωτή. Η ανάπτυξη του συστήματος πραγματοποιείται στα πλαίσια της πρακτικής άσκησης των επιμορφουμένων.

Η πλοήγηση-αναζήτηση στο Διαδίκτυο και η εξοικείωση με τις Νέες Τεχνολογίες μπορεί να συμβάλει στην ουσιαστική διερεύνηση και αξιοποίηση των πολλαπλών αναπαραστάσεων ως πηγών στη διδασκαλία της Ιστορίας και κατά συνέπεια στη σχετική διαδραστική μάθηση. Η διερευνητική και διαδραστική αυτή μάθηση πραγματοποιείται με αναζήτηση και εντοπισμό κατάλληλων ιστοσελίδων στις σχετικές ηλεκτρονικές διευθύνσεις και διαπραγμάτευση του υλικού τους, με εύρεση πληροφο-ριών, μέσω των Μηχανών Αναζήτησης (Πληροφοριών) χρησιμοποιώντας λέξεις-κλει-διά, με "εικονικές" επισκέψεις σε Μουσεία, Πινακοθήκες, Αρχαιολογικούς Χώρους κλπ. Η μελέτη των έργων τέχνης, που ανακαλύπτονται, υλοποιείται είτε ως παρατήρηση και ανάλυση των αναπαραστάσεων είτε ως συγκριτική μελέτη μέσω της συλλογής, διερεύνησης και διασταύρωσης διαφόρων στοιχείων. Η παρατήρηση των πολλαπλών αναπαραστάσεων επιβεβαιώνει διερευνητικά την ιστορική πληροφορία και έτσι η τέχνη μετατρέπεται σε ιστορική πηγή και επιτυγχάνεται η τεκμηρίωση της λογοτεχνικής και της ιστορικής πηγής μέσα από εικαστικές και αρχαιολογικές πηγές. Η αξιοποίηση των πολλαπλών αναπαραστάσεων και των συνοδευτικών κειμένων στις ιστοσελίδες του Διαδικτύου προωθεί ακόμη και το διαθεματικό συνδυασμό ποικίλων διδακτικών αντικειμένων. Παράλληλα γίνεται κατανοητό ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει να εξοικειωθεί με τις νέες θεωρίες της γνώσης σύμφωνα με τις οποίες, η οργάνωση της μάθησης προσανατολίζεται προς τον λεγόμενο «κοινωνικο-πολιτισμικό εποικοδομητισμό». Πρέπει επίσης να εξοικειωθεί σταδιακά με ένα σύνολο από Υπολογιστικά και Δικτυακά γνωστικά εργαλεία με τον κατάλληλο συνδυασμό διδακτικών και παιδαγωγικών δραστηριοτήτων και να οργανώσει μια ποικιλία παιδαγωγικών στρατηγικών με έμφαση στο ρόλο του ως βοηθού, συμβούλου, οργανωτή και διαπραγματευτή της γνώσης.

Η ποιότητα του Εκπαιδευτικού Λογισμικού είναι παράμετρος-κλειδί για την επιτυχία των προσπαθειών που γίνονται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας και έχουν στόχο την αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη μαθησιακή διαδικασία. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ανταποκρινόμενο στο θεσμοθετημένο ρόλο του, σχεδίασε προσεκτικά, προετοιμάσθηκε κατάλληλα και εγκαθίδρυσε μηχανισμούς προτυποποίησης, ελέγχου ποιότητας και πιστοποίησης Εκπαιδευτικού Λογισμικού. Στην παρούσα εργασία, κάνουμε μια συνοπτική παρουσίαση των σχετικών δραστηριοτήτων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Στην εισήγησή μας επιχειρείται η παρουσίαση μιας σειράς δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία του μαθήματος του Κυκλαδικού πολιτισμού όπως αυτές διαμορφώθηκαν μέσα από την εμπειρία της εφαρμογής στα σχολεία του «Οδυσσέα» κατά τη διάρκεια της επιμορφωτικής δραστηριότητας. Παρουσιάζεται η προσέγγιση στο θέμα, τα προτερήματα όπως και τα μειονεκτήματα μίας πειραματικής διδασκαλίας μέσα από τις παρατηρήσεις που έγιναν από τους διδάσκοντες.

Είναι διαπιστωμένη η ανάγκη ανανέωσης της διδασκαλίας της γραπτής έκφρασης στο ελληνικό σχολείο. Στην εργασία μας θα προτείνουμε τρόπους με τους οποίους οι νέες τεχνολογίες μπορούν να βοηθήσουν τον μαθητή να βελτιώσει τις εκφραστικές του δυνατότητες. Θα δοθούν παραδείγματα εφαρμογών σε πειραματικές διδασκαλίες που έγιναν στα πλαίσια του πιλοτικού προγράμματος «Οδύσσεια». Θα συζητηθούν ακόμη οι παρατηρήσεις από τις πειραματικές διδασκαλίες .που πραγματοποιήθηκαν.

Από τα πολύ υψηλής πολυπλοκότητας θέματα στο μάθημα της Αστρονομίας της Β΄ τάξης του Λυκείου, είναι η διδασκαλία του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να μετράμε το χρόνο, η κατασκευή των διαφόρων ημερολογίων και η χρήση αυτών. Άμεσα συνυφασμένος με τη χρήση των ημερολογίων είναι και ο προσδιορισμός της ημερομηνίας εορτασμού του Πάσχα τόσο των Ορθοδόξων όσο και των Δυτικών. Οι διαφορές μάλιστα που συνήθως υπάρχουν στις ημερομηνίες εορτασμού του Πάσχα των Ορθοδόξων από αυτό των Δυτικών, παρόλο που και οι δύο το υπολογίζουν με βάση την απόφαση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας, οφείλονται στο ότι κάνουν χρήση διαφορετικών ημερολογίων. Η μελέτη του τρόπου προσδιορισμού της ημερομηνίας εορτασμού κάθε χρόνο του Πάσχα τόσο των Ορθοδόξων όσο και των Δυτικών και η διερεύνηση της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στις ημερομηνίες αυτές στο ίδιο έτος αφενός και σε διαφορετικά έτη αφετέρου μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση εφαρμογής του Excel. Στην εφαρμογή αυτή με την εισαγωγή συνδυασμού κατάλληλων συναρτήσεων στα κελιά, ενός λογιστικού φύλλου του Excel είναι δυνατό αυτό να μετατραπεί σε εκπαιδευτικό διαδραστικό λογισμικό. Η χρήση της εφαρμογής, παράλληλα με το φύλλο δραστηριότητας, που δοκιμάστηκε στο τμήμα επιλογής της Β τάξης στο Πειραματικό Λύκειο της Ιωνιδείου, αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματική από τη δοκιμασία αξιολόγησης που ακολούθησε στην τάξη.

Η εισήγηση αναφέρεται στην εκπαιδευτική χρήση του διαδικτύου με βάση τις αρχές της επικοινωνιακής θεωρίας. Η προσέγγιση αυτή στοχεύει, αφενός, στην εξοικείωση των μαθητών με τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις και, αφετέρου, στη δημιουργία ενός κατάλληλου επικοινωνιακού πλαισίου μέσα στο οποίο οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία. Ειδικότερα, το άρθρο ασχολείται με την ένταξη του ηλεκτρονικού τύπου(εφημερίδες και περιοδικά), ηλεκτρονικών λεξικών των Νέων Ελληνικών και οπτικού υλικού (πίνακες, φωτογραφίες) στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος. Οι συγγραφείς εξηγούν αυτή την προσέγγιση δίνοντας ένα συγκεκριμένο διδακτικό παράδειγμα που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία μέσα στην τάξη. Συμπερασματικά τονίζεται ότι η χρήση του διαδικτύου ως διδακτικού εργαλείου μπορεί να συμβάλει σε μια ενεργητική πρόσληψη και αφομοίωση νέου λεξιλογίου, καθώς και σε μια δημιουργική σύνδεση με τον κόσμο των πληροφοριών σε τοπικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η μέθοδος αυτή δημιουργεί, επίσης, το κατάλληλο επικοινωνιακό πλαίσιο δίνοντας στους μαθητές τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν με την εφημερίδα που θέλουν μέσω της χρήσης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Επιπρόσθετα, η χρήση οπτικού υλικού αποδεικνύει ότι οι εικόνες μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στην παραγωγή λόγου, γραπτού και προφορικού. Αυτό επιτυγχάνεται, καθώς ο μαθητής παρακινείται να τις ερμηνεύσει μετατρέποντας τα συγκεκριμένα εικονικά σημεία σε γλωσσικά.

Στην εισήγηση που ακολουθεί, σχεδιάζεται και περιγράφεται η διδασκαλία ενός μαθήματος της νεοελληνικής γλώσσας με θέμα «το βιβλίο» στο εργαστήριο των ηλεκτρονικών υπολογιστών με τη βοήθεια του διαδικτύου. Το εγχείρημα αφορμάται από συγκεκριμένες διδακτικές ενότητες των οικείων σχολικών εγχειριδίων της Β΄Γυμνασίου και της Β΄Λυκείου. Παρουσιάζονται αναλυτικά οι στόχοι του εγχειρήματος, η ένταξή τους στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τα φιλολογικά μαθήματα, τα τεχνολογικά εργαλεία και ο διδακτικός χρόνος που προαπαιτούνται, οι δραστηριότητες των μαθητών και τα φύλλα εργασίας τα οποία χρησιμοποιούνται. Στην προτεινόμενη διδασκαλία οι ομάδες των μαθητών αναζητούν, συγκεντρώνουν, αξιολογούν και επεξεργάζονται πληροφορίες από το διαδίκτυο, παράγουν προφορικό λόγο συζητώντας για τα συμπεράσματά τους και συνεργατικό γραπτό λόγο στον επεξεργαστή κειμένου. Οι γλωσσικές δραστηριότητες εντάσσονται σε συγκεκριμένες περιστάσεις επικοινωνίας. Χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα είδη λόγου που επιλέγονται από αυθεντικό και επίκαιρο γλωσσικό υλικό.

Στην εισήγηση που ακολουθεί παρουσιάζεται ένα project για την υλοποίηση του οποίου αξιοποιούνται υπηρεσίες που προσφέρει στα δικτυωμένα ελληνικά σχολεία το Πανελλήνιο Δίκτυο Σχολείων. Το project αυτό σχεδιάστηκε με αφορμή τον εορτασμό του 2001 ως έτους ΄΄Σωκράτη΄΄. Πρόκειται για μια διαδικτυακή συζήτηση μεταξύ μαθητών δύο σχολείων διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα, με κύριο στόχο την άσκηση των μαθητών στην ανάπτυξη και αντίκρουση επιχειρημάτων. Γίνεται χρήση Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου, NetMeeting (επικοινωνία με εικόνα και φωνή και χρήση Whiteboard), Discussion Forum και ειδικού χώρου δημοσίευσης σχολικών εργασιών στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο. Επισημαίνονται οι προϋποθέσεις για την υλοποίηση του project και παρουσιάζονται οι στόχοι που επιδιώκονται. Περιγράφονται τα στάδια υλοποίησης του project και αναλύονται τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Στη συνέχεια προτείνεται μία παραλλαγή του project προκειμένου να υλοποιηθεί ως μάθημα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με τη χρήση υπηρεσιών Τηλεκπαίδευσης που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης. Το Πανελλήνιο Δίκτυο Σχολείων είναι ένα διαρκώς εξελισσόμενο έργο, το οποίο έχει σκοπό με τις υπηρεσίες που παρέχει να μετατρέψει ένα σχολικό εργαστήριο Νέων Τεχνολογιών σε εργαστήριο εφαρμογής των Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, σε ένα περιβάλλον στο οποίο θα μπορούν να εφαρμοστούν , να αξιολογηθούν και να χρησιμοποιηθούν νέες εκπαιδευτικές μέθοδοι.

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται ένα σενάριο για το μάθημα της ιστορίας βασισμένο στη διαχρονική προσέγγιση των ιστορικών γεγονότων και φαινομένων. Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται στα πλαίσια του σεναρίου στοχεύουν στην κατάκτηση της έννοιας της ιστορικότητας από τους/τις μαθητές/τριες της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου και των τριών τάξεων του Λυκείου, μέσα από την εξέταση μιας κύριας ανθρώπινης παραγωγικής ασχολίας, της γεωργίας. Η διαχρονική προσέγγιση της γεωργικής δραστηριότητας επιτυγχάνεται ύστερα από την άντληση, ταξινόμηση, ανάλυση και παρουσίαση της ιστορικής πληροφορίας από ομάδες μαθητών/τριών μέσα από λογισμικά, όπως είναι το ΕΙΚΩΝ και τα Υ.Π.Ο.Δ.Ε.Ι.Γ.Μ.Α.Τ.Α., καθώς και από πηγές του διαδικτύου. Ως κύριος στόχος των ομάδων τίθεται η κατασκευή μιας αφίσας η οποία θα ενημερώνει για τους κινδύνους των μεταλλαγμένων τροφίμων. Από αυτήν την αφετηρία οι μαθητές/τριες με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού θα προσεγγίσουν μία κύρια οικονομική δραστηριότητα και θα συνδέσουν το παρόν με τις ιστορικές του βάσεις. Mε αυτόν τον τρόπο θα κατανοήσουν τη συμμετοχή των κοινωνικών ομάδων στην ιστορική εξέλιξη και θα αντιληφθούν τις αιτίες που προκαλούν την κοινωνική διαφοροποίηση. Θα φθάσουν, τελικά, στο σημείο να αναγνωρίσουν τη θέση και τις αντιλήψεις, που είχαν οι άνθρωποι στο παρελθόν, στηριγμένοι/ες πάνω σε διαφοροποιητική βάση και όχι σε στερεότυπα.

Η συγκεκριμένη εργασία αναφέρεται στη δημιουργία μιας ψηφιακής κοινότητας (e-group) για την παιδαγωγική αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών στη διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας στην Α/θμια και Β/θμια Εκπαίδευση. Μιας κοινότητας που φιλοδοξεί να αποτελέσει τόπο συνάντησης, συνεργασίας, ανταλλαγής απόψεων και ιδεών όλων των καθηγητών που ενδιαφέρονται για τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών στη διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας. Τέλος μπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγμα για τη δημιουργία ανάλογων ψηφιακών κοινοτήτων και για τα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα.

H έρευνα για υλοποίηση συστημάτων διανομής πολυμεσικού υλικού έχει ξεκινήσει στην Ελλάδα, προχωράει όμως με δειλά βήματα στην εκπαίδευση, ειδικά στην δευτεροβάθμια. Οι κυριότεροι λόγοι γι’ αυτό είναι οι ιδιαιτερότητες του διαδικτύου, και το θέμα της επιμόρφωσης των κατάλληλων ανθρώπων. Η παρούσα μελέτη έχει σαν κύριο θέμα την ανάπτυξη και υλοποίηση συστήματος διανομής πολυμεσικού υλικού, με βάση τα προϊόντα Real Server, Producer και Presenter στη βασική έκδοση (δίχως οικονομική επιβάρυνση από την εταιρεία) με κάποιους περιορισμούς. Πρόκειται για τρία προγράμματα τα οποία σχεδιάστηκαν για τη δημιουργία και παροχή υπηρεσιών πολυμέσων, και διαφοροποιούνται όμως, ως προς τη λειτουργικότητα τους. Το μεν πρώτο (Real Server) προϋποθέτει το δεύτερο (Real Producer), το οποίο εξυπηρετεί την παραγωγή και διανομή εκδηλώσεων σε ένα τοπικό δίκτυο και στο Διαδίκτυο, που πραγματοποιούνται είτε ζωντανά είτε όχι, και αφορούν οποιαδήποτε μορφή διδακτικής παρουσίασης, για παράδειγμα διαλέξεις εκπαιδευτικών συνοδευόμενες ή όχι από διαφάνειες. Αντίθετα, ο Real Presenter περιορίζεται σε intranet (το σχολικό εργαστήριο) και στην κατόπιν αίτησης του πελάτη προβολή αυτόνομων παρουσιάσεων με διαφάνειες συνοδευόμενες ή όχι από ήχο, με ή χωρίς κινούμενη εικόνα, οποιονδήποτε δηλαδή συνδυασμό οπτικοακουστικού περιεχομένου, σε συνεργασία με το Microsoft PowerPoint. Εφαρμογή του περιγραφόμενου συστήματος διανομής πολυμεσικού υλικού πραγματοποιήθηκε κατά την πρόσφατη φάση οριζόντιας επιμόρφωσης εκπαιδευτικών –Μάρτιος 2001- σύμφωνα με την ακόλουθη πορεία: § Εκπαίδευση των επιμορφούμενων δύο σχολείων στο NetMeetingi[i], § Επίτευξη συνεργασίας με τους καθηγητές Πληροφορικής για τις τεχνικές ρυθμίσεις § Ενεργή συμμετοχή των επιμορφούμενων στη τηλεκπαίδευση.

Η χρήση του Internet αποτελεί σήμερα πολύτιμο εργαλείο για την βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Περιέχει πληθώρα πληροφοριών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν εποικοδομητικά, αλλά ταυτόχρονα η μη ενδεδειγμένη χρήση του μπορεί να βλάψει τους μαθητές. Η Πολιτική Αποδεκτής Χρήσης του Internet (Acceptable Use Policy) αφορά την θέσπιση και εφαρμογή κανόνων για τη σωστή χρησιμοποίηση του Διαδικτύου από μαθητές και εκπαιδευτικούς. Η εφαρμογή των κανόνων αυτών δεν θα πρέπει να βασίζεται όμως στις απαγορεύσεις και την συνεχή επιτήρηση. Αντικειμενικός σκοπός της πολιτικής αποδεκτής χρήσης είναι η ενημέρωση και η εκπαίδευση των μαθητών ώστε να εφαρμόζουν ενσυνείδητα τους κανόνες του σχολείου αλλά και τους νόμους που έχουν θεσπιστεί από την πολιτεία· να συμπεριφέρονται δηλαδή με ώριμο και υπεύθυνο τρόπο όταν χρησιμοποιούν το Internet. Στα πλαίσια αυτής της εκπαίδευσης ζητείται από όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς) να υπογράψουν ένα συμφωνητικό αποδοχής των κανόνων χρήσης. Η πολιτική αποδεκτής χρήσης αποτελεί το πρώτο βήμα στην ανάπτυξη ενός προγράμματος κοινωνικής μόρφωσης το οποίο ασχολείται με την σωστή και ηθική συμπεριφορά σε ένα νέο και αναπτυσσόμενο κοινωνικό πλαίσιο. Προσοχή όμως θα πρέπει να δοθεί κατά την εφαρμογή της, η οποία θα πρέπει να γίνει με σεβασμό όσον αφορά την προστασία συνταγματικών δικαιωμάτων όπως η ελευθερία λόγου και η προστασία του προσωπικού απορρήτου μαθητών αλλά και εκπαιδευτικών.

Στην εισήγηση που ακολουθεί παρουσιάζεται ένα σενάριο με θέμα τους βιότοπους της Θράκης, το οποίο αναπτύσσεται σε δύο παραλλαγές. Η πρώτη έχει ως αφορμή συγκεκριμένη ενότητα της Νεοελληνικής Γλώσσας και διαθεματικά καλύπτει την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και τη Γεωγραφία. Η δεύτερη προκύπτει με αφορμή την παραπάνω δραστηριότητα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και εξελίσσεται σε project στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, που για την υλοποίησή του δραστηριοποιεί ποικίλες ειδικότητες. Και στα δύο περιπτώσεις καταγράφονται οι επιδιωκόμενοι στόχοι και το υλικό που απαιτείται για την υλοποίηση των σεναρίων. Ακολουθεί η πορεία υλοποίησης του σεναρίου. Τέλος παρατίθενται και τα φύλλα εργασίας που χρησιμοποιούν οι μαθητές.

Σε έναν κόσμο, ο οποίος γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος, εν μέρει και ως αποτέλεσμα της χρήσης των νέων τεχνολογιών στους περισσότερους τομείς της ανθρώπινης ζωής, η απόκτηση των σωστών προσόντων από τους μαθητές στα σχολεία κρίνεται απαραίτητη, πρώτον για την επιλογή του σωστού επαγγέλματος και, δεύτερον ως βασικό εφόδιο της ζωής τους, αλλά και του χώρου εργασίας όπου είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με περίπλοκα προβλήματα. Αυτού του είδους η μάθηση βασίζεται σε συγκεκριμένες και περίπλοκες δράσεις, όπως στην ενεργή συμμετοχή των μαθητών/τριών, στην αυτοκαθοδήγηση, στην συνεργατικότητα και την εποικοδομητική μάθηση. Στη μάθηση μέσω δράσης(learning by doing) τα προβλήματα/θέματα που χαρακτηρίζονται από την περιπλοκότητα και είναι κοντά την πραγματικότητα μπορούν να αντιμετωπισθούν «πιο αποτελεσματικά» με την μέθοδο των σχολικών έργων. Σ’ αυτή την εργασία δίνεται μία συνοπτική εικόνα γύρω από τα προβλήματα όπως και τον τρόπο επίλυσης αυτών στις παραδοσιακές διαδικασίες μάθησης και κατόπιν μας εισάγει στην «μάθηση μέσω δράσης»(εμφανιζόμενη και με την μορφή Λογισμικού Παιχνιδιού(Λ.Π.)), η οποία θεωρείται από πολλούς από τις πλέον κατάλληλες για να κατανοήσουμε τον κόσμο που γίνεται ολοένα πιο περίπλο-κος, και να επιβιώσουμε σ’ αυτόν. Τα Λ.Π. επιτρέπουν την εξάσκηση σε περίπλοκες καταστάσεις και επηρεάζουν με θετικό τρόπο τη συμπεριφορά των μαθητών απέναντι στους υπολογιστές και γενικά ό,τι αφορά τις νέες τεχνικές/τεχνολογίες και αφετέρου ενισχύουν τη συνεργατική μάθηση εφόσον γίνεται ομαδικά. Στη συνέχεια αυτής της εργασίας παρουσιάζονται δύο παραδείγματα Εκπαιδευτικού Λογισμικού (Ε.Λ.) όπως το “ EuroTour ” και το “SimCity 3000”. Κατόπιν ακολουθούν τα βασικά βήματα της διαδικασίας μάθησης και εξηγούνται τα προτερήματα και μειονεκτήματα της. Τέλος γίνεται μία συγκριτική εξέταση των παραπάνω συστημάτων Ε.Λ.

Στα πλαίσια του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού πραγματοποιήθηκε μια σειρά δικτυακών συναντήσεων σε σχολεία του έργου Ελπήνωρ της Ενέργειας «Οδύσσεια» (http//:odysseia.cti.gr/elpinor). Στόχος ήταν μαθητές σχολείων σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας να έρθουν σε επαφή με επαγγελματίες τους οποίους δεν έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν στην περιοχή όπου βρίσκονται. Οι μαθητές κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ επαγγελμάτων τα οποία δεν γνωρίζουν από την καθημερινή τους εμπειρία ή να εκδηλώσουν ελεύθερα ενδιαφέρον για οποιοδήποτε επάγγελμα της αρεσκείας τους. Συναντήσεις με επαγγελματίες οργανώνονται στα πλαίσια του ΣΕΠ, επομένως είναι κάτι το οποίο προβλέπεται στις δραστηριότητες του σχολείου. Οι δικτυακές συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν με την υπάρχουσα τεχνολογική υποδομή που διαθέτουν τα σχολεία της Οδύσσειας (βλ. προδιαγραφές έργων «Ασκοί του Αιόλου» & «Μνηστήρες»). Για την πραγματοποίηση της «δικτυακής συνάντησης» συνεργάστηκαν ο καθηγητής που έχει αναλάβει το ΣΕΠ, ο επιμορφωτής της Οδύσσειας, ο σύμβουλος ΣΕΠ του ΚΕΣΥΠ της περιοχής, καθώς και ο τεχνικός υπεύθυνος του εργαστηρίου υπολογιστών του σχολείου, με διακριτούς ρόλους ο καθένας που είχαν οριστεί στα πλαίσια της δραστηριότητας. Από την πλευρά της ομάδας έργου συνεργάστηκαν, τεχνικοί, παιδαγωγοί, σύμβουλοι ΣΕΠ και φυσικά οι επαγγελματίες, οι οποίοι προετοιμάστηκαν κατάλληλα για τη συνάντηση. Για την πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων δόθηκαν συγκεκριμένες οδηγίες προς τα σχολεία. Οι «δικτυακές συναντήσεις» μαγνητοσκοπήθηκαν και επίσης ζητήθηκε από τα σχολεία ανατροφοδότηση προκειμένου να υπάρξει αξιολόγηση της συνάντησης αλλά και του αποτελέσματός της. Παρατίθενται: I. οι αναλυτικές οδηγίες που στάλθηκαν στα συμμετέχοντα σχολεία πριν από την πραγματοποίηση των δικτυακών συναντήσεων, II. παράδειγμα εκπαιδευτικής δραστηριότητας για την πραγματοποίηση δικτυακής συνάντησης και III. οι ερωτήσεις για τον σχολιασμό των δικτυακών συναντήσεων που πραγματοποιήθηκαν.

Στην εισήγηση αυτή γίνεται μια πρώτη προσπάθεια καταγραφής των αποτελεσμάτων, παρατηρήσεων και προτάσεων που αφορούν τις πρώτες ‘κάθετες’ επιμορφώσεις καθηγητών πληροφορικής (ΠΕ19-20), στα πλαίσια της πρακτικής άσκησης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας του έργου Ε42 της ‘ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ’. Οι ενότητες που αναπτύσσονται στη παρούσα εισήγηση εστιάζονται : • Στα κυριότερα αποτελέσματα των επιμορφωτικών συναντήσεων. • Στα θέματα που επιλέξαμε να προσεγγίσουμε. • Στις παρατηρήσεις - προτάσεις αναβάθμισης και επέκτασης του Διαδραστικού Εκπαιδευτικού Λογισμικού για Υπολογιστικά Συστήματα (Δ.Ε.Λ.Υ.Σ.), το οποίο παρουσιάστηκε αναλυτικά κατά τη διάρκεια των ‘κάθετων’ επιμορφώσεων. Ότι αναφέρουμε ήταν καρπός της συλλογικής προσπάθειας, που έγινε από όλους τους συμμετέχοντες στις επιμορφώσεις αυτές, από την εφαρμογή και την διαφοροποίηση που υπήρξε και παρατηρήθηκε σε σχέση με τις οριζόντιες επιμορφώσεις.

Τα τελευταία χρόνια, λόγω της αυξημένης δυναμικής του διαδικτύου, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται εφαρμογές του σε διάφορους τομείς της εκπαίδευσης. Ειδικότερα, η χρήση του διαδικτύου επεκτείνεται όλο και περισσότερο στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν πολλά δείγματα εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων που αξιοποιούν το Διαδίκτυο (ΕΔΔ). Η εργασία αυτή προσπαθεί να κατηγοριοποιήσει τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες της Ελληνικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και τα εργαλεία του, με βάση κάποια βασικά χαρακτηριστικά τους. Παρουσιάζει επίσης, ενδεικτικά και συνοπτικά, κάποιες εκπαιδευτικές δραστηριότητες που αξιοποιούν το διαδίκτυο και τη δυναμική του. Τέλος, γίνεται αναφορά σε ορισμένα θετικά αποτελέσματα καθώς και σε προβλήματα που εμφανίστηκαν από την εφαρμογή τους.

Στην εργασία αυτή, αναλύονται βασικές έννοιες που αφορούν την ποιότητα εκπαιδευτικού λογισμικού και γίνεται προσπάθεια τεκμηρίωσή τους μέσα από αντιπροσωπευτικά παραδείγματα εκπαιδευτικού λογισμικού που παρήχθησαν στο πλαίσιο έργων του ΕΠΕΑΕΚ. Οι έννοιες αυτές περιέχονται με τη μορφή εννέα σημείων στην αφίσα με τίτλο «Ποιότητα Εκπαιδευτικού Λογισμικού», που δημιουργήθηκε από το Γραφείο Πιστοποίησης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί το εκπαιδευτικό κοινότητα.

Με την εισήγηση που ακολουθεί αναλύεται μια προσπάθεια δημιουργίας ενός σεναρίου διδασκαλίας γαλλικής γλώσσας με την αξιοποίηση του λογισμικού FLL-ΞΕΝΙΟΣ και του διαδικτύου. Η βασική φιλοσοφία που διέπει αυτή την προσπάθεια είναι, με στόχο την εκμάθηση γαλλικών, από τη μια να γίνουν φανερές οι δυνατότητες αξιοποίησης, επέκτασης και εμπλουτισμού του παραπάνω λογισμικού, από την άλλη, να φανεί ότι η γλωσσική και πολιτισμική πολυμορφία αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της Ευρώπης και της Μεσογείου. Δεδομένου ότι η Ελλάδα και η Γαλλία είναι Ευρωπαϊκές, αλλά και Μεσογειακές χώρες και κατά τη διάρκεια της ιστορίας τους αλληλεπίδρασαν με λαούς που έζησαν ή ζουν στην περιοχή, επιδιώκουμε να καταδείξουμε στους μαθητές μας πως το πολιτισμικό «μωσαϊκό» που απαρτίζει τις σύγχρονες κοινωνίες στην Ευρώπη δεν αποτελεί ένα νέο ή επικίνδυνο φαινόμενο. Αποτελεί θα λέγαμε μια φυσική ιστορική εξέλιξη και εμπεριέχει δυναμικά στοιχεία προόδου. Εξάλλου η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του 2001 ως έτους γλωσσών κάνει πλέον οργανωμένες προσπάθειες για την αναγνώριση και αξιοποίηση της πολιτισμικής και γλωσσικής πολυμορφίας ως ισχυρού σημείου της Ευρώπης και επενδύει στην ανάπτυξη της ανεκτικότητας και της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των λαών με διαφορετικό γλωσσικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, μέσα από πρωτοβουλίες που αφορούν την εκμάθηση γλωσσών, γι’ αυτό κι εμείς θελήσαμε να προχωρήσουμε λίγο πιο πέρα κάνοντας ένα «ταξίδι» στη Μεσόγειο, το λίκνο της Ευρώπης. Ξεκινήσαμε από την Ελλάδα για να πάμε στη σύγχρονη Μασσαλία (πόλη που ιδρύθηκε από Έλληνες ναυτικούς, αποτέλεσε βασικό εμπορικό και πολιτισμικό κόμβο και σήμερα έχει έντονο πολυπολιτισμικό χαρακτήρα) και να περάσουμε απέναντι στο Αλγέρι του 18ου αιώνα (πόλη όπου συμβίωσαν ΄Αραβες, Μαυριτανοί, Χριστιανοί, Εβραίοι, Κουρσάροι και Ευρωπαίοι) για να ξαναγυρίσουμε στο νησί της Σύρου, πολυεθνικό σταυροδρόμι στην ιστορία της. Ως εργαλείο χρησιμοποιήσαμε το λογισμικό FLL-ΞΕΝΙΟΣ (υποστηρικτικό υλικό «Αβάκιο» και το διαδίκτυο), το οποίο εμπλουτίσαμε με νέες ενδιαφέρουσες ηλεκτρονικές διευθύνσεις.

Ο ΞΕΝΙΟΣ είναι ένα εκπαιδευτικό πακέτο για την υποστήριξη της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών στα σχολεία της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ. Ο στόχος του λογισμικού και των δραστηριοτήτων είναι να παρουσιάσει στον καθηγητή ξένων γλωσσών μια ολοκληρωμένη πρόταση για την ένταξη των Νέων Τεχνολογιών στο μάθημά του παρέχοντας ένα πλαίσιο εκπαιδευτικού σεναρίου με ποικιλία θεματικού περιεχομένου και μέσων παρουσίασης και να καλύψει, όσο αυτό είναι δυνατόν, τις ανάγκες του μαθητή και του καθηγητή σε διάφορες συνθήκες τάξης, επιπέδου και χρονικής διάρκειας μαθήματος. Ο ΞΕΝΙΟΣ σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από καθηγητές ξένων γλωσσών σε στενή συνεργασία με ειδικούς στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Νέων Τεχνολογιών (ΙΤΥ). Το λογισμικό και οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες υπηρετούν ένα κοινό εκπαιδευτικό σενάριο και για τις τρεις γλώσσες. Ειδικότερα για τα Γερμανικά το σενάριο περιγράφει ένα ταξίδι στην Ευρώπη , στη Γερμανία με τελικό προορισμό την πόλη της Κολονίας. Εκεί οι μαθητές καλούνται να επισκεφτούν τον καθεδρικό ναό της πόλης και να προσευχηθούν για την Ειρήνη μέσω ενός ποιήματος του B. Brecht. To σχέδιο μαθήματος, η υλοποίηση των δραστηριοτήτων στην τάξη /εργαστήριο , τα Φύλλα Εργασίας και οι εργασίες των μαθητών στο Γυμνάσιο Καστριτσίου παρατίθενται στο τέλος αυτής της ανακοίνωσης.

Η εργασία αυτή είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας, που έγινε στο Γυμνάσιο Πύργου Σάμου τις σχολικές χρονιές 1999-2000 και 2000-2001 και που απέβλεπε στην εισαγωγή των υπολογιστών στην τάξη των γαλλικών και στην επίδραση τους στους μαθητές, ως μέσων ευρύτερης πληροφόρησης και επικοινωνίας. Στις σελίδες που ακολουθούν περιγράφονται οι διαδικασίες και τα βήματα, που ακολουθήθηκαν, για την πραγματοποίηση πέντε (5) Πειραματικών Διδασκαλιών, που εκπονήθηκαν με χρήση και αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών σε εργαστήριο υπολογιστών στα πλαίσια της Ενέργειας Οδύσσεια. Μέσα από την εφαρμογή μίας τέτοιας διδακτικής διαδικασίας έγινε προσπάθεια να επιτευχθούν στόχοι, όπως : το άνοιγμα του σχολείου προς τον κόσμο και η γνωριμία μ’αυτόν μέσα από την εξοικείωση των μαθητών με τη νέα τεχνολογία και τις δυνατότητες που αυτή παρέχει, η εξοικείωση του μαθητή με νέους τρόπους έρευνας, αναζήτησης στοιχείων και προσέγγισης της γνώσης, η ευαισθητοποίηση και η ενεργοποίηση του μέσω μίας πιο ολοκληρωμένης πληροφόρησης και ο εμπλουτισμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας με ένα εναλλακτικό μέσο παροχής γνώσης. Όσον αφορά τα αναμενόμενα αποτελέσματα των διδασκαλιών που παρουσιάζονται, μπορούμε να διακρίνουμε τα γενικά και τα ειδικά. Τα μεν πρώτα, είναι κοινά σε κάθε τέτοιου είδους εφαρμογή και έχουν να κάνουν με την επίδραση που μπορεί να έχει η διδακτική πράξη, που εξελίσσεται σε μία τεχνολογική τάξη, στην στάση και συμπεριφορά του μαθητή, στην εξοικείωσή του με το μάθημα-στόχο και στην απόδοσή του. Τα δε ειδικά, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την εκάστοτε επιλεγμένη δραστηριότητα Στον επίλογο παραθέτονται τα προβλήματα που εμφανίστηκαν, σχόλια και προτάσεις βελτίωσης. Η εργασία αυτή είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας, που έγινε στο Γυμνάσιο Πύργου Σάμου τις σχολικές χρονιές 1999-2000 και 2000-2001, που απέβλεπε στην εισαγωγή των υπολογιστών στην τάξη των γαλλικών και στην επίδραση τους στους μαθητές, ως μέσων ευρύτερης πληροφόρησης και επικοινωνίας. Στις σελίδες που ακολουθούν περιγράφονται οι διαδικασίες και τα βήματα, που ακολουθήθηκαν, για την πραγματοποίηση πέντε (5) Πειραματικών Διδασκαλιών, που εκπονήθηκαν με χρήση και αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών σε εργαστήριο υπολογιστών στα πλαίσια της Ενέργειας Οδύσσεια.

Στην εργασία αυτή επιχειρούμε μια καταγραφή και αποτίμηση των επιμορφωτικών προγραμμάτων που πραγματοποιήθηκαν στο νομό Έβρου σχετικά με τις Νέες Τεχνολογίες πληροφορίας και Επικοινωνίας. Καταγράφονται τα προγράμματα που υλοποιήθηκαν από το ΠΕΚ Αλέξ/πολης, το πρόγραμμα Οδυσσέας, το πρόγραμμα Τηλέμαχος και τα προγράμματα κινητικότητας του ΕΠΕΑΕΚ. Ακολουθούν εμπειρικά συμπεράσματα και προτάσεις για την πορεία της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στη συνέχεια.

Στην παρούσα εργασία γίνεται μια αναδρομή στα γεγονότα , στις προσπάθειες και στα αποτελέσματα που έφερε η εισαγωγή μερικών από τις υπηρεσίες Internet στον χώρο της Δ/θμιας Εκπ/σης Σάμου κατά την τελευταία τριετία. Περιγράφονται οι αρχικές σκέψεις , οι συντονισμένες προσπάθειες , η συμβολή παραγόντων της εκπ/σης , τα αποτελέσματα όλων αυτών των προσπαθειών , καθώς και το τι αναμένεται απ’ όλα αυτά στο άμεσο μέλλον.

Η αποτελεσματικότητα της επιμορφωτικής δράσης κρίνεται στο μέτρο που επιτυγχάνει να τροποποιήσει τη συμπεριφορά των εκπαιδευομένων προς την επιθυμητή κατεύθυνση και να μην παρεκκλίνει σε ανεπιθύμητες κατευθύνσεις [1]. Η διδασκαλία κρίνεται επιτυχής στο βαθμό που συντελεί έτσι, ώστε να επιτευχθεί αυτό που επιδιώκει, δηλαδή οι στόχοι της. Η ενδοσχολική επιμόρφωση έχει στόχο [2] της να καταστήσει ικανούς τους εκπαιδευόμενους, σε εύλογο χρονικό διάστημα, να πραγματοποιούν διδασκαλίες αξιοποιώντας τις υπολογιστικές και δικτυακές τεχνολογίες πάνω σε εκπαιδευτικά σενάρια που έχουν σχεδιάσει, βασισμένα στις αρχές της διερευνητικής και της συνεργατικής [3] μάθησης. Η κοινότητα μάθησης σε επίπεδο των εκπαιδευτικών που διαμορφώθηκε από την εφαρμογή ενός μοντέλου ενδοσχολικής επιμόρφωσης σε σχολεία του Πειραιά, θεωρούμε πως έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα και αξίζει να αναφερθεί.

Στην εργασία αυτή μελετάμε την εισαγωγή της υπολογιστικής και δικτυακής τεχνολογίας στη Ελληνική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Επιχειρούμε μια αποτίμηση της επίδρασής τους στις διαδικασίες μετασχηματισμού μεθόδων και νοοτροπιών στην εκπαιδευτική κοινότητα. Αναλύοντας τα αδιέξοδα των παραδοσιακών διδακτικών προτύπων και επισημαίνοντας τις δυσκολίες αποδοχής του νέου μαθησιακού περιβάλλοντος που διαμορφώνουν οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας, καθορίζουμε τα επιστημολογικά προαπαιτούμενα και τις παιδαγωγικές αρχές που συνέχουν την επιτυχή εφαρμογή τους. Η κυρίαρχη μέθοδος της μετωπικής διδασκαλίας ακολουθώντας τρόπους προσέγγισης που αποξενώνουν το μαθητή από το γνωστικό αντικείμενο και επιβάλλοντας ρυθμούς μάθησης που αποτρέπουν τη δημιουργική συμμετοχή στη διαμόρφωση της γνώσης, οδήγησε σε απαξίωση του σχολείου. Η υιοθέτηση νέων διδακτικών μεθόδων που χρησιμοποιούν καινοτόμα εργαλεία προβάλλει ως μια ελπιδοφόρα πρόταση για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που εμφανίζει σημεία παρακμής. Προκειμένου να αναπτυχθεί η κριτική σκέψη των μαθητών, η ικανότητά τους να διατυπώνουν υποθέσεις και να ελέγχουν την εγκυρότητά τους θα πρέπει να καθορισθούν τα γενικά κριτήρια οργάνωσης, διαχείρισης και εφαρμογής του διερευνητικού λογισμικού στη διδακτική πράξη. Μια ολοκληρωμένη και νοηματοδοτούμενη μάθηση, που δεν παρουσιάζεται ως μια απλή παράθεση συλλογής δεδομένων απομονωμένων μεταξύ τους και χωρίς σύνδεση με προηγούμενες γνώσεις, προϋποθέτει ως συνοδευτικό υλικό ένα φύλλο μελέτης. Η χρήση του συνεισφέρει στον εμπλουτισμό του μαθησιακού περιβάλλοντος, παρωθεί στη δημιουργική συμμετοχή του μαθητή και ενισχύσει την προσπάθεια συγκερασμού της εποικοδομητικής και συνεργατικής μάθησης. To παράδειγμα εφαρμογής των ΝΤ για τη διδασκαλία των εγκάρσιων κυμάτων, με χρήση του λογισμικού Modellus, που παρατίθεται στο τέλος αποσκοπεί στη συγκεκριμενοποίηση των προσεγγίσεών μας.

Εκπαιδευτική πύλη είναι ένας δικτυακός τόπος στο Internet που απευθύνεται στην ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα. Σ’ αυτή την πύλη υπάρχουν πληροφορίες και υλικό χρήσιμα για εκπαιδευτικούς, μαθητές αλλά και για οποιονδήποτε θα ήθελε να αντλήσει πληροφορίες για θέματα τα οποία αφορούν την εκπαίδευση. Χαρακτηριστικό είναι η ταξινόμηση του υλικού για εύκολη πρόσβαση. Πρόκειται για δικτυακούς τόπους οι οποίοι δημιουργούνται από εκπαιδευτικούς οργανισμούς (δημόσιους ή ιδιώτες) και προσπαθούν να περιλαμβάνουν πληροφορίες ευρύτερου ενδιαφέροντος για εκπαιδευτικά θέματα σε αντίθεση με τις «εκπαιδευτικές φωλιές» οι οποίες κατασκευάζονται συνήθως από ένα εκπαιδευτικό με θέματα ειδικού ενδιαφέροντος όπως για παράδειγμα η διδασκαλία σχολικών μαθημάτων. Στην εισήγησή μας θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντήσεις στα ερωτήματα: • Ποια είναι η κατάσταση σήμερα; • Ποιες είναι οι κυριότερες εκπαιδευτικές πύλες και τι επιδιώκουν; • Ποιες είναι οι κυριότερες σχεδιαστικές αρχές μιας εκπαιδευτικής πύλης στις Κυκλάδες σήμερα;

Σε μια πρόσφατη συνέντευξη του στην τοπική εφημερίδα Άνεμος της Άνδρου, ο Ανδριώτης Μιχαήλ Δερτούζος, κορυφαία προσωπικότητα της Πληροφορικής στον πλανήτη, διατυπώνει την ακόλουθη άποψη για το διαδίκτυο: «Αυτή τη στιγμή το διαδίκτυο ή Internet δεν είναι τίποτα άλλο από μια συλλογή επιδειξιών και ηδονοβλεψιών, όχι με την σεξουαλική έννοια αλλά με την έννοια ότι από τη μια πλευρά, ορισμένοι χτυπούν το στήθος και λένε «κοίτα τι έχω» και αυτή είναι η προσφορά, την οποία ή πουλάω ή παρουσιάζω σαν καύχημα. Από την άλλη μεριά υπάρχουν οι ηδονοβλεψίες οι οποίοι με το ποντικάκι πατάνε και κοιτάνε να δούνε τι υπάρχει. Όση διαφορά υπάρχει ανάμεσα στην εποχή της ατμομηχανής και του αεροπλάνου άλλη τόση διαφορά υπάρχει ανάμεσα στην Πληροφορική του σήμερα και αυτό που θα αντιπροσωπεύει στο μέλλον. Όταν φτάσουμε στην εποχή του αεροπλάνου σε αναλογία, θα μπορούμε να βοηθάμε και να δουλεύουμε πραγματικά ο ένας για τον άλλον από απόσταση». Από τη δική μας σκοπιά και στη φάση που βρισκόμαστε, θεωρούμε ότι οι παιδαγωγικές λύσεις έχουν νόημα αν ξεκινήσουμε όχι μόνο από το τι συναντάμε τυχαία στο διαδίκτυο και στη συνέχεια το προσαρμόζουμε για τις ανάγκες μας αλλά να ανατρέχουμε σ΄ αυτό εφόσον αντιμετωπίζουμε πραγματικά προβλήματα ή γιατί θα θέλαμε να κάνουμε πράγματα που δεν μπορούμε αλλιώς είτε γιατί μας κοστίζουν είτε γιατί είναι χρονοβόρα και επικίνδυνα. Με άλλα λόγια, αφετηρία μας θα πρέπει να είναι οι ανάγκες των μαθητών και των δασκάλων τους σε πραγματικές σχολικές συνθήκες (Πρόγραμμα Σπουδών, σχολικά εγχειρίδια, εποπτικά μέσα διδασκαλίας και εργαστήρια).

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε ένα όργανο αξιολόγησης εκπαιδευτικού λογισμικού το οποίο σχεδιάστηκε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στα πλαίσια του Έργου “ΕΠΕΝΔΥΣΗ” (www.ithaca.uom.gr) το οποίο ανήκει στη δράση Ε42 ‘Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση Επιμορφωτών’ της Ενέργειας “Οδύσσεια”. Η “ΕΠΕΝΔΥΣΗ” στοχεύει πέρα από την επιμόρφωση των επιλεγμένων εκπαιδευτικών, στη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων με πληροφορίες πάνω σε εκπαιδευτικό λογισμικό σχεδόν για όλα τα θέματα διδασκαλίας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το οποίο έχει αξιολογηθεί από τους ερευνητές του έργου. Ο σχεδιασμός του οργάνου αξιολόγησης βασίζεται σε ένα θεωρητικό πλαίσιο το οποίο δημιουργήθηκε με την ενοποίηση διάφορων σημαντικών ζητημάτων που προέκυψαν από έρευνα πάνω στην αξιολόγηση και το σχεδιασμό εκπαιδευτικών συστημάτων τα προηγούμενα δεκαπέντε χρόνια. Το πλαίσιο αυτό καλύπτει την κοινωνική και πρακτική αποδοχή ενός εκπαιδευτικού λογισμικού. Ο όρος κοινωνική αποδοχή σχετίζεται με την κοινωνική βάση ενός εκπαιδευτικού συστήματος, δηλαδή με το μοντέλο εκπαίδευσης μιας συγκεκριμένης εκπαιδευτικής κοινότητας. H πρακτική αποδοχή περιλαμβάνει τέσσερις βασικούς τομείς: α) την αξιολόγηση της ύλης που παρουσιάζεται μέσω των σύγχρονων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας, β) την παρουσίαση και οργάνωση της ύλης, γ) τις διαδικασίες υποστήριξης και ενημέρωσης του λογισμικού και δ) την αξιολόγηση της μάθησης που προκύπτει από την εφαρμογή του λογισμικού στη μαθησιακή διαδικασία. Κάθε ένας από τους τομείς εμπεριέχει έναν αριθμό κριτηρίων τα οποία θα πρέπει να καλύπτονται σε ικανοποιητικό βαθμό, ώστε ένα εκπαιδευτικό λογισμικό να χαρακτηριστεί άξιο διανομής σε εκπαιδευτικούς χώρους. Αυτά τα κριτήρια παρουσιάζονται στην παρούσα εργασία καθώς και η διαδικασία αξιολόγησης.

0